Gelijkekansen- en Diversiteitsplan 2011 Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening Uiterlijke datum van indiening: woensdag 1 juni 2011 Timing: - Evaluatie van periode 01/01/2010 tot 31/12/2010 - Actieplan voor periode 01/01/2011 tot 31/12/2011 - Cijfergegevens op basis van de situatie op 31/12/2010 1. Beschrijving van het beleidsdomein / entiteit 1.1. Algemene coördinaten 1. Beleidsdomein: Naam: Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening Vooruitgangstraat 189 1030 Brussel 2. 0fficiële emancipatieambtenaar – per entiteit: Naam: Nadia De Clercq Functie: adjunct-afdelingshoofd personeel en organisatie Entiteit: Vlaamse Maatschappij voor Watervoorziening Adres: Vooruitgangstraat 189, 1030 Brussel Telefoon: 02/238 96 40 E-mail: [email protected] % van de functie vrijgesteld voor EZ: / 3. Verantwoordelijke op niveau beleidsdomein Naam: Functie: Entiteit: Adres: Telefoon: E-mail: 4. Lid van het strategisch bureau Naam: Functie: Entiteit: Adres: Telefoon: E-mail: In dit plan worden de benamingen van de niveaus K, Ma, Mb en U/W, zoals gebruikt binnen de VMW, vervangen door respectievelijk A, B, C en D. .2. Personeelsbestand (situatiebeschrijving op 31/12/2010) 1. Cijfermatige beschrijving van het personeelsbestand : Zie bijgevoegde tabel in excel 2. Beschrijving van het personeelsbestand in woorden : Vrouwen Het personeelsbestand van de VMW bestaat voor 77% uit mannen en voor 23% uit vrouwen. Dit betekent een daling van 1% van het aantal vrouwen ten opzichte van het jaar 2009. Het aantal vrouwen is als volgt verdeeld over de verschillende niveaus: Niveau A: 11,5 % - niveau A bedraagt 8,5 % van het totale personeelsbestand Niveau B: 9,8 % - niveau B bedraagt 8,7 % van het totale personeelsbestand Niveau C: 51 % - niveau C bedraagt 27,2 % van het totale personeelsbestand Niveau D: 27,7 % - niveau D bedraagt 55,6 % van het totale personeelsbestand Van alle vrouwelijke personeelsleden is 51 % werkzaam in niveau C en 27,7 % werkzaam in niveau D; zij oefenen voornamelijk administratief uitvoerende functies uit. Het aantal vrouwelijke personeelsleden tewerkgesteld in niveau A is, ten opzichte van eind 2009, gelijk gebleven. Het aantal vrouwelijke personeelsleden tewerkgesteld in niveau B is gestegen met 1 personeelslid, van 33 eind 2009 naar 34 eind 2010. De uitdaging voor de komende jaren bestaat erin om het aantal vrouwen in niveau A en B verder te verhogen zodat ook de doorstroom van vrouwen naar managementfuncties mogelijk wordt. In 2010 bekleedden 10 personen een managementfunctie in de VMW (N of N-1 – bij VMW graad directeur en hoger), waaronder 1 vrouw. Personen van allochtone afkomst Eind 2010 telde de VMW 2 personen van allochtone afkomst, met name 2 personen in een arbeidersfunctie binnen het niveau D. Dit aantal is ongewijzigd tegenover 2009. Het is belangrijk de komende jaren te werken aan een verhoging van het aantal personen van allochtone afkomst binnen alle niveaus. Personen met een arbeidshandicap Eind 2010 telde de VMW 4 personen met een arbeidshandicap, waarvan 1 persoon in niveau C en 3 personen in niveau D. Het is belangrijk te vermelden dat de bovenvermelde cijfergegevens zijn opgesteld op basis van een vrijwillige registratie van personen met een arbeidshandicap en van allochtone afkomst. In werkelijkheid stelt de VMW mogelijks meer personeelsleden uit deze beide doelgroepen tewerk. Kortgeschoolden De VMW telde eind 2010, 823 medewerkers in niveau D (ten opzichte van 830 eind 2009 en 849 eind 2008). Het niveau D omvat dus 55,6 % van het totaal aantal personeelsleden in de VMW. Ervaren medewerkers Eind 2010 maakten ervaren werknemers (vanaf 45 jaar) 59 % uit van het totale personeelsbestand, ten opzichte van 57,8 % eind 2009 en 53% eind 2008. De groep van ervaren werknemers