Ervaringsfonds

Het Ervaringsfonds
ERSV Limburg : Werkgroep Arbeidsmarktwerking
Hasselt, 23 januari 2008
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Ervaringsfonds
Een begrotingsfonds, dat
werkgevers en sectoren ondersteunt bij
acties die de kwaliteit van de arbeid van
de 45- plusser verbetert,
teneinde deze langer aan het werk te
houden
FOD Werkgelegenheid, Arbeid
en Sociaal Overleg
•
•
•
•
•
•
Collectieve Arbeidsbetrekkingen
Individuele Arbeidsbetrekkingen
Toezicht op de Sociale Wetten
Humanisering van de Arbeid
Toezicht op het Welzijn op het Werk
Werkgelegenheid en Arbeidsmarkt
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Situatieschets
• Vergrijzing van de bevolking
– Hogere levensverwachting
– Dalend geboortecijfer (van 2,3 tot 1,5 per gezin)
• Afname van de actieve bevolking
– Vervroegd uittreden uit het arbeidscircuit
Minder inkomsten / meer uitgaven
 druk op sociaal zekerheidsstelsel
Welvaart
• Hogere levensverwachting
gezondsheidszorgen 
MEER Sociale ZekerheidsUITGAVEN
• Minder lang werken: Push & Pull effect
MINDER Sociale ZekerheidsBIJDRAGEN
 Welvaart komt in het gedrang
Werkgelegenheidsgraad en bbp / inwoner
Scenario – Werkgelegenheidsgraad op niveau 2003
70
2,50%
2,30%
2,10%
1,90%
1,70%
1,50%
1,30%
1,10%
68
66
64
62
60
20
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
2026
2027
2028
2029
30
58
Werkgelegenheidsgraad
Bbp per inwoner
Druk op Sociaal Zekerheids Stelsel
Welvaart in het gedrang
Verzwakking van concurrentiepositie
Het Ervaringsfonds:
een federaal
overheidsintiatief,
na Lissabon, 2000
Lissabon strategie, 2000
Belgie
2003
Europa
Belgie,
2010
59,6 %
64,3 %
70 %
(2006: 61 %
64,7% UE-15)
Gemiddelde duur van de
loopbaan
37 jaar
41 jaar
40,2 jaar
Gemidd. Leeftijd terugtrekking
van de arbeidsmarkt
57,8 jaar
60,9 jaar
60 jaar
Werkgelegenheidsgraad van
de 55-plusser
28 %
41,1 %
50 %
(2006: 32 %
45,3% UE-15)
Werkgelegenheidsgraad
(in aantal personen–
% van de overeenstemmende bevolking op
arbeidsleeftijd)
Verbetering
Werkgelegenheidsgraad
België
Leeftijdscategorie van 55 tot 65 jaar :
•
•
•
•
2003 : 28 %
2004 : 30,1 %
2005 : 31,8 %
2006 : 32 %
Mogelijke maatregelen van de
Federale Overheid
• Arbeidsmarktwaarde van ouderen promoveren
• Afbouw barema’s en verbetering
randvoorwaarden
• Participatiegraad in vorming en opleiding
verhogen
• Ouderen beschermen tijdens herstructureringen
• Langer werken aanmoedigen; stoppen
ontmoedigen
• RSZ : productiefactor « werk » verlichten
• Welvaartsvastheid voor levensniveau en groei
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Wat voorafging
• 2001, 5 September: Wet ter verhoging van de
werkgelegenheidsgraad
 wettelijk raamwerk
• 2003, 30 januari:Koninklijk Besluit
• 2004 - 2005:
Vrijmaking werkingskredieten
(team)
operationale start
• 2004, 27 december: Programma wet
• 2006, oktober: meer dan 220 toelage-aanvragen
• 2006, 1 november: in voege treden van Koninklijk
Besluit van 1 juli 2006
Goedgekeurde projecten en
toelageaanvragen






TRANSPORT : Coselog; Van Dievel; Apton ;
Penxten ; Wijngaard Natie
INTERIM : Creyf’s ; Plus Uitzendkrachten
VERZORGING : Landelijke Thuiszorg; WZC St.Jozef;
Blindenzorg Licht & Liefde ; Bakermat; Monsheide;
Emmaüs ; De Meander ; PC St.Amadeus Thuishulp;
Mariasteen De Wiekslag ; De Regenboog
SCHEEPVAART : Shipyard Lowyck, U.R.S.
