Bij welke reorganisatie werk jij?

Kwaliteitskader
verpleeghuiszorg
Samenvatting
Yvette Paludanus
15 januari 2017
www.tijdvoornu.nl
Uitgangspunten
•
Cliënt als mens is het vertrekpunt
•
Nadruk op leren als basis voor kwaliteitsverbetering
•
Toezicht en verantwoording gericht op leren
•
Vertrouwen versterken voor de vakmensen in de zorg
•
Zorgorganisaties hebben de verantwoordelijkheid voor de randvoorwaarden
•
Nadruk op samenwerken aan verbetering en samen leren: met clienten, familie, medewerkers, netwerkpartners
•
Verminderen bureaucratie en regels
•
Veiligheid
•
Voldoende, bevoegd en bekwaam personeel
•
Uitgangspunten kwaliteit WLZ (kwaliteit van leven, persoonlijk arrangement, vakbekwame en betrokken medewerkers,
afgestemd zorgleefplan, betrokkenheid informele zorgverleners)
Integraal model voor dynamisch en ontwikkelingsgericht
werken aan kwaliteit verpleeghuiszorg
Persoonsgerichte zorg en ondersteuning: vereisten
•
•
Zorgorganisaties geven (aantoonbaar via kwaliteitsplan en kwaliteitsverslag) invulling aan:
•
Compassie
•
Uniek zijn
•
Autonomie
•
Zorgdoelen
Per 1 juli 2017:
•
binnen 24 uur voorlopig zorgleefplan,
•
verantwoordelijk voor het zorgleefplan is een medewerker met minimaal niveau 3
Persoonsgerichte zorg en ondersteuning: uitwerking
•
Compassie: de cliënt ervaart nabijheid, vertrouwen, aandacht en begrip;
•
Uniek zijn: de cliënt wordt gezien als mens met een persoonlijke context die ertoe doet en
met een eigen identiteit die tot zijn recht komt;
•
Autonomie: voor de cliënt is de mogelijkheid van eigen regie over leven en welbevinden
leidend, ook bij de zorg in de laatste levensfase;
•
Zorgdoelen: iedere cliënt heeft vastgelegde afspraken over (en inspraak bij) de doelen ten
aanzien van zijn/haar zorg, behandeling en ondersteuning.
Wonen en welzijn: vereisten
•
•
Zorgorganisaties geven (aantoonbaar via kwaliteitsplan en kwaliteitsverslag) invulling aan:
•
Zingeving
•
Zinvolle dagbesteding
•
Schoon en verzorgd lichaam plus verzorgde kleding
•
Familieparticipatie & inzet vrijwilligers
•
Wooncomfort
Het aanpassen van de woonomgeving aan de wensen en mogelijkheden van de
verschillende doelgroepen van verpleeghuiszorg verdient specifieke aandacht.
Wonen en welzijn: uitwerking
•
Zingeving: aandacht en ondersteuning van levensvragen
•
Zinvolle tijdsbesteding: aandacht en ondersteuning van activiteiten die voor de cliënt het
leven de moeite waard maken
•
Schoon en verzorg lichaam en kleding: aandacht en ondersteuning van persoonlijke
verzorging
•
Familieparticipatie en inzet van vrijwilligers: ruimte bieden aan de rol van mantelzorgers en
afbakening van de inzet van vrijwilligers. Mantelzorgers verdienen ondersteuning in hun
vaak zware rol, zowel in de organisatie maar ook daarbuiten
•
Wooncomfort: gastvrijheid, maaltijden, schoonmaak en inrichting
Veiligheid: vereisten
•
Zorgorganisaties geven (aantoonbaar onder andere via het kwaliteitsverslag) invulling aan:
•
Medicatieveiligheid
•
Decubituspreventie
•
Gemotiveerd gebruik van vrijheidsbeperkende maatregelen
•
Preventie acute ziekenhuisopname
•
Aantal regels en voorwaarden voor meten en aanleveren van gegevens (zie kwaliteitskader)
•
Elke verpleeghuisorganisatie heeft vanaf 1 juli 2017 een incidentencommissie of maakt
gebruik van een lokale of regionale incidentencommissie
Veiligheid: opdrachten aan de sector
•
Gezamenlijk ontwikkelen nieuwe set indicatoren basisveiligheid vóór 1 juli 2017
•
Totdat deze nieuwe set beschikbaar is bestaande set van indicatoren voor de basisveiligheid
van de IGZ over verslagjaar 2015 hanteren
