MINISTERIE VAN ONDERWIJS EN VOLKSONTWIKKELING UNIFORM HEREXAMEN HAVO 2013 VAK DATUM TIJD : ECONOMIE II (BA en BR) : 25 juli 2013 : 07.45 – 10.45u Aantal opgaven bij dit vak Aantal pagina’s Hulpmiddelen :6 :6 : calculator, kladpapier en intresttafel. Controleer zorgvuldig of alle pagina’s in de goede volgorde aanwezig zijn. Neem in geval van afwijking onmiddelijk contact op met een surveillant. Opgave I (17,25pt) Gemiddelde waarden A. Gemiddeld procent Een particulier heeft per 1 januari 2012 aan een onderneming onder hypothecair verband geleend SRD 55.000,- á 7½%. Op 1 augustus van dat jaar leent hij aan deze onderneming opnieuw op lange termijn SRD 35.000,-, nu echter á 8%. Welk procent maakt hij in dat jaar gemiddeld van zijn leningen aan de onderneming (twee decimalen nauwkeurig)?. B. Rendement van leningen Een ondernemer heeft op 1 januari 2012 de volgende kapitalen uitstaan : 1. SRD 95.000,- á 9½% per jaar. De intrest vervalt jaarlijks op 31 maart. Op deze datum ontvangt hij bovendien SRD 4.500,- aflossing, 2. SRD 36.000,- á 12% per jaar. De intrest vervalt steeds op 1 mei en 1 november. Tevens wordt op deze data SRD 3.000,- aflossing ontvangen. Bereken : 1. de totale intrestopbrengst in 2012, 2. het gemiddeld belegde kapitaal in 2012, 3. het rendement( 2 decimalen nauwkeurig). 1 Opgave II (9pt) Samengestelde intrest A. Mevrouw Slim heeft op 1 januari 2009 SRD 7.500,- belegd op een spaarrekening bij een plaatselijke bank tegen 5% S.I. per jaar. Per ingang van 1 januari 2012 verhoogt de bank de intrestvoet naar 5½% per jaar. Bereken: 1. de waarde van de belegging op 31 december 2015, 2. de totale intrest. B. Iemand heeft een kapitaal uitgezet op samengestelde intrest. De intrestvoet was van 1 januari 2000 tot 1 januari2005 3% per halfjaar en daarna 3½% per halfjaar. Het kapitaal is op 31 december 2012 aangegroeid tot SRD 22.750,-. Welk kapitaal is op 1 januari 2000 uitgezet? Opgave III (18,75pt) Claims N.V. “Classico” heeft een aandelenkapitaal van SRD 135.000,-, waarvan SRD 45.000,- zich in portefeuille bevindt. Verder heeft deze N.V. uitstaan een 9% converteerbare obligatielening groot SRD 20.000,-. De nominale waarde van de aandelen is SRD 3,- per stuk en die van de obligaties is SRD 2,- per stuk. Op de algemene vergadering van aandeelhouders wordt besloten het geplaatst aandelenvermogen van de N.V. te vergroten en wel als volgt: 1. SRD 15.000,- aan aandelen bestemd voor de oude aandeelhouders tegen een koers van SRD 4,50 en tegen inlevering van dividendbewijs no 12, 2. een agiobonus 10% tegen inlevering van dividendbewijs no 13, 3. de houders van de converteerbare obligaties in de gelegenheid stellen hun obligaties om te wisselen in aandelen onder de voorwaarde, dat tegen inlevering van 5 obligaties en een bijbetaling van SRD 1,- in contanten, 1 aandeel wordt uitgereikt, 4. de resterende aandelen in portefeuille worden beschikbaar gesteld aan de vrije inschrijvers tegen een koers van 170%. Emissiekosten bedragen SRD 700,-. Beurskoers voor emissie 200%. Bereken: 1. de intrinsieke waarde per aandeel na emissie, 2. de waarde van claim no 12, 3. de waarde van claim no 13, 4. het verlies of de winst voor een aandeelhouder met 10 oude aandelen, 5. het resultaat voor een obligatiehouder met 20 obligaties, indien de beurskoers voor emissie was 100%, 6. het totaal resultaat van de vrije inschrijvers. Opgave IV (8,5pt) De boekhouding van een N.V. A. Journaliseer de volgende financiële feiten. 1. Ter belegging van overtollige liquide middelen per bank gekocht diverse effecten voor SRD 4.690,-. De in dit bedrag begrepen ‘lopende intrest’ is SRD 390,-. 2. Geopend bij de bank een depositorekening; bedrag gestort per kas SRD 4.800,-. 2 3. Verkocht per bank enkele effecten voor SRD 9.950,-. De in dit bedrag begrepen ‘lopende intrest’ is SRD 640,-. B. Journaliseer de volgende transacties: 1. opgericht N.V. “Hestino” met een maatschappelijk kapitaal van SRD 105.000,-, verdeeld in aandelen van nominaal SRD 3,50 per stuk, 2. geplaatst 2.000 aandelen a pari; bedrag per bank ontvangen, 3. geplaatst 2.500 aandelen tegen een koers van 110%, 4. geplaatst 6.000 aandelen à 125%; ⅓ deel van het te ontvangen bedrag is per kas ontvangen en de rest per bank. Opgave V (22pt) De boekhouding van een N.V. De gedeeltelijke balans van N.V. “Raymax” geeft per 1 januari 2012 het volgende beeld: Debet (bedragen * SRD 1,-) Credit Aandelen in portefeuille 60.000 Aandelenvermogen 180.000 Gebouwen 150.000 Agioreserve 7.400 Machines 75.000 Winstreserve 5.600 Dividendreserve 3.400 Afschrijving gebouwen 30.000 Afschrijving machines 15.000 De nominale waarde per aandeel bedraagt