is als volgt verdeeld over de verschillende niveaus: Niveau A: 5,9 % Niveau B: 4,4 % Niveau C: 25,8 % Niveau D: 63,9 % Binnen elk niveau bedraagt het percentage van ervaren medewerkers: Niveau A: 41,3 % - niveau A bedraagt 8,5 % van het totale personeelsbestand Niveau B: 30,2 % - niveau B bedraagt 8,7 % van het totale personeelsbestand Niveau C:56,5 % -niveau C bedraagt 27,2 % van het totale personeelsbestand Niveau D:68,3 % -niveau D bedraagt 55,6 % van het totale personeelsbestand De niveaus A, C en D kennen een sterke oververtegenwoordiging van ervaren medewerkers. Deze tendens manifesteert zich het meest in niveau D. Niveau B kent een meer evenwichtige vertegenwoordiging van het aantal ervaren medewerkers. De uitdaging voor de VMW tijdens de komende jaren zal erin bestaan om een meer evenwichtige verdeling van personeelsleden uit de verschillende leeftijdscategorieën te bekomen. Dit is zeer belangrijk ondermeer voor het behoud en de overdracht van de kennis van ervaren medewerkers naar hun jongere collega’s. 1.3. Personeelsbeleid 1. Wervings- en selectiebeleid Zoals in 2009 werden ook in 2010 meerdere wervingsprocedures doorlopen. Bij de publicatie van de vacatures werd, zoals reeds vele jaren, steeds de aanmoedigingsclausule opgenomen om mensen uit ondervertegenwoordigde groepen (bij VMW : vrouwen, personen van allochtone afkomst en personen met een arbeidshandicap) aan te moedigen om zich kandidaat te stellen. De vacatures worden bekendgemaakt bij de doelgroepen “personen van allochtone afkomst” en “personen met een arbeidshandicap” via de instrumenten die vanuit de Vlaamse Overheid worden geboden (Wervend Werven). Daarnaast wordt het management aangemoedigd om bij de invulling van startbaan- en vervangingsovereenkomsten, in eerste instantie op zoek te gaan naar personen van allochtone afkomst en/of personen met een arbeidshandicap (o.a. in het kader van het VESOC-startbaanproject). De laatste jaren wordt de VMW ook geconfronteerd met het gegeven dat er voor sommige functies een zeer gering aanbod is op de arbeidsmarkt. Mogelijks kan het actiever benaderen van de doelgroepen personen van allochtone afkomst en personen met een arbeidshandicap, bijdragen tot de invulling van deze vacatures in knelpuntfuncties. Alle vacatures worden ook op de eigen VMW-website vermeld. Bij de laatste herwerking van de VMW-website werd in het hiervoor afgesloten dienstencontract voorzien om bij de herwerking de criteria voor het bekomen van het Any-surferlabel mee te nemen. 2. Introductie- en vormingsbeleid In 2010 werden in de VMW ruim 27.000 uren besteed aan vorming wat een lichte stijging betekent tegenover in 2009. Het aandeel van de vrouwen in deze vormingsuren bedroeg 30 %. Vrouwen vormen 23 % van het personeelsbestand van de VMW. Volgens niveau bekeken, lag de verdeling van deze vormingsuren op 29,3 % voor niveau A, 15,2 % voor niveau B, 23,7 % voor niveau C en 31,8 % voor niveau D. Niveau A vormt 8,5 % van het personeelsbestand, niveau B 8,7 %, niveau C 27,2 % en niveau D 55,6 %. De tijdsbesteding aan vorming is voor niveau U met 22 % gestegen tegenover in 2009. De stijging is hoofdzakelijk toe te schrijven aan de grootschalige organisatie van opleidingen MS Office en werken aan leidingen uit asbestcement. De medewerkers van niveau B hadden in 2010 het laagste aandeel in het totaal van de gevolgde vormingsuren. Algemeen daalt de vormingsparticipatie met de leeftijd, dit is ook zo bij de VMW. In het vormingsprogramma van 2010 stonden 2 thema’s centraal: werken met de upgrade van de geïmplementeerde systemen en het ondersteunen van de generieke kerncompetenties zoals resultaatgerichtheid, betrouwbaarheid, voortdurend verbeteren en samenwerken. Deze competenties zijn in 2010 meer op de voorgrond getreden o.a. met het oog op het integriteitbeleid en het project Vooruitgang. Vorming en ontwikkeling start voor de individuele medewerkers bij de aanvang van hun loopbaan. Hiervoor organiseert de directie Personeel en Organisatie een tweedaags onthaalprogramma voor nieuwe medewerkers. Nieuwe medewerkers van niveau A doorlopen in het kader van hun stage een introductieprogramma. Tijdens deze periode maken ze kennis met alle afdelingen van de centrale directie en/of provinciale directies. 