Deut 18 vs 13-15

1
Deuteronomium 18:13-15
Lezen: Deut. 18:9-22
13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. 14 Ook al luisteren de volken in het land dat u
in bezit zult nemen wel naar wolkenschouwers en waarzeggers, ú heeft de HEER, uw God, dat
verboden. 15 Hij zal in uw midden een profeet laten opstaan, een profeet zoals ik. Naar hem moet u
luisteren.
Gemeente van onze Here Jezus Christus,
Er is meer tussen hemel en aarde. Die zin hoor ik vaak tegenwoordig.
Geloven is weer in. Maar waar geloof je dan in? Op wie stel je je vertrouwen?
Je hoort dat veel mensen aandacht hebben voor het paranormale en voor het bovennatuurlijke.
Waar begint dat? En hoe gevaarlijk is dat?
SHEET 1 Mag je mee doen aan glaasje draaien? Nee dus ... maar dat ligt nogal voor de hand als je
christen bent.
En als je nu voor de aardigheid op de kermis naar zo’n dame gaat die in een glazen bol kijkt of met
kaarten de toekomst voorspelt of de lijnen in je hand bekijkt en zegt wat je te wachten staat? Geintje
... moet kunnen? Of is het toch riskanter?
En mag je naar een magnetiseur, die pijn kan wegnemen door met zijn hand over de pijnlijke plek te
strijken? Dat ligt voor velen al heel wat anders.
Of als je iemand mist met wie je zo’n goede band had, mag je dan iemand vragen hoe het met de
overledene is? Echt niet!
Maar mag je je dan helemaal niet bezighouden met het bovennatuurlijke? Zijn dan ook de boeken
van Harry Potter en een feest zoals Halloween verboden? Mag je nog wel sprookjesboeken lezen en
aan computergames meedoen waarin je in de huid van een geest kruipt om de boze geesten te
bevechten?
Allemaal vragen. En onze tekst geeft niet op allemaal een antwoord. Wel op de belangrijkste.
En dat is, dat de HERE God er werkelijk niet om heen draait als het om de vraag gaat: waar zoek je
antwoorden als je wilt weten hoe het in de toekomst zal gaan? Naar wie ga je toe als je met hele
diepe levensvragen zit?
Het is niet voor niets, dat God ons in de Bijbel oproept: U moet volledig op de HEER, uw God, gericht
zijn!
Zoek het daarom niet in allerlei bijgelovigheid. En zoek ook niet je eigen profeten en adviseurs uit.
Nee, zegt Mozes hier tegen het volk Israel, dat op het randje van het beloofde land staat:
SHEET 2
Thema
De HERE alleen is genoeg om op te vertrouwen!
Zoek het daarom niet in allerlei bijgelovigheid, maar luister alleen naar Gods stem
De kernzin van dit stukje tekst uit Deuteronomium is: U moet volledig op de HERE, uw God, gericht
zijn. Dát is wat alle profeten en apostelen in de Bijbel ons voorhouden. Ook al luisteren de volken in
het land Kanaän naar hele andere personen, en ook al hecht drie kwart van Nederland meer geloof
aan alles wat paranormaal begaafd is dan aan wat Jezus ons in de Bijbel over God en over Zichzelf
vertelt - ú en jóu heeft de HERE, uw God, dat verboden.
Verbóden! Er is geen woord frans bij. En God waarschuwt ons, omdat de verleidingen groot zijn.
Want je wílt antwoorden. Je wílt kontakt. Je wílt zekerheid. Omdat je het vooral zélf wilt uitzoeken. Ga
2
je dan op zoek naar mensen die kontakt kunnen leggen met de paranormale, bovennatuurlijke
wereld? NEE, roept de HERE ons toe. Onder geen beding. Hou je daar verre van! Waarzeggerij,
spiritisme en wat voor andere okkulte zaken ook zijn geen openbaring van de HERE, maar van
duivelse machten en krachten. Daar moet je als christen heel ver weg van blijven. Want God is daar
sterk op tegen. Als je je met okkulte praktijken bezig houdt, dien je niet de HERE, maar de duivel.
