Titel document

LOKAAL SOCIAAL BELEID
Tussentijdse evaluatie cluster Zorg en Gezondheid - algemeen
Gerealiseerd of op weg naar realisatie
Samenwerking stimuleren.
o
o
Vermijden hokjesdenken, verkokering en éénrichtingsverkeer (meer respons publieke organisatie nodig)
Nood aan ‘integraal denken en werken’
Openbare diensten onderling evenals openbare diensten en externe organisaties werken waar het kan zoveel mogelijk
samen. Sinds 2014 krijgen openbare besturen via de beleids- en beheerscyclus (BBC) meer vrijheid om hun beleid te
bepalen. Er wordt ingezet op een kwalitatieve en integrale werking. Dit is de essentie van het Lokaal Sociaal Beleid.
SEL (Samenwerkingsinitiatief Eerstelijnsgezondheidszorg) heeft behoefte aan overkoepelend overleg met andere
organisaties binnen zorg en gezondheid.
Met de bedoeling om meer structureel te werken, werd op 4 maart 2016 de werkgroep ‘ouderenzorg’ vanuit de
ouderenadviesraad opgestart. Het doel van de werkgroep is om het zorgbeleid voor ouderen in Kalmthout in kaart te
brengen en af te stemmen welke acties nodig zijn om aan de zorgnoden te voldoen.
Op intergemeentelijk niveau werken de gemeenten van de zorgregio (Kalmthout, Essen, Wuustwezel, Brasschaat, Kapellen
1 / 25
en Stabroek) samen aan een zorgstrategisch plan. Het zorgstragisch plan brengt alle regionale zorgnoden op het vlak van
ouderen, kinderen/jongeren, personen met een beperking en andere zorgbehoevenden in kaart. De opmaak van het plan
wordt ondersteund door de Provincie Antwerpen.
SEL Amberes vzw (samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg) startte op 26 mei 2016 met een plaatselijk
overlegplatform (POP) in de zorgregio Brasschaat. Doel is dat via thematische, interactieve en praktijkgerichte
samenkomsten de samenwerking in de eerstelijnsgezondheidszorg van de thuiszorg en de residentiële zorg verbeterd
wordt, dat er aandacht wordt gegeven aan het bereiken van individuele en zelfstandige zorgverstrekkers en dat de
communicatie tussen SEL en het werkveld alsook binnen het werkveld zelf geoptimaliseerd kan worden. Voor het POP
worden uitgenodigd: diensten gezinszorg, huisartsen, kinesitherapeuten, diensten maatschappelijk werk van de
mutualiteiten, OCMW’s, thuiszorgverpleegkundigen, vroedvrouwen, apothekers, sociale diensten van woonzorgcentra en
ziekenhuizen, mantelzorg- en vrijwilligersverenigingen uit de zorgregio.
Mobiliteit is probleem voor vnl. oudere doelgroepen.
Op 1 september 2015 werd de belbus Essen – Kalmthout – Wuustwezel afgeschaft.
Om de mobiliteit in de gemeente te verbeteren, werd het studiebureau Timenco ingeschakeld om oplossingen aan te reiken.
De gemeenten Brasschaat, Kalmthout, Wuustwezel en Brecht tekenden in op dit onderzoek. De resultaten worden
verwacht.
De Minder Mobielen Centrale (MMC) is er voor mensen met verplaatsingsproblemen. Het transport wordt verzorgd door
vrijwillige chauffeurs in ruil voor een beperkte vergoeding. Minder mobiele mensen kunnen op deze dienstverlening beroep
doen indien zij verplaatsingsproblemen hebben omwille van ouderdom, ziekte of handicap. Bovendien moeten zij een
inkomen hebben dat lager is dan tweemaal het leefloon. Voor het gevraagde traject mag geen openbaar vervoer bestaan,
tenzij de toestand van de aanvrager het gebruik ervan onmogelijk maakt.
Dienstencentrum De Groten Uitleg voorziet indien nodig en op aanvraag vervoer van en naar het dienstencentrum.
De werking van de Handicar wordt vanaf 1 januari 2017 opgenomen binnen het OCMW. Deze werking past binnen het
2 / 25
Decreet Aangepast Vervoer en zal worden geïntegreerd in de Dienst Aangepast Vervoer van Zoersel.
De gemeentelijke welzijnsraad gaf aan het gemeentebestuur het advies om het STOP-principe te promoten. Dit principe
wordt gebruikt bij slimme inplanning van mobiliteitsbeleid, waarbij de prioriteit eerst naar Stappen, dan Trappen (fiets),
vervolgens Openbaar vervoer en dan pas naar Personenwagens gaat. Het principe is een leidraad voor o.a. het Vlaamse
mobiliteitsbeleid, omdat blijkt dat meer dan de helft van de verplaatsingen die op korte afstanden gebeuren, te voet of met
de fiets kunnen worden afgelegd.
De ouderenadviesraad organiseerde in 2015 een knelpuntenfietstocht doorheen Kalmthout. In 2016 werden vier
knelpuntenwandelingen georganiseerd, in samenwerking met woonzorgcentrum St.-Vincentius (Centrum), Residentie
Beukenhof (Heide), DVC St.-Jozef De Kade (Heide/Centrum) en Samana (Nieuwmoer). Tijdens de fietstocht of de
wandelingen worden fysieke knelpunten en hindernissen in de omgeving geïdentificeerd. De opvolging van de knelpunten
gebeurt door de dienst openbare werken en de dienst mobiliteit van de gemeente.
Kalmthout heeft een breed aanbod aan zorg maar de zorg komt niet altijd tot bij de juiste mensen omdat niet iedereen van
het aanbod op de hoogte is. Er is behoefte aan een brochure of overzicht van organisaties die binnen de gemeente
werkzaam zijn rond zorg. Zowel voor professionelen als burgers. Niet iedereen wil/kan een website gebruiken.
De zorgsector is een kluwen van organisaties en informatie.