3. Doorstroombeleid In uitvoering van het wervingsplan 2010 werden een aantal interne mutaties doorgevoerd, dit zowel in technische als in administratieve functies. De uitvoering van het bevorderingsplan 2010 voor de invulling van leidinggevende functies, gebeurde begin 2011. In 2010 werd intensief verder gewerkt aan de opmaak van het nieuwe personeelsplan voor de VMW. Hierbij werden ook een aantal algemene principes voor een nieuw loopbaanbeleid uitgewerkt. De klemtoon hierbij ligt op het voorzien van maximale doorgroeimogelijkheden voor alle personeelsleden, zowel binnen éénzelfde niveau als niveau-overschrijdend, waarbij geen diplomavereisten meer worden gesteld voor bevordering en de doorgroei gebeurt op basis van verworven kennis, ervaring en competenties. In 2011 zal het nieuw personeelsplan en het nieuw loopbaanbeleid concreet worden uitgewerkt en geïmplementeerd in de organisatie. 4. Combinatiebeleid In 2006 werd in de VMW gestart met een project voor structureel telewerk met vier personeelsleden. In 2010 startte één (bijkomend) personeelslid met structureel telewerken Eind 2010 nam het occasioneel telewerken toe, vooral bij de centrale directies die in oktober 2010 zijn verhuisd naar een nieuw kantoorgebouw in een “anders werken-omgeving”. Naar aanleiding van deze verhuis van de centrale directies werd een tevredenheidsmeting gedaan bij de personeelsleden van de centrale directies, waaruit bleek dat er interesse was voor tele(thuis)werken bij de betrokken personeelsleden. Deze interesse werd nogmaals bevestigd tijdens de tweede tevredenheidsmeting die begin 2011, d.i. drie maanden na de verhuis van de centrale directies, werd gedaan. Het uitwerken van een algemeen kader om het gebruik van tele(thuis)werken te introduceren en/of te faciliteren in alle directies, kan een belangrijk element betekenen in het verhogen van het aantal vrouwen in leidinggevende en managementfuncties. 1.4. Overlegorganen 1. Werkgroep(en) gelijke kansen en diversiteit In 2006 is de werkgroep diversiteit opgericht, samengesteld uit de emancipatieambtenaar en één afgevaardigde per vakorganisatie. Binnen deze werkgroep zijn in 2010 geen initiatieven genomen voor een bijeenkomst. De werkgroep is wel bijeengekomen in maart 2011 voor de bespreking van de opmaak van het diversiteitsplan 2011. Tussen de directie personeel en organisatie en de afdeling communicatie binnen de centrale directies bestaat ook een voortdurende samenwerking voor het realiseren van bepaalde acties in het kader van diversiteit. Ook in het kader van aanwervingsprocedures en het bezoeken van jobbeurzen wordt intens samengewerkt tussen de directie personeel en organisatie en de afdeling communicatie. 2. Andere overlegorganen Het gelijke kansen- en diversiteitplan wordt meegedeeld aan het Directieteam, d.i. de maandelijkse vergadering van de leden van de algemene directie, de directeur personeel en organisatie, de directeur financiën en controlling en de vier provinciaal directeurs. Naast het gelijke kansen- en diversiteitsplan zelf, worden ook nota’s ter bespreking voorgelegd aan het Directieteam over o.a. de beschikbare instrumenten voor het actief benaderen van de kansengroepen bij de invulling van tijdelijke contracten, de mogelijkheden tot het bekomen van een rendementsondersteuning voor personeelsleden met een arbeidshandicap,… Het gelijke kansen- en diversiteitplan wordt ook voorgelegd aan het Tussenoverlegcomité (TOC), dat is samengesteld uit afgevaardigden namens de overheid en afgevaardigden namens de vakorganisaties. 