Kwaliteit van GGz specifieke zorgstandaarden en modules

VOOR WIE IS DEZE CRITERIAWAAIER?
-
Deze
criteriawaaier
is
opgesteld
familievertegenwoordigers in de GGz.
voor
cliënten-
en
Hoe kun je ermee werken?
Deze criteriawaaier geeft cliënten- en familievertegenwoordigers een
structuur in handen om zorgstandaarden en/of modules van commentaar
te voorzien.
Deze criteriawaaier kunnen cliënten- en familievertegenwoordigers
gebruiken om op een systematische manier teksten van
zorgstandaarden en/of modules te lezen, van commentaar te
voorzien, te beoordelen, advies uit te brengen en een gelijkwaardige
gesprekspartner of referent te zijn.
Ook kan deze waaier gebruikt worden om het cliënten- en
familieperspectief in te brengen in de zorgstandaard en/of module.
Deze waaier helpt de schrijvers van de zorgstandaarden ook gericht
feedback te ontvangen vanuit cliënten- en familievertegenwoordigers
in de GGz.
Kwaliteit van GGz specifieke
zorgstandaarden en modules
Vanuit een cliënten- en familieperspectief
Een handvat om zorgstandaarden en modules in de GGz te
beoordelen
Uitleg gebruik criteriawaaier
De criteriawaaier bestaat uit 6 thema’s:
1. Kwaliteit van leven
2. Kwaliteit van zorg
3. Ethiek en veiligheid
4. Informatie en communicatie
5. Participatie (randvoorwaarden)
6. Relevantie voor cliënten en/of familieleden
Per thema staan er aandachtspunten die u kunt beoordelen d.m.v. een
kruisje. De aandachtspunten worden onder elk thema toegelicht. Eerder
onderzoek heeft aangetoond dat met deze aandachtspunten per thema het
cliënten- en familieperspectief voor PG-organisaties voldoende wordt
weergegeven.
1
Bij het waarderen van de aandachtspunten zijn er 4 keuzemogelijkheden:
Slecht
Onvoldoende
Voldoende
Goed
U kunt met een "slecht", “onvoldoende”, “voldoende”, “goed” aangeven hoe
u de zorgstandaard en/of module op dat punt beoordeelt. De beoordeling
“slecht” geeft u als er in de zorgstandaard geen aandacht is voor dit
criterium, de beoordeling “onvoldoende” indien er wel aandacht is, maar
nog flink aangescherpt moet worden, “voldoende” indien er aandacht voor
is en nog op paar kleine punten aanscherping behoeft en “goed” indien het
criterium goed beschreven is in de zorgstandaard. Dit geeft de schrijvers
van de zorgstandaard en/of module informatie in handen om de
zorgstandaard en/of module aan te scherpen.
Criteria die niet opgenomen hoeven te worden in de GGz specifieke
zorgstandaard en/of module omdat ze niet passen of er toe doen, kunt u
aangeven door “niet van toepassing (n.v.t.) ” aan te kruisen. Als u
suggesties heeft om de zorgstandaard en/of module te verbeteren, kunt u
deze onder het thema vermelden. Goede suggesties zijn suggesties met
een concrete uitwerking van de gewenste aanpassing en onderbouwing
waarom de tekst aangescherpt dient te worden.
2
KWALITEIT VAN LEVEN
Aandachtspunten
Slecht
TOELICHTING
Onvoldoende
Voldoende
Goed
Krijgt kwaliteit van leven aandacht? Kwaliteit van leven omvat geluk
beleven, doelen nastreven en het hebben van zinvolle relaties en
activiteiten.
Krijgen dagelijks functioneren, mentaal welbevinden, kwaliteit van
leven, zingeving, sociaal maatschappelijk functioneren en
lichaamsfuncties aandacht?
Krijgen veerkracht en vitaliteit van cliënten en/of familieleden
aandacht?
Is er aandacht voor geluk beleven, doelen nastreven en het hebben
van zinvolle relaties en activiteiten?
N.v.t.
Krijgt kwaliteit van
leven aandacht?
Kwaliteit van leven
omvat geluk
beleven, doelen
nastreven en het
hebben van zinvolle
relaties en
activiteiten.
Krijgt maatschappelijke participatie aandacht?
Besteedt de zorgstandaard en/of module aandacht om gelijkwaardig
en actief deel te nemen aan de samenleving?
Krijgt
maatschappelijke
participatie
aandacht?
Krijgen autonomie en zelfbeschikking aandacht?
Besteedt de zorgstandaard en/of module aandacht aan autonomie en
zelfbeschikking?
Krijgen autonomie
en zelfbeschikking
aandacht?
