9 - Scholieren.com

9.4 PROPAGANDA EN COMMUNICATIE
De totalitaire regimes wilden dat iedereen zich met hart en ziel voor hen inzette. Om
enthousiasme op te wekken voerden ze propaganda.
Ze probeerden met propaganda de massa’s voor zich te winnen.
Ze gebruikten  vlaggen, vaandels en andere symbolen.
 verspreidden posters
 verheerlijkten eigen leiders en maakten van tegenstanders zwart
en schilderden eigen ideologie zo positief mogelijk af en die van
tegenstanders zo negatief mogelijk.
Eerste wereldoorlog was impuls voor staatspropaganda. Was een onmisbaar middel
volkeren tot de grote offers te brengen waar de staat om vroeg. Oorlogvoerende
landen verspreidden leugenachtige gruwelverhalen over de misdaden van de vijand
en de nobelheid van de eigen troepen.
Alles werd versimpeld tot de teenstelling goed-kwaad, vriend-vijand, wij-zij.
Tegenstanders werden verdacht gemaakt, en de eigen maatschappij beweging
werden verheerlijkt.
Radio en film was geschikt voor het beïnvloeden van de massa.
Hitler bracht met zijn toespraken het publiek dat op hem was afgekomen in
vervoering. Hij bespeelde ook het hele volk doordat hij overal voordurend op de
radio te horen was en in de bios was te zien.
DER EWIGE JUDE; propaganda die de joden uitbeeld uit slecht, vies, corrupt en dat
ze als doel hebben de Controle of macht over anderen willen. De opkomst van de
Joden in Oost-Europa wordt vergeleken met de opkomst van ratten. Hij vertelt in de
film dat het Germaanse ras moet worden vernietigt.
sovjet uni was was enige toegestane stijl van kunst socialistishc realisme, ze moesten
de werkelijkheid voor de masse begrijpelijk weergeven en tegelijk verwijzen naar de
stralende toekomst.
De leider werd eindeloos verheerlijkt, overal hingen stalins portretten, stonden
beelden van hem. En steeds werd hij afgebeeld als ‘zon der mensheid’, gids naar de
toekomst, geniale geleerde of juist bescheiden man van het volk.
In Duitsland werd Hitler als afgod vereerd. (idool)
Duitsland: Hitlerjugend: alle jongens van 14 t/m 18 jaar werden hier lid van en
moesten hun tijd in georganiseerd verband door brengen, daar kregen ze bruine
hemden en een dolk met als opschrift “bloed en eer” en leerden ze vechten en
marcheren.
Sovjet-Unie: Komsol: de vrije tijd van de jongeren werd opgeëist doordat ze in
“cultuurpaleizen” konden dansen, film kijken en verder vermaakt werden. Hun
vakanties brachten ze door in vakantiekampen waarin ze ook weer politiek werden
gemanipuleerd.
9.5 VERZET TEGEN HET IMPERIALISME
`Imperialisme` is het proces waarbij landen hun macht in andere delen van de
wereld uit willen breiden door gebieden te veroveren en te beheersen
De koloniale overheersing sprak niet overal meer vanzelf; de Britten kregen het
moeilijk in hun belangrijkste kolonie  India.
India stond op de rand van een totale opstand.
de leider van het verzet was Gandhi.
Gandhi:
 westers opgeleidde advocaat
 hij leefde als een hindoeïstische heilige: voordurend vastend, slechts gekleed in
een lendendoek en met diep spiritueel geloof in hogere kracht van liefde en
waarheid.
 streefde naar vestiging nationale staat met gelijke rechten voor iedereen
 was tegen de industrialisatie “symbool oorzaak Britse overheersing.
Hij moedigde de Indiërs aan:
 Traditionele spinnewiel en weefgetouw te gebruiken en geen Britse textiel meer te
kopen.
 Vormen van geweldloos verzet zoals het negeren van Britse wetten en bevelen.
 Alle samenwerking met hun overheersers weigeren.
Gandhi was onder de hindoe-meerderheid populair zijn oproepen werden massaal
gevolgd.
Niet altijd geweldloos verzet, vooral onder de islamitische minderheid kregen de
Britten te maken met gewelddadig verzet. Ook tussen moslims en hindoes onderling
waren grote spanningen. Dat alles overtuigde de Britten ervan ze met Gandhi
moesten praten. En ze gaven hem steeds meer toe.  India kreeg een grote mate
van zelfbestuur.
Onrustig in Nederlands-Indië, het communisme speelde een hoofdtrol.