1.5. Monitoring 1. Nulmeting De in 2010 geplande nulmeting, werd verschoven naar 2011 wegens de verhuis naar een nieuwe kantoorgebouw van de centrale directies. 2. Intake Bij de indiensttreding van nieuwe personeelsleden in 2010 werden, zoals reeds enkele jaren gebeurt, gegevens opgevraagd over afkomst en handicap, dit in het kader van vrijwillige registratie. Deze bevraging gebeurt aan de hand van de aanwervingskaart, waarbij nog diverse andere gegevens worden opgevraagd bij de nieuwe personeelsleden. De bevraging m.b.t. afkomst gebeurt op basis van de VESOC-definitie van het begrip “persoon van allochtone afkomst”, die wordt gebruikt in het kader van het diversiteitsbeleid bij de Vlaamse overheid. De bevraging m.b.t. arbeidshandicap is beperkt tot het gegeven “mindervalide + percentage”, en gebeurt dus niet op basis van de VESOC-definitie van het begrip “arbeidshandicap” in het kader van het diversiteitsbeleid bij de Vlaamse overheid. 3. Sollicitatie Bij een sollicitatie worden aan de sollicitant geen gegevens opgevraagd over afkomst en arbeidshandicap omdat het opvragen van dergelijk gegeven voorafgaandelijk aan een selectieprocedure, te delicaat blijkt te zijn. 4.Cijfers m.b.t. de vertegenwoordiging van de kansengroepen in het personeelsbestand. Het gaat om een vrijwillige registratie van allochtonen en personen met een arbeidshandicap zodat de VMW mogelijks meer personeelsleden uit deze doelgroepen tewerkstelt. 5. Toegankelijke websites. Zie bijgevoegde tabel in Excel. 1.6. Doelstellingen diversiteit in de aansturingsinstrumenten Het BBP 2008-2012 voor de VMW bevat de volgende tekst met betrekking tot diversiteit: “Diversiteit op de werkvloer zorgt voor een nieuwe dynamiek en geeft de mogelijkheid om talenten van mensen beter te ontwikkelen en de arbeidsmarkt adequater te benaderen.” In de planningsdocumenten van de directieleden werd een doelstelling met betrekking tot diversiteit opgenomen. Directieleden zullen hierop geëvalueerd worden op het einde van het kalenderjaar. Het is de bedoeling deze doelstelling verder te laten cascaderen doorheen de organisatie. De VMW past de algemene streefcijfers, die voor het geheel van de Vlaamse Overheid zijn bepaald voor de vertegenwoordiging van vrouwen, arbeidsgehandicapten en allochtonen, toe op de instroom. 1.7. Evaluatie gelijkekansen- en diversiteitsplan 2010 De acties zijn gebundeld rond de volgende HR-onderdelen: Werving & selectie, instroom, onthaal Vorming/talentontwikkeling/doorstroom Sensibilisering/cultuurverandering Monitoring (metingen kansengroepen) Toegankelijkheid (gebouw, werkplek, ICT) 1. Gender HR-onderdeel Actie Doelstelling Verantwoordelij ke voor de actie Indicatoren (meetfactoren) Sensibilisering cultuurverandering Opzetten projecten ‘anders werken’ Faciliteren combinatie werk-privé via alternatieve vormen van werkorganisatie, voornamelijk telewerken Verhoging aantal werknemers binnen project structureel en occasioneel telewerken Werving/Selectie Accent op troeven VMW inzake combinatie werk-privé bij publicatie van vacatures Verdere verhoging aantal vrouwen in niveau A en B Algemene Directie, Provinciale Directeurs en afdelingshoofden, Directie Personeel en Organisatie en regionale personeelsverant woordelijken Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverant woordelijken Aantal vrouwen aangeworven in niveau A en B Geef deze meetfactor een score, vb van 010 7 4 Motivatie - aantal personen met structureel telewerk steeg van 3 in 2009 naar 4 in 2010 - gebruik van occasioneel telewerk steeg van 363,5 dagen in 2009 naar 583,5 dagen in 2010 - vooral in de centrale directies wordt occasioneel getelewerkt -in 2010 werden 18 personeelsleden aangeworven in de niveau’s A en B, waaronder 5 vrouwen -bij de publicatie van vacatures werd de mogelijkheid tot telewerken nog niet vermeld omdat in 2011 een globaal kader voor telewerken zal worden uitgewerkt. 