DISTRIBUTIE : Aveve;WNF Cards;Heylen; 3 Suisses
BOUW : Eribel ; Decorteam; Manap; F.Segers ;
Vadisol; Vecor; Vandenbussche ; Montacentre ;
Bastiaens ; Goetinck ; Berben ; Jansen ;Graindorge;
Wilma Project Dev. ; Renoplan ; Sibomat ; Plafona5;
Maison Baijot ; Eternit ; Dekkers

TEXTIEL : Omexco; Santens; Tasibel ; UCO ; Osta
Carpets ; Sunprotex ; Tasibel ; Tyber
 INDUSTRIELE REINIGING : Domestic Services
 METAAL : Fabricom ; WTCM ; Précision Liégoise ;
AND Steel; New Holland Tractor ; Little Giant ; Jabil
Circuit ; PunchPowertrain ; Siemens ; Metes ; Suez ;
Tractebel ; Umicore ; P&V ; Polyvision ; TVH
SOCIALE WERKPLAATS : De Kringwinkel ; Grijkoort
; De Groene Kans ; De Winning
 HOUT & MEUBELEN : Veldeman ; VLWood, Bilterijst
Arifal
 VOEDING : Schepers ; Boost Nutrition ; Pepsico ;
Biosan ; Fag Creative Foods ; Westvlees
 SOCIO-CULTUREEL : Trias









LOGISTIEK : Cepa ; SKF Logistics ; Vadesco
PAPIER & KARTON : Van Genechten
BUURTWERKEN & DIENSTEN : Kluster ; PWA
Maaseik ; PWA Maasmechelen
CHEMIE : Tigro Industries ; Helvoet Pharma ; Amcor
KLEINHANDEL : Leco ; Markarino ; Fashion Point
KAPPERSBEDRIJF : Kapsalon Bollen
SOCIAAL SECRETARIAAT : SDWorx, ADMB
GRAFISCHE SECTOR : Drukkerij Vuye
HOSPITALEN : ZNA ; AZ St.Augustinus ; OC
St.Ferdinand
Project Types
Arbeidsorganisatie : werktijd, verlofregeling,
ploegensysteem, duobaan, thuiswerk ..
Human resources : functiewijziging, competenties,
coaching, opleiding …
Veiligheid en Preventiedienst : vermindering van
risico’s, ergonomische verbeteringen
Gezondheid en Arbeidsgeneesheer : vermindering
psycho-sociale belasting, vermijden van beroepsziekten
Arbeidsorganisatie
Langer werkzaam via
soepeler werkregeling …
•
•
•
•
•
•
•
Overstap van nacht- naar dagploeg, of beter ploegregime
Flexibele uurroosters
Tijdskrediet, deeltijds werken
Aangepaste verlofregeling
Duobaan
Thuiswerk (voltijds of deeltijds)
….
Human Resources
Langer werkzaam via
aangepast en verbeterd personeelsbeleid
•
•
•
•
•
•
•
Overstap van te zware naar lichtere, comfortabele functie
Functie creëren op maat van de werknemer’s kwaliteiten
Reële competenties toetsen aan benodigde competenties
Competenties verbeteren via omscholing en opleiding
Coachen en ervaring doorgeven, kennisborging
Motivatie programma’s
…..
Opleidingen
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Omscholing van Chill naar EJB programmeur
Ergonomische begeleiding op de werkvloer
Hef- en tiltechnieken, draaghouding..
Hedendaagse managementvaardigheden
Aangepaste basis PC en internet opleidingen
Industriële ICT opleidingen (ERP, PLC-sturingen..)