•
Oproep om kennis en ervaring op te doen met puntprevalentiemetingen als indicatoren
•
Oproep om indicatoren te ontwikkelen voor andere relevante veiligheidsthema’s (zoals opsporen
van delier, bewegen, ondervoeding, incontinentie, valpreventie, onbegrepen gedrag, rationeel antibiotica en antipsychotica gebruik)
•
Oproep om te komen met voorstellen voor het zinvol gebruik van de kwaliteitsverslagen voor
analyse van landelijke trends op het gebied van de basisveiligheid en het destilleren van beleidsopgaven die daaruit voort kunnen vloeien
•
Oproep om studies naar medicatiegebruik te initieren (antipsychotica, hypnotica, antidepressiva, antibiotica),
ziekenhuisopnames en geriatrische problematiek (decubitus, urineweginfecties, delier, depressie, versneld functioneel en cognitief
verval)
Veiligheid: uitwerking
•
Nadruk op documenteren, onderzoeken, borgen en leren
•
Lokaal leren: documentatie en interne reflectie
•
Veiligheidsthema’s worden adequaat gemeten, besproken in RvB, RvT, vergeleken en
besproken met collega-organisaties uit lerend netwerk en verwerkt in het kwaliteitsplan
•
Protocollen/richtlijnen van oa medicatieveiligheid, BOPZ en probleemgedrag blijven
belangrijk en worden gehanteerd door IGZ
Leren en verbeteren: vereisten
•
Zorgorganisaties stellen in 2017 een kwaliteitsplan op, op basis van het kwaliteitskader
•
Vanaf 2017 interne én externe verantwoording via één (ook op de website) gepubliceerd
kwaliteitsverslag, kwaliteitsplan aanpassen op basis van het kwaliteitsverslag
•
Verpleeghuisorganisaties maken uiterlijk 1-7-2017 deel uit van een lerend netwerk met
tenminste twee andere organisaties
•
Vijfjaarlijkse (multidisciplinaire) kwaliteitsvisitatie
•
Voor 1-1-18 beschikken over een kwaliteitsmanagementsysteem
Leren en verbeteren: opdrachten aan de sector
•
Oproep om gezamenlijk methode te ontwikkelen waarmee het lerend vermogen van
organisaties zichtbaar gemaakt kan worden, en toezicht mogelijk wordt (voor 1-1-2018)
•
Oproep om gezamenlijk multidisciplinaire kwaliteitsvisitatie te ontwikkelen (voor 1-1-18)
•
Oproep om het opstellen/ reviseren van (multidisciplinaire) richtlijnen en protocollen te
plannen (voor 1-1-18)
•
Oproep om de kennis en ervaring vanuit de lerende netwerken actief te verbinden met
onderzoek, onderwijs en beleid
•
Herijken erkende kwaliteitscertificaten op basis van het kwaliteitskader verpleeghuiszorg
Leren en verbeteren: uitwerking
•
Organisaties voldoen aan (erkend) kwaliteitsmanagementsysteem, en werken aan kwaliteit volgens heldere
verantwoordelijkheidsverdelingen en checks & balances
•
Organisaties hebben eind 2017 een in de begrotings- en jaarplancyclus opgenomen kwaliteitsplan en
kwaliteitsverslag, opgesteld samen met cliënten, naasten en medewerkers van alle disciplines, met informatie
over de zorg en een verbeterplan per locatie
•
Medewerkers zijn nauw betrokken bij het kwaliteitsplan en kwaliteitsverslag en werken op cyclische en
ontwikkelingsgerichte wijze mee aan verbetering
•
Elke verpleeghuisorganisatie maakt eind 2017 deel uit van een lerend netwerk waarbinnen (aantoonbaar)
wordt samengewerkt aan kwaliteit, kennisdelen, leren en verbeteren
•
Verantwoording afleggen over leren en verbeteren, lokaal en landelijk, om zo vertrouwen voor professionele
ruimte te krijgen
•
Aandachtspunt: bij dit thema uitkijken voor belemmerende werking te gedetailleerde externe normen
Leiderschap, governance en management: vereisten
•
Opname van een specialist ouderengeneeskunde, verpleegkundige of psychosociaal
