Recensie: `Niet alles wat kan, hoeft`

•
Home no. 5 | November 2015 | Licht op oranje
•
Eerdere edities
•
Verenso.nl
Recensie: ‘Niet alles wat kan, hoeft’
Prof. dr. Hans J.M. van Delden, hoogleraar Medische Ethiek, UMC Utrecht
[email protected]
Lees deze recensie niet! Gebruik de tijd die u daarvoor had vrijgemaakt om
hoofdstuk 5 van het rapport ‘Niet alles wat kan, hoeft’ van de KNMG te lezen via
www.knmg.nl/passendezorg. Daarin schetst de stuurgroep die het rapport
opstelde de belangrijkste interventies die u zou kunnen toepassen (of helpen
ontwikkelen) om een tegenwicht te creëren tegen alles wat ons afhoudt van
passende zorg. En ga dat doen!
Ik meen het echt. Natuurlijk is er wat op te merken over het rapport. Definities zijn soms
wel erg vaag en de geschetste interventies om curatieve overbehandeling tegen te gaan
zijn soms wel heel open geformuleerd. Lang niet alles is evidence based. En natuurlijk
wordt advance care planning weer sterk geassocieerd met het opstellen van
wilsverklaringen terwijl het veel breder over de doelen van de zorg zou moeten gaan.
http://www.verensotijdschrift.nl/om2015/november-2015-licht-op-oranje/actueel/recensie-niet-alles-wat-kanhoeft/#.VkGrEb_3TCk
Maar laat dat voor niemand een reden zijn om achterover te leunen, te denken dat we
het zo gek nog niet doen, en door te gaan met waar we mee bezig zijn. Zo goed doen we
het namelijk niet in Nederland. We denken in Nederland al snel dat bij ons de dood
bespreekbaar is omdat we wetgeving hebben die euthanasie onder omstandigheden
mogelijk maakt en dat we het daar dus over mogen hebben. Maar de stuurgroep schetst
een hele waslijst aan mechanismen die curatieve overbehandeling bevorderen. Sommige
daarvan komen voort uit de manier waarop we de zorg hebben ingericht en betalen. Nog
altijd is ons zorgstelsel gericht op productie, op doen dus, ook al stelde de NZa in 2014
een tarief vast voor een intensief consult ten behoeve van zorgvuldige afweging van
behandelopties.
Een aantal van de in het rapport beschreven mechanismen speelt zonder meer ook in de
ouderenzorg. De coalitie van de hoop tussen arts en patiënt komt ook daar voor. Ook
specialisten ouderengeneeskunde denken bij advance care planning nog te weinig na
over de doelen van de zorg en teveel aan niet-reanimeren. Multidisciplinaire overleggen
gaan nog te vaak over laxantia en tilliften in plaats van over de realiteit van het
naderende levenseinde van de bewoner en hoe daarop te reageren. Dergelijke
mechanismen zitten passende zorg in de weg. En daarmee zitten wij onze patiënten in de
weg.
Het rapport vormt een spiegel die de arts wordt voorgehouden. Kijk alstublieft in die
spiegel, zie uzelf en ga aan de slag. En als u dan na lezing van het KNMG-rapport
behoefte heeft aan meer, dan leest u 'Sterfelijk zijn. Geneeskunde en wat er uiteindelijk
toe doet' van Atul Gawande.
http://www.verensotijdschrift.nl/om2015/november-2015-licht-op-oranje/actueel/recensie-niet-alles-wat-kanhoeft/#.VkGrEb_3TCk