Nieuwe technologiën (digitaal, storingsonderzoek, TIG lassen..)
Projectmanagement binnen China en US cultuur
Omscholing tot ‘tijdsopnemer/arbeidanalyst’
Stressbestendigheidsopleiding ; yoga ; mindfullness..
Assertiviteit en agressieweerbaarheid opleiding
Vaktechnische en jobinhoudelijke omscholingen
Andere…
Veiligheid en Preventie
Langer werkzaam via
ergonomische verbeteringen
• Vermindering van veiligheidsrisico’s
• (Verdere) automatisering van het productieapparaat
• Hulpmiddelen die de fysische belasting op de werkvloer en/of
op de baan/werf tegengaan
• …..
Ergonomische verbeteringen (Diensten)















Hoog/laag bad, hoog/laag bed
Stalen verpleegster
Glijdlaken
Badlift
Voetdraaischijf
Ergo poetskar, tractiepoetsmachine met vering
Vlakmopsysteem met pers
Telescopische stelen voor borstels en aftrekkers
Lichtere aluminium tafels & stoelen in cafetaria’s
Karretjes voor (eet)containers
Stofzuigers met pompsysteem
Hygiënische voorbevochtigde wegwerpdoeken
Waskarren met beweegbare bodem en veermechanisme
Verrolbare zitmeubeltjes
Andere …
Ergonomische verbeteringen (Industrie)



















Rollenbaan, mobiele vacuum/hydraulische lift
Lichtere stellingen, hoogtewerker, ladderlift, schaarlift..
Vacuum hefsysteem, zuignappen, tilmagneet
Verstelbare schaartafels & stapelrekken
Plooibank & ijzerknipmachine
Pneumatische nagel- en nietpistolen
Hefbruggen & hefkolommen ; hydraulische vloerputkrik
Palletkantelaar, - stapelaar ; bakkantelaar met kipsysteem
Hydraulische cabinezetel en vering op industriële maaimachine
Goederenlift, harmonicabaan met stijgband
Aanvoer via bulkwagen en silo’s i.p.v. met zakken
Electrische laadklep & transpalet, schaartranspalet
Rotatief stockage & aanvoersysteem boven snijtafel
Ultrasone snijsinstallatie, orderpicker op heftruck
Computer gestuurde zaagmachine
Etikettering en omdozing machine
Verdere automatisering machines & installaties
Ergo beeldscherm, stoel, polssteun, voetbankje
Andere …
Gezondheid en
arbeidsgeneesheer
Langer werkzaam via
verbetering van de gezondheid
•
•
•
•
•
•
Vermindering van gezondheidsrisico’s
Vermijden van beroepsziekten
Reductie van de psycho-sociale belasting
Burn-out preventie
Opsporen en wegwerken van reuk en lawaaihinder
…..
Model van de projecten
Start : Wens om « op te stappen » (geobserveerd
via ziekte verzuim, interviewing, persoonlijke of
privé omstandigheden…)
Dreiging tot « afvloeiing » (via prestatie- of
competentie analyse…)
Project:
WAAROM-analyse (speelt leeftijd een rol?…)
WAT kan gedaan worden om vervroegde
uittreding tegen te gaan ?
DOORVOEREN VAN DE VERANDERING
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Wat geldt vanaf 1 november ’06?
Werkgevers
• Private ondernemingen en
organisaties
• Uitgesloten: Openbare diensten
Werkbaarheid
Evenwicht
MENS
WERK
Gezondheid
Veiligheid
Kennis en vaardigheden Ergonomische aspecten
Motivatie
Functie-eisen
...
...