zorgverlener in de RvB, of, zolang dit (nog) niet is gerealiseerd, structureel overleg tussen
RvB en vertegenwoordigers genoemde beroepsgroepen
•
Leden RvB lopen regelmatig mee binnen het primaire proces van de eigen zorgorganisatie
•
RvB werkt volgens de geldende versie van de Zorgbrede Governance Code
•
Leiderschapsstijl en gedrag RvB zijn ondersteunend aan dit kwaliteitskader, de RvB is
eindverantwoordelijk voor de toepassing ervan, de RvT ziet hier actief/aantoonbaar op toe
•
De RvB stimuleert oprichting eigen Verpleegkundigen/verzorgenden Advies Raad (VAR) of
Professionele Adviesraad (PAR) of andere adviesvormen waaronder digitale platforms
Leiderschap, governance en management: uitwerking
•
De organisatie formuleert samen met belanghebbenden een heldere visie op goede zorg, ondersteuning en
behandeling, vanuit de focus kwaliteit van leven, deze visie is onderdeel van kwaliteitsplan en strategisch beleid
•
De organisatie stuurt op kernwaarden, gezamenlijk gedeelde waarden formuleren, persoonsgerichte zorg en ondersteuning
centraal stellen, veiligheid van de cliënt altijd borgen, randvoorwaarden voor vakmanschap creëren, synergie cultuur-regels
•
Leiderschap en goed bestuur door de RvB,
ondersteunend, faciliterend, transparant, verbindend, overzicht op
verantwoordelijkheidsverdeling in de organisatie en ten aanzien van kwaliteit, RvB grijpt tijdig in als dat voor veiligheid en voor kwaliteit
van zorg en leven noodzakelijk is. Zorgt dat opbouw en omvang personeelsbestand passend is, werkt volgens Zorgbrede Governance Code
•
Goede rol en positie interne organen en toezichthouder(s), RvB faciliteert cliëntenraad, werkt volgens Wet op de
Ondernemingsraden (WOR) en Wet Kwaliteit klachten en geschillen in de zorg (WKKGZ), stimuleert inhoudelijke input op beleid, RvT ziet
toe op volgen Zorgbrede Governance Code
•
Inzicht hebben en geven: RvB heeft regie over dynamisch kwaliteitsontwikkelproces, acteert actief in ontwikkeling en
samenwerking lerend netwerk, de organisatie maakt duidelijke afspraken over verantwoordelijkheidsverdeling in de keten
•
Verankeren van medische, verpleegkundige en psychosociale expertise in beleid en bestuur
Personeelssamenstelling: vereisten
•
Voor de personeelssamenstelling gebruik maken van de tijdelijke normen voor voldoende
en vakbekwaam personeel
•
De personeelssamenstelling in al haar dimensies is onderdeel van het kwaliteitsplan en
wordt geëvalueerd in het jaarlijkse kwaliteitsverslag, en wordt vooruitlopend hierop
gepubliceerd op de eigen website voor 1-1-2017
•
Vanaf 1-1-18 kan iedere medewerker op gezette tijden meelopen bij een collega organisatie
uit het lerend netwerk
•
Alle medewerkers hebben voldoende tijd en ruimte om te leren en te ontwikkelen via
feedback, intervisie, reflectie en scholing
Personeelssamenstelling: opdrachten voor de sector
•
Oproep om vanuit kwaliteitsplannen en kwaliteitsverslagen kennis te destilleren over de
relaties tussen personeelssamenstelling, context en uitkomsten
•
Opdracht om op basis van de opgedane kennis en ervaringen landelijke context-gebonden
normen te ontwikkelen voor voldoende en vakbekwaam personeel (gereed eind 2018
•
Opleidingen moeten anticiperen op verwachte verschuivingen in personeelssamenstelling
uit dit kwaliteitskader
•
Doorontwikkelen concept-leidraad ‘Verantwoorde Personeelssamenstelling’ tot een
handreiking voor verzorgenden en verpleegkundigen door V&VN ism de vakbonden
•
Opracht voor V&VN voor definitieve norm 24/7 bereikbaarheid en beschikbaarheid van
BIG-geregistreerde verpleegkundigen (gereed per 1-7-17)
