bestand - Rijksmuseum van Oudheden

F athena in vol ornaat
De sculpturen van de Aphaiatempel op Aegina werden in
1811 bij opgravingen ontdekt. Zij stellen de legendarische
gevechten voor tussen Grieken en Trojanen. In de decoratie
van de tempel is de godin Athena de hoofdpersoon. Zij staat
in volle wapenrusting centraal tussen de strijdende partijen.
Athena koos in de Trojaanse oorlog partij voor de Grieken. Na
de oorlog beschermde zij de beroemde held Odysseus op zijn
terugreis naar Ithaka. De beelden van Aegina werden in Rome
gerestaureerd en gecompleteerd door de Deense beeldhouwer
Bertel Thorvaldsen (1770-1844). Van deze sculpturen zijn in
1829 voor het Rijksmuseum van Oudheden afgietsels gemaakt.
In München, waar de originele beelden nu staan, zijn de
aangevulde delen inmiddels verwijderd.
zie ook foto
Beeld van Athena, gips,
19de eeuws afgietsel van Grieks
origineel uit ca. 510 v.Chr.
7
T dionysos, god van de wijn
Dionysos verloor zijn moeder Semele al voor zijn geboorte.
Semele verbrandde toen ze de ware gedaante van haar
minnaar Zeus zag: niet voor mensenogen bestemd. Zeus
nam de vrucht uit haar schoot en plaatste die in zijn dijbeen.
Na zijn geboorte op het eiland Naxos verdween Dionysos
naar het oosten, waar hij de geheimen van de wijnbouw
leerde kennen. Als god van de wijn, dans en extase kwam
hij naar Griekenland terug. Koning Pentheus uit Thebe
verzette zich tegen de god met zijn losbandige volgelingen,
en moest dit met de dood bekopen. Dionysos heeft twee
gezichten: hij kan met zijn wijn troosten en inspireren, maar
ook mensen tot razernij brengen. ‘Niets teveel’ was een
oude Griekse wijsheid.
zie ook foto 23
Standbeelden van Dionysos
met sater, marmer,
herkomst Italië, 2de eeuw n.Chr.
Y transport over zee
Voor transport van goederen gebruikte men in de
oudheid bij voorkeur de aardewerken amfoor. Hierin
kon verschillende handelswaar vervoerd worden, zoals
olie, wijn, vissaus, graan en olijven. In het ruim van het
schip werden de amforen in rijen opgestapeld. Op
de amforen komen stempels, graffiti en verfresten
voor. De stempels geven doorgaans de naam van de
producent aan. Inhoud en bestemming werden in de
amfoor gekrast of erop geverfd. Deze inscripties geven
informatie over de economie en transportwegen in de
oudheid. Veel schepen haalden de eindbestemming
niet: de bodem van de Middellandse Zee is bezaaid
met wrakken en amforen.
zie ook foto 28
Amfoor type ‘Chios’,
aardewerk, herkomst onbekend,
350-330 v.Chr.
Z hemel en aarde
De griffioen is een van de meest bekende fabeldieren
uit de Griekse mythologie. Het dier is een mengeling
van leeuw en adelaar, de machtigste dieren ter
wereld. De griffioenen zouden wonen aan de rand
van de beschaafde wereld, waar ook woeste volken
leven zoals de Skythen. Het goud dat in die streken
gewonnen wordt, staat onder de bescherming van
deze dieren. De foto’s van Georg Gerster tonen
Griekenland, zoals een vliegende griffioen het
waargenomen zou kunnen hebben. Het mozaïek ligt
op het podium in het midden van de zaal.
Griffioen met bloemmotieven,
byzantijns mozaïek,
herkomst onbekend,
ca. 1000 n.Chr.