Hoofdstuk 2 Visie maatschappelijke ondersteuning

Meedenken en
meedoen
Aanpak interactieve
beleidsontwikkeling
maatschappelijke
ondersteuning
Hellevoetsluis
Bestuur & Management Consultants
8 mei 2007
Naam adviseurs: Heleen Rijnkels en Stella Meulenbelt
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
Hoofdstuk 1 Inleiding
Startnotitie
Dit document is een bijlage bij de startnotitie Wmo-beleidsplan van de afdeling
samenlevingszaken (maart 2007). In de startnotitie is op hoofdlijnen beschreven wat
de ambities zijn voor dit jaar als het gaat om maatschappelijke ondersteuning. De
gemeente Hellevoetsluis heeft BMC opdracht gegeven dit proces nader in te richten.
Daarbij is nadrukkelijk de wens geuit om visie en beleid op het gebied van
maatschappelijke ondersteuning zoveel mogelijk samen met de Adviesraad Welzijn,
maatschappelijke organisaties en inwoners vorm te geven. Bijgaand treft u ons
voorstel voor de aanpak van de beleidsontwikkeling Wmo aan.
De komende periode zal in het teken staan van het ‘tot leven brengen van de Wmo’.
Hoe gaan we samen met professionals, vrijwilligers en inwoners de centrale
begrippen meedoen, meehelpen en meedenken verder invullen? Hoe zorgen we
ervoor dat de Wmo ook echt van ons allemaal wordt? 2007 is het jaar waarin nieuw
beleid wordt gemaakt en waarin de onderlinge samenhang tussen beleidsterreinen en
bestaande activiteiten versterkt zal worden. We verbreden de aanpak en brengen de
samenhangen tussen onder andere jeugdbeleid, OGGZ en wijkbeheer in beeld.
Meedenken en meedoen
Onze aanpak kenmerkt zich door een combinatie van meedenken en meedoen. We
doen een beroep op denkkracht en ideeën maar vragen ook aan mensen om direct aan
de slag te gaan. Aan de slag in de ambtelijke organisatie, maar ook in de
uitvoeringsorganisatie en in de eigen woonwijk. Iedereen kan een bijdrage leveren.
Meedoen; dat is waar het uiteindelijk om draait in de Wmo en dat begint wat ons
betref al tijdens de beleidsontwikkeling.
Waar staan we?
-De Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) is op 1 januari 2007 ingevoerd.
-De hoofdlijnen zijn klaar: er is een contourennota en een verordening gemaakt
waarin de uitgangspunten van de Wmo voor Hellevoetsluis zijn beschreven. De
verordening is uitgewerkt in een besluit dat de eigen bijdrage regelt.
-De Adviesraad Welzijn is opgericht.
-Ook de afdeling zorg in het Woon- Zorg en Welzijnstrefpunt is operationeel. Vanaf
1 januari biedt het loket toegang tot de Wmo-voorzieningen. Dit jaar wordt benut om
de dienstverlening van het loket uit te breiden.
-Het bestuursprogramma en de 15 topprioriteiten van het college van Hellevoetsluis
geven richting aan de inhoud van het Wmo-beleid.
-We benutten kennis en informatie uit onder andere de sociale kaart, sociaal beleid,
ouderenbeleid, nota integrale veiligheid, wijkplannen en nota gezonde gemeente.
2/8
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
Hoofdstuk 2 Visie maatschappelijke ondersteuning
Hoe gaan we de civil society vormgeven en hoe zien wij de verhouding tussen
formele en informele zorg en tussen algemene en individuele voorzieningen? Deze
vragen zijn aan het begin van de beleidsontwikkeling nog niet allemaal te
beantwoorden. Door gezamenlijk beelden te ontwikkelen, bepalen we de koers en
formuleren we een einddoelstelling, gericht op het maatschappelijke participeren, het
‘meedoen’ van alle inwoners. Deze einddoelstelling geeft richting en maakt het
mogelijk om stappen te benoemen.
Verschillende scenario’s
Wij stellen voor om vroeg in het traject een interactieve bijeenkomst voor raadsleden,
Adviesraad Welzijn en betrokken ambtenaren te organiseren waarin een aantal
belangrijke keuzen in de Wmo worden voorgelegd. Dit kunnen we doen aan de hand
van de drie scenario’s die de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) voor
de Wmo heeft ontwikkeld. Deze scenario’s worden ‘verbeeld’ door acteurs waardoor
de verschillen scherp in beeld gebracht worden en een discussie op gang komt. Het
gaat om de volgende drie scenario’s:
1. Het scenario 'De gemeente aan het roer' gaat ervan uit dat de samenleving
vooral baat heeft bij een krachtige gemeente. Zo'n gemeente investeert in het
zelfredzaam maken van mensen die anders afhankelijk zullen blijven of zich
als zodanig zullen blijven opstellen. De nadruk ligt op ondersteuning van
(zeer) kwetsbare burgers.