Lenin had de koloniale volkoren opgeroepen zich te verzetten tegen de koloniale
onderdrukking. De communisten zouden helpen het imperialistische juk af te werpen.
de Indonesische communistische partij organiseerde stakingen en een complete
opastand  namen de wapens op en pleegden sabotage.
In Nederland ontstond paniek, gerucht ging dat alle blanken zouden worden
afgeslacht. Maar al snel herstelden de koloniale troepen de orde  duizenden
mensen worden opgepakt, honderden werden verbannen naar het afgelegen NieuwGuinea (concentratiekamp) tussen honderden kilometers ondoordringbaar oerwoud.
Nederlands indië wou ook afhankelijkheid, ze eisten onmiddelijke onafhankelijkheid.
Ze wisten dat Nederland die nooit uit zichzelf zou geven, dus ze dwongen het af met
als voorbeeld Gandhi. Ze vonden dat ze elke samenwerking met en gehoorzaamheid
aan de koloniale onderdrukkers moest worden geweigerd. Met deze ideeën werd
Indonesië de Partai Nasional Indonesia opgericht. Partijleider Soekarno bracht
enthousiaste massa’s op de been.
Economische wereldcrisis had als gevolg dat het Indonesische marine personeel door
salarisvermindering massaal aan muiten sloeg (opstand komen tegen wettige
autoriteit)
Nederlandes vreedsen dat ze de marine haven van Soerabaja wilden bombarderen
en dat dit het sein zou zijn voor een totale opstand.
Nederlanders gooiden bom op het schip en muiters gaven zich over.
Het koloniale bestuur sloeg nu hard toe. Soekarno en andere nationalistische leiders
werden verbannen. Er kwam een strenge censuur. De politie kreeg bevoegdheden
om verdachte elementen te arresteren en vergaderingen uiteen te jagen.
Onderdrukking leek succesvol, maar de Indonesiërs wilden nogsgteeds
zelfstandigheid.
9.6 DE TWEEDE WERELDOORLOG
Hitler verteld zijn hoge militairen dat Duitsland over een paar dagen Polen zou
binnenvallen. Nergens voor terug te schrikken, geen medelijden, handel
meedogenloos en met de grootste handvochtigheid, totale vernietiging is het doel.
Hitler wilde revanche voor WO1 de oorlog moest worden overgedaan maar nu zou
Duitsland winnen en heel europa in zijn macht krijgen.
Tweede Wereldoorlog begon met Duitse successen, ze liepen Polen onder de voet en
vielen Nederland, België en Frankrijk aan. Honderden tanks rukten snel op, terwijl de
luchtmacht paniek zaaide en communicatielijnen uitschakelde.
Frankrijk gaf de strijd in vijf weken op, na vijf weken had Hitler bereikt waar
Duitsland in WO1 vier jaar vergeefs om had gevochten.
Na uitschakeling van Frankrijk wilden ze Britse luchtruim veroveren. Boven zuidEngeland ontbrandde een luchtoorlog  battle of Britain.
Groot-Brittannië overleefde het op het nippertje. Na vijf weken staakten de Duitsers
de aanval. Maar gingen nog maanden door met het bombarderen van Londen en
andere Engelse steden. Stadsdelen ging in vlammen op miljoenen mensen vluchtten
naar het platteland en er vielen tienduizend doden.
Hitler had vlak voor inval Polen een niet-aanvalsverdrag met Stalin gesloten.
Daardoor had hij een nieuwe tweefrontenoorlog vermeden.
Nu Hitler West-Europa beheerste, zag hij de Sovjet-Unie als een makkelijke prooi.
Nadat Duitsland de Balkan had veroverd, begon operatie Barbarossa. (Duitsland valt
Sovjet-Unie binnen). De Duitse troepen drongen in een verbijsterend tempo
honderden kilometers diep het land binnen. Het Leger van de Sovjet-Unie leed
immense verliezen. Definitief verslagen werden ze niet en later sloegen ze vlak voor
Moskou de Duitsers met uiterste krachtinspanning terug.
Duitse bondgenoot Japan viel de Amerikaanse vloot in Pearl Harbor aan. Hitler was
hierover zo enthousiast dat hij VS de oorlog verklaarde. Achteraf gezien tekende hij
zo zijn doodvonnis. Duitsland was niet opgewassen tegen de gemeenschappelijke
kracht van Groot-Brittannië, de VS en de Sovjet-Unie.
Maar Duitse nederlaag was ver weg. Duitsers boekten terreinwinst in Zuid-Rusland.