In 2015 werd de brochure ‘Wegwijs in (thuis)zorg’ opgemaakt. In deze brochure staan de mogelijkheden betreffende zorg
gebundeld, m.n.:
-
-
De contactgegevens van zorgverleners en ondersteunende dienstverlening (bv. huisartsen, apothekers,
thuisverpleging, mutualiteiten, uitleenmateriaal, stichtingen en zelfhulpgroepen, regionaal praatcafé dementie
Noorderlicht, Alzheimer Liga Vlaanderen, Parkinson Liga Kalmthout, Diabetes Liga, Stichting tegen kanker,
LevensEinde InformatieForum (LEIF), tijdelijke opvangmogelijkheden, kortverblijf, dagverzorgingscentra,
assistentiewoningen, woonzorgcentra, dienstencentra)
De dienstverlening van OCMW Kalmthout (bv. sociale dienst, dienst plaatsingen, schuldbemiddeling en
3 / 25
-
-
-
budgetbeheer, dienst voor gezinszorg en aanvullende thuiszorg, dienstencentrum ‘De Groten Uitleg’, dienst
vrijwilligerszorg, Minder Mobielen Centrale (MMC), boodschappendienst, seniorenoppasdienst, bib aan huis, warme
maaltijden aan huis, strijkatelier ‘De Plooing’
De dienstverlening (welzijn) van gemeente Kalmthout (bv. wonen, gemeentelijke premies en tussenkomsten, dienst
welzijn, dienst burgerzaken)
Mobiliteit en communicatie (bv. parkeerkaart voor personen met een handicap, tegemoetkoming in de reiskosten,
niet-dringend ziekenvervoer, De Lijn, MOBIB en MOBIB 65+, gratis reizen, NMBS, voordeeltarieven, passes en
kaarten, Minder Mobielen Centrale, Handicar, sociaal tarief telefoon en gsm)
financiële tussenkomsten (bv. inkomensvervangende- of integratietegemoetkoming, tegemoetkoming hulp aan
bejaarden (THAB), incontinentieforfait, statuut palliatief patiënt, palliatief forfait, remgeld, tussenkomst voor
chronische pijnpatiënten, het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap, de Vlaamse zorgverzekering,
zorgtoelage, diftar, verhoogde verzekeringstegemoetkoming gezondheidszorg voor lage inkomens,
inkomensgarantie voor ouderen (IGO))
tewerkstelling (bv. loopbaanonderbreking, medische bijstand, palliatief verlof, familieplan voor zelfstandigen,
verhoogde kinderbijslag)
nuttige telefoonnummers
nuttige websites
Verder kan informatie opgezocht worden via de gemeentelijke website ‘sociaal infopunt’ of kunnen vragen aan de
medewerkers van het sociaal infopunt (in dienstencentrum De Groten Uitleg) worden gesteld. Nieuwsberichten worden indien geschikt - in de gemeentelijke nieuwsbrief ‘Tussen Hei en Maatjes’ of op de gemeentelijke website geplaatst.
De opstart van de SEL’s (samenwerkingsinitiatief eerstelijnszorg), het overleg tussen organisaties als Wit-Gele Kruis en
thuisdiensten rond bepaalde zorgdossiers.
Op 1 januari 2010 werden de SEL’s opgestart. Bedoeling is dat de werking van SEL Amberes vzw verder wordt uitgebouwd.
SEL Amberes kan een ondersteunende rol spelen binnen zorgdossiers.
Bij complexe thuiszorgsituaties (van fysieke, psychische, sociale aard of een andere problematiek) kan een multidisciplinair
4 / 25
overleg (MDO) aangewezen zijn. Tijdens dit overleg komen alle betrokkenen professionele zorg- en hulpverleners samen
met (zo mogelijk) de mantelzorger(s), de patiënt/cliënt en vrijwilligers. Hier wordt kennis gemaakt met de
cliëntsituatie/hulpverlening, de zorg- en/of hulpverlening wordt onderling afgestemd, de thuiszorg wordt georganiseerd en de
zorg- en/of hulpverlening wordt opgevolgd.
Elke zorgverlener in een thuiszorgsituatie alsook de cliënt zelf kunnen een overleg aanvragen (steeds met de toestemming
van de cliënt en/of diens mantelzorger).
In de gemeentelijke nieuwsbrief van 21 september 2016 werd een artikel opgenomen: ‘overzichtelijke zorg door
thuiszorgoverleg’. Op deze manier werd elke inwoner op de hoogte gebracht dat een multidisciplinair overleg via SEL kan
aangevraagd worden.
De SEL’s versterken.
SEL Amberes, actief binnen zorgregio Brasschaat, werkt samen met verschillende zorgpartners uit de zorgregio. SEL wordt
o.a. versterkt door het Lokaal Multidisciplinair Netwerk Noorderkempen (LMN).
Het LMN wil binnen de regio Kalmthout-Essen-Brasschaat de kwaliteit van zorg van de chronische zieken optimaliseren
door het stimuleren van een multidisciplinaire aanpak en het bieden van een maximale ondersteuning aan huisartsen en
professionele zorgverleners binnen de eerste lijn.
Het LMN bevordert de centrale rol van huisartsen in de coördinatie van de zorg voor chronische zieken. Het ondersteunt
daarvoor de arts-patiënt relatie en bouwt een netwerk van professionele zorgverleners uit rond de huisarts waarbij de
samenwerking en de communicatie tussen de verschillende actoren geoptimaliseerd wordt.
Het LMN Noorderkempen bevordert de multidisciplinaire samenwerking door het aanreiken van tools en informatie aan alle
actoren die meewerken aan de zorg van chronisch zieken (zowel in het kader van de zorgtrajecten als eventuele andere
projecten).
Het LMN Noorderkempen ondersteunt het principe van Shared Care of gedeelde zorg en wil dit in de praktijk omzetten.
5 / 25
Concreet betekent dit dat het LMN Noorderkempen initiatieven neemt om de patiënt empowerment te bevorderen.
Het LMN Noorderkempen wil het aanspreekpunt worden voor alle regionale initiatieven op het vlak van chronische zorg
(zowel in het kader van de zorgtrajecten als in ruimere zin).