2. In het scenario 'Stuurman van je eigen leven' is niet de gemeente maar het
individu het uitgangspunt. De gemeente tracht met 'includerend beleid' de
nodige voorwaarden te scheppen om dit scenario te realiseren. Vervolgens
zijn individuen zelf verantwoordelijk voor het uitvoeren van de Wmo.
3. Het derde scenario 'De burger en zijn verbanden' stelt de burger en het
particulier initiatief centraal. Burgers maken deel uit van verschillende
verbanden, zoals de familie, sportvereniging, kerk of belangenorganisatie. Het
scenario toont aan hoe dergelijke verbanden, meer dan nu het geval is, kunnen
worden benut bij de vormgeving van de nieuwe wet.
Samen aan de slag
Het ontwikkelen van gemeenschappelijke beelden en doelen is niet alleen een intern
proces. Ook maatschappelijke partners en bewoners spelen hierin een belangrijke rol.
De ambitie is om visie en beleid zoveel mogelijk interactief te ontwikkelen en
vervolgens goed te verankeren in de uitvoering. Daarbij haken we zoveel mogelijk
aan bij bestaande netwerken en initiatieven. Bovendien zoeken we naar invalshoeken
waarbij mensen niet alleen meedenken bij het maken van beleid maar meedenken en
meedoen aan concrete en praktische projecten zodat de brug naar de uitvoering direct
wordt geslagen. Daarmee voorkomen we ook eenmalige acties die alleen op de korte
termijn iets opleveren. Een mogelijkheid om mensen op een creatieve manier te
betrekken bij het gedachtegoed van de Wmo is forumtheater. In deze interactieve
werkvorm worden mensen uitgedaagd zelf met voorstellen te komen die de
leefbaarheid in hun eigen buurt verbeteren.
3/8
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
Een volgende stap is om met deelnemers aan deze bijeenkomst daadwerkelijk
uitvoering te geven aan een aantal ideeën. Dat kan door gebruik te maken van
bestaande mogelijkheden. In de vijftien topprioriteiten van het college zitten veel
aanknopingspunten om samen met bewoners te werken aan het realiseren van
doelstellingen op het gebied van maatschappelijke ondersteuning:
 Jongeren inschakelen om overlastsituaties te voorkomen
 Budgetten voor bewonersorganisaties in het kader van wijkbeheer
 Gebruik van regelingen voor minima stimuleren
 Met bewonersorganisaties de wenselijkheid nagaan van het opstellen van
buurtleefregels.
 De projectmatige aanpak in het kader van de impuls wijkbeheer. Sociale cohesie in
de buurt als doelstelling naast het motto ‘Schoon, Heel en Veilig’.
Ons voorstel is om een dergelijke aanpak voor één buurt uit te werken.
Niet alle thema’s uit de Wmo lenen zich voor een buurtgerichte aanpak. We denken
hierbij bijvoorbeeld aan voorstellen voor de ondersteuning van mantelzorgers. Dit
belangrijke Wmo-thema zullen we met zorgaanbieders, welzijnsorganisaties,
steunpunt mantelzorg en mantelzorgers nader uitwerken.
Naast het samen optrekken met bewoners in de realisatie van de Wmo is er ook
aandacht nodig voor de relatie tussen gemeente en uitvoeringsinstellingen. Deze
organisaties zullen samen met bewoners aan de slag gaan om de plannen ook
daadwerkelijk te realiseren. Wij organiseren een aantal bijeenkomsten met
maatschappelijke partners waarin we zowel hun input voor visie en beleid vragen als
ook concrete ideeën voor de uitvoering uitwisselen.
Samenhang creëren in beleid en uitvoering lukt het best als er binnen de
gemeentelijke organisatie een gezamenlijk gedragen ambitie bestaat. Samenwerken
en samen de regierol oppakken zullen we op de agenda zetten en waar mogelijk
voorzien van een concrete aanpak. Een van de mogelijkheden is de Wmomastergame waarin collega’s door slim samen te werken greep krijgen op hun
regierol in de Wmo.
Resultaten in 2007
Het resultaat van de inzet omvat de volgende producten:
 Inventarisatie van de inspanningen en prestaties van Hellevoetsluis op de
verschillende prestatievelden van de Wmo.
 Een gezamenlijk gedragen visie op maatschappelijke ondersteuning 2011 onder
andere op basis van interactieve bijeenkomsten, zowel intern als extern.
 Een door de gemeenteraad vastgesteld vierjarenbeleidsplan op de prestatievelden
van de Wmo met visie, doelstellingen en de samenhang met andere
beleidsterreinen.
 Vastgestelde uitvoeringsplannen op twee nader te bepalen deelterreinen.