WERKBAARHEID
als onderdeel van het
Human Resources en
Preventie Beleid
WERKBAARHEID
het in evenwicht houden of
brengen van mens en werk
WERKBAARHEID
betreft
ergonomische aspecten
competenties en vaardigheden
functie vereisten
psycho-sociale aspecten
veiligheid
Werkbaarheid
1) In kaart brengen van (meten)
2) Analyseren van werkomgeving
(Diagnose stellen )
3) Verbeteren
Meetinstrument
1) In kaart brengen van...
 de graad van werkbaarheid van oudere
werknemers
 door de preventieadviseur –
arbeidsgeneesheer
 door de overheid goedgekeurde
meetinstrument(en)
Individuele meetinstrumenten
 Vragenlijst Arbeidsbelasting (WAI : Workability Index)
 Monitor@Work (www.skb.nl)
 S-ISW online via ISW-Limits (www.iswlimits.be) :
psychosociale risicoanalyse, aan te vullen met WAI of
Monitor
 Andere.. zie www.ervaringsfonds.be
2) Analyseren van de werkomgeving
 Detecteren van de factoren die
verbeterd kunnen worden
 laat toe verbeteringsprojecten accurater
te formuleren
 door de preventieadviseur –
arbeidsgeneesheer
 door de overheid goedgekeurde
meetinstrument(en)
Sobane/Déparis participatieve risicoanalyse
Lokalen en werkzones ; technische organisatie tussen werkposten
Arbeidsongevallen ; electrische risico’s en brandgevaar ;
Bedieningsmiddelen en signalen ;
Materiaal, handgereedschap, machines ;
Werkhoudingen ;
Krachtinspanningen en goederenbehandeling ;
Verlichting ; lawaai ; luchthygiëne ; thermische omgevingsfactoren ;
Trillingen ;
Autonomie en individuele verantwoordelijkheden ;
Inhoud van het werk ; Tijdsdruk ;
Arbeidsverhoudingen tussen werknemers en hiërarchische lijn ;
Psychosociale omgeving
www.sobane.be
3) Concrete verbeteringsprojecten
 bevorderen de arbeidsmogelijkheden
 Bevorderen de kwaliteit van de
arbeidsvoorwaarden
 verbeteren van de arbeidsorganisatie.
Voorrang aan projecten die betrekking hebben
op twee of meer van deze doelstellingen.
Toekenningsvoorwaarden
• Advies van OR of CPBW of syndicale afvaardiging of
betrokken werknemers,
• Betrekken van werknemers,
• Gunstig advies (interne of externe) dienst PBW
• Project pas starten nadat toelage-aanvraag werd
ingediend
• De werknemers gedurende de duur van het project
verder te werk stellen (min. 12 maanden)
Toegangscriteria
• Niet in staat van faillissement /geen staat van
vereffening - Geen gerechtelijk akkoord
verkregen - geen voorwerp van procedure van
faillietverklaring of van gerechtelijk akkoord
• RSZ-bijdragen, directe belastingen en BTW
betaald
• Geen strafrechtelijke veroordeling of
administratieve geldboete mbt sociale
wetgeving
Geen cumul
met andere voordelen die de werkgever
voor hetzelfde doel, dezelfde werknemer
ontvangt,
behalve vermindering van de sociale
Zekerheidsbijdragen (Activa 45+).
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Concrete voorbeelden uit de
Sectoren
BOUWSECTOR
 Situatieschets : Ziekteverzuim (rugklachten) en wens tot
vroegtijdig stoppen met werken tengevolge van zware
fysieke belasting bij 2 oudere installateurs.
 Project : 1. Analyse van belasting en ergonomie van de
werkposten ; eindeloopbaanplanning. 2. Installatie van
rollerbanen,vacuümliften en heftafels. 3.
Werkpostaanpassing. 4. Opleiding m.b.t. nieuwe technieken
en omgaan met veranderingsprocessen. 5. Werknemers
willen langer werken.
 Toelage : De kosten van de studie, aankoop materialen,
werkpostverandering en interne opleidingen komen in
aanmerking voor toelage
ZORGSECTOR
 Situatieschets : De arbeidsomstandigheden voor 33
oudere thuisverzorgsters is ergonomisch te belastend
geworden waardoor ze willen stoppen met werken
 Project : 1. Studie voor invoering van een draaglastmeter
en tilschijf. 2. Studietoepassing met herschikking van de
patiëntenregio’s. 3. Functiecreatie en opleiding voor
verzorger in verwen- en comfortzorg. 4. Opleiding voor
bediening van ergonomisch materiaal. 5. Werknemers
opnieuw gemotiveerd.
