Welbevinden en sociale veiligheid

Welbevinden en sociale veiligheid
Hoe veilig voelen uw leerlingen/studenten zich op school? Zitten ze goed in hun vel? Hun
welbevinden en de sociale veiligheid binnen de school zijn belangrijke voorwaarden voor
het leren en opgroeien van uw leerlingen/studenten tot gezonde volwassenen. Op school ontmoeten
ze leeftijdsgenoten en maken ze kennis met de samenleving en verschillen in normen, waarden en
omgangsvormen. Wat hebben uw leerlingen/studenten nodig om in deze minisamenleving zichzelf te
kunnen zijn en zich prettig te voelen? Ze moeten zich kwetsbaar kunnen opstellen, zich gezien en
geaccepteerd voelen en het gevoel hebben dat ze erbij horen. Sociale veiligheid is dus meer dan het
tegengaan en optreden bij onveiligheid. In deze factsheet leest u hoe uw school met dit thema aan de
slag kan gaan en welke ondersteuning daarbij mogelijk is.
Gezonde School: welbevinden en sociale veiligheid
Welbevinden en sociale veiligheid dragen bij aan de gezondheid van leerlingen en studenten. Het is
daarom één van de thema’s van Gezonde School en het vignet Gezonde School.
Gezonde School
Een Gezonde School werkt op een structurele en samenhangende manier aan de gezondheid van
leerlingen/studenten en medewerkers. De praktische Gezonde School-aanpak helpt scholen dit te
bereiken. Met het vignet Gezonde School laat een school vervolgens zien de gezondheid van
leerlingen belangrijk te vinden. Lees meer op www.gezondeschool.nl.
Aan de slag
De schoolleiding heeft een belangrijke rol bij het zorgen voor het
welbevinden en de sociale veiligheid van leerlingen/studenten.
Wat kunt u doen? Door het belang van een veilig schoolklimaat te
erkennen en hier actief aandacht aan te geven, voelen uw
medewerkers zich gesteund om met het onderwerp aan de slag
te gaan. Zo gaat aandacht voor welbevinden en sociale veiligheid
leven in de hoofden en het handelen van alle betrokkenen en
wordt het ingebed in de totale pedagogische aanpak en
schoolontwikkeling. Om dit te bereiken zijn samenhangende activiteiten nodig op de volgende
terreinen:
1. Inzicht in veiligheidsbeleving, incidenten en mogelijke risico’s: audits en monitoring;
2. Gezamenlijk ontwikkelde en gekende visie, kernwaarden, doelen, regels en afspraken;
3. Scheppen van voorwaarden, beleggen van taken en samenwerken met partners buiten de
school;
4. Positief pedagogisch handelen: ondersteunende houding, voorbeeldgedrag en verbindende
relaties;
5. Preventieve activiteiten en programma’s in de school, gericht op leerlingen/studenten, ouders
en personeel;
6. Signaleren en effectief handelen bij signalen van psychosociale problematiek van
leerlingen/studenten en grensoverschrijdend gedrag/incidenten door leerlingen/studenten,
ouders en/of personeel.
Meer informatie vindt u in het document Vorm geven aan sociale veiligheid.
Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl in en om het onderwijs, 2012-2016
Actuele ontwikkelingen
Op het gebied van sociale veiligheid zijn in het primair en voortgezet onderwijs twee
belangrijke ontwikkelingen gaande.
•
Wet sociale veiligheid van staatssecretaris Dekker
Scholen hebben sinds augustus 2015 de wettelijke plicht om te zorgen voor sociale veiligheid op
school. Monitoring hiervan ligt bij de school. Ter ondersteuning van dit beleid belegt uw school de
coördinatie van het antipestbeleid bij één functionaris op school (bijvoorbeeld de
vertrouwenspersoon), die tegelijkertijd aanspreekpunt is bij pesten. Meer informatie vindt u in het
Wetsvoorstel sociale veiligheid
•
Actieplan Sociale veiligheid op school
Het Actieplan sociale veiligheid op school van de PO-Raad en VO-raad biedt onderwijsgevenden,
waar nodig, ondersteuning bij hun inspanningen om pesten in en om school tegen te gaan. Dit
actieplan is complementair aan het wetsvoorstel en richt zich op de randvoorwaarden van het te
voeren sociale veiligheidsbeleid op school. Meer informatie vindt u in het Actieplan sociale
veiligheid op school.
Ook in het mbo zijn ontwikkelingen gaande op het gebied van sociale veiligheid. Binnen de MBO
Raad ondersteunt het Platform Veiligheid mbo-scholen bij de ontwikkeling en uitvoering van sociaal
veiligheidsbeleid. Er is daarbij ook aandacht voor actuele thema’s zoals pesten en radicalisering.
Vanaf het najaar is er informatie over sociale veiligheid in het mbo te vinden op de website van
Stichting School en Veiligheid.
Ondersteuning
Voor ondersteuning bij de uitvoering van het thema Welbevinden en sociale veiligheid neemt u contact
op met de contactpersoon Gezonde School van uw GGD.
Daarnaast kunt u voor het bevorderen van een sociaal veilig leer- en werkklimaat terecht bij Stichting
School & Veiligheid. Op www.schoolenveiligheid vindt u actuele informatie, trainingen en
lesmaterialen over thema's als pesten, agressie en geweld, discriminatie, seksueel gedrag, diversiteit
en radicalisering. Specifieke vragen stelt u aan de helpdesk via 030 – 285 66 16 (op schooldagen van
9.00 tot 16.00 uur) of [email protected].
Meer informatie
www.gezondeschool.nl
www.schoolenveiligheid.nl
Expert Welbevinden en sociale veiligheid Onderwijsagenda SBGL: Janet
Houweling (030 – 285 65 02 of [email protected]).
Deze en andere factsheets vindt u op www.gezondeschool.nl > Over ons > Onderwijsagenda
SBGL
Deze factsheet is samengesteld door de PO-Raad, VO-Raad en MBO Raad die samenwerken binnne de Onderwijsagenda
Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl.
Onderwijsagenda Sport, Bewegen en een Gezonde Leefstijl in en om het onderwijs, 2012-2016