Nadat de Duitse landmacht Stalingrad onder een bommentapijt hadden bedolven
volgde er een lange strijd op leven en dood om de stad. In de ijskoude winter werd
in de stad man-tegen-man gevochten.
De Duitsers gaven zich uiteindelijk over. Ze hadden de grootste slag uit de
wereldgeschiedenis verloren. Er waren bijna een miljoen doden gevallen.
Hitler wilde dat ze tot het bittere einde doorvochten. De schande mocht nooit worden
herhaald. Als het Duitse volk te zwak was voor de overwinning moest het maar
strijdend ten onder gaan. Met een overmacht aan tanks sloegen de Sovjetsoldaten
de Duitsers langzaam steeds verder terug. Berlijn viel pas nadat bekend was
geworden dat Hitler zelfmoord had gepleegd, daarna gaf Duitsland zich pas over.
Eerste wereldoorlog: 1914-1918: bijna alle slachtoffers zijn militairen
Tweede wereldoorlog: 1939-1945: helft was burger (6 x zo hoog dodenaantal)
De oorlog beheerste dagelijkse leven omdat de economie er helemaal op werd
ingesteld. Aan eind van Eerste Wereldoorlog maakten Fransen munitiefabrieken
dagelijks alleen al 200.000 granaten.
De Tweede Wereldoorlog was veel meer een totale oorlog;
 dodenaantal 6x zo groot
 wapenproductie was nog veel groter dan in wo1
 Duitsland gebruikte miljoenen dwangarbeiders uit bezette landen.
 iedere Duitse man van 16 tot 60 die een wapen kon dragen moest meevechten.
Duitsers wilden Germaanse rijk in Rusland uitbreiden.
 in veroverde gebieden zouden miljoenen Germanen zich vestigen.
 de Slavische elite zou worden vermoord, de rest zou worden verjaagd of
dwangarbeid moeten verrichten voor haar Duitse meesters.
De oorlogvoering was gericht op het maken van zoveel mogelijk burgerslachtoffers,
zo moesten de sovjetleden van de aardboden verdwijnen. Vielen aan met het doel de
stad kapot te schieten en de bevolking uit te hongeren.
Van Sovjetzijde werd oorlog ook met grote wreedheid gevoerd.
 soldaten trokken plunderend en moorden door Duitsland
 verkrachtten meer dan een miljoen Duitse vrouwen
Britten terroriseerden Duitse burgerbevolking
 probeerden Duitse steden te bombarderen, dat lukte eerst niet, maar tijdens de
oorlog werd verwoestende kracht van Britse bommen groter, en konden bommen
verder komen.
 Verwoesten als eerst Keulen en daarna Hamburg met brandbommen.
Amerikanen gingen ook meedoen samen met de Britten.
 eerst erg voorzichtig omdat de Duitse luchtverdediging veel toestellen uit de lucht
haalde.
 laatste oorlogsjaar beheersten geallieerden het Duitse luchtruim.
 Berlijn werd dag en nacht gebombadeerd, andere Duitse steden werden verwoest
Na duitse overgave moest de Vs nog afrekenen met Japan.
 Japanners boden fanatiek verzet.
 Piloten vlogen zich dood om Amerikanen zoveel mogelijk schade toe te brengen
 Amerikanen bombadeerden alle Japanse steden.
 bombardementen hielpen niet, ze vonden atoombommen uit en worpen er 2.
het effect was zo ontzagwekkend en afschuwelijk dat Japan een week later zich
overgaf.
9.7 GENOCIDE
Genocide:
 systematische volkerenmoord op de joden.
Antisemitisme  Jodenhaat, vijandigheid tegen joden.
Hitler associeerde de joden met:
 alles wat smerig en kwaadaardig was.
 Jodendom zat volgens hem zowel achter de kapitalistische uitbuiting als het
communistische gevaar.
 Joden waren in zijn ogen geen mensen maar bacillen die het Germaanse ras
vergiftigden.
Hitler was uit op totale verwijdering van alle joden uit ons volk.
Hitlers aanhang vond zijn anti-joodse scheldkanonnades prachtig. Tijdens zijn
toespraken werd daar altijd het hardst om gejuicht.
Na Hitlers machtsovername werden de joden slachtoffer van systematische
discriminatie.  mochten geen ambtenaar meer zijn.
 seks tussen joden en andere Duitsers wettelijk verboden
Eerst bleef anti-joodse geweld nog binnen de perken, maar later barste het in alle
hevigheid los:  Synagogen werden in brand gestoken
 Joodse winkels en huizen geplunderd en verwoest
 honderden joden werden vermoord.
