Nieuw! Memo bovenbouw havo/vwo 4e druk

Hoofdstuk 3
Globalisering van de economie
Paragraaf 1 China, een wereldmacht?
Natuurlijke landschappen
Zuiden: berggebied
Oosten: lössplateau
Westen: Takla-Makanwoestijn
Noordoosten: lage
temperaturen
• Ongelijkmatige
bevolkingsspreiding
•
•
•
•
Culturele diversiteit
• Talen
- Mandarijn
- Kantonees
- dialecten
• Minderheden
- Tibetanen
• Chinese dierenriem
- o.a. rat, konijn, tijger, draak
- nieuwjaar: volksverhuizing
Van planeconomie naar vrijemarkteconomie
• 1949: volksrepubliek China
- communistisch
- leider: Mao Zedong
- planeconomie: vijfjarenplannen
- landbouw, zware industrie
- geen succes
• 1976: nieuwe regering
- Speciale Economische Zones
- vrijemarkteconomie
- economische groei
- nog steeds veel staatscontrole
Een economische grootmacht
•
•
•
•
Explosieve economische groei
Meer grondstoffen en energie nodig
Chinese investeerders
Groei neemt af
Paragraaf 2 Made en create in China
China en de wereldhandel
• Tweede economische grootmacht ter wereld
• Belangrijke handelspartner
- Chinese markt: meer dan 1,3 miljard personen
- goedkope artikelen uit China
- meer export, minder import (positieve handelsbalans)
Honger naar grondstoffen en energie
• Hongerige draak
- verdergaande industrialisering
- toename autoverkeer
- bouw van huizen, kantoren en wegen
• China moet veel importeren
- grondstoffen uit
Afrika
- veel investeringen
in Afrika
Create in Afrika
• Lage arbeidskosten
- goedkoop produceren
- lage toegevoegde waarde
• Lonen stijgen
• Aankomende wereldmerken
- Lenovo
- Huawei
Investeren in kennis en innovatie
Stijging van de welvaart
• Sterke stijging van het bbp
• Vraag naar producten en
diensten neemt toe
Paragraaf 3 Globalisering
China, aantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven
•
•
•
•
Grote omvang van de beroepsbevolking
Lage loonkosten
Opkomst nieuwe middenklasse
Politiek stabiel
Globalisering
1. Nieuwe communicatie- en
vervoersmiddelen
- krimpende wereld: absolute
afstand blijft hetzelfde,
relatieve afstand verandert
2. Vrijere wereldhandel
- minder tariefmuren
- specialisatie
- comparatief voordeel
Multinationals
• Productie in verschillende landen
- multinationale onderneming (MNO)
• Locatiefactoren
- kostenvoordelen
- aanwezigheid van andere bedrijven
- bevolking
- infrastructuur
- politiek
- cultuur
• Hoe meer vestigingsvoordelen, hoe
aantrekkelijker voor een MNO
Nieuwe wereldhandel
• Wereldhandel verandert
• Landen zijn afhankelijker
van MNO’s
• Over vijftig jaar…?
Paragraaf 4 Economische kerngebieden
Economische gebieden in China
Landbouwgebieden
- westen: nomadische veeteelt
- oosten: intensieve akkerbouw
• Diensten en industrie
- kustprovincies
- Silicon Valley bij Beijing:
Zhongguancun
•
Ontwikkeling van Speciale Economische Zones en open steden
• SEZ
- aangewezen gebied om economie te stimuleren
- industriële productie
- handelszone
- lagere belastingen
- soepelere regels
- gericht op buitenlandse investeerders
- handel, onderwijs
• Open steden
- scharnierpunt
- olievlekeffect
• Gehele oostkust: economisch kerngebied
Veranderingen in China
• Shenzen
- veel industrie
- economische groei
- lonen stijgen
• Fabrieken en investeringen verplaatsen zich
- landinwaarts
- naar andere landen
• Shenzen schakelt om naar een kenniseconomie
Economische kerngebieden in de wereld
Noordoosten van de VS
Westkust van de VS
Japan
Europa
- Zuiden van Groot-Brittannië - Randstad - Ruhrgebied noorden van Italië
• Opkomende markten
- snel industrialisatieproces
- BRIC-landen
- economische groei
- nieuwe wereldheersers?
•
•
•
•
Paragraaf 5 Wereldsteden
Geschiedenis van Shanghai
21 miljoen inwoners
Chang Jiang (Blauwe Rivier)
Vanaf 1843: internationale havenstad
Handelscentrum
Vanaf 1900: industriestad
Na 1949 vertrekken veel
ondernemers
• Weinig gevolgen economische
hervormingen
•
•
•
•
•
•
Groei Shanghai
• Aan de monding van de Chang Jiang
• 1990: Pudong, een SEZ
- bedrijven en banken
- uitgebreid wegennet en metronet
- grootste haven ter wereld
• Explosieve bevolkingsgroei
• Uitbreiding bebouwde oppervlakte
• Financieel en commercieel centrum
Grote steden en middelgrote steden
• Investeringen in infrastructuur en onderwijs
- omvorming naar kenniseconomie
• Geografische verschuiving van de groei
- centrale deel is in opkomst
- productie
- uitgebreide infrastructuur
- Chengdu: nieuw centrum
elektronische industrie
en ICT
Kenmerken van wereldsteden
Globalisering is zichtbaar
• Hoofdkantoren van internationale ondernemingen
• Financiële instellingen
• Mainports
- havens
- vliegvelden
• Goede verbindingen met het achterland
• Niet hetzelfde als een megastad
- meer dan 10 miljoen inwoners
• Grote aantrekkingskracht op mensen