 Toelage : De kosten van de studie, invoering nieuwe
sectoren, functieaanpassing en opleidingen komen in
aanmerking voor toelage
DISTRIBUTIESECTOR
 Situatieschets : 50-jarige Verantwoordelijke
Toonzaalinrichting (6 winkels): stress, werkbelasting
(overbevraging, intuitieve kennis, verplaatsingen,…)
 frustraties, stress, burnout  wens om vervroegd op te
stappen…)
 Project : Organisatie en functiewijziging. Betrokkene wordt
Hoofd Aankoop. De 6 winkels stellen een lokaal
aanspreekpunt aan ; delegatie van taken  zes jongeren
krijgen meer verantwoordelijkheden.
 Toelage : Kosten van overleg, functiewijziging, opleiding en
coaching komen in aanmerking voor toelage.
TEXTIELSECTOR
 Situatieschets : Het laden, lossen en verhandelen van
tapijten veroorzaakt zware fysieke belasting voor 9 arbeiders.
Dit veroorzaakt langdurig ziekteverzuim en vervroegd vertrek.
 Project : Ergonomische investering in regelbare heftafels.
Aanschaf van een aangedreven harmonicabaan met stijgband
voor het automatisch laden van containers en vrachtwagens.
 Toelage : Kosten van de keuze & aanschaf van de
ergonomische hulpmiddelen, opleidingen, proefdraaien enz..
AGORIASECTOR
 Situatieschets : Door overnames en snelle groei zijn
arbeiders tot ploegbaas gepromoveerd. Gezien de nieuwe
management en technologische vereisten zijn ze
onderhevig aan zware stress en dreigt er vervroegde
uitstap
 Project : Het bedrijf wil de stress van 326 ploegbazen
verminderen door hun zelfvertrouwen en management
competenties te versterken. Dit gebeurt via een opleiding,
tussentijdse evaluaties en bijsturingen.
 Toelage : De kosten van de opleidingen en evaluaties
kwamen in aanmerking voor toelage
VOEDINGSECTOR
 Situatieschets : Een Inpakcoördinator kan niet mee met
nieuwe software, machines en management vaardigheden.
Hierdoor is hij gestresseerd. Zijn medewerkers krijgen
bovendien niet de nodige begeleiding.
 Project : Om afdanking te vermijden gaat het bedrijf
investeren in zijn vervolmaking via opleidingen gebaseerd
op een competentiematrix en een persoonlijk
ontwikkelingsplan.
 Toelage : De externe en interne opleidingen en
begeleidingen op de werkvloer komen in aanmerking voor
een toelage.
INT.HANDEL & LOGISTIEK
 Situatieschets : Tien medewerkers in een preventie
dienst slagen er niet in om zware veiligheidsrisico’s te
verminderen. Ze werken op een verouderde manier en
kunnen de nieuwe uitdagingen niet aan.
 Project : Men wil hun toekomst in het bedrijf verzekeren
door hun om te scholen. Via coaching en opleiding hun
andere taken, verantwoordelijkheden en werkmiddelen
toekennen. Pro-actief, projectmatig en meer op het terrein
leren werken.
 Toelage : De kosten van de probleemanalyse, de
opleidingen en de functiewijzigingen komen in aanmerking
voor een toelage.
CHEMIESECTOR
 Situatieschets : Zeven arbeiders wensen af te haken
omwille van de fysieke belasting (ontstoken pezen, polsen rugklachten..) en de jobeentonigheid.
 Project : Omwille van hun ervaring wil het bedrijf hen
toch in dienst houden. Daarom gaan machines
(droog/meng, etiketteer, afvul ..) meer ergonomisch
geautomatiseerd of aangekocht worden. De arbeiders
worden in de bediening van alle machines opgeleid en via
deze polyvalentie vermindert hun jobeentonigheid.
