MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING UNIFORM HEREXAMEN VWO 2013 tevens 2e ZITTING STAATSEXAMEN 2013 VAK : ECONOMIE II DATUM : MAANDAG 29 JULI 2013 TIJD : 7.45 – 10.45 UUR Aantal opgaven bij dit vak : 5(vijf). Aantal pagina’s : 6 inclusief 1 bijlage Controleer zorgvuldig of alle pagina’s in de goede volgorde aanwezig zijn. Neem in geval van een afwijking onmiddellijk contact op met een surveillant. Hulpmiddelen: - Logaritmen- en Intresttafels; - niet programmeerbare calculator. Bedrijfsadministratie Opgave I Fabrieksboekhouding 25 punten Onderneming Joop produceert uitsluitend het massaproduct JP. De voorraad JP wordt steeds geadministreerd tegen de standaardkostprijs die als volgt is samengesteld: - directe grondstofkosten 8 kg á SRD 6,- (v.v.p.) = SRD 48,- directe loonkosten 4 arbeidsuren á SRD 2,50 = SRD 10,- toeslag indirecte fabricagekosten 4 machine-uren á SRD 3,50 = SRD 14,SRD 72,De rekening 300 Voorraad grondstoffen wordt geadministreerd tegen een vaste verrekenprijs van SRD 6,per kilogram. De vaste verrekenprijs bestaat uit: - de verwachte gemiddelde inkoopprijs; - de verwachte gemiddelde directe inkoopkosten; - een opslag van 5% van de v.v.p. ter dekking van de kosten afdeling inkoop; - een opslag van 7% van de v.v.p. ter dekking van de kosten afdeling magazijn. De vaste verrekenprijs wordt geboekt bij ontvangst van de facturen en de dekkingen bij ontvangst van de grondstoffen. In rubriek 4 worden uitsluitend de indirecte kosten geboekt. Over de maand maart 2013 zijn de volgende financiële feiten bekend: 1. Inkoopboek Ontvangen facturen voor 6.500 kg á SRD 5,50 per kg; omzetbelasting 10%. 2. Magazijnontvangstenboek Ontvangen 5.500 kg grondstoffen tegen een factuurprijs van SRD 5,50 per kg. 3. Grondstoffenverbruiksregister Afgegeven voor de fabricage 7.500 kg grondstoffen. Page 1 of 6 4. Kasboek (debetzijde) Ontvangen van afnemers Ingehouden loonbelasting Ingehouden sociale lasten SRD 48.700,SRD 10.490,SRD 4.450,- Kasboek (creditzijde) Betaald aan leveranciers Lonen Ingaande vrachten Algemene kosten Uitgaande vrachten SRD 45.500,SRD 26.800,SRD 1.310,SRD 1.650,SRD 890,- 5. Loonverdeelstaat Van de brutolonen ad SRD 26.800,- zijn 45% indirect. De lonen moeten met 30% worden verhoogd voor sociale lasten, die voor rekening komt van de onderneming. 6. Kostenverdeelstaat Afdeling inkoop Afdeling magazijn Afdeling fabricage Afdeling verkoop SRD 3.400,SRD 4.440,SRD 21.600,SRD 62.000,- 7. Dekkingsstaat Doorbelasting van de afdeling magazijn aan de afdelingen fabricage en verkoop in de verhouding 1 : 2 8. Toeslagenregister Opslag indirecte fabricagekosten 3.000 machine-uren. Opslag indirecte verkoopkosten 20% van de netto-omzet. 9. Productieregister Gereedgekomen 1.100 stuks product JP. 10. Verkoopboek Verkocht en afgeleverd 2.200 stuks JP á SRD 120,-; rabat 5%; omzetbelasting 10%. Gevraagd: A. De journaalposten van bovengenoemde financiële feiten over de maand maart 2013. 21 pnt. Maak hierbij uitsluitend gebruik van de gegeven rekeningnamen en rekeningnummers; zie bijlage I op bladzijde 6. B. Bereken en journaliseer: 4 pnt. 1. het kostenresultaat; 2. het fabricageresultaat; 3. het verkoopresultaat; 4. het nettoresultaat. Page 2 of 6 Opgave II Het EV en VV in de NV/BV Aandelen in portefeuille Gebouwen Inventaris Voorraad goederen Debiteuren 20 punten Balans per 31 december 2012 SRD 320.000,- Aandelenvermogen SRD 460.000,- Agioreserve SRD 300.000,- Algemene reserve SRD 260.000,- Winstsaldo 2012 SRD 320.000,- Hypotheek o/g Crediteuren SRD 1.660.000,- SRD 820.000,SRD 100.000,SRD 130.000,SRD 220.000,SRD 240.000,SRD 150.000,SRD 1.660.000,- *Alle aandelen hebben een nominale waarde van SRD 500,- per stuk. 1. Bereken de intrinsieke waarde per aandeel inclusief het winstsaldo 2012. 