Visie op huiswerk - Freinetschool De Pluim

Visie op huiswerk
Ouderparticipatie betrokkenheid welbevinden zelfstandigheid
differentiatie automatiseren minder schoolse activiteiten
de
draagkracht van het kind
overleggen met het kind
huistaak is geen straf voorbereiding op het secundair
geen beoordeling
kwaliteit belangrijker dan kwantiteit
positieve feedback plannen
Lessen en huistaken liggen in het verlengde van het leerproces dat in de klas is gestart. Het vormt de
brug tussen de (groot) ouders en de school. Voor de ouders is het een dankbaar hulpmiddel om de
schoolse prestaties van hun kind te kunnen opvolgen. Voor de kinderen is het belangrijk dat de (groot)
ouders betrokkenheid en interesse tonen voor het schoolleven van hun kind. Dit is van essentieel
belang voor de motivatie van het kind. Die motivatie is erg belangrijk om tot leervorderingen te komen.
Omwille van de verschillende doelstellingen die we met het huiswerk willen bereiken, beperken we
ons niet alleen tot het opgeven van een taal- of rekenoefening of het leren van een les. Huiswerk is
een middel om bepaalde leerstof extra te oefenen, te automatiseren en vast te zetten. Vooral andere
opdrachten, die de gewoontevorming en het zelfstandig werk bevorderen komen aan bod ( we denken
hierbij aan onderzoeksopdrachten).
We vinden het belangrijk dat kinderen zelfstandig leren werken. Zich een leer- en werkhouding
aanmeten is daarbij essentieel. Op die manier groeit er een plichtsbewustzijn bij onze leerlingen. Deze
levenshouding is niet alleen van belang bij het leren of studeren, ze is van fundamenteel belang om
iets te bereiken, op welk vlak dan ook.
Wij weten dat alle kinderen verschillend zijn en dat sommigen hierdoor meer behoefte hebben aan
bepaalde taken dan anderen. Met hun verschillen willen we rekening houden. Dat wil niet zeggen dat
alle taken gedifferentieerd worden, maar vaak zijn kinderen meer gebaat bij een ‘huiswerk op maat’.
Bij het huiswerk is het niet de kwantiteit die telt, maar de kwaliteit die voorop gesteld wordt. Huiswerk
moet met andere woorden zinvol zijn.
1. WANNEER HUISWERK EN HOE LANG?
Bij de ontwikkeling van de verschillende fasen willen we de doelstellingen die uitgeschreven zijn door
het Departement Onderwijs in "Leren leren" voor ogen houden.
De leerprocessen zijn afgestemd op een bepaalde leeftijdsgroep en evolueren mee met de leeftijd en
de ontwikkeling van de jongeren.
We kunnen dit traject synthetiseren in 3 woorden:
Kennen
De leerlingen leren technieken aan. De nadruk ligt op de praktische uitvoering
ervan (1e graad)
Kiezen
De leerling wordt geconfronteerd met zichzelf. Hij zal de aangeleerde technieken
voor zichzelf in vraag stellen: “Wie ben ik? Waar ben ik goed in? Wat past het best
bij mij? …” (2de graad)
Integreren
De leerling diept de aangeleerde technieken verder uit binnen zijn gevolgde
onderwijsvorm. De keuze van een techniek zal afhangen van “zijn kunnen”. Vanaf
de tweede graad was er reeds aandacht voor de motivatie van het leren. Op een
meer adolescente manier wordt dit traject verder gezet in de derde graad.
Alle kinderen van de lagere school krijgen huiswerk mee... maar er wordt gedifferentieerd met een
heel duidelijke visie in ons achterhoofd!
2. PLANNEN EN ORGANISATIE
Vanaf de kleuterschool worden reeds enkele competenties ingeoefend.
