Slide 1 - Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

[Spreker]
[Plaats/gelegenheid]
www.valpreventie.be
[email protected]
Valproblematiek (h)erkennen
2
Het risico op vallen stijgt
als je ouder wordt
1 op 3 ouderen valt
jaarlijks minstens
1 keer
Vrouwen vallen 2x
zoveel dan mannen
In woonzorgcentra
vallen ouderen meer
Wist je dat...
Gevolgen
Een val kan ernstige
lichamelijke,
psychosociale en
financiële gevolgen hebben
Kleine letsels bv. verstuiking
Na een heupbreuk herstelt
slechts 1 op 5 volledig.
Opname in
woonzorgcentrum
4
Grote letsels bv. heupbreuk
Valangst
Activiteiten vermijden
Opname in
ziekenhuis
Valrisicofactoren
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
5
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Medicatie
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
6
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Wanneer stijgt jouw
risico op vallen?
 vanaf 2 medicijnen
 vanaf 4 medicijnen
 vanaf 6 medicijnen
Let op medicatie!
Valrisico stijgt als:
•
4 of meer verschillende medicijnen
•
Of specifieke medicatie zoals
-
8
Slaapmedicatie
Kalmeermedicatie
Geneesmiddelen tegen depressie
Medicatie tegen hoge bloeddruk
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 1
Medicatie heeft hetzelfde effect op
ouderen als op jongeren. Dat maakt
geen verschil.
9
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 2
Medicatie is (altijd) de beste
behandeling van een medisch probleem.
10
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 3
Hoe ouder we worden, hoe minder
slaap we nodig hebben.
11
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 4
Slaapmedicatie is de beste keuze bij
slaapproblemen.
12
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 5
Vooraleer je start met een slaapmiddel,
probeer je best eerst iets anders.
Medicatie is niet de eerste keus.
13
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 6
Langdurig gebruik van slaapmedicatie
is veilig.
Je kan dit doen zonder bijwerkingen.
14
Doe de medicatietest:
goed of fout?
STELLING 7
Je stopt best plots met slaapmedicatie.
Afbouwen is niet noodzakelijk.
15
Van slaappillen kan je vallen
Slaapmedicatie:
Beter niet, want als oudere heb je meer
risico op:
moeheid of sufheid overdag
vergeten
concentratieproblemen
urineverlies
evenwichtsproblemen
valpartijen (en breuken)
17
18
Te onthouden
Slaapmedicatie afbouwen of stoppen?
Maak ALTIJD een afspraak bij je arts om
een afbouwschema op maat te bespreken
Stop zeker niet plots met
slaapmedicatie
 Meer kans op ontwenningsverschijnselen
19
Duizeligheid
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
20
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Langzaam rechtstaan uit zetel
of bed vermindert het risico op
vallen.
JUIST
Wie zich duizelig voelt
bij snel rechtkomen
of vlak na het eten,
loopt meer risico op een val
Duizeligheid bij rechtkomen
= bloeddrukval bij rechtkomen of
na eten
 Verhoogt de kans op een val
Duizeligheid bij rechtkomen
Tips:










23
Raadpleeg je arts
Sta langzaam recht op twee voeten en steun bij het
rechtstaan met beide handen op de knieën
Verhoog het hoofdeinde van het bed
Draag steunkousen
Maak geen bruuske bewegingen
Zorg voor een niet te warme omgeving
Drink voldoende en regelmatig
Eet regelmatig kleine porties
Let op met bijwerkingen van bloeddruk medicatie
Neem voldoende lichaamsbeweging
Zicht
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
24
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Ik ken mijn huis.
Ik hoef het licht niet aan
te steken om me te
verplaatsen.
FOUT
Bij ouder worden, gaat het
zicht achteruit.
Sommige obstakels zie je
niet bij slechte verlichting.
Kijk uit met je ogen!
Problemen met zicht
 Verhoogt de kans op een val
26
Kijk uit met je ogen!
