Leerhuis Israel Ede 23 oktober shabbatsmaaltijd 5 en 19 november

Leerhuis Israel Ede
23 oktober shabbatsmaaltijd
5 en 19 november Ds Henk Poot
over Jozef, Jezus en Israel
11 februari ds vd Zee over
het boek De Profeten van Heschel
10 december en 21 januari
voorbespreking over 4
hoofdstukken uit het boek
De Profeten van Heschel
14 april bezoek aan synagoge
Enschede
Meer info: volg de kerkbode, www.hervormdede.nl,
facebook: Leerhuis Israel Ede, of bel/mail:
Bart Amsing, tel 625051, [email protected]
1
Shabbatsmaaltijd
Vrijdagavond 23 oktober gaan we u/jou meenemen in
de viering van de shabbat. Het eerste gedeelte zou je
een soort liturgie kunnen noemen, u krijgt uitleg,
maar doet hier ook zelf actief aan mee in de
verschillende onderdelen. Dit gedeelte duurt
ongeveer drie kwartier en daarna gaan we gezellig
eten met elkaar. De avond is zeker ook zeer geschikt
is om uw kinderen mee naar toe te nemen, de
shabbat maaltijd is bij uitstek een familie
aangelegenheid! Iedereen neemt zelf iets te eten
mee en dit zetten we klaar als een soort bufet. We
zijn deze avond welkom bij de fam Sleeuwenhoek,
Dubbelhof 3. U kunt zich opgeven bij Bart Amsing via
[email protected] of tel 625051.
Ds H Poot over Jozef Jezus en Israel
Donderdag 5 en 19 november, in De Ark, Heyendaal 10, 19:45
koffie/thee, aanvang 20:00, toegang vrij, vrijwillige bijdrage voor de
onkosten.
Is de geschiedenis van Jozef alleen maar het verhaal van een vrome
jongen die ondanks alles wat hem overkomt blijft geloven? Ds. Poot: ,,Dat
is het zeker, maar er is meer aan de hand. De geschiedenis van Jozef in
het eerste boek van de Bijbel is ook een profetie, een profetie over de
komst van de Messias en over de weg die God zal gaan in de redding van de volkeren en Israël.
In twee lezingen over Jozef, de Here Jezus en Israël wil ik graag aandacht besteden aan figuren
als Juda en Ruben, Potifar, de schenker en de bakker. We zullen zien dat zij niet zomaar
figuranten zijn in een mooi Bijbelverhaal, maar dat zij ieder voor zich heenwijzen naar een
grote toekomst."
Ds. Poot is predikant binnen de PKN en verbonden aan Christenen voor Israël. Hij studeerde
theologie in Utrecht en schreef verschillende boeken zoals 'Jozef, een Messiaanse geschiedenis',
'Daniël, de visioenen', 'De Koning der Joden' en 'Judea en Samaria, het Bijbelse hartland van
Israël'. Hij spreekt in kerken van alle gezindten en reist regelmatig naar Israël, waar hij de
Joodse bewoners in Judea en Samaria opzoekt
2
4 Hoofdstukken lezen uit het boek De
Profeten van Heschel en voorbespreken
Op 10 december 2015 en 21 januari 2016 in De Ark,
Heyendaal 10, 19:45 koffie/thee, aanvang 20:00.
Toegang is vrij, vrijwillige bijdrage voor de
onkosten van deze avond
Dit ter voorbereiding op de lezing die ds vd Zee zal
geven op 11 februari 2016 in boekhandel Het Paard
v Troje in Ede.
Wie wel eens een boek heeft gelezen van Heschel weet dat het stevige kost bevat, niet een
roman die je in een avond uitleest. Je leest een stukje, legt het boek weg denkt er over na en
gaat verder. Of......je leest het weer opnieuw. Inspirerend, verdieping, meer dan genoeg stof
tot nadenken.
Op 11 februari komt ds vd Zee spreken over het boek De Profeten en voor de liefhebbers die
graag goed voorbereid naar deze avond willen gaan bieden we de mogelijkheid om vooraf al
twee avonden te sparren over een paar hoofdstukken uit het boek nadat u deze thuis al heeft
gelezen. De vragen waar we niet uitkomen leggen we uiteraard voor aan ds vd Zee. Hoofdstuk 9
en 10 bespreken we op 10 december, hoofdstuk 11 en 12 bespreken we op 21 januari.
Hoofdstuk 9 wordt kort ingeleid door Hans de Winter, hoofdstuk 10 door Wil Achterberg,
hoofdstuk 11 door Gert Sleeuwenhoek en hoofdstuk 12 door Doekele Haagsma. Na de inleiding
van ongeveer een kwartier gaan we met elkaar in gesprek over het betreffende hoofdstuk.