Onderzoeksopdrachten
Plannen
Onderzoekscompetenties
Leerlingen
worden
onderzoeksopdrachten.
voorbereid
en
begeleid
bij
Dagplanning
De nadruk ligt op het creëren van een routine: thuiskomen,
ontspannen, eten en slapen.
(Vanaf het tweede leerjaar. In het eerste leerjaar doet de juf dit nog, ze krijgen al wel het sjabloon mee
van de weekplanning)
Plannen
Weekplanning:
Leerlingen leren een weekplanning opstellen. Ze leggen vaste
tijdstippen vast voor het studeren, maar ook voor hun sociaal leven.
Zo wordt er een evenwichtige spreiding gemaakt van het werk en
blijft er tijd over voor ontspanning, sport en culturele ontwikkeling.
Dagplanning (via tijdslijnen vanaf de kleuterschool):
De nadruk ligt op het creëren van een routine: thuiskomen,
ontspannen, eten en slapen.
Organisatie
Schoolagenda:
De schoolagenda wordt toegelicht als werkinstrument: “welke
lessen moet ik leren? Welke opdrachten moet ik plannen? Wat
moet ik tegen morgen kennen? Wat moet in de boekentas?” Dit
vindt men terug in de weekplanning.
Schooltas:
Hoe maken leerlingen ’s avonds hun boekentas? Leerlingen leren
dat niet alles dagelijks mee moet.
Lessen en taken:
Gestructureerd aan lessen en taken beginnen vanuit een planning.
Paul Maes. 'Gebruik je verstand... verstandig...' gaat over LEREN LEREN. Hoe trek ik mijn plan achter
mijn boeken? Hoe verwerk ik op de meest optimale manier mijn leerstof? Wat doe ik om dingen lang
en goed te onthouden? Hoe verhoog ik mijn concentratie? ... (http://lerenleren.paulmaes.be/ )
3. TOEPASSEN
Vanaf de tweede graad
Memoriseren
Uit het hoofd leren:
Wat leert een leerling het best letterlijk uit het hoofd? Hoe leert hij het makkelijkst
iets uit het hoofd? De leerling ziet het belang van begrijpen en inzicht in.
Geheugensteuntje aanwenden:
Leerlingen leren gebruik maken van mnemotechnische middelen en andere
hulpmiddelen.
Leerstof verwerken:
Leerlingen leren leerstof verkennen, schematiseren en beheersen.
Herhalen:
Ze leren het belang van herhaling inzien. Dit gebeurt ook reeds in de klas.
Fysieke conditie op peil houden:
Het belang van een gezonde levenshouding met aandacht voor verlichting, gezond
ontbijt, beweging, ontspanning, verluchting, avondmaal, slaap,… wordt aangebracht.
4. ANALYSEREN EN SYNTHESEREN
(3de graad)
Ken jezelf
Leren, intelligentie en leerstijlen:
-
Informatie
verzamelen
Wat leren kenmerkt
Zicht krijgen op de structuur van zijn leercompetentie
Zijn leergewoonte vormen, bijsturen of wijzigen
Zijn favoriete leer stijl kennen
Probleemoplossend denken (reeds vanaf de kleuterschool)
Hulpmiddelen hanteren om het leerproces te sturen.
Notities nemen:
Hoe neemt de leerling het best notities? Hoe breng je structuur in een cursus? Wat
doet hij als hij niet kan volgen? De nadruk ligt op het visueel maken van de leerstof
en het ontdekken van de rode draad in de leerstof.
Handboek gebruiken:
Hoe gaat de leerling om met het verschil tussen een handboek, een werkboek en de
notities?
Informatie verwerven:
Leerlingen leren zelfstandig een inhoudstafel en trefwoordenregister gebruiken en
informatie opzoeken in de bibliotheek.
Mindmap maken:
Leerlingen leren een mindmap maken met behulp van software.
Digitale informatie:
Leerlingen leren kritisch informatie opzoeken op het internet.