2. Personen met een arbeidshandicap HR-onderdeel Actie Doelstelling Verantwoordelijke voor de actie Indicatoren (meetfactoren) Geef deze meetfactor een score, vb van 010 8 Toegankelijkheid ANY-surferlabel meenemen bij verdere vernieuwing van website VMW Toegankelijkheid website vergroten voor slechtzienden Afdeling Communicatie Verhoging toegankelijkheid van website Monitoring Actuele en correcte rapportering van personeelsgegevens aan de hand van vragenlijst Werkelijke vertegenwoordiging doelgroep weergeven Directie Personeel en Organisatie Stijging aantal werknemers met arbeidshandicap zonder nieuwe instroom 2 Werving/Selectie Bij vaststelling van de personeelsbehoeften, aanduiden van de functies die in aanmerking komen voor tewerkstelling van arbeidsgehandicapten. Instroom van Directie Personeel en arbeidsgehandicapten Organisatie, provinciale verhogen directeurs en regionale personeelsverantwoorde -lijken Aanduiding van de functies die in aanmerking komen voor arbeidsgehandicapten in het wervingsplan voor 2010 2 Motivatie -de VMW-website werd herwerkt met inachtname van de criteria voor het bekomen van het ANYsurferlabel, het label zelf werd nog niet aangevraagd in 2010 -bij de aanwerving van nieuwe personeelsleden werd dit gegeven opgevraagd, maar niet volgens de VESOCdefinitie voor PMAH -de geplande nulmeting werd uitgesteld naar 2011 wegens de verhuis van de centrale directies naar een nieuw kantoorgebouw -de aanduiding van de functies die in aanmerking komen voor PMAH, werd besproken bij de vaststelling van de personeelsbehoeften voor 2010, de concrete aanduiding gebeurde niet 3. Personen van allochtone afkomst HR-onderdeel Actie Monitoring Actuele en correcte rapportering van personeelsgegevens aan de hand van vragenlijst Werving/Selectie In samenwerking met Jobpunt Vlaanderen/entiteiten binnen de Vlaamse Overheid, samenwerking creëren met regionale toeleidersorganisaties Doelstelling Verantwoordelijke voor de actie Indicatoren (meetfactoren) Werkelijke vertegenwoordiging doelgroep weergeven Directie Personeel en Organisatie Stijging aantal werknemers van allochtone afkomst zonder nieuwe instroom Instroom van allochtonen verhogen Directie Personeel en Organisatie en regionale personeelsverantwoordelijken Afspraken inzake samenwerking met toeleidersorganisaties opgenomen in draaiboek aanwervingen Geef deze meetfactor een score, vb van 010 4 8 Motivatie -bij de aanwerving van nieuwe personeelsleden werd dit gegeven opgevraagd volgens de VESOC-definitie voor personen van allochtone afkomst -de geplande nulmeting werd uitgesteld naar 2011 wegens de verhuis van de centrale directies naar een nieuw kantoorgebouw -vanaf 2011 zorgt Jobpunt Vlaanderen voor de bekendmaking van vacatures bij de kansengroepen -VMW publiceert alle vacatures via Jobpunt Vlaanderen -draaiboek aanwervingen moet nog verder worden uitgeschreven 4. Kortgeschoolden HRActie onderdeel Monitoring Actuele en correcte rapportering van personeelsgegevens aan de hand van vragenlijst 5. Ervaren werknemers HR-onderdeel Vorming/talentontwikkeling/ doorstroom Vorming/talentontwikkeling/ doorstroom Doelstelling Verantwoord Indicatoren elijke voor (meetfactoren) de actie Werkelijke vertegenwoordiging doelgroep weergeven Directie Personeel en Organisatie Stijging aantal kortgeschoolden zonder nieuwe instroom Geef deze meetfactor een score, vb van 0-10 0 Motivatie -de geplande nulmeting werd uitgesteld naar 2011 