Personeelssamenstelling: uitwerking
•
Geen generieke kwantitatieve norm voor zorgverleners maar een traject naar landelijke
contextgebonden normen voor personeelssamenstelling, die aansluiten bij lokale context, aard van
doelgroep(en), de persoonsgerichte benadering en samen leren en verbeteren
•
Zorgorganisaties starten vanuit de huidige situatie en passen hun personeelssamenstelling
aan, met behulp van de kaders voor tijdelijke normen
•
De personeelssamenstelling wordt opgenomen in het kwaliteitsplan en voor 2017
gepubliceerd op de website: aard van de aanstellingen, kwalificatieniveau van zorgverleners en vrijwilligers, ziekteverzuim,
de in door en uitstroomcijfers en de ratio personele kosten/opbrengsten
•
Transparante reflectie over de balans tussen de te verlenen zorg en de daarvoor
noodzakelijke personeelssamenstelling, in de eigen organisatie (medewerkers,
medezeggenschapsorganen), binnen het lerend netwerk, en met cliënten (en hun naasten)
Personeelssamenstelling: kaders voor tijdelijke normen
•
Aandacht, aanwezigheid en toezicht:
•
Tijdens de zorg en ondersteuning bij intensieve zorgmomenten (zoals opstaan, naar bed
gaan, intake en rond het sterven) minimaal twee zorgverleners beschikbaar
•
In dag/avond permanent iemand in huiskamer voor aandacht, nabijheid en toezicht
•
Als bewoner de ruimte moet verlaten iemand aanwezig om dit op te vangen; kan ook
vrijwilliger of familielid zijn
•
In iedere dagdienst per groep iemand aanwezig met juiste kennis en competenties om
separaat van zorgtaken aandacht te besteden aan zingeving/zinvolle daginvulling van
cliënten
•
Zorgverleners in direct contact met cliënten kennen hun naam, zijn op de hoogte van hun
achtergrond en persoonlijke wensen
Personeelssamenstelling: kaders voor tijdelijke normen
•
Reflectie, leren en ontwikkelen:
•
Voor iedere zorgverlener voldoende tijd en ruimte om te leren en te ontwikkelen
•
Vanaf 01-01-18 voor iedere zorgverlener tijd/ruimte om mee te lopen bij collega-organisatie
uit het lerend netwerk
•
Voldoende tijd voor EVVer/contactverzorgende voor multidisciplinair overleg
•
Deskundigheidsbevordering op methodisch werken en multidisciplinair werken
•
Scholingsbeleid gericht op vakbekwaamheid van medewerkers, nadrukkelijk aandacht voor
omgaan met zorgdilemma’s en adequate zorg bij levenseinde
•
periodieke gesprekken over competentie en loopbaanontwikkeling
Personeelssamenstelling: kaders voor tijdelijke normen
•
Specifieke kennis, vaardigheden
•
Altijd iemand aanwezig die met kennis en vaardigheden aansluit bij de (zorg)vragen en
(zorg)behoeften van de cliënten en bevoegd en bekwaam is
•
In iedere locatie voor cliënten met een indicatie verblijf met verpleging of behandeling, 24/7 een
BIG geregistreerde verpleegkundige binnen 30 minuten ter plaatse
•
In iedere locatie voor cliënten met een indicatie verblijf met verpleging of behandeling 24/7 een arts
bereikbaar en oproepbaar, deze reageert direct en is binnen 30 minuten ter plaatse
•
24/7 aanvullende voorzieningen beschikbaar voor (on)geplande zorg, vragen of toenemende
complexiteit zoals: opschalen van personeel (inzetten mobiel team), inroepen specialist
ouderengeneeskunde, overleg medisch specialist of gedragsdeskundige, tijdelijke overplaatsing
cliënt naar andere afdeling in dezelfde zorgorganisatie, inschakelen Centrum voor Consultatie en
Expertise (CCE), ingang zetten ‘meerzorg’
Hulpbronnen: vereisten
Benodigde hulpbronnen en de wijze waarop deze dienend zijn aan het primair proces worden vanaf 2017
meegenomen in de kwaliteitscyclus.