SEL zal een rol opnemen bij de ontwikkeling van het zorgstrategisch plan. Dit plan wordt opgemaakt door de OCMW’s van
de zorgregio (Kalmthout, Brasschaat, Kapellen, Stabroek, Essen en Wuustwezel) en brengt alle zorgnoden in kaart.
Er is meer overleg gewenst binnen de verschillende actoren van de zorgverlening rond specifieke zorgdossiers. Er is vraag
naar een overkoepelend overleg, gecoördineerd door een spilfiguur = SEL, maar deze uitbreiden of een soortgelijk overleg
met de woonzorgcentra. Ook Parkinsonvereniging wil graag in dit overleg betrokken worden.
SEL is de organisatie die expertise heeft op het vlak van het samenbrengen van partners binnen de zorgverlening
betreffende specifieke zorgdossiers.
Tijdens een overleg komen alle betrokken professionele zorg- en hulpverleners samen met (zo mogelijk) de
mantelzorger(s), de patiënt/cliënt en vrijwilligers. Een multidisciplinair overleg gebeurt altijd op vraag van een
persoon/organisatie die bij de thuiszorgsituatie betrokken is: een professionele hulpverlener, een mantelzorger, een
vrijwilliger of de patiënt/cliënt zelf.
Uitbouw ondersteuning mantelzorg.
Op 23 april 2015 ging de eerste ‘avond met de mantelzorger’ door. Wie zorgt voor ouders, grootouders, een kind, partners
of buren en dus een belangrijke schakel in de zorg is, was welkom op deze avond. Dr. Erna Claes sprak over het kader van
mantelzorg en hoe de balans tussen zorg dragen voor anderen en zorg dragen voor jezelf kan bewaakt worden. Op de
infomarkt werd informatie en advies over de brede dienstverlening rond zorg in Kalmthout aangeboden, bv. financiële
tegemoetkomingen, aangepast wonen, juridische vragen, zelfhulpgroepen, thuisverpleging, gezinszorg, oppas aan huis,…
6 / 25
In september 2016 organiseerde dienstencentrum Kruisbos een reeks van tien vormingen voor mantelzorgers van mensen
met dementie. De reeks is ontwikkeld door ORION en het Expertise Centrum Dementie Vlaanderen. Het doel is
mantelzorgers te ondersteunen, de zorg draagbaar te maken en de goede relatie met de persoon met dementie te
behouden.
Op 17 november 2016 vindt een infoavond mantelzorg plaats in dienstencentrum De Groten Uitleg. Iedereen die voor
ouders, grootouders, een kind, partner, een buur,… zorgt, is mantelzorger en dus de belangrijkste schakel in de zorg.
Iedereen kan er terecht voor praktische infosessies over thuiszorg, financiële tegemoetkomingen of levenslang en
aanpasbaar wonen vanuit het standpunt van de mantelzorg.
Samenwerking tussen diensten om complexe situaties op te vangen zodat mantelzorgers ondersteund worden.
De werking van het SEL (samenwerkingsinitiatief eerstelijnsgezondheidszorg) is erop gericht om ondersteuning te bieden bij
het opzetten van multidisciplinair overleg (MDO) zodat mantelzorgers worden bijgestaan.
Ondersteunen van de werking van zelfhulpgroepen, bv. Parkinson,…
Vzw PRP Group (Parkinson radio Parkies Group) en dienstencentrum Kruisbos organiseerden op 21 september 2016 een
Parkinson Producten Beurs voor mensen met de ziekte van Parkinson, hun familie en andere geïnteresseerden. Op de
beurs kon informatie gevonden worden over hulpmiddelen die het leven met de ziekte van Parkinson kunnen
vergemakkelijken.
Parkinson Kalmthout verzorgt informatiesessies via dienstencentrum De Groten Uitleg, bv. ‘neurologische aandoeningen en
autorijden’.
7 / 25
Ondersteunen van de werking van MDO’s (= multidisciplinaire overlegmomenten).
Waar nodig ondersteunt het lokaal bestuur de werking van de MDO’s. Dit komt voornamelijk aan bod binnen de werking van
de dienst voor Gezinszorg en Aanvullende Thuiszorg.
Informatiesessies over specifieke thema’s voor zowel professionelen als inwoners.
Alle infosessies die via dienstencentrum De Groten Uitleg worden aangeboden, zijn toegankelijk voor zowel professionelen
als inwoners, bv. infosessie nierinsufficiëntie ‘gezond leven met ongezonde nieren’.
Preventief werken aan dementie i.p.v. ad hoc om de zorgsector zo weinig mogelijk te belasten.
Kalmthout vindt het belangrijk om preventief te werken rond dementie. Hoe dit best gebeurt, wordt momenteel bekeken door
de werkgroep ouderenzorg.
In woonzorgcentrum St.-Vincentius kunnen inwoners terecht tijdens het spreekuur dementie.
Op 20 september 2016 werd de film ‘Feel my love’ vertoond. Dit project was een samenwerking tussen vzw Noorderlicht, de
gemeentelijke ouderenadviesraad en de welzijnsraad.
Een viertal keer per jaar vindt het regionaal praatcafé dementie plaats in dienstencentrum De Groten Uitleg. Allerhande
thema’s worden behandeld, bv. dementiezorg in Vlaanderen, intimiteit en seksualiteit bij personen met dementie,…
8 / 25
Sandwichgeneratie: de druk op mantelzorgers is vaak groot indien zij gevraagd worden om ondersteuning te bieden
(enerzijds zorg voor de ouders, anderzijds zorg voor de kleinkinderen). Mogelijkheid tot afhaken in de zorgrol ->
ondersteunen mantelzorgers.
Voor mantelzorgers is het belangrijk om de grenzen in hun zorgrol te bewaken.