Dan maak je je schuldig aan afgoderij, je tast Gods naam en eer aan.
Zit je met iets, dan moet je daarmee naar God gaan en niet naar zijn tegenstander.
Maar hoe wil God dan met zijn volk in kontakt komen en mensen houvast geven? Nou, zegt Mozes:
de HERE komt altijd naar ons toe door gewone mensen, die Hij roept om zijn profeet te zijn. Net als
Mozes. Dat was wel de grootste profeet ooit. De HERE ging met niemand zo vertrouwelijk om als
Mozes (Num. 12:6-8). En er is geen grotere profeet dan Mozes geweest, staat in het In Memoriam
van Mozes (in Deut. 34:10). Maar tegelijk wist Mozes drommels goed van zichzelf: ik ben maar een
gewoon mens. Gewoon één van de Israelieten. Uit hun midden. Niets bijzonders uit mijzelf. Of
vanwege mijn paranormale gaven. Alleen maar bijzonder omdat ik met Gods Woord kom. En aan dat
Woord hebben jullie, Israelieten, genoeg.
Zulke profeten zullen er blijven komen, belooft de HERE. Daar zorgt God Zelf voor. Hij zal in uw
midden profeten laten opstaan, zegt Mozes.
Dat is hét kenmerk van woorden die écht van God komen. Die komen van boven via profeten naar
de mensen toe. Net omgekeerd als met okkulte zaken: dan zoek je van beneden af via ingewijde
mensen kontakt met geesten en met de paranormale wereld.
SHEET 3
Ja, ééns komt de grote Profeet, onze Here Jezus Christus. Want zo wordt vers 15 in alle andere
vertalingen vertaald: “Luisteren naar wichelaars en waarzeggers heeft de HERE jullie verboden. Jullie
moeten luisteren naar de profeet die God zal sturen, iemand uit uw eigen midden, iemand zoals ik,
Mozes, ben.”
Weet u, dat ons vers uit Deuteronomium 18 door Petrus wordt aangehaald in Handelingen 3? Petrus
zegt daar heel duidelijk, naar wie Mozes verwijst als hij het over ‘een profeet uit uw midden zoals ik
zal de HERE laten opstaan.’ Dan zegt Petrus in zijn toespraak op het tempelplein (Hand. 3:21-24),
vlak na de wonderbaarlijke genezing van die verlamde man:
SHEET 4 21 Dat is Jezus, die in de hemel moest worden opgenomen tot de tijd aanbreekt waarover
God van oudsher bij monde van zijn heilige profeten heeft gesproken en waarin alles zal worden
hersteld. 22 Mozes heeft al gezegd: ‘De Heer, uw God, zal in uw midden een profeet zoals ik laten
opstaan; luister naar hem en naar alles wat hij u zal zeggen. 23 Wie niet naar deze profeet luistert,
zal uit het volk gestoten worden.’ 24 Samuël en alle profeten na hem hebben deze tijd aangekondigd.
Ook Stefanus haalt in zijn redevoering tegen het Sanhedrin deze woorden van Mozes aan. En voor
hem is het ook duidelijk, dat Mozes daarmee op de Here Jezus doelde. Luister maar hoe hij het zegt
in Hand. 7:
SHEET 5 37 Mozes was het die tegen de Israëlieten zei: AGod zal in uw midden een profeet zoals ik
laten opstaan.” 51 Maar u, priesters en schriftgeleerden, halsstarrige ongelovigen, u wilt niet luisteren
en verzet u steeds weer tegen de heilige Geest, zoals uw voorouders ook al deden. 52 Wie van de
profeten hebben uw voorouders niet vervolgd? Degenen die de komst van de Rechtvaardige
aankondigden hebben ze gedood, en zelf hebt u nu de Rechtvaardige verraden en vermoord.
