presentatie werkgroep Onderwijs 05 december 2011, pptx, 1MB

Dr. Rinka van Zundert
Radboud Universiteit Nijmegen
In 2 woorden of minder, wat wil je graag voor je kind…?
…en wat leren ze op school?
We trainen nu vooral de linkerhersenhelft
Dan Siegel: “the present educational system that we have is actually
imprisoning the brains of our children”
Dan Siegel & Goldie Hawn - MindUp
Zorgwekkende cijfers
Depressie met 773 miljoen euro één van de duurdere ziekten (1.1% van de totale kosten
gezondheidszorg, 2005). Depressie en angst in 2010 op #2 en #4 van ziektelast top 10 Nederland.
In de tweede helft van 2004 haalden in totaal 760.000 mensen in Nederland antidepressiva bij hun
apotheek.
Depressieve stoornis
Ooit in leven: 13.1% en 24.3% (mannen resp. vrouwen)
In ruim 20% van de gevallen < 18 jaar
Enigerlei stemmingsstoornis ooit (18-24 jaar): 7.1% en 23.5%
Enigerlei angststoornis ooit (18-24 jaar): 13.9% en 23.8%
Hopeloosheid: 25% adolescenten (Duke et al., 2009)
Eenzaamheid
Medicatie ADHD
Preventie van depressie wordt belangrijk gevonden:
Geprioriteerd door VWS (Preventienota “Kiezen voor gezond leven”, 2006 en
Landelijke Nota Gezondheid, 2010).
ZONmW preventieprogramma psychische stoornissen
Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling” (GGZ) (Addendum
Depressie bij Jeugd)
Echter…, het ontbreken van problemen/pathologie
staat niet gelijk aan optimaal functioneren…
Positieve psychologie
Geluk, optimaal functioneren, floreren
Mentale gezondheid
Probleem vrij
Ongelukkig, dysfunctioneren, pathologie
neutraal
Mentale gezondheid
Emotioneel welbevinden
Geluk (subjectief welbevinden), positieve emoties
Psychologisch welbevinden
Veerkracht, zelfvertrouwen, copingsvaardigheden, autonomie,
betrokkenheid, probleemoplossend vermogen
Sociaal welbevinden
- Goede relaties, emotionele intelligentie, conflictoplossend
vermogen, sociale vaardigheden
Fysieke versus mentale gezondheid
… uur per week?
… uur per week?
Wat hebben mentale gezondheid en school met elkaar te maken?
Wetenschappelijk onderzoek:
Welbevinden is gerelateerd aan…
-Betere schoolprestaties
-Minder verzuim/ziekteverlof (geldt ook voor docenten)
-Meer intrinsieke motivatie om te leren
Bovendien: positieve emoties zorgen voor verbetering in cognitieve
vermogens: denken is o.a. flexibeler, creatiever, associatiever, integratiever.
Daarnaast: stress blokkeert de executieve functies in de prefrontale cortex en
belemmert zo het leervermogen. Als je dat beschikbaar wilt maken voor leren
moet je stress verminderen.
Preventie
Geïndiceerde preventie
Verhoogd risico /
Symptomen
Geselecteerde preventie
Risico
Universele preventie
NJI: weinig effectieve interventies
Maar wel heel veel programma’s
Primaire
preventie
Iedereen
Amplitie
Valt geluk uberhaupt te bevorderen, aan te leren?
Genen
“Maakbaarheid”
40%
“Maakbaarheid”
10%
Omstandigheden
50%
Genen
Omstandigheden
Geluksactiviteiten (Sonja Lyubomirsky)
Dankbaarheid uiten
Optimisme cultiveren (cognitieve gedragstheorie)
Piekeren en sociale vergelijking vermijden
Aardig zijn (acts of kindness)
Investeren in relaties
Copingstrategieen ontwikkelen
Vergeven
Flow vergroten
Bewust genieten van fijne dingen
Doelen stellen en je er aan commiteren
Religie en/of spiritualiteit beoefenen
Voor je lichaam zorgen
Positive Psychology
Curriculum
Positieve emoties
www.ppc.sas.upenn.edu/ppcactivities.pdf
Via: ‘savoring’, mindfulness, blessing
exercise, dankbaarheid, optimisme
& weerbaarheid
Sterke karaktereigenschappen
Identificeren van unieke talenten &
toepassen in dagelijks leven
Zingeving
“Meaning journal” en
activiteiten die gevoel van zin en
vervulling vergroten.
Een stap verder…een schoolbrede aanpak
“Om de hele school context om te vormen, inclusief de volgende kenmerken van
de school: ethos, organisatie, management structuren, relaties, fysieke
omgeving, alsmede het lescurriculum en pedagogische praktijk, zodat de totale
schoolervaring bevorderend is voor de gezondheid van een ieder die daar werkt
en leert.” (Weare & Markham, 2005)
Zowel impliciet als expliciet!
Meer impliciet
beleid
Fysieke omgeving
management
Contact met ouders
Communicatie
Ethos
Expliciet in curriculum:
leren van “life skills”
Waarom een schoolbrede aanpak?
It’s everyone’s business (geen stigma):
“Schools need to use positive models of mental health, which emphasize well
being and competence not just illness– this will help overcome problems of
stigma and denial and promote the idea of mental health as ‘everyone’s
business’.”
Schoolbrede aanpakken (met o.a. verbeterd schoolklimaat) hebben een
sterker effect op mentale gezondheid dan losstaande preventie programma’s
(review van Wells et al. 2003)
“Whole-school approach”:
Geelong Grammar School - Australie
Doelstellingen:
- Veerkracht en welbevinden
bevorderen
- Ervaren van positieve emoties
- Je unieke kwaliteiten inzetten
voor het grotere goed en jezelf
- Zingeving
o.a. dmv mindfulness, strengths,
Penn Resiliency Program en geluksactiviteiten
Geelong Grammar school
• Training van alle stafleden (N=160)
in 2008
• Wellbeing centrum
• Expliciet en impliciet les in Pos Psych en
veerkracht
“Brainbrushing”
Dan Siegel: “…we have the path to create this, it’s just a matter of
whether we’re ready to do it.”
Dan Siegel & Goldie Hawn - MindUp
Hartelijk dank voor uw
aandacht!!
Dr. Rinka van Zundert
Behavioural Science Institute
Radboud Universiteit Nijmegen
[email protected]
024-3612816
www.ru.nl/pwo/gg/mastervariant/informatie