Economie - Het Examenbureau Suriname

MINISTERIE VAN ONDERWIJS WETENSCHAP EN CULTUUR
UNIFORM EINDEXAMEN HAVO 2015
VAK
DATUM
TIJD
: Economie -1
: 17 juni 2015
: 7.45 – 10.15u
Aantal opgaven
Aantal pagina’s
:3
:4
Toegestane hulpmiddelen: Calculator en kladpapier
Controleer zorgvuldig of alle pagina’s in goede volgorde aanwezig zijn.
Neem in geval van een afwijking onmiddellijk contact op met een surveillant.
----------------------------------------------------------------------------------------------------Opgave 1
Macro - economie [30p]
Het land “ Ishadou ” onderhoudt geen betrekkingen met de overheid en het buitenland. Van dit
land is bekend dat het werkloosheidspercentage in het jaar 2014 gelijk was aan 10% van de
beroepsbevolking. De oorzaak van deze werkloosheid lag aan de vraagzijde van de economie.
De bedrijven in dat land hebben in 2014 een gezamenlijke productie ter waarde van 1050 mln.
geldeenheden geleverd. Van dit bedrag was 17 deel bestemd voor de vervanging van vaste
kapitaalgoederen. De totale kapitaalgoederen hadden een waarde van 230 mln. geldeenheden. De
nationale productie en consumptie waren even groot. Met betrekking tot de beloningen van de
productiefactoren is het volgende bekend: interest was even groot als winst, pacht was 2x
interest en loon was 4x winst.
1. Is deze volkshuishouding realistisch te noemen? Motiveer! [2p]
2. Van welke conjuncturele situatie is er sprake in Ishadou? Motiveer! [2p]
De economie van het land kan o.a. met behulp van de Nationale Rekeningen en het
Keynesiaansmodel worden weergegeven.
3. Noem nog een manier waarop de economische relatie kan worden weergegeven. [1p]
4. Stel de nationale rekeningen van het land op. [7p]
Ten aanzien van de consumptieve uitgaven van de gezinnen is bekend dat er steeds
4
6
deel van
het extra nationaal inkomen extra wordt geconsumeerd.
5. Wat verstaat men onder het evenwichtsinkomen? [1p]
6. Bepaal m.b.v. bovenstaande gegevens de autonome consumptie. [2p]
1
7. Hoe luidt de macro economische spaarfunctie? [1p]
8. Stel het Keynesiaanse bestedingsmodel op. [3p]
9. Bereken het evenwichtsinkomen m.b.v. het bovengenoemde model. [2p]
Het aantal arbeidskrachten in het land dat kan, mag en wil werken telt 1.000.000 man/vrouw.
10. Wat verstaat men onder de gemiddelde arbeidsproductiviteit? [1p]
11. Reken het absolute aantal werkenden uit. [2p]
12. Hoe groot is de gemiddelde arbeidsproductiviteit? [2p]
13. Bereken het inkomen waarbij het aantal arbeidsplaatsen volledig bezet is door de
beroepsbevolking. [2p]
14. Met welk bedrag moeten de autonome investeringen toenemen of afnemen om een
inkomen van 984 mln. te bereiken? (Ga uit van het evenwichtsinkomen!) [2p]
Opgave 2 Buitenland / Overheid [30p]
In februari van het jaar 2013 publiceerde de Centrale bank van het land Pasuri de volgende
economische gegevens over het jaar 2012:
- het nationaal inkomen bedroeg 780 mln. dollars en 10% van dit bedrag bestond uit de export
van stoffelijke goederen.
- de handelsdekking was 97,5%
- de invoer van diensten was 35 mln. dollars en de dienstenbalans was in evenwicht.
- de kapitaal opbrengstenbalans vertoonde een tekort van 20 mln. dollars.
- de overmaking van primaire inkomens door het buitenland was 40 mln. dollars.
- directe investeringen in het land Pasuri bedroegen 100mln. dollars.
- aflossing van langlopende leningen was 75 mln. dollars
- er was voor 40 mln. dollars aan handelskredieten ontvangen
- kortlopend kapitaaluitvoer was evengroot als de invoer daarvan.