Wordt er rekening gehouden met de kwetsbaarheid en weerbaarheden
van cliënten en/of familieleden?
Wordt er met de kwetsbaarheid van cliënten en/of familieleden
rekening gehouden (zoals belastbaarheid, opgewassen zijn tegen
druk of inspanning en psychische kwetsbaarheid)?
Is er aandacht voor weerbaarheden (zoals in kaart brengen
mogelijkheden van cliënt en zijn omgeving en zoeken naar
motivatiebronnen voor verandering)?
Wordt er rekening
gehouden met de
kwetsbaarheid en
weerbaarheden van
cliënten en/of
familieleden?
Krijgt herstel
aandacht?
Krijgt herstel aandacht?
Is de zorg gericht op het weer functioneren als burger in de
samenleving?
Uw suggesties:
3
KWALITEIT VAN ZORG
Aandachtspunten
Slecht
TOELICHTING
Onvoldoende
Voldoende
Goed
Wordt rekening gehouden met alle spelers in het sociale netwerk van
cliënten?
Zijn zorg en welzijn geïntegreerd in het zorgplan?
Is er in de zorgstandaard/ module aandacht voor de omgeving van
cliënten die nodig is bij herstelproces? Denk aan naasten,
familieleden, vrienden, buren, maar ook vrijwilligers, trainers,
werkbegeleiders, re-integratiebureau, etc. informeel netwerk.
Is er in de zorgstandaard en/of zorgmodule aandacht voor de impact
van familieleden?
Hebben cliënten en/of familieleden de mogelijkheid om een ander
perspectief te hebben dan professionals, hulpverleners en
zorgmedewerkers?
Is de achterban van cliënten en/of familieleden geraadpleegd en
voldoende geborgd?
N.v.t.
Wordt rekening
gehouden met alle
spelers in het
sociale netwerk van
cliënten?
Wordt beschreven
waar goede zorg
aan voldoet?
Houdt het rekening
met diversiteit?
Krijgt zorg op maat
aandacht?
Wordt beschreven waar goede zorg aan voldoet?
Beschrijft de zorgstandaard waar de zorg aan dient te voldoen? Wordt
er informatie gegeven over de keuzemomenten in het zorgproces,
welke keuzes er zijn en wat de voor-en nadelen zijn?
Worden cliënten en/of familieleden betrokken en goed geïnformeerd
bij het leveren van de zorg?
Uw suggesties:
Houdt het rekening met diversiteit?
Is er met diversiteit in de cliënten en/of familie rekening gehouden?
Bijvoorbeeld leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, sociale achtergrond,
levensstijl, sociaal/ culturele verschillen, etnische afkomst en sociale
vaardigheden?
Krijgt zorg op maat aandacht?
Ligt de focus van de zorgstandaard en/of module op herstel, het
persoonlijke verhaal en zorgen voor gezondheid en niet het etiket van
de stoornis en psychische klachten?
Is er aandacht voor gezamenlijke besluitvorming?
4
ETHIEK EN VEILIGHEID
Aandachtspunten
Slecht
TOELICHTING
Onvoldoende
Voldoende
Goed
Is informatie gebaseerd op wetenschappelijke evidentie, ervaringskennis
en praktijkkennis?
Wordt duidelijk gemaakt in hoeverre de aanbevelingen zijn gebaseerd
op wetenschappelijke evidentie gecombineerd met ervaringskennis
van cliënten en naasten, praktijkkennis vanuit de zorgprofessionals en
kosteneffectiviteit?
Wordt er verwezen naar richtlijnen, kwaliteitsstandaarden en
landelijke samenwerkingsafspraken?
Wordt er aangegeven hoeveel waarde aan de verschillende bronnen
van informatie wordt gegeven?
N.v.t.
Is de informatie
gebaseerd op
wetenschappelijke
kennis,
praktijkkennis en
ervaringskennis?
Worden privacy en
toegankelijkheid
van voorzieningen
voor cliënten en/of
familieleden
gewaarborgd?
Worden privacy en toegankelijkheid van voorzieningen voor cliënten en/of
familieleden gewaarborgd?
Wordt de privacy gewaarborgd?
Is er aandacht in de zorgstandaard en/of module voor de voor- en
nadelen van behandelingen?
Zijn de voorzieningen toegankelijk voor de cliënten en/of familieleden?
Is er aandacht voor mensen met meerdere psychische klachten (comorbiditeit)?
Wordt met waarden,
normen en
waardigheid van
cliënten en/of
familieleden
rekening
gehouden?
Wordt met waarden, normen en waardigheid van cliënten en/of
familieleden rekening gehouden?
