Hfd 5 §5 De gemengde samenleving

Hoofdstuk 5 |de Verenigde
Staten worden een
wereldmacht
Par 5: De gemengde
samenleving
Samenleving
• De Amerikaanse samenleving kent vele
bevolkingsgroepen. Naast de blanke Amerikanen
(ook weer onder te verdelen) bestaat de samenleving
uit Latino’s en Afro Amerikanen.
• Met name de laatste groep geldt in deze paragraaf
als voorbeeld.
Voorbeeld
• “Slaven zijn ons bezit. Je bezit moet je kunnen onderscheiden van
anderen. Net als paarden. Daarom is brandmerken normaal.”
• Leg uit dat hier sprake is van standplaatsgebondenheid.
De Reconstructie 1865-1877
• Na de Burgeroorlog kwam het
zuiden onder militaire controle
van federale troepen.
• 1866: 14e amendement
aangenomen (burgerrecht zwarte
mannen)
– Niet geaccepteerd door het
Zuiden
– Gevolg: bezetting Zuiden en
gedwongen aanname van het
amendement.
• Reactie burgers: verzet
• Oprichting KKK (Ku Klux Klan - 1865)
• Tegen rechten voor Freedmen
• 1870: 15e amendement
aangenomen (stemrecht zwarten)
De zuidelijke generaal Nathan
Bedford Forrest staat bekend als
oprichter van de KKK
• 1877: President Hayes besluit tot terugtrekking
federale troepen
– tegenstanders gelijke behandeling zwarten aan de macht
in het zuiden.
• Alle mogelijke middelen ingezet om zwarte burgers als
stemmers uit te sluiten.
– Stemmen niet geteld
– Lezen en schrijven
– Terreur door o.a. de Ku Klux Klan
• Wat was trouwens het 13e amendement?
• Politiek: ontzeggen stemrecht
(in de zuidelijke staten)
• Economisch: vaak werkloos,
anders slecht betaald, snel kans
op ontslag
• Sociaal: Segregatie
– gescheiden wonen, werken en
leven
– In grote steden worden de
aparte wijken ghetto’s
genoemd
• Hier is sprake van veel sociale
misstanden: armoede, geweld,
schooluitval.
South Bron NY 1964
Segregatie
• Na 1877: segregatie in het
Zuiden
• Jim Crow-wetten
afgekondigd (1887)
• Geen verzet uit het
Noorden (presidenten zijn
bang om kiezers te
verliezen), zie ook
voorbeeld Roosevelt (blz.
135)
• Hooggerechtshof (1896):
segregatie is niet in strijd
met grondwet, zolang
basisvoorzieningen gelijk
zijn.
Segregatie
Eind 19e eeuw: Booker T. Washington
Wat is het belangrijke verschil tussen
deze twee voorvechters voor zwarte
rechten?
W.E.B. Du Bois 1909 - NAACP
Acties voor burgerrechten
• Vanuit de (zwarte) bevolking zelf
• 1954: doorbraak rechtszaak:
– Brown vs Board of Education of Topeka
– Rassenscheiding binnen onderwijs in strijd
met de grondwet
• 1955: Rosa Parks – volgende dia
• 1957: Little Rock (Arkansas)
– Gouverneur wil zwarte leerlingen niet toelaten
op een blanke school.
– Inzet Nationale Garde als federale troepen door
president Eisenhower om binnentreden school
af te dwingen (zie docu)
De Busboycot
• 1955: NAACP lid Rosa Parks gearresteerd
– Zij weigerde haar plaats in de bus af te staan
aan een blanke.
– Na de arrestatie Busboycot in Montgomery
o.l.v. dominee ML King
– Hooggerechtshof: Rassenscheiding in
openbaar vervoer in strijd met de
grondwet.
• Oprichting Civil Rights
Movement
– Geweldloos verzet, sit-ins
– Reactie: politiegeweld en heropleving KKK
– Sympathie voor activisten
door televisiebeelden
Vanuit de overheid
• President Roosevelt (1933-1945)
– Aandeel steunprogramma’s werklozen (wel een lagere uitkering)
– Zwarten binnen de overheid.
• Wel beperkt, vanwege kiezers,
• President Kennedy (1961-1963)
– Wetsvoorstel voor einde segregatie en bescherming stemrecht
• President Johnson
– Civil Rights Act (1964)
– Voting Rights Act (1965)
Johnson ondertekent in het bijzijn van ML King de Civil Rights Act
• Martin Luther King was voor geweldloos verzet, maar dit
werd vaak met geweld beantwoord door de politie of
blanke tegendemonstranten.
• Zwarte leiders als Malcolm X en Stokely Carmichael
(Black Panthers) vonden dat de zwarte Amerikanen
strijdbaarder moesten zijn.
• Ontwikkelen nieuwe identiteit
• Black is beautiful
• Not Negro, not colored, but black!!
• Nation of Islam – Malcolm X (tot 1964)
– Wilde niets met blanken te maken
hebben  uitgaan van eigen kracht.
– Malcolm X vond MLK niet radicaal genoeg.
– Malcolm X werd vermoord toen hij zich
afkeerde van geweld en zwart racisme.
• Black Panthers (1965) – Stokely Carmichael
– Wees bereid om desnoods met geweld voor jezelf
op te komen

• Frustraties zwarte bevolking leidden tot
rassenrellen
• 1968: moord ML King  wederom grote
uitbarsting rellen in de VS, maar ook grote
onvrede onder zwarte soldaten in Vietnam
– Van insubordinatie, desertie tot ‘defragging’.
Vanaf de jaren ‘70 van de 20e eeuw
• Verbetering verhoudingen in
de VS tussen Afro-Amerikanen
en blanken
• Grote groep bleef en blijft arm
én in de ghetto’s, maar er
stromen wel steeds meer AfroAmerikanen naar een hogere
plek op de sociale ladder, b.v.
–
–
–
–
Acteurs
Artiesten
Sporters
Politici  denk aan de huidige
president!
1989: Generaal Powell hoogste
militair van de VS. Zonder
burgerrechtenbeweging
ondenkbaar!