Samenhang
De tabel in hoofdstuk 3 geeft u een overzicht van de onderlinge samenhang van de
beleidsontwikkeling Wmo met andere beleidsterreinen. Bovendien laat de tabel (van
abstract naar concreet) zien welke acties er in 2007 gerealiseerd moeten worden.
4/8
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
5/8
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
Hoofdstuk 3 Samenhang
Bestuursprogramma en 15 topprioriteiten college
Visie maatschappelijke ondersteuning en beleidsplan
Uitgangspunten:
- maatschappelijke participatie (iedereen doet mee) en versterken sociale
verbanden
- wegnemen van belemmeringen om mee te kunnen doen
- doelen en prioriteiten op negen prestatievelden
De missie van het college, de doelen van het bestuursprogramma, visie op
maatschappelijke ondersteuning worden per beleidsterrein concreet uitgewerkt.
Doel hiervan is dat elk beleidsterrein Wmo-proof is.
Voorbeelden
beleidsterreinen
en
beleidsnota’s:
Sport
Minima OGGZ
-beleid
jeugd- Mantelbeleid zorg en
vrijwilligerswerk
Beheer
openbare
ruimte
Informatie en
advies
(loket)
Uitvoeringsprogramma’s op de verschillende beleidsterreinen
(nader invullen en aansluiten bij bestaande uitvoeringspraktijk)
Interactie kan verschillende vormen aannemen: consulteren, coproductie,
meedenken, inspraak geven etc. Betrokkenen vanuit het werkveld van de
specifieke beleidssectoren, inwoners en Adviesraad Welzijn.
Als concrete interactieve middelen stellen wij voor:
Visie maatschappelijke ondersteuning
 Verbeelden Wmo-scenario’s voor gemeenteraad en Adviesraad Welzijn.
 Forumtheater met bewoners.
 Gesprekken met relevante (externe) partijen en concrete vraag naar bijdrage
aan visie en uitvoering.
Interne afstemming en aansturing verschillende beleidsterreinen
 Wmo-game over regie in de Wmo voor betrokken medewerkers van
verschillende afdelingen binnen de gemeente.
Uitvoeringsprogramma’s
 Samen met maatschappelijke organisaties en bewoners vorm geven aan
concrete projecten en activiteiten die binnen de college-prioriteiten vallen.
6/8
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
Hoofdstuk 4 Opzet voor een planning
Wat
Inventarisatie
Startbijeenkomst stuurgroep Wmo
Starnotitie college en raadscommissie
Plan van aanpak
Inventarisatie huidig beleid en activiteiten op basis
van bovengenoemde bouwstenen:
 Huidig beleid op de prestatievelden
 Bestaande activiteiten op de prestatievelden
 Beschrijving van doelgroepen
 Financieel overzicht
 Samenhang tussen beleid
 Interne ‘denktank’
Interactieve bijeenkomst voor raadsleden en
Adviesraad Welzijn over verschillende Wmoscenario’s (visievorming)
Externe oriëntatie / visieontwikkeling
Communicatieplan maatschappelijke
ondersteuning
Visie op maatschappelijke ondersteuning
 Gemeenschappelijke beelden over Wmo.
 Onder andere door middel van interactieve
bijeenkomsten met bewoners en gesprekken /
met maatschappelijke organisaties en
vrijwilligersorganisaties /Adviesraad welzijn
Rapportage over visie maatschappelijke
ondersteuning vastgesteld door college
Beleidsplan
Beleidsplan 2008-2011
 Doelstelling en doelgroepen
 Invulling van de prestatievelden
 Fasering en prioriteitstelling
 Subsidieregelingen uit de AWBZ plaats geven
binnen Wmo-beleid.
 Relatie aangrenzende beleidsterreinen Wmo
 Kosten / begroting
Uitvoeringsplannen
Nader in te vullen voor welke beleidsterreinen
(bijvoorbeeld OGGZ, informele zorg, jeugd,
wijkgerichte aanpak).
 Aansluiten bij bestaande uitvoeringspraktijk en
topprioriteiten van college.
7/8
Wanneer
26 april
15 mei / 23 mei
Stuurgroep 24 mei
Bijeenkomst 5 juni
13 juni
B&W 20 juni
Uitwerking: mei – juli
Activiteiten nader uit te werken
in communicatieplan
Besluitvorming:
Adviesraad welzijn: week 27
Stuurgroep Wmo: week 27
B&W: 17 juli
Uitwerking: juni – oktober
Besluitvorming:
Adviesraad welzijn: week 45
Stuurgroep Wmo: 13 november
B&W: 20 november
Thema-avond raadscommissie:
6 december
Gemeenteraad: 20 december
Uitwerking: augustus –
november
MEEDENKEN EN MEEDOEN: PLAN VAN AANPAK INTERACTIEVE BELEIDSONTWIKKELING WMO HELLEVOETSLUIS
8/8