Respecteert de zorgstandaard en/of module de normen, waarden en
voorkeuren die in de maatschappij voorkomen (bijvoorbeeld cliënt
keuzes op het gebied van autonomie en onafhankelijkheid)?
Beschouwt men in de zorgstandaard en/of module ‘heel de mens’,
voorbij de psychische klachten?
Worden de zienswijze en eigenheid van cliënten en/of familieleden
(h)erkend?
Uw suggesties:
5
INFORMATIE EN COMMUNICATIE
Aandachtspunten
Slecht
Onvoldoende
TOELICHTING
Voldoende
Goed
Is de informatie voor cliënten en/of familieleden begrijpelijk?
Is het taalgebruik zo concreet en praktisch mogelijk geschreven?
Is de informatie afgestemd op cliënten en/of familieleden?
N.v.t.
Is de informatie
voor cliënten en/of
familieleden
begrijpelijk?
Is de informatie aan cliënten en/of familieleden juist en volledig, inclusief
mogelijke negatieve gevolgen van bijvoorbeeld een behandeling?
Wordt achtergrondinformatie gegeven over de aandoening?
Wordt ingegaan op het effect op (domeinen van) dagelijks
functioneren en de kenmerken waaruit het ziektebeeld bestaat?
Is er informatie opgenomen over wat cliënten zelf kunnen doen?
Is
beschreven
hoe
de
zorg
aan
kan
sluiten
op
zelfmanagement(ondersteuning)?
Is er aandacht voor gedeelde besluitvorming?
Is informatie opgenomen wat cliënten mogen verwachten van de
hulpverlening?
Is er aandacht voor alternatieve hulpverlening?
Is informatie opgenomen over de impact voor familie?
Is de informatie specifiek voor de verschillende zorg- en herstelfasen
opgesteld?
Is in de informatie aandacht voor de financiering van zorg?
Worden er oplossingskaders geschetst indien er conflicten ontstaan
tussen
de
belangen
van
cliënten,
naasten
en
hulpverleners/behandelaars?
Wordt er een schets gegeven van het zorglandschap, inclusief sociale
zorg?
Is de informatie aan
cliënten en/of
familieleden juist en
volledig inclusief
mogelijke negatieve
gevolgen van
bijvoorbeeld een
behandeling?
Geeft de
zorgstandaard en/of
module
duidelijkheid over
wat je als cliënt van
de zorg mag
verwachten?
Uw suggesties:
Geeft de zorgstandaard en/of module duidelijkheid over wat je als cliënt
van de zorg mag verwachten?
Beschrijft de zorgstandaard en/of module wat de cliënt van de zorg
mag verwachten?
Biedt de zorgstandaard en/of module duidelijkheid welke zorg de
hulpverlener wordt geacht te leveren?
6
PARTICIPATIE EN RAND VOORWAARDEN
Aandachtspunten
Slecht
Onvoldoende
Voldoende
TOELICHTING
Goed
Zijn de belangen van cliënten en/of familieleden meegenomen?
Is er een paragraaf opgenomen over de wensen en ervaringen van
cliënten en/of familieleden?
Is de zorgstandaard en/of module mede gebaseerd op wensen en
ervaringen van cliënten en/of familieleden, bijvoorbeeld
bronvermelding?
Krijgen de wensen en behoeften van cliënten en/of familieleden
voldoende aandacht en worden ze goed behartigd?
Is beschreven wanneer en welke methodiek is gehanteerd voor het in
kaart brengen van de aandachtspunten voor de zorg vanuit cliënten
en/of familieperspectief?
N.v.t.
Zijn de belangen
van cliënten en/of
familieleden
meegenomen?
Zijn de ervaringen
van cliënten en/of
familieleden
onderdeel van de
zorgstandaard en/of
module?
Zijn de ervaringen van cliënten en/of familieleden onderdeel van de
zorgstandaard en/of module?
Erkent de zorgstandaard de beschikbare praktijkkennis vanuit cliënten
en/of familieperspectief naast de wetenschappelijke evidentie?
Wordt er aangegeven in welke mate de aanbevelingen vanuit
wetenschappelijke kennis afwijkt van de wensen en voorkeuren van
cliënten?
Zijn cliënten en/of
familieleden
betrokken bij de
ontwikkeling van de
zorgstandaard en/of
module?
Is de zorgstandaard
en/of module
voldoende cliënt
gestuurd?
Zijn cliënten en/of familieleden betrokken bij de ontwikkeling van de
zorgstandaard en/of module?
Zijn er drie cliënten- en familievertegenwoordigers uit de GGz
vertegenwoordigd bij de ontwikkeling van de zorgstandaard?