Informatie
verwerken
Vragen stellen:
Leerlingen durven zichzelf bevragen of ze de leerstof kennen en begrepen hebben.
Oefeningen maken:
Leerlingen leren de leerstof beter te begrijpen door oefeningen te maken.
Fouten analyse:
Door te controleren wat goed en niet goed is, leren ze uit hun fouten
Transfereren:
Ze leren technieken die in bepaalde vakken werken ook elders gebruiken.
Grote opdrachten:
Leerlingen verdelen grote opdrachten in kleineren deelopdrachten.
Vragen noteren en begrijpen:
Zich af vragen zich wat men bedoelt met een vraag en wat ze moeten antwoorden.
Plannen
Plan:
Leerlingen leren een plan realistisch te maken door:
-
Memoriseren
De noodzaak van een planning te zien;
Hun werk niet uit te stellen;
Hun opdrachten positief te benaderen
Leerlingen leren:
-
De zin en onzin van het vanbuiten leren;
Hoe een geheugen werkt;
Hoe ze iets kunnen onthouden.
5. INTEGRATIE, MOTIVATIE EN STUDIEBEGELEIDING
(3de graad)
Voorbereiding
sercundair
Sumatieve en grote toetsen voorbereiden. De voorbereiding van grote
toetsen vraagt een andere aanpak De leerlingen van het zesde leerjaar
krijgen de kans om zoals in het secundair onderwijs hun in de namiddag
voor te bereiden op de grote toetsen. De SES leerkrachten en de
klasleerkracht leren hun vaardigheden om te leren “leren”. De
bovenstaande tools worden dan nog eens benadrukt.
Mondelinge toetsen
Hoe bereiden de leerlingen mondelinge toetsen voor? Hoe leggen ze die
het vlotst af?
Motivatie
Hier leren de leerlingen:
- Waarom ze wegdromen in de klas en wat ze eraan kunnen
doen;
- Hoe ze sneller kunnen lezen en leren;
- Wat de kracht van notities is;
- Wat zijn de aspecten die motivatie kunnen beïnvloeden;
- Ze zien het belang van een geordend en rustig leven in.
Onderzoeksopdrachten
Onderzoekscompetenties:
Leerlingen worden voorbereid en begeleid bij onderzoeksopdrachten
Studiekeuze
begeleiding
De verschillende mogelijkheden van het secundair onderwijs worden
aangebracht zodat er een gefundeerde keuze kan volgen. (via
onderwijskiezer.be)
Van de leerlingen van het 1ste leerjaar wordt verwacht dat zij
-
Dagelijks 10 minuten lezen;
Er zijn 4 taken per week.
Ook van de leerlingen van het 2de leerjaar wordt verwacht dat zij:
-
Dagelijks luidop lezen;
Op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag kunnen zij een taak plannen in samenspraak
met de leerkracht.
De leerlingen van het 3de en 4de leerjaar hebben:
-
Een schriftelijke taak op maandag, dinsdag, woensdag en donderdag;
Ze zullen af en toe wel een les moeten leren;
Zij plannen deze taken zelfstandig maar krijgen feedback van de leerkracht.
De leerlingen van de 3de graad, die stilaan moeten wennen aan het middelbaar onderwijs, krijgen:
-
Ze plannen hun dagelijks werk zelf, de zelfstandigheid wordt hiermee bevorderd;
Ook in het weekend kunnen ze een onderzoekstaak mee krijgen.
We voorzien een geleidelijke stijging van de tijdsduur naarmate de leerlingen in een hoger leerjaar
zitten. Het is echter niet eenvoudig om een exacte schatting te maken van de gemiddelde werktijd.
Alles staat in het belang van het welbevinden van het kind en het engagement van de leerling.
Het huiswerk wordt netjes en zorgvuldig in de agenda genoteerd.
De leerling zorgt ervoor dat alles wat genoteerd staat ook begrepen is. Bij twijfel wordt er aan de
leerkracht uitleg gevraagd.