Recensies
Wat een geluk dat dit theologisch en filosofisch belangrijke en ook spiritueel zeer boeiende
werk breed toegankelijk wordt voor ons taalgebied. Heschel schetst de profeten als de
pleitbezorgers van Gods liefde voor de mensen. De betrokkenheid start vanuit de relatie. [...]De
centrale vraag waar de profeet mee confronteert is: wat te doen met de betrokkenheid die God
laat blijken, steeds opnieuw? Hoe antwoord je op liefde?'
- Herademing
'Wat een grandeur, wat een breedte van visie, wat een grondigheid aan bijbels inzicht! De
superlatieven zijn eventjes niet te onderdrukken in de eerste uren waarin je leest en bladert in
dit grootse boek.'
- De Nieuwe Koers
'Het is een schitterend boek. Die kwalificatie geldt ook voor de uitgave: prachtig gebonden,
gedrukt op mooi papier en een fantastische lay-out.'
- Dagblad van het Noorden
3
'Lees het, en laat je meeslepen door de kracht van Gods aanwezigheid in deze wereld, zijn zorg
en liefde voor recht en mensen. Lees: er ligt nu een prachtige vertaling van Hans van der
Heiden, met een terecht gebruik van de Naardense Bijbel. Lees, laat niets je tegenhouden.
Lees, en laat je overspoelen door een profetische gloed die ook nu nog raakt en bindt. Lees!'
- doopsgezind.nl
'Je mag deze uitgave gerust voor bijbellezers, docenten en geestelijk werkers een
standaardwerk noemen. Heschel schrijft eenvoudig (maar niet oppervlakkig). Dit boek laat zich
ook goed in collegiaal verband per hoofdstuk behandelen. Een goede prijs-kwaliteitverhouding;
u krijgt echt waar voor uw geld!'
- Parakleet
Dit imposante boek getuigt van een rijke wetenschappelijke kennis, maar laat tegelijk de
harteklop voelen van een mensch (zeggen ze in het Jiddisch), die diep geraakt is door het
geheimenis van God en het wonder van de profetie. Voortdurend wordt het unieke van Israëls
profetie vergeleken met profetische vormen en verschijnselen in andere religies en culturen. En
altijd weer komt het neer op de bewogenheid van God voor de mens in zijn (Zijn) wereld.
- Israel en de kerk
RABBIJN AWRAHAM SOETENDORP:
Het is de hoogste tijd dat dit meesterwerk van rabbijn Heschel in vertaling verschijnt. Profeten,
schrijft Heschel, hebben het vermogen om zich te vereenzelvigen met Gds pathos. Heschel zelf
heeft dit overtuigend voorgeleefd in zijn niet aflatende strijd voor gelijkheid, samen met Martin
Luther King.
HENK VREEKAMP:
Een profeet verlangt niet naar mystieke ervaring in de nacht maar naar historische
gerechtigheid overdag. Hartstochtelijk herschept Heschel dit bijbelse uitgangspunt. Een
heilzame boodschap voor onze hedendaagse ego-spiritualiteit. Heschel is actueler dan ooit.
CHRISTIANE BERKVENS:
Een magistraal boek. Glashelder, vlot geschreven en meeslepend. Profeten zeggen
onverbiddelijk waar het op staat. Ze appelleren aan het geweten en stellen een wereld van
vrede en gerechtigheid in het vooruitzicht.
4
Wie was Heschel?
Heschel (Warschau, 11 januari 1907 – New York City 23 december 1972) stamde uit
een Joodse familie van belangrijke chassidische rabbijnen. In zijn ouderlijk huis leerde hij
naast Jiddisch, Hebreeuws en Pools ook de Duitse taal. In 1925 ging hij naar Wilna, dat toen
bij Polen behoorde om daar aan het Mathematisch-Naturwissenschaftlichen Gymnasium te
studeren. Daarna ging hij in 1927 studeren aan de Hochschule für die Wissenschaft des
Judentums en aan de Humboldtuniversiteit in Berlijn, waar hij in 1932zijn doctoraal-graad
behaalde, maar zijn promotie werd door de nazi's tegengehouden. Zijn dissertatie Das
prophetische Bewußtsein verscheen in 1936 in Krakau (Polen).
Martin Buber benoemde hem in 1937 als zijn opvolger aan het Jüdische Lehrhaus in Frankfurt
am Main. In 1938 werd hij door de Gestapo opgepakt en naar Warschau uitgewezen. Na eerst
geïnterneerd geweest te zijn kwam Heschel met hulp van zijn familie vrij en woonde hij tot de
zomer van 1939 in Warschau. Kort voor de Duitse invasie in Polen ging hij naar Londen, waar
zijn broer Jakob rabbijn was. Na zes maanden kreeg hij een uitreisvisum naar de Verenigde
Staten.