Het lokaal bestuur tracht mantelzorgers te informeren en zo te ondersteunen in hun zorgrol, bv. avond met de mantelzorger,
opleiding mantelzorg via dienstencentrum Kruisbos,…
Ook bieden organisaties zoals vzw Noorderlicht ondersteuning aan mantelzorgers via een praatcafé of dergelijke.
Er is praktische ondersteuning voorzien via de werking van de thuiszorg, zowel voor professionelen als voor
vrijwilligersdiensten.
Het taboe rond dementie wegwerken -> dementievriendelijke gemeente.
Het gemeentebestuur ondertekende de engagementsverklaring ‘dementievriendelijke gemeente’. De doelstelling is om
genuanceerde beeldvorming over dementie in haar werking te hanteren en uit te dragen. De werkgroep ouderenzorg bekijkt
momenteel hoe er preventief rond dementie kan gewerkt worden.
Bijscholing voor personeel voorzien binnen de dienst gezinszorg en aanvullende thuiszorg. Voldoende computervaardigheid
is nodig om zo efficiënt mogelijk te werken.
De medewerkers van de dienst Gezinszorg en Aanvullende Thuiszorg volgden een computeropleiding via Digidak.
9 / 25
Extra opleiding voor personeel van de thuisdiensten gezien deze functie meer omvat dan enkel het taakgerichte. De
zorgverleners dienen op systematische basis versterkt te worden.
Zowel de medewerkers van de thuiszorgdienst als de diensthoofden worden versterkt via opleidingen die regelmatig
gevolgd worden.
Voor de inwoners het welzijnskluwen zo duidelijk mogelijk maken.
De website ‘sociaal infopunt’ bundelt heel wat welzijnsgerelateerde informatie. Verder kunnen inwoners sinds 14 september
2015 bij het loket ‘sociaal infopunt’, gelegen in dienstencentrum De Groten Uitleg, terecht.
Informatie kan ook gevonden worden via de sociale kaart en de rechtenverkenner via de website ‘sociaal infopunt’.
Alle informatie omtrent zorg werd gebundeld in de gids ‘Wegwijs in de (thuis)zorg’.
Nader bekijken of onmiddellijk helpen van de inwoners nodig is. Soms is verder onderzoek noodzakelijk. Beter inwoners
goed (en snel) helpen dan verkeerd doorverwijzen -> goede sociale kaart, opleiding in goede dienstverlening.
De medewerkers van het loket sociaal infopunt zijn opgeleid om de vraag achter de vraag te vinden zodat ruime en
kwalitatieve informatie kan gegeven worden. De medewerkers trachten inwoners (zo snel als mogelijk) een zo kwaliteitsvol
mogelijk antwoord te bieden.
Inwoners informeren via vlotte en aantrekkelijke communicatie, vb. via het gemeentelijk magazine burgers informeren aan
de hand van een verhaal van inwoners.
Bij de opmaak van het gemeentelijk magazine ‘Tussen Hei en Maatjes’ wordt sinds 2016 nog meer aandacht besteed aan
de aantrekkelijkheid ervan. Er wordt naar gestreefd om de informatie zoveel mogelijk visueel aan te bieden via foto’s e.d.
10 / 25
Ook worden er heel wat interviews gedaan om de Kalmthoutenaar zelf aan het woord te laten.
Samenwerking tussen wijkagenten en welzijnsgerelateerde diensten.
Er is waar nodig een goede samenwerking tussen de politie en het OCMW met respect voor de belanghebbenden en
binnen de mogelijkheden van het beroepsgeheim.
Op 17 februari 2016 sprak commissaris De Beukelaer op de welzijnsraad over de aanpak van de politie van het thema
huiselijk geweld binnen de politiezone Grens.
Samenwerking tussen scholen en welzijnsgerelateerde diensten.
De dienst welzijn van de gemeente en het OCMW werken samen met de Kalmthoutse scholen.
Zo werken scholen en gemeente samen rond o.a. rookvrije klassen. De welzijnsraad organiseerde op 24 februari 2015 een
boekentasproject in de school Kadrie (ergonomie).
Het OCMW en de scholen werken o.a. samen rond schuldpreventie, armoedepreventie, Twinkeltje en het project
huistaakbegeleiding.
Samenwerking tussen organisaties/personen met een handicap en bepaalde diensten zoals dienst gezinszorg en
aanvullende thuiszorg.
De gemeente organiseerde een informatiesessie met de vzw Onafhankelijk Leven.
Na de realisatie van het woonproject in de Zoete Dreef zal er plaats zijn voor 7 personen met een beperking.
11 / 25
De gemeentelijke welzijnsraad werd ingelicht over de nieuwe regelgeving van de persoonsgebonden financiering.
De sociale dienst van het OCMW werkt samen met De Stip, een organisatie die jongeren met autisme begeleidt.
Doelgroepen niet opsplitsen maar integraal bekijken, bv. personen met een (aangeboren) handicap en personen die een
handicap krijgen door ouderdom. De behoeften/noden zijn dezelfde.
Door het meerjarenplan van gemeente en OCMW binnen de Beleids- en Beheerscyclus (BBC) wordt meer integraal
gewerkt. Zo wordt er omvattender nagedacht over personen uit doelgroepen en wordt een problematiek meer
overkoepelend bekeken. Niettemin is het (nog) niet altijd mogelijk om de schotten tussen verschillende doelgroepen en hun
noden te doorbreken.
Samenwerking en overleg tussen personeelsleden in het werkveld van de thuiszorg.
Er is voldoende informeel overleg tussen de collega’s binnen de diensten van thuiszorg alsook tussen de
dienstverantwoordelijken en hun medewerkers in het werkveld.
Ook kunnen thuiszorgdiensten via het plaatselijk overlegplatform (POP) van het samenwerkingsinitiatief
eerstelijnsgezondheidszorg (SEL) elkaar beter leren kennen, waardoor de samenwerking tussen verschillende
thuiszorgdiensten versterkt wordt.
Bij het organiseren van een activiteit de gerelateerde organisaties uitnodigen, bv.’ Vzw Help mij’ bij het organiseren van de
lezing ‘rouwverwerking’.