 Toelage : De kosten van de investeringen en de
opleidingen komen in aanmerking voor een toelage.
TRANSPORTSECTOR
 Situatieschets : Omwille van een schouderoperatie is
een 59-jarige chauffeur medisch ongeschikt verklaard. Hier
dreigt een permanent afglijden naar de Riziv.
 Project : Het bedrijf wil hem toch in dienst houden via
functiecreatie. Betrokkene zal opgeleid worden tot
« Coach-selectie Assistent ».
 Toelage : De inxterne opleidingen komen in aanmerking
voor een toelage.
I.
II.
III.
IV.
V.
VI.
Wat
Waarom?
Wat voorafging…
Vanaf 1 november 2006: Het drieluik
Enkele concrete voorbeelden
Praktisch
Praktisch
• Aangetekend indienen of
• Electronisch pdf formaat insturen naar :
[email protected]
(met vermelding dat het om een officiële
aanvraag gaat)
• Indienen VOOR de start van het project
De Toelage
1) Voor het gebruik van een meetinstrument voor de
werkbaarheid of een diagnose instrument:
12 euro per werknemer
(zonder meer te bedragen dan 70% van de bewezen kosten)
2) Verbeteringsprojecten
- bedraagt 50% van de bewezen kosten
(max. van 500 euro per betrokken werknemer per maand)
- wordt gebracht op 70% van de bewezen kosten
(max. van 750 euro per betrokken werknemer per maand) indien
het project gekoppeld is aan het gebruik van een instrument
- maximum duurtijd van een project : 24 maanden
Afschrijvingsformule
1) Bij de toelageberekening voor de aankoop van (ergonomische)
materialen ; verbeteringsproducten ; de automatisering enz.
wordt er een afschrijvingssysteem toegepast.
2) Software = maximum 24 maanden (dus 1/2de)
Hardware = maximum 36 maanden (dus 1/3de)
Machines & rollend materiaal = maximum 60 maanden (dus
1/5de)
Meubilair = maximum 120 maanden (dus 1/10de)
Inrichtingskosten = maximum 120 maanden (dus 1/10de)
3 ) Deze maximum 12 maanden afschrijvingskosten worden voor
de toelage op 50 of 70% geplafonneerd
Welke steun biedt het
Ervaringsfonds?
• Advies m.b.t. welzijn, arbeidsorganisatie en
leeftijdbewust personeelsbeleid
• Financiële toelage voor concrete projecten tot
behoud van de tewerkstelling van oudere
werknemers
Team Ervaringsfonds
 Anne Himpens: Nationaal Coordinator
 Mark Boulanger : Projectontwikkelaar Vlaanderen en
Brussel (Nl)
 Isabelle Flamion : Projectontwikkelaar Wallonië en
Brussel (Fr)
 Kristof Van Heucke : Dossierbeheerder Vlaanderen
en Brussel (Nl)
 Dimitri Léonard : Dossierbeheerder Wallonië en
Brussel (Fr)
 Alain Piette : Ergonoom
 Valérie Urbain : Secretaresse en boekhouding
Algemene Directie Humanisering van de arbeid van de
FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg
Ervaringsfonds
Ernest Blerotstraat 1
1070 Brussel
Tel.: 02 233 52 07
Fax: 02 233 42 52
E-mail: [email protected]
www.ervaringsfonds.be
Koninklijk Besluit OOK…
• Sectoren (Fondsen voor Bestaanszekerheid, Paritaire Vormingscentra met
vzw statuut):
– Sensibiliseren, promotie van verbeteringsprojecten
– Ontwikkelen van sectorale meetinstrumenten
– Ondersteunen van transfert nacht ploegen  dag
arbeid (CAO nr. 46) (interprof. akkoord)
 via “samenwerkingsprotocol”
www.ervaringsfonds.be
« goede praktijken »
[email protected]
Samenwerking Ervaringsfonds met
PREVENT
« Safety Coach project»
Chris Honings 02/643 44 96