Hulpbronnen: uitwerking
•
Vakmanschap, deskundigheidsbevordering, zeggenschap, interne informatie-structuur, reflectie,
feedback
•
Gebouwde omgeving (o.a. vastgoed, onderhoud, buitenruimtes, woonoppervlakte,
bewegingsruimte per cliënt, privacy en faciliteiten voor terminale zorg)
•
Technologische hulpbronnen als ICT, domotica, wearables, telemonitoring, ehealth
•
Materialen en hulpmiddelen als beschikbaarheid, actualiteit, vindbaarheid, onderhoud
•
Facilitaire zaken als keuken, beveiliging, tuin, winkel, restaurant, receptie
•
Financiën en administratieve organisatie
•
Professionele relaties en samenwerkingsovereenkomsten met andere zorginstellingen, zoals
ziekenhuizen, specialistenmaatschappen, apotheken, GGZinstellingen en afdelingen klinische
geriatrie
Informatie: vereisten
•
Vanaf 2017 minimaal één keer per jaar informatie over cliëntervaringen verzamelen, deze
informatie gebruiken voor verbetering en voor keuze-informatie voor (potentiële) cliënten
•
Vanaf verslagjaar 2016 minimaal één keer per jaar informatie over de Net Promotor Score (NPS)
score per locatie aanleveren
Informatie: opdracht aan de sector
•
Gegevens voor het berekenen van indicatoren van basisveiligheid vastleggen in het (elektronische)
cliëntendossier; standaardisatie volgens de informatiestandaard
•
Oproep om te komen tot selectie van erkende instrumenten voor ervaringen en oordelen cliënten,
instrumenten meten de bijdrage van de organisatie aan kwaliteit van leven
•
Nieuwe kennis en ervaringen actief verbinden met onderzoek, onderwijs en beleid
•
Partijen krijgen opdracht om voor 1-1-2018 informatiestandaard te maken bij het kwaliteitskader
Informatie: uitwerking
•
Verzamelen en delen informatie:
•
Cliëntervaringen minimaal 1 maal per jaar verzamelen middels erkend instrument dat de subjectief
ervaren bijdrage van de organisatie aan de kwaliteit van leven van de cliënt meet
•
Vanaf verslagjaar 2016 minimaal 1x per jaar informatie over Net Promotor Score 17(NPS) per locatie
•
Informatie wordt zoveel mogelijk op efficiënte wijze verzameld tijdens het zorgproces in het werk en
gebruikt om persoonsgerichte zorg en ondersteuning te plannen en te verbeteren
•
Verzamelen, vastleggen en beheren van data en informatie: veilig en effectief, privacy en
veiligheidseisen worden hierbij gevolgd
•
Uitwisselen van en reflecteren op kwaliteitsinformatie belangrijk, interne en extern
•
Verkennen mogelijkheden landelijke kwaliteitsregistraties voor specifieke doelgroepen
•
Gezamenlijk PvA ultimo 2017 over gebruik van kwaliteitsverslagen individuele organisaties voor
analyse landelijke trends en articuleren beleidsopgaven
Informatie: uitwerking
•
Benutten en optimaliseren bestaande administratiesystemen
•
Registraties voor goed zorg-, behandel- en ondersteuningsproces zoveel mogelijk uit
bestaande administratieve datasystemen betrekken
•
Aanvullende gegevensverzameling vindt niet of bij uitzondering plaats
•
De Net Promotor Score gebruiken, in 2003 ontwikkeld door Satmetrix, Bain & Company en
Fred Reichheld
•
Openbaarheid en transparantie
•
Kwaliteitsverslag inclusief cliëntversie openbaar toegankelijk
•
Data worden ontsloten op publieke websites, zoals www.kiesbeter.nl
Werken met het kwaliteitskader: opmerkingen Yvette
•
Voor zover wenselijk en nodig gedetailleerde analyse van wat nog ontbreekt in de huidige manier
van werken aan de hand van de tekst van het volledige document, deze samenvatting is niet volledig
in de geformuleerde eisen t.a.v. data, aanlevering benodigde gegevens en instrumenten
•
Uitdaging: hoe gaat het kwaliteitskader bijdragen aan werkelijk ervaren kwaliteit?
•
Uitdaging: hoe voorkomen we dat vertaling van het kwaliteitskader leidt tot meer bureaucratie,
regelgeving en administratie? Hoe blijven we zo veel mogelijk bij de bedoeling en in de leefwereld
van cliënten, familie en medewerkers?
•
Twijfel: in hoeverre is wat in dit kwaliteitskader staat “overbodig” omdat organisaties, bestuurders
en medewerkers in de zorg al wel weten wat zij willen en moeten?
•
Twijfel: hoe draagt dit kader bij aan congruentie, vertrouwen en vakmanschap in de sector?
•
Twijfel: spreekt uit dit kader niet nog steeds een centralistisch, uniformistisch beeld van kwaliteit?