Tips:
 Raadpleeg oogarts bij problemen met lezen of
TV kijken
 Opgelet tijdens de 1ste maanden na aanschaf
van een nieuwe (bifocale) bril  jouw ogen
hebben tijd nodig om zich aan te passen; wees
dus in het begin extra voorzichtig!
 Laat onderliggende problemen behandelen,
bijvoorbeeld cataract
 Zorg voor een veilige omgeving: voldoende
licht? Obstakels uit de weg? ...
27
Voeten en schoeisel
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
28
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Met welke schoen is de
kans om te vallen het
grootst?
 Sportschoen
 Pantoffel (achteraan open)
 Stevige schoen met
veters
Juiste schoenen houden
je op de been!
Tips:
30
Laat voetproblemen
nazien!
Voetproblemen
 Verhogen de kans op een val
 Bijvoorbeeld: eeltknobbels, ingegroeide nagels,
blaren, zweren, amputatie van tenen,...
Tips:
 Voetproblemen? Maak afspraak bij
podoloog of orthopedisch chirurg
 Voetverzorging en voethygiëne? Maak
afspraak bij pedicure
31
Omgeving en gedrag
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
32
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Er ligt een antisliplaag
onder al mijn tapijten.
Mijn huis is nu volledig
valvrij.
FOUT
Antisliplaag onder alle
tapijten is goed, maar er
zijn nog zeer veel andere
factoren binnen- en
buitenshuis die valpartijen
kunnen veroorzaken.
Ga voor een veilig huis!
Risicovolle omgeving
 Verhoogt de kans op een val
Tips:
 Consulteer een ergotherapeut
 Of doe het zelf:
• www.dezilverensleutel.be
• ‘Knelpuntenwandeling in de buurt’
34
Valangst
evenwicht,
spierkracht, mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
35
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Omdat ik angst heb om te
vallen, ben ik voorzichtig.
En daardoor val ik
minder.
FOUT
Door valangst ga je
activiteiten vermijden die
je nog wel kan, waardoor
het valrisico verhoogt.
Een juiste portie valangst
1. Val
7. Valrisico
verhoogt
2. Angst om
te vallen
Gezonde
valangst
6. Reflexen
verminderen
5.
Spiersterkte
vermindert
37
3. Activiteiten
verminderen
4. Conditie
vermindert
Evenwicht, spierkracht,
mobiliteit
evenwicht, spierkracht,
mobiliteit
valangst
omgeving
en gedrag
voeten en
schoeisel
38
medicatie
VAL
risico
duizeligheid
zicht
Doe de TEST!
Je blijft beter zitten in je
zetel, zo heb je minder
kans om te vallen.
FOUT
Door minder te bewegen,
vermindert je conditie en
vergroot de kans op
vallen.
40
Actief zijn/blijven!
- Zelfstandig leven
- Valpartijen
- Gezond gewicht
- Ziekten
(diabetes,
hartproblemen,
...)
- Botsterkte
- Sterkte spieren,
gewrichten,
houding,
coördinatie
- Stress
Afname
Toename
Blijf actief, vermijd vallen!
41
42
Preventie van breuken
Risico op breuk
preventie
VAL
Voeding
43
Doe de TEST!
De juiste voeding helpt
breuken te voorkomen.
JUIST
Voldoende inname van
Calcium en Vitamine D
versterkt de botten en
verbetert de
spierkracht en het
evenwicht, waardoor
de kans op (breuken
door) een val
vermindert.
Calcium en vit D
45
Ga zeker langs de
huisarts om jouw
valrisico te laten
evalueren indien:
 Je recent 1 of meer
keer gevallen bent
 Je loop- en/of
evenwichtsproblem
en ondervindt
Contact
Expertisecentrum
Val- en fractuurpreventie Vlaanderen
Academisch Centrum voor Verpleeg- en Vroedkunde (accentVV), KU Leuven
Kapucijnenvoer 35 blok d bus 7001
3000 Leuven
Permanentie
Tel 016 32 00 51
Dinsdag, woensdag, donderdag 9u30-11u
www.valpreventie.be
47