Wegwijzer naar ondersteuning Wmo voor mensen met psychische

Wegwijzer naar ondersteuning
Wmo voor mensen met psychische
problemen/aandoeningen
Studiedag,
15 september 2015
Sophie van der Spek, AEF
Chrisje Couwenbergh, Phrenos
In deze workshop nemen we jullie mee in het
proces rondom de Wegwijzer Wmo-PSY

Waarom zo’n Wegwijzer Wmo-PSY

Lessen uit de praktijk

Hoe werkt het?

Kansen en dilemma’s

En hoe nu verder?
2
De wegwijzer is ontwikkeld in een tijd van
ingrijpende veranderingen
Context
 Gekantelde werkwijze en oprichting sociale wijkteams in Wmo
 Welzijn nieuwe stijl
 Substitutie gespecialiseerde GGz naar Basis GGz en huisartsenzorg
(incl. POH-GGz)
 Plan van Aanpak MO
 Plan van Aanpak EPA
Afbakening: fase 1 van breder screeningsinstrument langdurige GGz
 Screeningsinstrument GGZ-Wmo
 Afwegingskader indicatie Wlz (HHM)
 Criteria medisch noodzakelijk verblijf ZvW (Tangram)
3
De wegwijzer moet een praktische en specifieke
toevoeging zijn in de nieuwe praktijk

Ontwikkeling breed screeningsinstrument dat ondersteunt bij het
bepalen van de best passende voorziening in de Wmo

Specifiek voor mensen met psychische en/of psychiatrische
kwetsbaarheid (GGZ problematiek)

Routes in kaart brengen die burgers volgen voorafgaand aan hun
verzoek tot een Wmo-voorziening

De screening binnen de Wmo geeft inzicht in de variabelen die
bepalen of iemand ambulant begeleid kan worden of een
beschermende woonomgeving nodig heeft
4
Het instrument is gericht op de professionals die
werkzaam zijn in de diverse vindplaatsen
Vindplaatsen
Lokale
ondersteuning
- Sociaal
wijkteam
- CJG/jeugdhulp
- Onderwijs/RMC
- UWV/Sociale
dienst
Bemoeizorg/
crisishulp
- OGGZ/ MO/VO
- Crisisdienst
- Veilig thuis
(AMHK)
Medische (G)GZ
- Huisarts/POH
- Wijkverpleegkundige
- BasisGGZ
- Ambulante (FACT)
behandelteams
- Opname/ detox
voorzieningen
Screening
Ondersteuningsvraag & voorwaarden
Ondersteuning Wmo 2015
Wmo
- Sociaal steunsysteem
- Algemeen dagelijks leven en (beschermd) wonen
- Psychisch welbevinden
- Participatie (zinvolle dagbesteding, werk en opleiding)
Veiligheid
- Politie/justitie
- Meldpunt
overlast
- Veiligheidshuis
- Reclassering
- Terugkeer na
detentie
In de veelzijdigheid van unieke trajecten kunnen we
onderscheid maken in drie grote cliëntenstromen
Instromers
 Enkelvoudige of meervoudige problematiek
 Relatief grote mate van zelfredzaamheid
 Gericht op herstel en snelle uitstroom
‘Draaideur’-stromers
 Complexe problematiek, weinig uitzicht op herstel
 Lage zelfredzaamheid, meer langdurige trajecten
 Gericht op stabilisatie en/of beperking van
problematiek
‘Terug’-stromers
 Afnemende of gestabiliseerde problematiek
 Nazorg tijdens en na behandeling/reclassering
 Gericht op herstel/terugkeer in de maatschappij
Grove indicatie aantal cliënten WMO-PSY
Inloop GGZ
Ca. 20.000
cliënten
Beschermd
wonen
Ca. 40.000
cliënten
MO
Ca. 55.000
cliënten
BG-G/
dagbesteding
Ca. 30.000
cliënten
Vrouwenopvang
Ca. 10.000
cliënten
Huishoudelijke hulp
Ca. 560.000 cliënten
(Wmo totaal)
Vervoer
Ca. 20.000
cliënten
BG-I
Ca. 70.000 cliënten
KVB
Ca. 250
cliënten
PV
Ca. 10.000
cliënten
Bron: combinatie landelijke gegevens CBS, zorgatlas, Federatie opvang, RIBW
De wegwijzer is ontwikkeld in gesprek met
experts en testsessies in de praktijk
Proces
 2 expertsessies met betrokken uit de gemeenten, de GGz en de
wetenschap
 Een eerste prototype is in het najaar van 2014 getest in drie
gemeenten. Nieuwe Wmo was toen nog niet ingegaan
 Prototype voorjaar 2015 doorontwikkeld tot voorlopige versie.
Ontwikkelingen tijdens het proces
 Gaandeweg heeft het instrument een aantal verschillende gedaantes
gehad
 De vorm die het uiteindelijk heeft, is tot stand gekomen door de
lessen uit de praktijk
 We willen het instrument graag toelichten op basis van deze
ervaringen en u meenemen in ons ontwikkelproces
8
Ons eerste concept……
Mogelijkheden Wmo:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Ambulante
begeleiding
Beschermd wonen
Dagbesteding en
vervoer
Hulp bij
huishouding
Verzorging met
bijhorende
verpleging
Cliëntondersteuning
Ondersteuning
mantelzorgers
Kortdurend verblijf
Inloopfunctie GGZ
weging
Wensen
cliënt
Wensen
familie/n
aasten
Inschatti
ng
betrokke
n hv’ers
Advies en
prioriterin
g GGzWmo
ondersteu
ning
Vragen zelfredzaamheidsmatrix en participatieladder worden geïntegreerd
9
LES 1: Er is behoefte aan een simpele screening
Wmo-PSY aanvullend op eigen methodieken
Primaire screeningsinstrumenten (voorbeelden)
 Zelfredzaamheidmatrix (ZRM)
 Taxatie Sociale Uitsluiting (Taks-Su)
 Impact op Participatie en Autonomie (IPA)
Verdiepende screeningsinstrumenten (voorbeelden)
 VierDimensionale KlachtenLijst (4DKL)
 CAGE AID, specifiek voor alcohol en drugs-problemen
Behoefte: toevoeging specifieke simpele screening aan de voorkant
 Wat doe ik bij een vermoeden van psychische/psychiatrische problematiek/aandoening?
 Hoe bepaal ik de eventuele noodzaak van doorverwijzing naar centrale toegang?
 Wat kan ik de cliënt bieden binnen de Wmo?
10
LES 2: Professionals zien veel nieuwe of nog niet
onderkende psychische problemen