1.De lopende rekening van Pasuri was gedeeltelijk op transactiebasis opgesteld. Wat houdt een
betalingsbalans op transctiebasis in? [1p]
2. Bereken de waarde van de import van stoffelijke goederen. [2p]
3. Stel de betalingsbalans op. [8p]
In Pasuri geldt een flexibel wisselkoers voor de US$.
4. a Wat houdt een flexibel wisselkoerssysteem in? [1p]
b. Schrijf het voordeel van dit wisselkoerssysteem op. [1p]
2
c. Zal de munt van Pasuri apprecieren of deprecieren als we letten op de positie van de
lopende rekening? Motiveer [2p]
5. Leg uit hoe het evenwicht op de lopende rekening van het land hersteld kan worden. [2p]
De monetaire reserve van Pasuri bedroeg aan het begin van het jaar 300 mln. dollars.
6a. Waarom is het van belang dat een land monetaire reserve heeft? [2p]
b. Wat was de waarde van de monetaire reserve aan het eind van 2012? Motiveer [1p]
De overheid van het land wil haar beleid in de komende jaren richten op exportbevordering. Dit
wil zij doen via handelspolitiek.
7. Leg uit dat exportbevordering in eerste instantie kan leiden tot een toename van de
overheidsuitgaven en/ of een afname van de overheidsinkomsten. [2p]
8. Bij welke doelstelling van economische politiek hoort het bovenstaande streven van de
overheid? [2p]
De overheid wil ook meer aandacht schenken aan haar conjunctuur- en structuurbeleid. Binnen
dit kader wil zij de infrastructuur van het land uitbreiden/verbeteren.
9. Noem twee zaken die vallen onder de infrastructuur van het land.[2p]
10. a. Is het aanpakken van de infrastructuur onderdeel van het conjunctuur - of het
structuurbeleid? Motiveer? [2p]
b. Onder welke functie van de overheid vallen het conjunctuur- en structuurbeleid? [2p]
Opgave 3 Micro economie [30p]
Brinta gembermix is een goed dat verhandeld wordt op een markt met veel vragers en
aanbieders. De vragers en aanbieders van dit product zijn volledig op de hoogte van het
marktgebeuren. Het aanbod van dit goed luidt: Qa = 20p – 1000.
Ten aanzien van de vraag is bekend dat elke prijsstijging van 3% leidt tot een daling van de
gevraagde hoeveelheid met 2%. De marktprijs bedraagt SRD 200,-.
N.b. voor vraag en aanbod geldt dat q is de hoeveelheid in 1000 stuks en p is de prijs in SRD per
stuk.
1a. Waaruit blijkt dat het in het bovenstaande een markt met volledige mededinging
betreft? [2p]
b. Noem twee andere kenmerken van deze marktvorm op. [2p]
2a. Waarom is de prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid belangrijk voor een
producent? [2p]
b. Hoeveel bedraagt hier de prijselasticiteit van de gevraagde hoeveelheid? [1p]
3
3. Toon aan dat de collectieve vraag luidt: qv = - 10p + 5000 [3p]
4. Geef het marktevenwicht grafisch weer. [3p]
De overheid overweegt een minimumprijs voor het goed vast te stellen.
5. Geef een verklaring waarom de overheid dit zou willen doen. [2p]
6. Zal deze prijsvaststelling door de overheid de omzet van de producenten verhogen
of verlagen? Motiveer door gebruik te maken van de Ev van vraag 2b. [3p]
7. Hoeveel zal de minimumprijs moeten bedragen indien de overheid de aangeboden
hoeveelheid wil zien vergroten met 1600 stuks. [3p]
Op genoemde markt biedt ondernemer “ Vivan ” als één van de velen dit goed aan. Hij streeft
naar maximale winst. De kostprijs van zijn productie is geformuleerd in de volgende functie:
1
3000
; q is hier de hoeveelheid in stuks.
q  30 
20
q
8. Hoe luidt de totale kostenfunctie van Vivan? [2p]
9. Stel zijn aanbodfunctie op. [2p]
10. Hoeveel producten zal Vivan afzetten bij de minimumprijs? [2p]
11. Bereken zijn winst of verlies daarbij? [3p]
CIJFER:
SCORE  10
10
4