In de mate van het mogelijke wordt er door de medewerkers aan gedacht om bepaalde organisaties uit te nodigen indien er
een activiteit wordt georganiseerd die binnen het werkveld van die organisaties behoort.
12 / 25
Creëren van een opvangpunt waar contact mogelijk is bij vragen en een luisterend oor geboden kan worden (via Sociaal
Huis?).
Vanaf 14 september 2015 is het dienstencentrum het enige sociaal infopunt. Alle inwoners kunnen er aan het loket of via
email of telefoon terecht met welzijnsgerelateerde vragen. Verder is het de bedoeling dat de medewerkers van de sociale
dienstverlening elkaar voldoende kennen en vlot informatie kunnen uitwisselen.
Het dienstencentrum is het fysiek loket dat centraal gelegen is. De dienstencentrumleider en de medewerker van het
dienstencentrum worden opgeleid om vragen klantvriendelijk te behandelen, een intake te doen en de vraag achter de
vraag te vinden. Het is de bedoeling dat doorverwijzing zo efficiënt mogelijk verloopt.
De mogelijkheid om contact te leggen op afstand en vragen te stellen (via e-mail, telefoon).
Inwoners kunnen via e-mail of telefoon vragen stellen aan de medewerkers van het sociaal infopunt.
Regelmatig onder de aandacht brengen van bepaalde initiatieven omtrent zorg zodat mensen hier gaandeweg van op de
hoogte gebracht worden.
Bij het onderdeel ‘wonen & bouwen’ op de gemeentelijke website staat informatie over ‘levenslang en aanpasbaar wonen’
en ‘zorgwonen’.
Op de website sociaal infopunt staat ook heel wat informatie over zorg, zoals plaatsing in een rust- en verzorgingstehuis,
informatie over gezinszorg, de individuele toelage voor thuisverzorging van ouderen, de toelage voor thuisverzorging van
kinderen met een handicap, kortverblijf in een woonzorgcentrum, de zorgtoelage, mantelzorg, kraamzorg, thuiszorgoverleg,
poetshulp, oppashulp voor ouderen, project bib aan huis, premies en tegemoetkomingen wonen,…
Het OCMW geeft infosessies aan ouderenverenigingen, KVLV, enz. zodat mensen ingelicht worden over de dienstverlening
van het OCMW.
13 / 25
De brochure ‘Wegwijs in de (thuis)zorg’ wordt verspreid.
Toegankelijkheid van de informatie voor oudere personen die niet met de computer werken.
Oudere personen die niet met de computer werken kunnen steeds hun vraag stellen via het telefoonnummer van het sociaal
infopunt of aan het loket zelf.
Het project Digidak is geëvolueerd van een project dat gericht was op het dichten van de digitale kloof naar een project dat
een ruim en laagdrempelig opleidingsaanbod voorziet. Digidak biedt mensen de mogelijkheid om gratis gebruik te maken
van computers met internet, een printer en een scanner. Een begeleider geeft uitleg over pc- en internetgebruik. Initiaties
die o.a. gevolgd kunnen worden bij Digidak zijn: internet en e-mail, tabletwegwijs Android of Ipad, werken met Windows 10,
Powerpoint, foto’s bewerken, excel, sociale netwerken, fotoboeken maken, telefoneren met smartphone, werken met
applicaties op Ipad,…
Inzetten op preventie en toeleiding naar diensten op psychosociaal en financieel vlak (jongeren, jonge gezinnen, scholen)
Kruispunt, een unieke vorm van psychosociale dienstverlening, biedt gratis advies en/of kortdurende hulp bij een brede
waaier van vragen. Doorverwijzers zoals artsen, maatschappelijk werkers,.. kunnen mensen met sociale, psychologische of
relationele moeilijkheden doorverwijzen naar Kruispunt. Een team van professionele hulpverleners van CAW Antwerpen, AZ
Klina, CGG Andante en OLO Brasschaat begeleidt de inwoners (vanaf 18 jaar) van de gemeenten Kalmthout, Essen,
Wuustwezel, Kapellen en Stabroek. De voornaamste doorverwijzers zijn artsen, de politie en het OCMW. Ondertussen
vinden steeds meer mensen de weg naar Kruispunt. Dit is een zeer succesvol project dat in 2016 met een extra dagdeel
werd uitgebreid. De gemeente Kalmthout staat in voor de logistieke ondersteuning. De andere gemeenten geven financiële
ondersteuning voor het extra dagdeel.
De dienst schuldbemiddeling van OCMW Kalmthout werkt sinds 2013 samen met BudgetInzicht (CAW Antwerpen) rond
preventie van schuldoverlast en hervalpreventie. Er werd een netwerk uitgebouwd met verschillende OCMW’s uit de regio
Antwerpen en gezamenlijke acties bepaald. Er wordt actief ingezet op preventie naar jongeren. Zo werd er een workshop
14 / 25
financiële geletterdheid ontwikkeld voor jongeren uit de 3e graad van het middelbaar onderwijs. Deze heeft de dienst
schuldbemiddeling in 2016 aangeboden aan de leerlingen van Gitok en het Instituut Heilig Hart. Ook werd er in Brasschaat
een Inleefhuis uitgebouwd, waarin jongeren onder begeleiding van een gids op een interactieve manier ontdekken wat
alleen wonen in werkelijkheid kost. In het voorjaar van 2016 hebben Kalmthoutse scholen dit Inleefhuis bezocht. Ook via
infosessies aan scholen, verenigingen, … doet het OCMW aan sensibilisering, vroegtijdige detectie en preventie van
armoede.
Blijft energie betaalbaar? Bekendmaking energiescan,…
Energiekosten blijven alsmaar stijgen. Energiesnoeiers voeren bij mensen thuis ‘energiescans’ uit. Dit omvat het uitvoeren
van kleine maatregelen in de woning (spaarlampen steken of spaardouchekoppen, buisisolatie of radiatorfolie plaatsen).