Heschel kwam in maart 1940 naar Cincinnati en bleef daar vijf jaar leraar aan de Hebrew Union
College. In Cincinnati leerde hij Sylvia Straus kennen, een pianiste uit Cleveland; zij trouwden
in 1946. Intussen was Heschel naarNew York City gegaan, waar hij een leerstoel voor
Joodse Ethiek en Mystiek aan het Jewish Theological Seminary van America zou aannemen. Dit
ambt behield hij zijn verdere leven. De dochter van de Heschels is professor voor Joodse
Studies. Abraham Heschel zette zich in het bijzonder in voor de rechten van de AfroAmerikanen in de Verenigde Staten. In 1965 nam hij deel aan de beroemde mars
in Montgomery in Alabama met Martin Luther King. Bij de herdenking van Martin Luther King op
8 april 1968 gaf Heschel een lezing uit het Oude Testament. Abraham Joshua Heschel overleed
in 1972 op 65-jarige leeftijd.
5
Op 11 februari 2016 zal Ds van der Zee spreken over het
boek de Profeten geschreven door Abraham Heschel.
Deze avond wordt voor u georganiseerd door Leerhuis Israel Ede in
samenwerking met boekhandel Het Paard van Troje Grote straat 82 in
Ede. De avond zal plaatsvinden in de boekhandel Het Paard van Troje,
aanvang 20:00, nadere info volgt.
Heschel wordt gezien als een van de grootste joodse filosofen. Hij
trachtte geloof met wetenschap te verenigen.
In 2013 verscheen de Nederlandse vertaling van het boek The Prophets van Abraham Joshua
Heschel (1907-1972). Oorspronkelijk verscheen dit boek al in 1936, in Krakau. Het betreft zijn
dissertatie, waarmee hij 1932 zijn studie Filosofie en Theologie in Berlijn afsloot. Nog net op
tijd, in 1939, vertrok hij via Engeland naar Amerika. Heschel werd daar één van de meest
toonaangevende Joodse denkers. Hij nam actief deel aan de discussie over de grote
vraagstukken in de Verenigde Staten van die tijd, zoals de oorlog in Vietnam en de
gelijkberechtiging van de zwarte burgers. Hij liep mee met de tocht van Martin Luther King
vanuit Selma, Alabama.
"The Prophets" van Abraham Heschel werd bij verschijning in 1962 meteen herkend als een
meesterwerk, een boek vol bijbelse geleerdheid. Het is een briljant onderzoek naar de
oudtestamentische profeet als uniek mens, en in die gedaante als boodschapper van God. Het
6
boek toont de hartstochtelijke betrokkenheid van de Eeuwige bij de geschiedenis van de
mensheid. De profeten kijken naar de samenleving vanuit de optiek van God, die schreeuwt
over onrecht en ijvert voor gerechtigheid. Dit door velen gewaardeerde boek biedt lezers van
het Oude Testament - joden, christenen en anderen die geïnteresseerd zijn in het bijbelse
denken - de mogelijkheid om inzicht te krijgen in de betekenis van religie en de diepste vragen
van de mens. De vertaling is mede tot stand gekomen door ds vd Zee en uitgegeven in het
Nederlands in 2013
Ds Sjirk van der Zee (1934) studeerde Theologie in Utrecht (1961-1966). Hij was
predikant in de Ned. Herv. Kerk in onder meer Amerongen en Leeuwarden. Van der
Zee was voorzitter van de Hervormde Raad voor de Verhouding Kerk en Israël. Hij is
nu nog voorzitter van de Vereniging van Vrienden van de Synagoge te Breda.
In 1971 bezocht hij Israël voor het eerst. Door zijn bezoek aan Yad Vashem (het
Israëlisch Holocaust centrum) besefte hij dat een radicale verandering in de christelijke
traditie noodzakelijk is.
Sjirk van der Zee studeerde bij Elie Wiesel aan de Universiteit van Boston en bij prof.
David Flusser aan de Hebreeuwse Universiteit in Jeruzalem. Hij was initiatiefnemer van
de restauratie van de synagoge te Sighet (Roemenië), de geboortestad van Elie
Wiesel. Daartoe verzorgde hij een nieuwe uitgave van de boeken van Elie Wiesel in
Nederland. Hij was ook de initiatiefnemer voor de uitgave in het Nederlands van het
boek van Abraham Joshua Heschel De Profeten.
Reactie van Henk Vreekamp
Een profeet verlangt niet naar mystieke ervaring in de nacht maar naar historische gerechtigheid
overdag. Hartstochtelijk herschept Heschel dit bijbelse uitgangspunt. Een heilzame boodschap
voor onze hedendaagse ego-spiritualiteit. Heschel is actueler dan ooit.