Elke leerling zorgt ervoor dat alles wat nodig is in de schooltas zit. Maar ook niet meer dan dat !
Het huiswerkpakket wordt netjes en verzorgd gemaakt tegen de afgesproken datum.
Wat als een huiswerk niet werd gemaakt ?
-
-
We vragen de reden
We manen het kind aan om in orde te zijn.
We geven het kind uitstel tot morgen of laten het huiswerk tijdens de pauze maken.
Als het kind het huiswerk niet aan kan, of u ervaart dat het te lang aan het huiswerk moet
werken, laat u uw kind ophouden en noteert in de agenda wat er fout liep.
Als uw kind al verschillende keren het huiswerk met opzet vergat te maken, zal de leerkracht
u en het kind uitnodigen voor een gesprek hierover.
Engagement van de leerkracht
De leerkracht van het eerste en tweede leerjaar controleert dagelijks de agenda.
In het derde, vierde, vijfde en zesde leerjaar gebeurt dit wekelijks. Bij leerlingen die het nodig hebben,
wordt het dagelijks opgevolgd.
De leerkracht zorgt ervoor dat het huiswerk, binnen de opgegeven richtlijn qua tijdslimiet, voor
iedereen haalbaar is.
De leerkracht geeft huiswerk dat bij de gegeven leerstof aansluit en zowel qua inhoud als structuur
duidelijk is.
De leerkracht zorgt ervoor dat het huiswerk verbeterd is. Dit kan door de leerkracht zelf, of de SES
leerkrachten van de huiswerkklas of met behulp van een oplossingsblad.
De leerkracht geeft mondelinge of schriftelijke feedback over het huiswerk.
Engagement van de (groot) ouders
Allereerst is het zeer belangrijk te benadrukken dat het niet de bedoeling is dat (groot)ouders de rol
van de leerkracht overnemen en op inhoudelijk vlak gaan begeleiden. Het doel van de (groot)ouders
is het kind ondersteunen en controleren. De eerste belangrijke leerhulp die je kan geven aan je kind is
te zorgen voor een goede leeromgeving.
Als (groot)ouder ben je steeds welkom in onze huiswerkklas op dinsdag en donderdag. Daar kan je
mee begeleid worden in hoe huiswerk te ondersteunen. Nogmaals hameren we erop dat de
betrokkenheid van (groot) ouders zeer cruciaal is.
In het eerste en tweede leerjaar ondertekent één van de ouders dagelijks de agenda.
In de andere klassen kan dit wekelijks gebeuren.
-
Zorg voor goede omstandigheden (rustige werksfeer, weinig afleiders,...) waarin het
huiswerk kan gemaakt worden.
Probeer een positieve ingesteldheid uit te stralen ten aanzien van huiswerk.
Overloop elke dag, samen met je kind, de schoolagenda , het werkplan4
Al eens meeluisteren als uw kind hardop leest.
Controleer of het huiswerk gemaakt is.
Bij belangrijke problemen probeer je zo vlug mogelijk de leerkracht te spreken
Een stukje verantwoordelijkheid aan je kind laten, lukt het niet dan kun je ingrijpen, noteer
dit dan ook zodat de leerkracht deze feedback kan gebruiken voor aangepast huiswerk.
Een kritische beoordeling van wat het kind aankan qua tempo.
Wat verwachten we niet :
-
Dat de ouders het huiswerk van het kind verbeteren.
Dat het kind het huiswerk eerst in het klad maakt.
Dat ouders nog extra oefeningen geven aan het kind. Uw kind heeft ontspanning nodig,
overbelasting leidt tot ontmoediging.
Je kind een slordig werk laten overschrijven.
We verwachten zeker niet dat u, om welke reden dan ook, het huiswerk zelf zou maken. Dit
is totaal zinloos. Als er een reden is waardoor uw kind het werk niet kan maken, volstaat een
nota in de agenda.