2 pnt. a. De winst over 2012 zal als volgt worden verdeeld: - vennootschapsbelasting 40% - primair dividend 10% De overwinst wordt als volgt verdeeld: - aandeelhouders 50% - tantiémes 20% - de rest wordt gereserveerd. Van het dividend over 2012 zal 8% in aandelen op dividendbewijs nr. 22 en de rest in contanten op dividendbewijs nr. 23 worden uitgekeerd. Dividendbelasting 25%. b. Ten laste van de agioreserve zal 10% aan bonusaandelen worden uitgereikt tegen inlevering van voldoende dividendbewijzen nr. 24. c. De uitgifte van een 9% converteerbare obligatielening groot SRD 400.000,-. De nominale waarde per obligatie is SRD 100,- en de emissiekoers is 101%. De coupondata zijn 1 april en 1 oktober. Op deze data wordt steeds SRD 20.000,- afgelost. De obligaties kunnen geconverteerd worden in aandelen en wel onder de volgende voorwaarden: 8 obligaties van nominaal SRD 100,- en een bijbetaling van SRD 50,- geven recht op 1 aandeel van SRD 500,- nominaal. 2. a. b. c. d. Bereken: het dividend per aandeel; het dividendpercentage; (2 dec.nk.) het rendement m.b.v. de intrinsieke waarde per aandeel; (2 dec.nk.) de conversiekoers in procenten. (2 dec.nk.) ½ pnt. ½ pnt. ½ pnt. 1 pnt. 3. Journaliseer de onderstaande financiële feiten: Maak hierbij uitsluitend gebruik van de gegeven rekeningnamen en rekeningnummers; zie bijlage II op bladzijde 6. a. de winstverdeling; 3 pnt. b. het besluit tot uitreiking van de bonusaandelen; 1 pnt. c. de betaling per bank van 200 dividendbewijzen nr. 23; 1½ pnt. d. de uitreiking van 350 dividendbewijzen nr. 22; 1 pnt. e. de creatie van de converteerbare obligatielening; ½ pnt. f. de plaatsing en de uitreiking van alle obligaties per bank; 1½ pnt. g. de intrestlast van de converteerbare obligatielening over de maand mei; 1½ pnt. h. de betaling per bank van 250 coupons; 1½ pnt. i. de conversie van 1.200 obligaties. 4 pnt. Page 3 of 6 Handelsrekenen/ Financiële rekenkunde Opgave III Claims 15 punten Maypo Oro NV heeft een geplaatst en volgestort aandelenvermogen van SRD 8.000.000,- verdeeld in stukken van nominaal SRD 1.000,-. De beurskoers, cum 20% dividend vorig boekjaar, is 275%. Op een gehouden Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn de onderstaande besluiten goedgekeurd: - op dividendbewijs nr. 9 zal 10% cashdividend worden uitgekeerd; - het geplaatst aandelenvermogen zal worden uitgebreid met 10.000 aandelen van nominaal SRD 500,per stuk; deze zullen als volgt worden geëmitteerd: een stockdividend van 10% op dividendbewijs nr. 10; 15% aan bonusaandelen ten laste van de agioreserve, tegen inlevering van de benodigde dividendbewijzen nr’s 11, 12 en 13; 40% wordt geplaatst bij de houders van de oude aandelen tegen een koers van 130%, als claim wordt dividendbewijs nr. 14 aangewezen; de resterende aandelen voor vrije inschrijvers á 200%. - de emissiekosten bedragen SRD 8.000,-. Bereken: 1. de koerswaarde per aandeel na emissie; 11 pnt. 2. de theoretische waarde van een dividendbewijs nr. 10; 1 pnt. 3. de theoretische waarde van een dividendbewijs nr. 11; 1 pnt. 4. de theoretische waarde van een dividendbewijs nr. 14; 1 pnt. 5. het gezamenlijke resultaat voor de vrije inschrijvers. 