Rondleiding synagoge Enschede, de mooiste
van West-Europa
14 april 2016
Vertrek vanaf De Ark, Heyendaal 10 om 17:30 met
eigen vervoer, zoveel mogelijk met elkaar meerijden
en de benzinekosten delen.
Indien er grote belangstelling is zullen we de mogelijkheden voor groepsvervoer onderzoeken .
Aanvang rondleiding 19:00. Kosten € 4,-- pp inclusief koffie/thee.
In verband met reservering aldaar opgeven voor 8 april, aanmelding na deze datum in overleg.
Adres: Prinsestraat 16, 7513 AL inEnschede.
7
Website synagoge: http://synagogeenschede.nl/
De synagoge van Enschede is een ontwerp van de architecten Anthonie Pieter Smits en Cornelis
van de Linde uit Aerdenhout. Zij ontwierpen het gebouw aan de Prinsestraat, gebaseerd op het
ontwerp van Karel de Bazel uit 1918-1920 voor
een synagoge aan de Visserijstraat, omdat de oude
synagoge aan de Achterstraat, thans Stadsgravenstraat,
te klein was geworden. Het gebouw is gebouwd in 19271928 in opdracht van de
Nederlands-Israëlitische Gemeente van Enschede. De
synagoge wordt geprezen als "een van de mooiste van
de mediene" om zijn eigentijdse vormentaal.[3]
Geschiedenis
De oude synagoge aan de Achterstraat
In 1730 vestigden zich de eerste Joodse gezinnen in Enschede dankzij een liberale
Twentse drost, die hen permissie verleende. De eerste godsdienstoefeningen - er was nog
geen minjan - werden gehouden in het huis van Hertog Barend en Beeltjen Frank. In 1772 lieten
ze hun huis per testament na aan hun zoon Mozes Hertog met als voorwaarde dat het plaats
moest bieden aan de minjan en de Thorarol. Deze eerste, kleine sjoel was gevestigd in de
huidige Walstraat. Na de Franse Revolutie begon de joodse gemeenschap zich sneller te
ontwikkelen en in 1835 werd de sjoel aan de Achterstraat ingewijd als nevenkerk van de
synagoge in Zwolle. De brand in 1862 ging ook aan de Sjoel niet voorbij, die volledig afbrandde.
Aan de Gronausestraat werd een noodsynagoge in een houten loods ingericht. Dankzij giften uit
binnen- en buitenland, waaronder de Baron van Twickel en Prins Hendrik, kon al in 1865 een
nieuwe synagoge worden ingewijd.
De groei van de Joodse gemeenschap bleef aanhouden in aan het begin van de 20e eeuw werd
ook de Synagoge aan de Achterstraat te klein, zodat in 1913, onder aanvoering van Jacob
Rozendaal werd besloten tot de bouw van een nieuwe sjoel. Niet alleen was ditmaal de
gemeenschap met ongeveer 1200 zielen, groter, zij was ook aanmerkelijk draagkrachtiger door
leden die, zoals Menko, fortuin hadden gemaakt als fabriekseigenaar. In 1919 was het ontwerp
voor de nieuwe synagoge klaar, maar het duurde tot 1927 voor met de bouw werd begonnen. De
nieuwe synagoge bood plaats aan 600 mensen, en werd op 13 december 1928 ingewijd door
opperrabbijn Hirsch.
De eerste razzia in Enschede, de eerste buiten Amsterdam, vond plaats op 14 september 1941.
144 mannen werden weggevoerd naar Mauthausen.[4] In totaal kwamen 700 van de 1200 leden
van de Joodse gemeenschap om het leven, aan wie herinnerd wordt door een plaquette boven
de ingang van de gebedsruimte. Het gebouw zelf was in die tijd in gebruik door
de Sicherheitsdienst, en het mag als een wrede ironie van de geschiedenis gelden dat het
gebouw daarom intact gebleven is. Na de tweede wereldoorlog werd het gebouw weer als
synagoge in gebruik genomen.
In 1987 werd de synagoge opgeschrikt door de diefstal van sacraal zilverwerk. De dief bood de
gestolen stukken aan bij een bekende verzamelaar van judaïstiek, die ze herkende en de politie
informeerde. Het gestolen zilverwerk kwam op die manier terug.
Tussen 2001 en 2004 is een belangrijke restauratie van het totale gebouw verricht, waarbij de
originele stijl is behouden en waar nodig teruggebracht.
8
Het gebouw wordt beheerd en onderhouden door de eigenaar, de Nederlands Israëlitische
Gemeente Twente[5]. De Stichting Vrienden van de Synagoge Enschede[6] verzorgt sinds 2014 de
openstelling, rondleidingen voor belangstellenden en culturele manifestaties.
(www.wikipedia)
9