Veel cliënten bij wijkteams hebben nog niet bekende of niet
gesignaleerde problemen

Voor toeleiding naar passende Wmo ondersteuning moet je
psychische problemen eerst als dusdanig herkennen

Kennis en ervaring hierover verschillen enorm tussen wijkteams en
tussen verschillende medewerkers in een wijkteam
11
LES 3: Afstemming en samenhang met behandeling
is niet altijd makkelijk

Expertise vanuit de GGz is nodig, maar vraagt ook veel van de
samenwerkingspartners

Communicatie tussen wijkteams en GGZ is soms moeizaam, door
het spreken van een andere taal

Soms is eerst of als aanvulling op Wmo ondersteuning behandeling
nodig

Hoe schat je dit in? Wat moet eerst? Wie kan je daarvoor bereiken en
wat mag je uitwisselen?
12
LES 4: Gradaties en type voorzieningen verschillen
per gemeente

Scheiding maatwerk en algemene voorziening (ook Beschermd
wonen) verschilt per gemeente

Aanbod heeft een sterk lokaal karakter en blauwdruk is niet
gewenst, maar is overal de sociale kaart voldoende bekend?

Professionals schatten de benodigde ondersteuning in op de
cliëntbehoeften op verschillende leefgebieden en de mate van
intensiteit

Hoe stimuleer je de kanteling van de
‘gebruikelijke paden’ naar nieuwe en
vraaggestuurde vormen?
13
Casus
14
Kansen en dilemma’s

Hoe breng je een goede samenwerking met GGz en huisarts/pohGGz op gang?

Hoe geef je cliënten en familie een goede stem en liefst ‘eigen
regie’?

Hoe verschuif je de aandacht naar de versterking van sociale
contacten en maatschappelijke participatie om zelfstandigheid te
vergroten? (niet alleen zorg en vermijden van overlast)
15
En hoe nu verder: Train de trainer programma

Dit najaar gaat een train de trainer programma van start om de
Wegwijzer verder te introduceren in het veld

Gericht op de generalistische professionals in de sociale wijkteams

2 werksessies in Utrecht om ambassadeurs op te leiden en zo
olievlek in gang te zetten

Veel animo (ca. 50 gemeenten),
nog enkele plekken beschikbaar

Do 8 oktober 13.30-17.30 uur
Vr 16 oktober 09.30-13.30 uur

16