SHEET 6
Jezus is dus de grote Profeet die God geeft! En Jezus komt, zo uniek als Hij is - Gods Zoon!- heel
3
gewoon op aarde. Ook bij Hem werkte God op dezelfde manier als bij de andere profeten: Gods
Zoon werd immers een mens zoals wij. Ook de Here Jezus kwam als hoogste Profeet uit het midden
van de Israelieten opzetten. Zo gewoon werkt God gewoon! Je hoeft het niet hogerop te zoeken.
Alles wat we nodig hebben om te geloven, heeft God ons al verteld, geliefde mensen!
Ook als het om het bovennatuurlijke gaat.
Zijn profeten hebben gesproken. Ze wezen vooruit naar Jezus.
De apostelen hebben verkondiging. Alles wat ze over Jezus wisten.
Gods Heilige Geest heeft alles in de Bijbel laten opnemen.
En dan wíl je wel meer weten. Zeker als je spannende tijden doormaakt.
Maar het is niet nodig. God verbiedt het zelfs ten strengste!
Je hebt aan zijn Woord genoeg. En aan de mensen die dat Woord brengen. Elke christen is een
profeet. En de HERE geeft speciale ambtsdragers om met de Woord naar de mensen toe te gaan.
Ondanks alle verschillen ten opzichte van de oudtestamentische profeten is dit hetzelfde gebleven:
God laat zijn woorden door gewone mensen aan ons doorgeven. Aan dat gewone kun je je stoten.
Wie zijn Mozes en Aäron wel niet, dat zij denken ons te mogen leiden? (Num. 16 - de opstand van
Korach, Dathan en Abiram)? En wie denkt Jezus wel niet wie Hij is - gewoon een zoon van Jozef de
timmerman (Joh. 6:42).
Dat mag je ook toepassen op onze houding ten opzichte van de ambtsdragers nu. Gaan we bij hén
om raad of om gebed vragen als we ergens mee zitten? Of duiken we liever het alternatieve circuit
in?
Mozes drukt het volk op het hart: richt u volledig op de HERE, uw God!
Durf het te wagen met hoe God het wil doen: spreken via een gewoon mens.
Laat dat ook nu je houding bepalen, ook al doen dominees en ouderlingen, en ouders en
leerkrachten, en elke christen die met Gods Woord komt - ookal doen ze hun werk als zondige
mensen. Maar zie God staan achter al die mensen die zijn woorden aan jou doorgeven! Bid voor ze
en begin met te luisteren, te luisteren naar de stem van God.
Luisteren vol vertrouwen, zonder je toevlucht te nemen tot andere middelen.
Via gewone mensen brengen God en Jezus hun woorden vandaag naar je toe.
Als je dat respecteert, kan God al zijn gaven in het evangelie van Christus aan je kwijt.
Dan hoef je niet meer angstig of wanhopig te zoeken naar allerlei antwoorden op prangende vragen.
Want dan weet je waar je het zoeken moet en mag. Bij God.
SHEET 7
En weet u, dan geeft God er tóch óók nog twee tekens bij – bij zijn Woord in de Bijbel.
Maar dan niet een raadselachtig teken. Maar een heel mooi teken. De Doop en het Avondmaal.
Want Gods Woord – zijn belofte van verlossing en vergeving en eeuwig leven – je wilt het soms zo
graag ervaren.
Dat wéét de Here Jezus.
En daarom zegt Hij: ‘Ik wil het je ook laten zien en ervaren, tastbaar voor je ogen, voelbaar op je
houd, om te proeven in je mond – wie Ik voor jou wil zijn.’ Water over je voorhoofd, brood en wijn om
te eten. Tekenen van mijn goedheid.
Dat is wat ook de Doop en het Avondmaal ons willen leren: U moet volledig op de HEER, uw God,
gericht zijn.
Waarom zou je dan nog op andere manieren op willen stijgen naar de hemel? Om te weten hoe het
daar is. Of je daar nog signalen van krijgt die je troosten kunnen? Waarom zou je dan nog af willen
4
dalen naar de onderwereld om van een overleden geliefde toch nog iets te horen?
Want dan hou je je bezig met okkultisme!
