artikel - Operatie Libero

Flavia Kleiner:
Hoe Flavia de
populisten versloeg
'Het draait tegenwoordig
volgens mij niet meer om
links en rechts, maar om
progressief tegenover
conservatief: een open
maatschappij tegenover
een gesloten, nationalistische maatschappij'
De jonge Zwitserse Flavia Kleiner voerde met haar beweging een
succesvolle campagne tegen een omstreden referendum. En haar
strijd is pas net begonnen.
haal creëren dat voorbij het populisme
gaat en met een positieve blik naar de toekomst kijkt. Hij lijkt tegenwoordig wel of
iedereen bang is voor wat komen gaat. Ik
kijk juist uit naar het jaar 2050.'
DOOR ElJA lOOIJESTIJN
+ Maak slim gebruIk van nIeuwe en oude
Z
lopende deur plat bij het
stembureau. Minstens vier keer per
jaar is er een referendum over uiteenlopende onderwerpen, aangedragen
door de politieke partijen en door de burgers zelf. De grootste partij in Zwitserland
is al jaren de Zwitserse Volkspartij (svp),
een rechts-populistische, isolationistische
partij met een afkeer van immigranten.
Dankzij de directe democratie dwongen
deze onder meer een verbod op de bouw
van minaretten af. Ongeveer een jaar geleden wilde zij haar xenofobe beleid nog
eens extra onderstrepen met een wet die
ervoor zou zorgen dat criminele immigranten het land konden worden uitgezet.
Het leek erop dat de svp dit referendum
makkelijk zou winnen, want er was nauwelijks tegengeluid.
Toen was voor Flavia Kleiner (nu 26) de
maat vol. Met haar beweging Operation Libero voerde ze een uiterst succesvolle campagne, waarna het voorstel met een meerWITSERS
Tegenlicht Uitdagers van de
democratie
Er staat veel op het spel voor de Europese
democratie in 2017. Populisten zijn een
grote machtsfactor tijdens de verkiezingen in Nederland, Frankrijk en Duitsland.
Elders zijn democratisch verkozen autocraten als Erdogan, Poetin en Trump aan
de macht. Ook de internetrevolutie, ooit
omarmd als hoeder van de vooruitgang,
toont inmiddels haar schaduwkant via
derheid van 58,9 procent werd afgewezen.
We spreken Kleiner, toen nog een student
en nu fulltime activist, via Skype. Ze is in de
vs op een zesweekse studiereis en heeft net
met veel plezier de Women's March in Washington bezocht. 'Het was zo cool,' zegt
ze. 'Ik vind demonstaties niet altijd het
meest effectief, maar het is geweldig om
die empowerment te zien.'
Wat is volgens de zelfbenoemde 'strijder
tegen populisten' dan wel effectief?
We besloten geen partij op te richten, maar
een beweging, zodat mensen die al verbonden zijn aan een politieke partij ook onderdeel kunnen zijn van Operation Libero.
We willen onze visie op het land laten zien
en hopen dat onze denkbeelden overgenomen worden door de bestaande partijen.
En dat gebeurt ook: van zo'n beetje elke
partij behalve de svp zijn er parlementariers lid van onze organisatie.'
media
'De svp probeert overal angst te zaaien en
verspreidt keiharde leugens om stemmen
te trekken. Wij hebben met man en macht
elk statement weerlegd. Zij hebben internettrollen, wij hebben online strijders. Het
verschil is dat wij vechten met argumenten
en feiten. De svp had bij alle Zwitsers een
eigen krant in de bus gedaan, vol misleidende berichten en foute statistieken. Wij
hebben de volgende dag meteen de vijf
grootste leugens daaruit gehaald en die
feiten naar alle nationale kranten gestuurd. Die week ging het in de media alleen nog maar over het factchecken van de
sVP. Zo hebben we de media voor ons
gebruikt.'
+ Weet dat je gaat winnen
+ Ga boven de partIjen staan
'Veel mensen zijn er niet zeker van dat er
iets gedaan kan worden tegen populisten.