Worden de betrokken cliënten- en familievertegenwoordigers
benoemd met naam in de zorgstandaard?
Hebben de cliënten- en familievertegenwoordigers, als zij dat willen,
een rol in het opstellen van de teksten?
Uw suggesties:
Is de zorgstandaard en/of module voldoende cliënt gestuurd?
Wordt gezamenlijk besloten op basis van individuele wensen en
behoeften over de zorg?
7
RELEVANTIE VOOR CLIËNTEN EN/OF FAMILIELEDEN
Aandachtspunten
Slecht
Onvoldoende
Voldoende
Goed
TOELICHTING
Verwacht u dat de zorgstandaard en/of module toepasbaar is in de
praktijk?
Wordt de benodigde organisatiestructuur beschreven rondom het
onderwerp?
Wordt er op hoofdlijnen de voorwaarden voor het bevorderen van
optimale zorg beschreven?
N.v.t.
Verwacht u dat de
zorgstandaard en/of
module toepasbaar
is in de praktijk?
Geeft de zorgstandaard en/of module antwoord op vragen van cliënten
en/of familieleden?
- Is de zorgstandaard en/of module vraag gestuurd opgesteld?
Geeft de
zorgstandaard en/of
module antwoord
op vragen van
cliënten en/of
familieleden?
Komt de zorgstandaard en/of module tegemoet aan de behoeften van
cliënten en/of familieleden?
Is de zorgstandaard bruikbaar voor cliënten en/of familieleden?
Zijn de aandacht- en/of verbeterpunten vanuit cliënten en/of
familieleden beschreven?
Komen alle thema’s (wat houdt aandoening/ thema in, welke zorg kan
cliënt waar en wanneer krijgen, wat betekent het voor naasten, wat
kan ik zelf doen, wat mag ik verwachten van de zorg, wat kan ik doen
als ik vastloop) die voor cliënten en/of familieleden van belang zijn
aan de orde?
Komt de
zorgstandaard en/of
module tegemoet
aan de behoeften
van cliënten en/of
familieleden?
Belooft de
zorgstandaard en/of
module verbetering
van de gezondheid
voor cliënten en/of
familieleden?
Gezondheid is het
vermogen je aan te
passen en eigen
regie te voeren in
het licht van de
uitdagingen van het
leven.
Belooft de zorgstandaard en/of module verbetering van de gezondheid
voor cliënten en/of familieleden? Gezondheid is het vermogen je aan te
passen en eigen regie te voeren in het licht van de uitdagingen van het
leven.
Belooft de zorgstandaard en/of module een bijdrage aan ervaren
gezondheid?
Is er aandacht voor verschillende dimensies (dagelijks functioneren,
mentaal welbevinden, kwaliteit van leven, zingeving, sociaal
maatschappelijk functioneren en lichaamsfuncties) van gezondheid?
Is er aandacht voor versteviging van veerkracht en vitaliteit van
cliënten en/of familieleden?
Ligt de focus op herstel, het persoonlijke verhaal en zorgen voor
gezondheid en niet het etiket van de stoornis en psychische klachten?
Uw suggesties:
8
COLOFON
Deze criteriawaaier voor GGz specifieke zorgstandaarden en modules is
1
een uitwerking van de basisset kwaliteitscriteria GGz volgens het format
2
van de criteriawaaier voor PG-organisaties . De waaier is tot stand
gekomen in samenwerking met cliënten- en familievertegenwoordigers en
hun organisaties in de GGz in 2015. Deze criteriawaaier is getest in de
commentaarfase van twee zorgstandaarden en/of modules.
Het doel van de GGz specifieke criteria is om de werkgroepleden uit de
cliënten- en familievertegenwoordiging een praktisch instrument in handen
te geven waarmee ze de commentaarfase van hun trajecten in kunnen
gaan om te komen tot een zorgstandaard en/of module.
Dit project is uitgevoerd door Marloes Martens van ResCon in
samenwerking met Truus Teunissen VUmc, Metamedica/EMGO+
(ontwikkelaar criteriawaaier voor PG-organisaties voor het terrein
onderzoek en kwaliteit van zorg (zorgstandaarden, richtlijnen, etc.)). Deze
GGz specifieke criteriawaaier is gefinancierd vanuit het programma PG
Werkt Samen, met medewerking van PGOsupport.
Voor informatie of vragen,
[email protected]
mail
naar:
[email protected]
of
1
http://www.platformggz.nl/lpggz/download/common/kwaliteitscriteria-ggz-29-52015-definitief.pdf
2
http://www.pgosupport.nl/mailings/FILES/plugin_content/194/Criteriawaaier7.0.pdf
9