Dat is, dat je daadwérkelijk níet meer al je vertrouwen op God stelt. Maar dat je naar vage
raadplegers en adviseurs gaat. Die zogenaamd uit kunnen leggen, wat de toekomst brengen zal. Of
wat iemand nog te zeggen heeft na zijn dood.
SHEET 8 Dáárvan zegt Mozes met alle nadruk: ‘Ook al luisteren de volken in het land dat u in bezit
zult nemen wel naar wolkenschouwers en waarzeggers, ú heeft de HEER, uw God, dat verboden.’
Maar dan moeten we ook even dieper gaan en afstand nemen van de gedachte dat alles okkult is wat
niet te verklaren is. Zoals in sommige christelijke kringen wel gebeurt.
Okkultisme is níet, dat je overal achterdochtig de afkomst moet uitpluizen of het misschien in een ver
verleden oorspronkelijk gebruikt werd om boze geesten op een afstand te houden.
SHEET 9 Zoals ik in een waarschuwende folder over Halloween las. Onzin, denk ik dan. Want wat
kan een pompoen mij doen? Het ergste van Halloween is niet, dat het okkult zou zijn, maar dat het
als amerikanisme in de plaats van ons eigen Sint Maarten komt.
En okkultisme is ook niet, dat je geen sprookjes mag lezen met je kinderen, omdat kabouters niet
bestaan en ze door de heks van Hans en Grietje misschien later zelf aan wicca gaan doen. Ja maar,
zegt iemand, maar met Harry Potter is dat anders.
Nou, dat is nog maar de vraag. Harry Potter is volgens mij een volwassen sprookjesboek dat als serie
bijzonder goed in de markt gezet is. Ik heb zes delen gelezen, en zo lang het onderscheid tussen
fantasie en werkelijkheid maar duidelijk blijft, is het daarom met het lezen van Harry Potter ook een
kwestie van christelijke vrijheid.
En dan heb je ook nog christenen, die vinden dat alles wat met homeopathie en bovennatuurlijke
gaven om pijn weg te nemen of gedachten te kunnen lezen, als echt duivelswerk afwijzen.
Zodat bijvoorbeeld de evangelisch geworden kinderen niet meer willen, dat de kleinkinderen door opa
aangeraakt mogen worden, omdat opa pijn kan weg nemen door over de zere plek te strijken.
Weet u wat dat is? Dát is nu christelijk bijgeloof! Namelijk, dat je overgeestelijk in de Heer bent, maar
ondertussen achter elke niet te verklaren gave de direkte hand van de duivel ziet.
Iemand uit mijn kenniskring zei het zo: ‘Sinds mijn dochter naar een charismatisch-evangelische
gemeente gaat, is haar hart vol van Jezus, maar ziet ze ook in elk gebruik en achter elke situatie de
duivel en zijn demonen aan het werk. Ze is er angstiger op geworden, ook al getuigt ze steeds, dat
Jezus Overwinnaar is.’
SHEET 10 Je mag er ook heel anders tegen aan kijken. Ik geef een citaat van 55 jaar geleden.
Alles wat zich op het terrein van het zogenaamde “occulte” leven ligt,
is voor zover het zich bedient van in Gods schepping aanwezige mogelijkheden,
een heel gewoon gebruikmaken van wat God in de schepping gelegd heeft.
SHEET 11 En dan vervolgt de schrijver:
De bedoeling, waarmee men in de zogenaamde occultistische kringen
met dergelijke van God gegeven mogelijkheden opereert,
moge verkeerd zijn in vele gevallen,
en het grijpen naar die dingen moge vaak eigenwillig zijn
en om díe reden veroordelenswaardig,
maar het zijn tenslotte dingen, die in de natuur zelf liggen.
Deze schrijver heeft het over bijvoorbeeld helderziendheid en het kunnen gedachten lezen.
5
Hetzelfde geldt voor het vermogen om pijn weg over te nemen en weg te strijken.
Het is maar hoe je het gebruikt.
Mozes – en dus de HERE God- waarschuwt ons dus nadrukkelijk tegen het reeële gevaar van
okkultisme, namelijk dat je werkelijk in de geesteswereld duikt om daar mensen en tekenen te
raadplegen.
