Dr. Janne Papma Coördinator Alzheimercentrum

Dr. Janne Papma
Coördinator Alzheimercentrum
Wat is dementie, en waarom bestaan er (nog) geen medicijnen tegen dementie?
Nederlandse Alzheimercentra
•
•
Vumc Alzheimercentrum
Alzheimercentrum zuidwest Nederland
•
Radboud Alzheimer Centrum
Alzheimer Centrum Limburg
Geopend in april 2012
“Expertise door samenwerking”
– neuroloog, geriater, psychiater, radioloog
– Erasmus MC en Havenziekenhuis
– Ketenzorg Rotterdam
Wetenschappelijk onderzoek en diagnostiek bij dementie
Rotterdam focus op genetica bij dementie
Dementie = verzamelnaam
• Dementie is het afnemen van denkvermogen en afhankelijk worden van de omgeving
• Dementie kan worden veroorzaakt door verschillende ziekten die leiden tot afname/ afsterven van hersencellen
Meest bekende ziekte: ziekte van Alzheimer
De Hersenen
• De hersenschors wordt de cortex genoemd
• Er bestaat een functieverdeling
• Opgebouwd uit zenuwcellen (neuronen)
Neuronen/zenuwcellen
•
Bijna 100 miljard neuronen in de hersenen.
•
De cellichamen vormen de ‘grijze stof’ (cortex) en de axonen de ‘witte stof’.
De ziekte van Alzheimer
• Meest voorkomende vorm van dementie.
• Begint met geheugenproblemen, daarna ook:
‐ taalproblemen
‐ problemen met motoriek
‐ planning & organisatie
Alois Alzheimer (1864-1915)
Pathologie (aard van de ziekte)
•
De ziekte van Alzheimer wordt veroorzaakt door het afsterven van neuronen (zenuwcellen).
•
In de neuronen vormen zich ‘tangles’ van tau eiwit waardoor de neuronen sterven.
•
Buiten de neuronen worden ‘plaques’
gevormd; bestaande uit het amyloid beta
eiwit, dode neuronen en andere eiwitten.
Progressie van de ziekte
• Ziekte begint in de hippocampus.
• Daarna verspreiding van ziekte naar andere delen van de cortex waar ook neuronen afsterven.
• Gevolg is verschrompeling van de hersenen.
Medicijnen bij dementie
Medicijnen die op de symptomen gericht zijn
VS
Medicijnen die op het ziekteproces gericht zijn
Medicijnen die op de symptomen gericht zijn
Symptomen: • Geheugen/alertheid
• Agressie
• Slapeloosheid
• Somberheid/Angst
• Pijn
Medicijnen die op de symptomen gericht zijn
Symptomen: • Geheugen/alertheid
• Agressie
• Slapeloosheid
• Somberheid/Angst
• Pijn
Medicatie: • Reminyl/galantamine
• Rustgevende medicatie
• Slaapmiddelen
• Antidepressiva
• Pijnstillers
Medicijnen die op de symptomen gericht zijn
Symptomen: • Geheugen/alertheid
• Agressie
• Slapeloosheid
• Somberheid/Angst
• Pijn
Medicatie: • Reminyl/galantamine
• Rustgevende medicatie
• Slaapmiddelen
• Antidepressiva
• Pijnstillers
Communiceren van neuronen
Medicijnen voor het geheugen
Acetylcholinesteraseremmers
Hippocampus bevat cellen die communiceren mbv
acetylcholine
Remmen van het verwijderen van acetylcholine
Galantamine/Reminyl
Rivastigmine/Exelon
Medicijnen gericht op het ziekteproces
• Bestaan nog niet, hier wordt veel onderzoek naar gedaan
Verschillende onderzoeksmethoden
Dieronderzoek
Conceptueel ‐ computer
In vitro onderzoek
In vivo onderzoek
Post mortem onderzoek
Amyloid beta ophopingen
Tau eiwit strengen
Van muis naar mens
Risicofactoren
•
•
•
•
•
•
•
Te weinig bewegen
Diabetes
Overgewicht
Hoge bloeddruk op middelbare leeftijd
Roken
Depressie
Geestelijke inactiviteit
Conclusie
• Dementie is een verzamelnaam voor hersenziekten
• Medicijnen om symptomen te bestrijden zijn beschikbaar
• Medicijnen om het ziekteproces te stoppen (nog) niet beschikbaar – maar wordt aan gewerkt!!
Vragen?
www.alzheimercentrumzwn.nl
[email protected] / [email protected]
De ziekte begint al veel eerder…