Bart Eeckhout, De puinhopen van Moureaux. Hoe het

Bron: De Morgen, Bart Eeckhout,De puinhopen van Moureaux. Hoe het
moslimfundamentalisme kon gedijen in Molenbeek. Opinie, 16.11.2015
Molenbeek. De naam is synoniem geworden voor alles wat fout kan gaan in een superdiverse
grootstad, de banlieue van West-Brussel, zeg maar. Dat is niet helemaal rechtvaardig. Molenbeek is,
om te beginnen, een flinke stad met een kleine 100.000 inwoners, vergelijkbaar met Leuven. De
armere, oudere wijken dichtbij het kanaal Brussel-Charleroi beslaan ongeveer een derde van de stad.
En ook in die moeilijkere buurten bloeit nieuw leven, en verrichten scholen en cultuurhuizen
dagelijks miraculeus werk. Er is geen getto, er zijn geen no-gozones in Molenbeek.
En toch gaat er heel wat mis in de Brusselse gemeente. Dat minister Jambon toegeeft dat "de zaak" dat wil zeggen: de gewelddadige uitwassen van de radicale islam - niet onder controle is, is niet
overdreven.(…)
Geen toeval
In minstens vier van de recente (pogingen tot) terreuraanslagen in Frankrijk en België was
Molenbeek een uitvalsbasis voor daders of verdachten.(…) Dus ja, Molenbeek heeft niet alleen een
probleem met moslimfundamentalisme, maar ook met cellen die bereid zijn om hun overtuiging in
geweld om te zetten. Ongeveer 40 procent van de bevolking is moslim in Molenbeek (…)
De radicalen vormen een minderheid, maar wel een toonaangevende, dominante minderheid. Zij
hebben de voorbije kwarteeuw vrij spel gekregen. Dat is niet eens kritiek, dat is een vaststelling.
En dan komt de verantwoordelijkheid van Philippe Moureaux - PS-burgemeester van 1992 tot 2012 onvermijdelijk in beeld. Ter verdediging van Moureaux moet worden gezegd dat het Molenbeek dat
hij in de jaren 90 erfde al een hopeloos verarmde en ruimtelijk vermassacreerde gemeente was.
Maar twintig jaar PS-beleid heeft de zorgwekkende mix van grote armoede, jongerenwerkloosheid
en fikse bevolkingsgroei (sinds 1996 is de Molenbeekse bevolking met een derde toegenomen) niet
kunnen bijsturen. En vooral: Philippe Moureaux is strategisch blind gebleven voor de
aantrekkingskracht van de radicale islam in zijn gemeente. Zijn politiek van 'nabijheid' was vooral een
strategie van cliëntelisme: Moureaux zocht moslims om op zijn lijst te gaan staan en de gemeenschap
'af te dekken', maar had geen oog voor de stille radicalisering achter gesloten gordijnen.
Socio-cultureel laboratorium
Politicoloog Bilal Benyaich: "De PS heeft uit electorale overwegingen zware fouten gemaakt in
Brussel. (…) In de jaren 80 hield ze nog een anti-radicale lijn aan, in de jaren 90 heeft ze die verlaten.
Heel wat imams hebben de salafistische islam ingang doen vinden. Ouders zijn daarin meegegaan. Zij
zijn er mee verantwoordelijk voor dat er nu ongeleide jihadistische projectielen in Brussel
rondlopen."
Zelf ontkent Moureaux elke verantwoordelijkheid.(…) Schepmans1 kaatst die bal meteen terug:
"Moureaux wou van Molenbeek een socio-cultureel laboratorium maken, maar hij dwaalde. Hier zijn
wijken ontstaan met een zeer jonge, arme bevolking die met grote families in krappe huizen leven."
Natuurlijk speelt de socio-economische context een rol: overal ter wereld schiet het radicalisme eerst
wortel in achtergestelde wijken. Dat is ook in Brussel het geval, in de sikkel van armoede rond het
kanaal (Anderlecht, Molenbeek, Laken, Schaarbeek). Jongeren die gefrustreerd zijn over hun sociale
achterstand of discriminatie, vinden in de radicale heilsleer een identiteit. Maar context verklaart
lang niet alles: de radicale islam recruteert ook in de middenklasse en geeft al wie toch al op
criminaliteit uit is, een rechtvaardiging.
Dat risico wordt nog onderschat, meent Benyaich: "Het grote probleem is dat het aantal mensen dat
in dit radicale discours van zogenaamde islamitische suprematie gelooft, echt heel hoog ligt. In
sommige wijken mag je misschien wel spreken van bijna de helft van de inwoners. Slechts een zeer
klein deel grijpt naar de wapens, maar het potentieel is enorm. Het gaat om tienduizenden jongeren
die gesocialiseerd zijn in het wij-zij-denken van extreem-rechts en islamitische extremisten, die alleen
1
Françoise Schepmans is de huidige burgemeester van Molenbeek, zij is MR (de Franstalige liberalen)
maar een oorlog zien tussen het westen en de islam. Het zijn daarom geen puriteinse moslims, maar
ze zijn potentieel een enorme visvijver voor IS en consorten."