Ook doen zij een eenvoudige inventarisatie van het energieverbruik. Aan de hand daarvan wordt er een rapport opgesteld
met tips op maat van de bewoner, om zo het energieverbruik te doen dalen.
De energiescan wordt regelmatig bekendgemaakt via de gemeentelijke kanalen.
Er is een fonds ter reductie van de globale energiekost.
Er bestaat een energiefonds en een stookolietoelage.
Het OCMW geeft blijk van waardering aan eigen vrijwilligers. Hoe zit dit met andere vrijwilligers die zich inzetten binnen de
gemeente?
Het OCMW telt ongeveer 135 actieve vrijwilligers. De medewerkers van het OCMW geven waar nodig ondersteuning aan
deze mensen die een belangrijke bijdrage leveren aan de maatschappij.
Jaarlijks worden de vrijwilligers van het OCMW in de bloemetjes gezet. Dit gebeurt via een kleine attentie met de dag van
15 / 25
de vrijwilliger. Ook worden de vrijwilligers jaarlijks op een etentje getrakteerd.
De vrijwillgers die voor gemeentediensten werken worden ondersteund waar mogelijk en zij worden jaarlijks uitgenodigd
voor de gemeentelijke nieuwjaarsreceptie.
Andere organisaties die met vrijwilligers werken, ondersteunen deze waar mogelijk. Elke organisatie bekijkt zelf of ze nog
bijkomende intiatieven nemen om hun vrijwilligers te waarderen. De gemeente biedt vaak logistieke ondersteuning aan deze
diensten (ondersteuning bij de communicatie, ter beschikking stellen van materiaal …) en probeert waardering zichtbaar te
maken bv. via artikel in magazine Tussen Hei en Maatjes.
Het is moeilijk om mensen in kansarmoede te bereiken die niet in OCMW-begeleiding zijn. Er is weinig beschikbaar voor
mensen die niet Nederlandstalig zijn. Belangrijk is dat anderstaligen Nederlands leren.
Op 10 september 2013 startte de werking van Babbelpunt. Babbelpunt is een conversatiegroep waarbij anderstaligen rond
de tafel zitten met Nederlandstalige vrijwilligers zodat ze de taal beter onder de knie krijgen. In kleine groepjes kan op een
gezellige manier gepraat worden over alledaagse zaken zoals hobby’s, werken, winkelen, tv-programma’s of familie. Op
deze manier kan het Nederlands op een leuke manier geoefend worden en kunnen mensen elkaar beter leren kennen.
Er worden samen met de bibliotheek activiteiten georganiseerd die toegankelijk zijn voor mensen in kansarmoede, bv.
pyjamavoorleesfeest. Er wordt voorgelezen en er worden boeken met een eenvoudig taalgebruik aangeboden.
Mensen kunnen beroep doen op een intercultureel bemiddelaar.
Er wordt samengewerkt met het Huis van het Nederlands.
Tijdens de zomer kunnen kinderen deelnemen aan activiteiten, bv. sport in combinatie met lessen Nederlands.
16 / 25
Nieuwe wetgeving: een Huis van het Kind zal moeten worden opgestart.
Op 17 juni 2015 werd het Huis van het Kind officieel geopend. De stuurgroep bestaat uit medewerkers van gemeente en
OCMW Kalmthout, Kind en Gezin, Kind en Preventie, Openluchtopvoeding Brasschaat, Kraamzorg Landelijke Thuiszorg en
Landelijke kinderopvang vzw. Partners zijn o.a. vroedvrouwen, kinderdagverblijven, de Gezinsbond, CLB’s, DVC St.-Jozef
(Kon-Tiki), huisartsenkring Kalmthout, lokaal overleg kinderopvang, jeugdienst, JAC-punt. Verder wordt samengewerkt met
het ruimer werkveld, bv. gemeentelijke adviesraden, bibliotheek, Digidak, Welzijnsschakels, Kruispunt, enz.
De gemeente Kalmthout ontvangt jaarlijks subsidies voor de werking. De coördinatie wordt gedaan door een
stafmedewerker van KINA p.v.
SEL project: traject opvolgen en begeleiden van personen met dementie en vorming voor mantelzorgers voorzien. Evt.
samenwerken met SEL rond ondersteuning van mantelzorgers? Opsporen via SEL van ‘onbekende’ mantelzorgers.
In 2015 en 2016 werd een mantelzorgavond georganiseerd, waarbij ook SEL aanwezig was om zijn werking toe te lichten.
De dienst gezinszorg en aanvullende thuiszorg van OCMW Kalmthout registreert de gegevens van mantelzorgers van de
cliënten die zij in begeleiding hebben. Deze mensen worden op de hoogte gebracht van activiteiten rond mantelzorg
georganiseerd door gemeente en/of OCMW.
SEL organiseert vormingen waar zowel professionelen als mantelzorgers zijn uitgenodigd.
Via het Demo P-project van SEL wordt eraan gewerkt om personen met dementie alsook hun netwerk beter te
ondersteunen en gericht door te verwijzen. Ook werkt SEL aan meer bewustwording en een betere beeldvorming rond
dementie in de samenleving. SEL heeft samen met zijn netwerk het ‘Dementieondersteuningsplan’ in het leven geroepen.
17 / 25
Oprichting tweedehandswinkel voor kinderspullen in samenwerking met de Gezinsbond.
Op 14 november 2013 opende Twinkeltje haar deuren. Twinkeltje is een tweedehandswinkel met toffe kinderkledij en spulletjes aan lage prijzen, speciaal voor ouders van jonge kinderen die het financieel wat moeilijker hebben. Het is ook een
ontmoetingsplaats waar kinderen en ouders zich thuis voelen en waar vrijwillige medewerkers zorgen voor het onthaal en
de verkoop. Twinkeltje is het resulaat van een gedeelde visie van OCMW en gemeente Kalmthout, de Gezinsbond en heel
wat medewerkers, vrijwilligers en sympathisanten.
Brede aanbod OCMW is nog te weinig bekend bij publiek.
De dienstverlening van het OCMW wordt regelmatig gepubliceerd in de gemeentelijke nieuwsbrief of het gemeentelijk
magazine.