Kristallnacht  de nacht dat het in alle hevigheid losbarste, (genoemde naar de
glasscherven op straat.) moest een spontane uitbarsting van volkswoede lijken, maar
overal hadden lokale partijleiders bevel gekregen hun SA-mannen (partijleger) op de
joden los te laten.
Bevolking had afkeurende reacties  dat viel Hitler zo tegen dat hij het anti-joodse
beleid nu in handen van de eliteorganisatie van de nazi-beweging, de SS, gaf.
(`Schutzstaffel` beschermingseenheid) Die moesten het joodse probleem in het
geheim systematisch oplossen, de joden moesten naar het onherbergzame
Madagaskar, om daar uit te sterven.
Na de inval in Polen werden miljoenen Poolse joden in getto’s bijeengedreven.
Tienduizenden werden vermoord.
In de Sovjet-Unie schoten achter het front Duitse eenheden van de SS alle joden
dood. Inclusief vrouwen, kinderen en bejaarden.
Veroverging van Kiev werden duizenden joden geëxecuteerd, ze werden naar een
ravijn gebracht, moesten zich uitkleden en werden rij voor rij doodgeschoten.
Endlösung: Het continent zou systematisch worden uitgekamd. Alle joden zouden
naar Polen worden getransporteerd en daar worden vernietigd. In gaskamers werden
grote aantallen mensen gedood, schoon en efficiënt. In het voorjaar reden de eerste
goederentreinen vol joden naar Aushwitz en andere vernietiginskampen.
9.8 DE BEZETTING
Duitsers vielen Nederland binnen  Nederland was verbijsterd, want Nederland was
tot nu toe altijd nog neutraal geweest. De verbijstering groeide toen het Nederlandse
leger kansloos bleek.
Rotterdam was door bombardement verwoest  Nederland moest zich overgeven.
De regering vluchtte, inclusief koningin Wilhelmina naar Londen.
Hitler benoemde de nazi Seyss-Inquart tot rijkscommissaris, hoogste machthebber in
Nederland.
De bezetting was begonnen, het eerste jaar viel mee, veel Duitse militairen op straat
maar gedroegen zich correct. Ze zagen zichzelf niet als onderdrukkers. Volgens de
nazis waren Nederlanders en Duitsers verbonden door hun ‘Germaanse bloed’.
Seyss-Inquart liet de Nederlandse ambtenaren en burgemeesters zitten, in ruil
beloofden die dat ze de Duitse maatregelen loyaal zouden uitvoeren.
De Nederlandse unie, zag zelfs wel positieve kanten aan de bezetting.
 Dankzij de ondergang van de oude democratie kon de verdeeldheid in Nederland
misschien overwonnen worden.
 De organisatie wilde onder Duitse leiding Nederland vernieuwen.
 wel wilde ze het typische Nederlandse behouden.
Via de Unie hoopten de Duitsers Nederland te bekeren tot het nationaalsocialisme,
maar dat bleek een illusie.
De Unie werdt verboden omdat ze geen soldaten wilde werven voor het oostfront
(strijd tegen Sovjet-Unie). Hoewel ook nu maar weinig Nederlanders in het verzet
gingen groeide de haat teen ‘de moffen’.
De onderdrukking en terreur namen toe. De joden werden weggevoerd. Het lot van
de niet-joodse Nederlanders was lang niet zo zwaar, maar ook voor velen van hen
werd de bezetting onaangenaam.
 mensen moesten hun huis uit omdat er een verdedigingslinie langs de kust moest
komen.
 mannen werden als dwangarbeider naar Duitsland gebracht.
 auto’s en fetsen werden in beslag genomen, radio’s moesten worden ingeleverd.
 er kwam een tekort aan alledaagse artikelen als textiel, schoenen en zeep.
 en de Duitsers gedroegen zich steeds barser (strenger)
De geallieerden bevrijdden het zuiden, maar bleven steken bij de grote rivieren.
in Utrecht en Holland volgde Hongerwinter
 duizenden overlijden aan kou en honger
 mensen bleven dagenlang in bed liggen
 stookten alles op: bomen, interieur, spoorbielzen
 geen verkeer, treinen
 overal puin, er werd geen vuilnis meer opgehaald
 scholen bleven dicht.
 Er was geen stroom meer, en uit de kraan kwam nog een slap straaltje.
Toen in mei de bevrijding kwam was Nederland geruïneerd.
 kwart miljoen Nederlanders waren omgekomen
 kwart van alle huizen waren beschadigd of verwoest
 grote delen van het land waren door de Duitsers onder water gezet.