SRD 3,-. Bereken: A. 1. het eigen vermogen van de N.V. uit de vermogensrekeningen, 2. de geplaatste aandelen, 3. de intrinsieke waarde per aandeel. B. De winst over 2011 bedraagt SRD 28.000,- en zou op grond van de statuten als volgt moeten worden verdeeld: 1. vennootschapsbelasting 36%, 2. de verdeling van de winst ná aftrek van vennootschapsbelasting zou zijn: aandeelhouders 60%, RvC, directie en personeel 30%, de rest wordt gereserveerd. N.B. De N.V. past een politiek van dividendstabilisatie toe; het dividend is reeds enkele jaren gestabiliseerd op 8%, welk percentage ook voor 2011 zal gelden. Journaliseer: 1. de winstverdeling, 3 2. de betaling per bank van de vennootschaps- en dividendbelasting, 3. de betaling per bank van het dividend op 4.000 dividendbewijzen, 4. de uitbreiding van het aandelenvermogen van N.V. “Raymax” met 6.000 aandelen van SRD 3,- nominaal, 5. de plaatsing per bank van 3.000 aandelen tegen een koers van 120%, 6. de herwaardering van de aanschafwaarde en de boekwaarde van machines met 5% in verband met prijsstijgingen. N.V. “Raymax” besluit per 1 maart 2013 over te gaan tot uitgifte van een 12% converteerbare obligatielening groot SRD 87.500,-. De nominale waarde per obligatie is SRD 2,50. Coupondagen 1/4 - 1/10; koers van plaatsing 99%. De obligatiehouders kunnen gedurende de looptijd van de lening hun obligaties omwisselen in aandelen met dien verstande dat bij inlevering van 1 obligatie en een bijbetaling van SRD 1,25, een nieuw aandeel van SRD 3,- nominaal kan worden verkregen. De obligaties kunnen te alle tijde worden afgelost tegen de koers van 102%. De storting op de obligaties dient voldaan te worden op 1 april 2013. C. Gevraagd 7. Wat zijn converteerbare obligaties? 8. Bereken de conversiekoers. D. Journaliseer: 9. de creatie van de obligaties, 10. de inschrijving in maart 2013 voor SRD 82.500,- nominaal, 11. de uitreiking van de toegewezen obligaties tegen storting van de verschuldigde bedragen per bank, 12. de betaalbaarstelling van de 1e coupon op 1 oktober 2013, 13. de betaling per bank van 16.500 coupons no. 1, 14. de aflosbaarstelling van 9.500 obligaties op 1 januari 2014 onder verrekening van de lopende intrest, 15. de conversie van 10.000 obligaties in aandelen op 1 april 2014 via de bank, 16. de vernietiging van de niet geplaatste obligaties. Opgave VI (14,5pt) Diverse journaalposten A Verschillende journaalposten In het grootboek van een onderneming komen o.a. voor Voorraad goederen, Inkoopprijs van de verkopen en Opbrengst verkopen. Geef de journaalposten van de volgende gegevens. 1. Ontvangen facturen voor gekochte en inmiddels ontvangen goederen SRD 20.000,-; omzetbelasting SRD 1.600,-. 4 2. Verzonden facturen voor verkochte goederen SRD 28.500,-; omzetbelasting SRD 2.280. De inkoopprijs van de tegelijkertijd afgeleverde goederen was SRD 20.000,-. 3. Ontvangen creditnota’s voor aan leveranciers teruggezonden goederen SRD 2.000,-; omzetbelasting SRD 160,-. 4. Betaald per bank nota voor waterverbruik SRD 155,-; omzetbelasting SRD 12,40. 5. Aan een afnemer een creditnota gezonden wegens lichte beschadiging aan geleverde goederen SRD 120,-; omzetbelasting SRD 9,60. 6. Voor eigen gebruik goederen uit de zaak genomen voor een bedrag van SRD 75,50; omzetbelasting SRD 6,04. B. Afschrijvingen Op een voorlopige saldibalans komen o.a. voor: Rekeningen Gebouwen Afschrijving gebouwen Machines Afschrijving machines Gereedschappen Afschrijvingskosten Debet (Bedragen x SRD 1,-) Saldibalans Credit 300.000 120.000 140.000 50.000 Nihil 61.250 ---------- Gegevens 1. Op de gebouwen wordt per jaar 20% van de aanschafwaarde afgeschreven. 2. Op de machines wordt per jaar 25% van de boekwaarde afgeschreven. 3. De waarde van de gereedschappen wordt gesteld op SRD 40.000,-. Gevraagd a. de voorafgaande journaalposten in verband met de afschrijvingskosten, b. met welke bedragen zullen de gegeven rekeningen op de resultatenrekening en de balans voorkomen? 5 C. Vaste verrekenprijzen Op een gedeeltelijke saldibalans per 31 december 2012 komt o.a. voor: Rekeningen Voorraad goederen Prijsverschillen bij inkoop Inkoopprijs van de verkopen Opbrengst verkopen Resultaten prijsverschillen Voorraadverschillen Debet (Bedragen x SRD 1,-) Saldibalans Credit 56.900 800 370.000 ---------900 480.700 ---------- Bij inventarisatie bleken de voorraden tegen vaste verrekenprijs SRD 55.700,- te zijn. Men wenst de voorraden te waarderen tegen de inkoopprijzen, zijnde totaal SRD 56.200,-. Gevraagd: 1. de voorafgaande journaalpost(en), 2. de bedragen waarmede de gegeven rekeningen op de resultatenrekening en de balans voorkomen. SCORE: 90 + 10 10 6