Verenigingen of organisaties kunnen sinds het najaar van 2016 tijdens hun samenkomsten het OCMW uitnodigen voor een
toelichting over de OCMW-dienstverlening.
Sociaal Huis nog onvoldoende bekend. Werking verder uitbouwen. Nood aan 1 centraal infopunt.
o
o
Kennis sociale kaart
Geschoold in het herkennen van de vraag achter de vraag
De éénloketfunctie werd gerealiseerd. De medewerkers van het dienstencentrum De Groten Uitleg bemannen vanaf 14
september 2015 het sociaal infopunt waar alle inwoners terecht kunnen met hun (welzijnsgerelateerde) vraag. Vragen
kunnen gesteld worden aan het loket, via telefoon of via e-mail. De medewerkers van het sociaal infopunt hebben een
opleiding gevolgd om de vraag achter de vraag te herkennen.
Op de gemeentelijke website ‘sociaal infopunt’ staat een link naar de sociale kaart opgenomen, m.n. www.socialekaart.be.
18 / 25
Mensen in een vereenzaamde situatie hebben weinig contacten. Zijn er mogelijkheden tot samenwerking met het
dienstencentrum, en het project huisbezoeken en/of inschakelen ziekenzorg?
Vrijwilligers van dienstencentrum ‘De Groten Uitleg’ bezochten elke 80-plusser via het project ‘huisbezoeken’. Dit project
liep in 2016 af. Vanaf 2017 zullen verjaardagsbezoeken worden gedaan.
Op 10 mei 2016 organiseerde dienstencentrum De Groten Uitleg een eerste wijkbabbel (Heide). De bedoeling van de
wijkbabbels is om mensen uit de wijk samen te brengen zodat zij elkaar beter leren kennen. Wanneer vervoer nodig is dan
wordt dit geregeld door het dienstencentrum, indien mogelijk via carpooling. De genodigden zijn alleenstaande 70-plussers.
Zij kunnen kennis maken met het dienstencentrum en krijgen nuttige informatie. Het initiatief werd als zeer goed beoordeeld
maar het blijft moeilijk om de uiteindelijke doelgroep (eenzamen) te bereiken.
In 2016 werden wijkbabbels voor Heide, Achterbroek en Nieuwmoer georganiseerd. In 2017 komen Dorp en Centrum aan
bod. De bedoeling is om dit project langdurig verder te zetten en eventueel te koppelen aan buurtzorgwerking.
Lokaal bestuur heeft centrale rol (maar de rol dient nog meer actief opgenomen te worden).
De evolutie binnen het zorglandschap wordt opgevolgd door het lokaal bestuur, bv. via de werkgroep ouderenzorg. Waar
mogelijk neemt de gemeente of het OCMW een actieve rol op.
De voorbereidingen worden getroffen om een zorgstrategisch plan op te maken en dit in samenwerking met de zorgregio
(Kalmthout, Essen, Wuustwezel, Brasschaat, Kapellen en Stabroek).
Alle eerstelijnsorganisaties toegang verschaffen tot een zeer breed domein aan informatie (brochures,…).
Heel wat informatie is te vinden via de gemeentelijke website en de website sociaal infopunt. Daar is echter niet alle
informatie gebundeld. Er zijn heel wat brochures ter beschikking van de gemeente, het Huis van het Kind, het sociaal
19 / 25
infopunt, onderwijs,… Deze brochures worden verspreid via de eerstelijnsorganisaties.
Bevraging/enquête bij inwoners in verband met zorg en samenwerking om te peilen naar de behoeften.
Er werd geen bevraging georganiseerd. Informeren naar de noden en behoeften kon wel gebeuren via het project
‘huisbezoeken’ van dienstencentrum De Groten Uitleg.
Er is behoefte aan meer samenwerking en overleg tussen vrijwilligersdiensten en het dienstencentrum.
Waar nodig of op vraag wordt samengewerkt tussen vrijwilligersdiensten en het dienstencentrum/de dienstencentra.
Vastgestelde nood aan proactief beleid naar mensen in armoede, chronisch zieken, anderstaligen, mensen die niet naar
OCMW stappen of geraken (drempels sociale bescherming wegnemen).
Er wordt alsmaar meer proactief gewerkt, bv. via de huisbezoeken die de vrijwilligers van het OCMW doen, de intercultureel
bemiddelaar die een brug vormt zodat gezinnen in kansarmoede vlotter aansluiting vinden in de maatschappij,…
20 / 25
Nog niet gerealiseerd, prioriteit
1 centrale wachtlijst voor woonzorgcentra (zorgdossiers) met een duidelijk toewijzingsbeleid. Overleg tussen thuisdiensten
en woonzorgcentra over aankomende dossiers (ook mensen die in dagopvang komen en die op termijn op permanente
basis in een woonzorgcentrum zouden moeten worden opgenomen).
Via de ouderenadviesraad werd gesproken over het aanleggen van 1 centrale wachtlijst voor woonzorgcentra. Een centrale
wachtlijst kan echter niet door de gemeente of het OCMW worden beheerd gezien de woonzorgcentra van Kalmthout privéinstellingen zijn. De woonzorgcentra bepalen momenteel zelf het toewijzingsbeleid.
Waar nodig wordt overleg gepleegd tussen thuisdiensten en woonzorgcentra zodat afstemming gebeurt over aankomende
dossiers.
Voorkomen van sociale onderbescherming van burgers door mensen proactief te informeren over hun rechten. Rol op te
nemen door gemeente en OCMW.
In de mate van het mogelijke worden mensen geïnformeerd via o.a. gemeentelijke nieuwsbrief. Een sluitend systeem om
alle mensen op het juiste (schakel)moment in hun leven te informeren, is moeilijk te verwezenlijken.
Indien inwoners bij het OCMW terechtkomen, wordt door de verschillende diensten een checklist ‘sociale rechten’ gebruikt.
Preventieve opvolging van mogelijke valkuilen (schakelmomenten).
