Hoofdstuk 1, VWO2, Getal en Ruimte Rekenen met letters Rekenen met letters .................................................................. Error! Bookmark not defined. Woordenlijst Exponent Gelijksoortig Grondtal Haakjes wegwerken Herleiden Machten Merkwaardig product Product Termen Hoe vaak een getal met zichzelf vermenigvuldigt wordt Waarin alle waardes gelijk zijn Het getal dat tot de macht … gedaan wordt Een som herleiden zodat er geen haakjes meer instaan Eenvoudiger schrijven, dus niet oplossen Hoe vaak een getal met zichzelf wordt vermenigvuldigd Een product dat zeer bijzonder is en op een makkelijke manier opgelost kan worden Vermenigvuldiging van twee (of meerdere) getallen De soort van het aantal, bv cm2 of x, y, z Schrijfwijzen Machten De 5e macht van 7 De macht van een negatief getal Negatieve macht (tot de macht -2) Macht tot de macht 75 (-5)3 4-2 (52)6 Wetenschappelijke notatie Machten van 10 101 = 10 102 = 10 • 10 = 100 103 = 10 • 10 • 10 = 1000 104 = 10000 1010 = 10 000 000 000 De macht van 10 is het aantal 0-en dat je achter de 1 kunt schrijven. Hetzelfde geldt met 0-en vóór de 1. Gaan we het rijtje terugtellen dan komen we op: 100 = 1 10-1 = 0,1 10-2 = 0,01 10-6 = 0,000 001 Notatie Met de wetenschappelijke notatie schrijven we veel getallen die heel groot of juist heel klein als simpel te lezen getallen. Pak van je getal het 1e cijfer (geen 0), zet dat vooraan, dan eventueel een komma en nog 2 decimalen. Doordat je je getal een aantal keer door 10 moet delen of met 10 moet vermenigvuldigen moet je dit er nog achter noteren. Zet er daarom achter “• 10x” waarbij ‘x’ de macht van 10 is waarmee je vermenigvuldigt. Je maakt er dus een getal tussen de 1 en de 10 van en vermenigvuldigt dat met een macht van 10. 876 000 000 000 wordt dan 8,76 • 1011 89 450 000 000 000 000 = 8,95 • 1016 0,00 000 000 123 = 1,23 • 10-9 Herleiden Gelijke termen kunnen we optellen. Termen die niet gelijk zijn, zoals ‘x’ en ‘y’, kunnen niet opgeteld worden. Als er meerdere termen in één som staan kan de volgorde omgedraaid worden mits de rekenregels in acht genomen worden. Let op, het teken vóór de term bepaalt of de term positief of negatie is, staat er niks dan is het positief. Voorbeeld: 2a + 5g + 6a + 9t + 9g – 7t = 8a + 14g + 2t Rekenregels De termen mogen niet door elkaar gehusseld worden als er niet overal hetzelfde teken tussen staat. + en – zijn “evenveel waard” net zoals “• en :”. Staan er tekens van verschillende waarde in dan moet eerst de hoogste uitgerekend worden. Voorbeeld: 3r • 2t + 6r – 3t = 6rt + 6r – 3t In het 2e voorbeeld moet eerst de keersom gemaakt worden. Er blijven dan geen gelijke termen over en er kan dus niks meer opgeteld worden. Extra ‘1a’ wordt korter geschreven als gewoon ‘a’. Het cijfer 1 laten we dan weg. ‘8x – 9x = -1x = -x’ Ook bij de negatieve variant laten we het cijfer 1 weg. ‘k2 + k3 = K.N.’ Aangezien “tot de macht 3” en “tot de macht 2” niet hetzelfde zijn kunnen we die niet bij elkaar optellen en zetten we de afkorting van “Kan Niet”. Haakjes wegwerken In sommen met letters staan vaak haakjes die weggewerkt moeten worden. We pakken de term voor de haakjes en vermenigvuldigen die met elke term binnen de haakjes. Voorbeeld: 4 (6t – 5) = 4 • 6t + 4 • -5 = 24t + -20 = 24t – 20 -3 (x + 4) = -3 • x + -3 • 4 = -3x + -12 = -3x – 12 -(t + 1) = -1 • t + -1 • 1 = -t – 1 Dubbele haakjes wegwerken Bij dubbele haakjes worden alle termen uit de haakjes met alle termen uit de andere haakjes vermenigvuldigd. Het teken voor de term bepaalt of het positief of negatief is. Merkwaardige producten Machten en letters Machten herleiden