1 pnt. Opgave IV Omzetting van renten 15 punten De heer Henk moet 15 jaarlijkse termijnen groot SRD 4.000,- betalen, de eerste op 1 januari 2007. Na betaling van de termijn in 2011 wenst hij zijn resterende schuld om te zetten in een rente met 20 halfjaarlijkse termijnen, waarvan de eerste vervalt op 30 juni 2015. De laatste acht termijnen zullen elk ¾ maal zo groot zijn als elk van de eerste twaalf termijnen. Zijn schuldeiser gaat akkoord met zijn voorstel. Echter rekent hij met een intrestpercentage van 4% S.I. per halfjaar. A. Bereken de grootte van de eerste - en de laatste termijn. 10 pnt. (Alle berekeningen m.b.v. de Eindwaarde) De heer Henk komt met zijn schuldeiser overeen, dat hij de resterende schuld zal terugbetalen middels 5 gelijke termijnen. De eerste vervalt op 1 januari 2022 en elke volgende termijn 3 jaar na het voorgaande. Het intrestpercentage is 4% S.I per halfjaar. B. Bereken de grootte van een termijnbetaling. 5 pnt. (Alle berekeningen m.b.v. de Eindwaarde) Page 4 of 6 Opgave V Annuïteitenlening 15 punten Van een lening die wordt terugbetaald met jaarlijks gelijkblijvende annuïteiten is gegeven dat: 1. de eerste annuïteit wordt betaald op 31 december 2004. 2. de schuldrest op 31 december 2013 SRD 622.428,12 bedraagt. 3. de schuldrest op 31 december 2014 SRD 607.869,52 bedraagt. 4. de schuldrest op 31 december 2022 SRD 407.315,18 bedraagt. 5. de schuldrest op 31 december 2023 SRD 366.943,02 bedraagt. a. Bereken achtereenvolgens: p, Ann, K ( kapitaal afronden op hele SRD ) en n. 7½ pnt. Na betaling van de annuïteit in 2025 is de schuldenaar in financiële problemen geraakt. Met de bank komt hij overeen, dat hij de schuldrest per 1 januari 2026 plus bijgeschreven intrest zal hij terugbetalen middels 3 jaarlijkse annuïteiten. De eerste annuïteit vervalt op 31 december 2029. Intrestpercentage 14% S.I. per jaar. b. Bereken de nieuwe annuïteit. 5 pnt. c. Bereken de totale intrest op de lening. 2½ pnt. SUCCES Page 5 of 6 BIJLAGE I Rekeningschema behorende bij opgave I Rek.nr. Rekeningnaam Rek.nr. Rekeningnaam 060 Winstsaldo 511 Dekking afdeling inkoop 512 Dekking afdeling magazijn 100 Kas 513 Dekking afdeling fabricage 110 Bank 514 Dekking afdeling verkoop 130 Debiteuren 599 Overboekingsrekening 140 Crediteuren 150 Te betalen loonbelasting & AOV 600 Directe grondstofkosten 151 Te betalen sociale lasten 601 Directe loonkosten 180 Te vorderen omzetbelasting 602 Toeslag indirecte fabricagekosten 181 Te betalen omzetbelasting 610 Standaard directe grondstofkosten 611 Standaard directe loonkosten 240 Tussenrekening lonen 612 Standaard toeslag indirecte fabricagekosten 699 Overboekingsrekening 300 Voorraad grondstoffen 310 Inkopen 700 Voorraad gereed product 320 Prijsverschillen bij inkoop 800 Kostprijs verkopen 411 Indirecte lonen 810 Directe verkoopkosten 412 Sociale lasten 820 Toeslag indirecte verkoopkosten 470 Algemene kosten 830 Rabatten en kortingen 499 Overboekingsrekening 840 Opbrengst verkopen 899 Overboekingsrekening 501 Kosten afdeling inkoop 502 Kosten afdeling magazijn 900 Kostenresultaat 503 Kosten afdeling fabricage 910 Fabricageresultaat 504 Kosten afdeling verkoop 920 Verkoopresultaat 999 Overboekingsrekening BIJLAGE II Rek.nr. 040 041 042 043 047 060 070 071 073 074 Rekeningschema behorende bij opgave II Rekeningnaam Rek.nr. Rekeningnaam Aandelenvermogen 100 Kas Aandelen in portefeuille 110 Bank Uit te reiken aandelen 161 Te betalen dividend Agioreserve 162 Te betalen dividendbelasting Algemene reserve 163 Te betalen vennootschapsbelasting Winstsaldo 2012 164 Te betalen tantiémes 9% Converteerbare obligatielening 192 Nog te betalen bedragen 9% Converteerbare obligaties in portefeuille Agio op 9% converteerbare obligaties 251 Intrest vreemd vermogen Disagio op 9% converteerbare obligaties Page 6 of 6