 60% van de rails was opgebroken, de treinen waren naar Duitsland gebracht.
 bijna alle grote bruggen waren vernield
 havens waren verwoest, fabrieken leeggeroofd.
__________________________________
EINDE HOOFDSTUK 9.
10.1 DEKOLONISATIE
Nu de Britten de orde niet meer bewaakten kreeg de haat tussen moslims en hindoes
alle ruimte. Bij slachtpartijen vielen honderdduizenden doen en Brits-indië viel uiteen
in twee staten  India en Pakistan
Miljoenen mensen vluchtte de nieuwe grenzen over.
Hindoes  India
Moslims  Pakistan.
Britten trokken zich terug uit Azië en het Midden-Oosten en als laatste uit Palestina.
Zodra de Britten weg waren riepen de joden de staat Israel uit en vielen de
Arabische landen Israel aan. De oorlog eindigde negen maanden later met de
verdrijving van driekwart van de Palestijnen.
Nederland en Frankrijk wilden hun kolonies in Azië nog niet opgeven. Maar hun
machtspositie was dramatisch verslechterd. Het geloof in de blanke superioriteit was
vernietigd doordat Japan Zuidoost-Azië had overmeesterd. De Japanners hadden de
bevolking uitgebuit. Zowel in Indonesië als in Frans Indo-china (Vietnam, Laos,
Cambodja) waren door honger en uitputting veel doden gevallen. Hierdoor was een
vastbesloten wil gegroeid om geen enkele vreemde overheersing meer te tolereren.
Kort na Japanse overgave riep Soekarno de onafhankelijkheid van Indonesië uit en
deed hetzelfde in Vietnam. Vooral in Indonesië volgden enkele maanden van chaos.
In een orgie van geweld kwamen alleen al 3500 Nederlanders om.
Niet alleen was het verzet tegen het kolonialisme enorm toegenomen ook waren de
verhoudingen in de wereld veranderd;
 de tijd van Europese hegemonie (Heerschappij) was definitief voorbij.
De VS en de Sovjet-Unie waren twee supermachten en maakten de dienst uit.
Zij waren tegen het kolonialisme gekant.
Nederland kreeg met twee ‘politionele acties’ (Militaire acties) grote gebieden in
handen. Maar de Indonesische strijders verscholen zich in de jungle tussen de
burgerbevolking en bleven telkens onverwachts toeslaan.
Uiteindelijk dwongen de VS Nederland om Indonesië op te geven. Uiteindelijk werd in
het paleis op de dam de soevereiniteit (onafhankelijkheid ) overgedragen.
De Fransen vochten in Vietnam door en Amerikanen begonnen hen nu juist te
steunen. Dat deden ze omdat de Vietnamese leider communist was en zijn
communistische partij het verzet leidde. De Vietnamese communisten kregen wapens
uit buurland China en kwamen aan de macht. De VS betaalden een steeds groter
deel van de Franse oorlogsinspanningen maar toch verloren de fransen geleidelijk
moed. Aan franse kant waren veel doden gevallen en een paar maanden later viel de
beslissende slag bij Dien Bien Phu in een afgelegen bergvallei waar de Fransen zich
in de jungle hadden verschanst. Geleidelijk was hun fort ongemerkt omsingeld door
vietnamese strijders. Fransen verdedigde zich nog weken. Maar nadat Dien Bien Pu
gevallen was gaven de fransen het op en verlieten Vietnam.
Het koloniale conflict was voorbij, maar Vietnam bleef een brandhaard voor de
Koude Oorlog. De Amerikanen dwongen af dat communisten alleen het noorden
kregen. In het zuiden kwam een door Amerika gesteunde regering. Dat zou 10 jaar
later tot een nieuwe oorlog leiden.
Net toen de Fransen Vietnam opgaven brak er in Algerije een
onafhankelijkheidsoorlog uit. Frankrijk wilde Algerije niet opgeven. Acht jaar vochten
de fransen er een smerige oorlog uit  martelden gevangenen met elektrische
schokken op de tepels en geslachtsdelen.
Na een lange tijd legde Frankrijk zich bij het onvermijdelijke neer. Tegen die tijd
hadden België, Groot-Brittannië en Frankrijk zelf bijna de rest van Afrika
onafhankelijk laten worden. Nederland liet Suriname in 1975 onafhankelijk worden.
in europa had de trots op de kolonialisatie plaatsgemaakt voor schaamte over het
koloniale verleden.