Het is moeilijk om voor alle inwoners een preventieve opvolging te doen zodat vroegtijdig ingegrepen wordt bij
schakelmomenten. Dit punt werd nog niet uitgewerkt, maar wordt wel als belangrijk geacht.
21 / 25
Er is een goede kennis nodig van andere dan de eigen dienstverlening om mensen goed te kunnen informeren over andere
rechten op sleutelmomenten, bv. bij een overlijden, een opname in het ziekenhuis, huisvestingsproblemen, enz.
Indien mensen welzijnsgerelateerde vragen hebben, kunnen zij steeds terecht bij het sociaal infopunt.
Voor de geestelijke zorg medische diensten betrekken, samenwerking met huisartsen, paramedici,…
Huisartsen,… sturen mensen door naar Kruispunt, een laagdrempelig initiatief rond geestelijke gezondheid.
Samenleven mogelijk maken in ‘sociale wijken’. Realisatie van een team woonbegeleiding.
Momenteel is er geen woonbegeleidingsteam in Kalmthout. Er zijn nauwelijks ‘sociale wijken’ waar het samenleven moeilijk
verloopt. Indien er problemen zijn dan is er een rol weggelegd voor de sociale dienst van de huisvestingsmaatschappij.
Wanneer het woonproject voor personen met een beperking in de Zoete Dreef wordt gerealiseerd (7 woningen), dan zal
woonbegeleiding voorzien zijn.
Sociale kruidenier in de gemeente en de mogelijkheid om te leveren aan huis.
Dit project werd niet uitgewerkt maar de behoefte bestaat wel. Er is samenwerking mogelijk met de sociale kruidenier van
Essen. De samenwerking met de sociale kruidenier van Wuustwezel wordt onderzocht.
22 / 25
De Minder Mobielen Centrale is er in Kalmthout voor mensen met een beperkt inkomen. Voor mensen met een groter
inkomen is er in feite geen aangepast vervoer mogelijk.
De vervoersmogelijkheden binnen Kalmthout en buurgemeenten worden momenteel door studiebureau Timenco in kaart
gebracht.
Ziekenzorg ervaart problemen met het bereiken van chronisch zieken. Wie bereikt deze mensen wel?
Deze mensen worden moeilijk bereikt. Oudere personen zullen vanaf 2017 een verjaardagsbezoek kunnen krijgen door
vrijwilligers van dienstencentrum De Groten Uitleg en dienstencentrum Kruisbos. Noden kunnen dan in kaart worden
gebracht. Dit project zal verder worden uitgewerkt.
Er zal meer aandacht komen voor buurtzorg.
De thuiszorgdiensten en SEL kunnen mensen met chronische zorg bereiken.
Er is behoefte aan ontmoeting en contact. In samenwerking met ‘s Maandagse kost en welzijnsschakels wordt gewerkt aan
een laagdrempelige ontmoetingsplaats voor zwakkere groepen waar zij in activiteiten ‘anoniem’ worden meegenomen
zonder te worden gestigmatiseerd. Niet betuttelend maar gericht op empowerment.
Er dient te worden onderzocht of de doelgroep voldoende wordt bereikt en hoe toeleiding tot dergelijke initiatieven nog kan
worden bevorderd. Hierover kan overleg gebeuren met de participatiegroep van het OCMW.
Vorming rond kennis culturele achtergrond/specifieke problematiek van anderstaligen/illegalen.
De vrijwilligers van OCMW Kalmthout die in contact komen met nieuwkomers, worden begeleid in het omgaan met culturele
verschillen door de maatschappelijk werkers en de intercultureel bemiddelaar. Dit gebeurt zowel tijdens vergader- , info- en
23 / 25
vormingsmomenten voor de vrijwilligers als naar aanleiding van individuele vragen.
Nood aan ouderenconsulent (doelgroepspecifiek/verankerd binnen welzijn).
De intentie van het gemeentebestuur was om bij het begin van de beleidsperiode 2014 – 2019 een deeltijds
ouderenconsulent aan te werven. Er werd echter geopteerd om het ouderenbeleid onder te brengen in een algemeen
welzijnsbeleid waarin ouderen specifieke aandacht krijgen. Het ouderenbeleid wordt mee opgenomen via de functie van de
welzijnsconsulent.
Nood aan meer ondersteuning van complementaire gezondheidszorg. Onvoldoende kennis van het aanbod, ondanks alle
inspanningen tot bekendmaking.
o
o
o
Info te weinig gericht
Te veel info
Correcte/volledige/kwaliteitsvolle info moet beschikbaar zijn, op het moment dat je die nodig hebt
De vormen van complementaire gezondheidszorg worden momenteel nog niet aangeboden via de gemeentelijke
communicatiekanalen. Er zal worden bekeken of hierop verder kan worden ingezet.
SEL en de welzijnsraad kunnen, i.s.m. de reguliere gezondheidszorg, een rol spelen om het complementaire
gezondheidsaanbod meer bekend te maken. Bij particuliere initiatieven moet bekeken worden of het lokaal bestuur kan
inzetten op de bekendmaking van deze initiatieven.
24 / 25
Nog niet gerealiseerd, geen prioriteit
Mogelijkheid voorzien voor een discussieforum zodat lotgenoten in overleg kunnen gaan. Betaalbaar wonen voor
alleenstaanden en gezinnen.
De gemeente of het OCMW zet in principe geen discussiefora op. Inwoners kunnen een discussieforum op eigen initiatief
opzetten. Wel kunnen vragen steeds worden doorgegeven aan de gemeente of het OCMW en kunnen knelpunten via het
sociaal infopunt worden besproken.
Er wordt in Nieuwmoer een wijkhuis gebouwd. Ook andere wijken van de gemeente hebben mogelijk behoefte aan een
wijkhuis voor gebruik door verschillende doelgroepen.
Het dorpshuis van Nieuwmoer wordt momenteel gebouwd. Er is momenteel nog geen sprake van de realisatie van
dorpshuizen in de andere wijken van Kalmthout.
25 / 25