'Operation Libero is opgericht in 2014, na
een initiatief van de svp tegen wat ze "masMaar wij wisten gewoon dat we het refesa-immigratie" noemden. We waren terendum zouden winnen. Zo gaje op een
leurgesteld in de toon van het debat. De
andere manier de strijd aan. We zijn vechandere politieke partijen gingen mee in
ters. We hebben onszelf getraind om overhet verhaal van de svp dat immigratie een
al tegen in actie te komen. Bij elk onwaar
probleem zou zijn. Voor ons is immigratie
statement gingen wij er keihard tegenin.'
een verrijking en is Zwitserland een land
van mogelijkheden, geen
+ Frame je eigen verhaal
openluchtmuseum.
'We richten ons in eerste instantie op onze
eigen boodschap, en niet tegen die van een
ander. Zo hebben we ervoor gezorgd dat
twitterdemocratie en nepnieuws op sohet debat op een andere manier gevoerd
ciale media. Tegenlicht vraagt zich af of de
werd. De boodschap van de svp klonk catdemocratie opnieuw uitgevonden moet
chy: dit is je kans om criminele buitenlanworden en doet dat met vier belangrijke
ders het land uit te sturen. Als we daar tedenkers: de Ijslandse politica Birgitta
genin zouden gaan, zouden wij criminelen
gaan verdedigen. Dan zou de svp zeker geJonsdottlr, internetscepticus Evgeny
Morozov, de Franse politiek strateeg
wonnen hebben.
Maar we lieten een ander geluid horen. We
PatrickStefanlnl en de Italiaanse cabaretier/politicus Beppe Grillo.
wilden laten weten wat dit betekende voor
alle Zwitsers. We zeiden: luister, dit is een
bedreiging van onze democratie. De wetVPRO Tegenlicht
gever gaat hiermee op de stoel van de rech~ ZONDAG, NPO 2, 21.05-22.00 UUR
ter zitten. Het druist in tegen de rechtsstaat
+ Vecht met duIdelijke taal
en dat is een bedreiging van onze maatschappij. Deze wet zou betekenen dat menn die twee keer binnen tien jaar te snel
rijden, de grens over gezet konden worden.
erwijl Zwitserse burgers alleen een bbete
zouden krijgen. Die tweedeling in de maatschappij is niet wenselijk.'
ak stemmers duIdelijk wat er op het
spel staat
Het lukte om mensen te laten begrijpen
dal die nieuwe wet ook voor hen een fundamen tele kwestie was. En toen konden we
de vraag bij de svp neerleggen: leggen jullie maar eens uitwaaromje onze rechtsstaat onder vuur neemt. Op deze manier
lieten we ook zien dat hun interpretatie
niet de enige was. We zeiden: zo zien wij
democratie en onze maatschappij. We willen vechten voor onze fundamentele waarden. Ook dat is cruciaal geweest.
Het draait tegenwoordig volgens mij niet
meer om links en rechts, maar om progressief tegenover conservatief; een open
maatschappij tegenover een gesloten, nationalistische maatschappij. Je moet een ver-
'Ik vind dat onze kant soms iets te sophisticated is. We spreken in genuanceerde taal,
met keurige beelden. Maar ik denk datje
populair kunt zijn zonder populistisch te
zijn. Het is mogelijk om je punt te maken
in één beeld en vijf woorden. Het is moeilijk, maar daar moeten we allemaal veel
harder aan werken.
Het is een krachtige boodschap dat er iets
gedaan kan worden aan populisme. We
zijn voor vrede, vrijheid en democratie en
we kunnen de strijd winnen. Elke dag hebben we de kans om deze waarden te heroveren. Met het referendum hebben we
niet alleen dit wetsvoorstel van tafel gehaald. We hebben mensen er ook opnieuw
op gewezen wat democratie betekent, wat
de rechtsstaat betekent. En dat is een nog
grotere overwinning.'