Maar Mozes –en dus de HERE God- waarschuwt ons net zo nadrukkelijk tegen profetie die niet van
de HERE komt.
Daar valt ook het onzorgvuldig omgaan met Gods Woorden om als het om okkultisme gaat.
In allerlei boeken en artikelen en interviews worden bijbelteksten vaak zó uit z’n verband gerukt en
geciteerd, dat het alles met okkultisme te maken heeft, terwijl dat absoluut niet zo is.
SHEET 12 Neem bijvoorbeeld een tekst als Deuteronomium 29:29:
Wat verborgen is, behoort de HERE, onze God, toe. Wat openbaar is, komt ons toe. Wij en onze
kinderen dienen ons altijd te te richten naar alle bepalingen van deze wet.
Dan kom je doodleuk tegen, dat gezegd wordt: ‘de verborgen oftewel occulte dingen bestaan volgens
de Bijbel echt, maar God heeft die niet aan de mensen bekend gemaakt en verbiedt hen om daarover
geesten te raadplegen.’
In dit gedeelte komen de okkulte praktijken waar Mozes in onze preekttekst voor waarschuwt, niet
eens voor!
Wel dat mensen zelf bepalen welk geloof ze willen aanhangen. En dus niet meer luisteren naar wat
duidelijk door God bepaald is.
SHEET 13 En dan wordt ook Efeziërs 5:11 aangehaald:
Neem geen deel aan de vruchteloze praktijken van de duisternis, maar ontmasker die juist, want wat
daar in het verborgene gebeurt, is te schandelijk voor woorden.
‘Hier is sprake van een duidelijke waarschuwing tegen elke vorm van okkultisme’, wordt dan gezegd.
Maar dat kom je in heel Efeziërs 5 niet tegen. Integedeel, de verborgen praktijken van de duisternis
gebeuren daar, zegt Paulus, waar je je schuldig maakt aan aan ontucht en hebzucht en
dubbelzinnige of platvloerse taal en vloeken en tieren. Dát is duivelswerk, zegt Paulus. Dán zit je vast
in de duisternis.
SHEET 14 En het toppunt van onzorgvuldig en schadelijk bijbelgebruik is het misbruik van de tekst uit
het Tweede Gebod van de Wet. Daar zegt de HERE: ‘Voor de schuld van de ouders laat Ik de
kinderen boeten, en ook het derde geslacht en het vierde, wanneer ze Mij haten.’
Of, om het in de oude vertaling te zeggen: ‘Ik ben het, die de ongerechtigheid van de vaderen
bezoekt aan de kinderen, aan het derde en vierde geslacht van hen die Mij haten.’
In sommige christelijke kringen wordt gezegd, dat de HERE hier op het gevaar van afgoderij én
tovenarij wijst, die kunnen doorwerking tot in het vierde geslacht. Dan is er sprake van een
generatievloek die gebaseerd is op onbeleden zonden of demonische belasting van voorouders.
En zo krijg je praktijken, dat iemand zeven boze geesten uit zich laat drijven, omdat de gelovige
vader bijvoorbeeld met strijken pijn kan wegnemen.
Want ‘hen die Mij haten’ slaat op het niet serieus nemen van God door geen vergeving te vragen voor
de zonde van het okkultisme. En dan kan de Boze zijn invloed laten gelden tot in het derde en vierde
geslacht.
Dat is echt onzin. Het gaat hier in het 1e en 2e gebod over eigenwillige godsdienst en afgodendienst.
En er staat dat God Zélf de konsekwenties ervan tot in het 3e en 4e geslacht zal laten voelen. De
duivel en het okkulte worden helemaal niet genoemd. En als er staat dat dit geldt voor wie Mij haten –
nou, dan wordt er een héél sterk werkwoord gebruikt: dat zijn de mensen die zich willens en wetens
6
van God afkeren en er niets meer van willen weten.
