H8 Afweer en immuniteit

H8
Afweer en immuniteit
Samen met de website van:
• Hoofdstuk 8 Bloedsomloop
•
•
•
•
•
•
8.5 Afweerreacties
Powerpoints
Sanquin: Module afweer & immuniteit
Sanquin: Module afweer & samenwerking (alleen opdracht 1)
Naslagwerk, hoofdstuk 3 & 4 (t/m 4.3)
http://www.sanquin.nl/onderwijs/scholieren/bloed-enafweer/lesmateriaal-havo-vwo/
Voortgangtoets 6.2
• Vreemde cellen willen het lichaam binnen dringen.
• De middelen die dit willen voorkomen heten het
immuunsysteem.
Immunologie
Afweerreacties
Afweerreacties
• Lichaamsvreemde stof.
• Opdracht:
Benoem 5 lichaamsvreemde stoffen met de symptomen van
de afweerreactie.
Antigeen
• Afweer reactie tegen lichaamseigen stoffen.
Bekende auto-immuunziekten zijn onder andere:
Huid: Psoriasis.
Maag en darmen: De ziekte van Crohn.
Ruggenmerg en hersenen: Multiple Sclerose
Gewrichten: Reuma en reumatoïde arthritis
Bloed en lichaamsvocht: Diabetes
Auto immuunreactie
•
•
•
•
Algemene afweer:
alle micro organismen
Leukocyten
Fagocytose (granulocyten, monocyten, macrofagen)
• Specifieke afweer:
• Lichaams vreemde stoffen. Virussen en bacteriën.
• “Immuniteit”
Humorale afweer: Vorming antistoffen als reactie op antigenen.(B)
Cellulaire afweer: Virussen en lichaamsvreemde weefsels.(T)
Afweer
• Door speciale witte bloedcellen (leucocyten)worden
vreemde cellen opgevreten (fagocytose).
Deze witte bloedcellen vreten alles wat vreemd is (niet
specifiek).
Algemene afweer
• Antigeen (Ag):
• Herkenning Lichaamsvreemde stof.
• Virussen, bacteriën.
• Antistof (Ab):
Een eiwit die behoort tot de immunoglobulines.
• Vorming van B-lymfocyten, die Ab’s produceren.
• Specifiek 1 Ab op 1 Ag.
• Binding, Ag-Ab complex.
• Ag wordt onschadelijk gemaakt.
Specifieke afweer
• Binding antigeen en antistof.
Agglutinatie
Wat is agglutinatie?
• Een verschijnsel wat optreedt wanneer antistoffen en
antigenen met elkaar reageren op het celmembraan. Door
de reactie ontstaat er een binding en vervolgens
samenklontering.
Agglutinatie
Toepassingen:
• Bloedgroep bepalingen.
• Bloed transfusies.
• Antigeen bepalingen.
• Zwangerschap – rhesus+ baby
• Detectie antilichamen - ziekte beeld.
• Identificatie bacteriën en schimmels.
Agglutinatie reacties
• Enzym Linked Immuno Sorbent Assay
• Immuno chemische test
• Detecteert de antigeen- antistof binding dmv een
kleurreactie
• Rol Enzym zorgt voor kleurreactie -> detectie
• Elisa filmpje
ELISA test
• Indirect ELISA
•
•
•
Plaat: Antigeen.
Antistof.
Enzyme labeled antistof.
• Directe ELISA (sandwich)
•
•
•
Plaat: primaire antistof (specifiek).
Antigeen.
Secundaire antistof met enzym.
Soorten ELISA’s
• Ziekte detectie.
• Mensen, dieren en planten
• HIV testen.
• Detectie op HIV virus antigenen
• Zwangerschap testen.
• Detectie op zwangerschaps hormoon (hCG)
• Illegaal drugs gebruik.
• Etc..
Toepassingen ELISA
•
•
•
•
Een antistof wordt geproduceerd door de B-lymfocyten.
Antistof blijft circuleren in het bloed.
Bij tweede contact treedt de afweerreactie op.
Natuurlijk immuniteit.
Humorale afweer
Humorale afweer
• KUNSTMATIG ACTIEVE VACCINATIE
• Vaccinatie, antigenen toedienen waarop het lichaam
antistoffen aanmaakt.
• KUNSTMATIG PASSIEVE VACCINATIE
• Vaccinatie met antistoffen gewonnen uit bloed.
RIJKSVACCINATIE
PROGRAMMA
Vaccinatie
• T-lymfocyten:
• Gericht tegen virussen en lichaamsvreemde weefsels.
• Zogenaamde T-killer cellen gaan hiernaar op zoek.
• Lymfokinen worden afgescheiden door de T-cellen en
zijn het communicatiemiddel.
Cellulaire afweer
Memory cells:
B-lymfocyten en T-lymfocyten
blijven jarenlang in het lichaam
en bij een hernieuwd contact met
een antigen kunnen ze direct
tot actie overgaan.
Opdracht 15 t/m 29 (blz 156)