Deze tekst heeft dus helemaal níets met demonische belasting te maken die ook nog overdraagbaar
zou zijn van de ene generatie op de andere generatie. Als dat zou kunnen, zou je toch minstens
verwachten dat de Here Jezus ook een keer de zonde van de voorouders als reden noemt waarom
iemand door boze geesten bezeten is.
Kortom: al die aandacht voor okkulte belasting in het voorgeslacht maakt christenen alleen maar
bang. En dus geef je niet God de eer, maar laat je je (vanuit precies de omgekeerde motivatie) ook in
met okkultisme. Afblijven, van weg blijven en weer terug naar God alleen – zegt Mozes. Hou je aan
de bijbel en niet aan allerlei theorieën over hoe de duivel te werk gaat.
Want hoe meer je je bezig houdt met vragen of achter allerlei zaken ook okkulte invloeden en
demonische belasting zitten - hoe meer je je er zelf mee in laat. Stop daar maar mee - want je doet
het als christen, maar je wordt er alleen maar onzekerder van.
SHEET 15 Volgens de bijbel is okkultisme: je inlaten met persónen die zeggen dat ze zelf in kontakt
kunnen treden met de geestelijke wereld. Dát soort mensen moet je niet opzoeken. Met díe praktijken
moet je je niet inlaten. Zelfs niet, als ze het in de naam van Jezus doen.
Want aan Jezus Zelf heb je genoeg! Hij is Gods profeet.
Hij beantwoordt niet je nieuwsgierige vragen over je levenslot en het leven na dit leven.
Hij wijst je de weg die je moet gaan om uit te komen in het eeuwige leven.
En ook al zegt meer dan driekwart van Nederland, dat je aan zo=n God, die alleen maar met
Bijbelwoorden je aanspreekt, niet zoveel hebt. Luister dan maar eens naar deze woorden uit Jesaja,
in een tijd dat er in Juda net zo weinig mensen waren als vandaag, die zich volledig op de HERE, hun
God, richtten.
In die tijd - die geestelijk veel op onze tijd lijkt - vroeger geloofden we in God, nu niet meer.
SHEET 16 Wat Jesaja in die tijd zei (Jes. 8:17-20, geldt ook vandaag voor u en jou en mij:
17 Ik stel mijn vertrouwen in de HEER, hoewel hij zich voor het volk van Jakob verborgen houdt; ik
heb mijn hoop op hem gevestigd. 18 Ik ben, met de kinderen die de HEER mij heeft gegeven, een
teken voor Israël, een zinnebeeld van de HEER van de hemelse machten, die op de Sion woont. 19
Wanneer men jullie vraagt om de geesten van doden te raadplegen en naar fluisterende en
mompelende waarzeggers te luisteren -– elk volk raadpleegt toch zijn goden en vraagt de doden
toch om raad voor de levenden? –, 20 ga dan alleen af op dit onderricht, op mijn getuigenis. Spreek
uitsluitend volgens deze woorden, waartegen geen bezwering bestand is.
AMEN
Deut. 18:13-15
LITURGIE
Votum + Zegengroet
Amenlied:
Liedboek 434 : 1 + 2
Wet:
Psalm 115 : 2, 3, 4, 5
Gebed
Schriftlezing:
Deuteronomium 8:9-22
Middenzang:
Liedboek 328 : 1, 2, 3
Bediening van het Woord: Deuteronomium 18:13-15
Amenlied:
Gezang 142 : 1, 2, 3, 4
Geloofsbelijdenis: Opwekking 354 : 1, 2, 3
Dankgebed
Kollekte
Dit is SHEET 17
7
Om over na te denken
Alles wat zich op het terrein van het zogenaamde “occulte” leven ligt,
is voor zover het zich bedient van in Gods schepping aanwezige mogelijkheden,
een heel gewoon gebruikmaken van wat God in de schepping gelegd heeft.
Het zijn tenslotte dingen, die in de natuur zelf liggen.
K. Schilder, Wat is de hemel, 1954, blz. 129
Slotzang: Gezang 168 (canon – 1e keer samen, daarna elke helft 2x)
Zegen