wegens de verhuis van de centrale directies naar een nieuw kantoorgebouw Actie Doelstelling Verantwoordelijke voor de actie Indicatoren (meetfactoren ) Geef deze meetfactor een score, vb van 010 5 Peter-/meterschap implementeren binnen de VMW met als doel “meer ervaren werknemers een nieuwe coachende rol te geven, kennisoverdracht te voorzien en nieuwe (recent aangeworven of gemuteerde) medewerkers bij te staan binnen het socialiseringsproces” opleidingstraject rond algemeen management in het kader van succession planning voor kadermedewerkers met ervaring Mentorrol ervaren werknemers, kennisoverdracht en socialiseren nieuwe medewerkers Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverantwoordelijken Tevredenheid van ervaren en nieuwe werknemers verhoogt en kennisoverdrac ht vindt plaats Proactief omgaan met kennisoverdracht, succession planning Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverantwoordelijken Duidelijk plan 10 m.b.t. kennisoverdrac ht, succession planning Motivatie -kader voor petermeterschap werd uitgewerkt, concrete toepassing in de praktijk is voorzien vanaf 2011 -managementsopleidingen werden georganiseerd in 2010 -planning m.b.t; kennisoverdracht is voorzien in BBP 20082012 en wordt verder uitgewerkt 6. Kansenthema seksuele geaardheid op de werkvloer : geen acties voor dit kansenthema 7. Acties gericht op meerdere kansengroepen, thema’s HR-onderdeel Actie Doelstelling Werving/Selectie Opname aanmoedigingsclausule in publicatieberichten Instroom van vrouwen, PMAH en allochtonen verhogen Werving/Selectie Streefcijfers voor de instroom van PMAH (4,5%) en van allochtonen toepassen op de invulling van vacatures in startbaanen vervangingsovereenkomsten Instroom van PMAH en allochtonen verhogen Werving/Selectie Bij aanwervingsprocedures werken met een gestructureerd CV waarin gegevens m.b.t. arbeidshandicap, allochtone afkomst op vrijwillige basis worden opgevraagd Monitoring van het bereiken van PMAH en allochtonen bij de publicatie/invullin g van vacatures Verantwoordelijke voor de actie Indicatoren (meetfactoren) Directie Personeel en Organisatie, provinciale directeurs en afdelingshoofden, regionale personeelsverantwoordelijken Directie Personeel en Organisatie, provinciale directeurs en afdelingshoofden, regionale personeelsverantwoordelijken Percentage instroom van vrouwen, PMAH en allochtonen op totale instroom Directie Personeel en Organisatie en regionale personeelsverantwoordelijken Gegevens 5 beschikbaar inzake het bereiken van arbeidsgehandicapten , allochtonen en kortgeschoolden bij de invulling van vacatures Percentage instroom van PMAH en allochtonen op totale instroom, in startbaan- en vervangingsovereenkomsten Geef deze Motivatie meetfacto r een score, vb van 0-10 10 -aanmoedigingsclausule werd opgenomen in alle publicaties m.b.t. vacatures 4 -de actie werd gecommuniceerd via de personeelsverantwoordelijken -in 2010 kwamen 2 allochtone personeelsleden en 1 personeelslid met een arbeidshandicap in dienst met een startbaan- of vervangingsovereenkomst --bij de aanwerving van nieuwe personeelsleden werd dit gegeven opgevraagd volgens de VESOC-definitie voor personen van allochtone afkomst, niet volgens de VESOC-definitie voor PMAH - na overleg met Jobpunt Vlaanderen werd dit gegeven niet opgevraagd voorafgaand aan de selectieprocedure Sensibilisering/ cultuurverandering Sensibilisering/ cultuurverandering Jaarkalender (2011) maken en verdelen op basis van tekeningen van werknemers en kinderen en kleinkinderen mbt thema diversiteit, slagzinnen boven elke tekening plaatsen Doelstelling met betrekking tot diversiteit opnemen in planningsdocument Directeurs en laten cascaderen doorheen de organisatie Thema diversiteit meer laten leven binnen de werkomgeving Directie Personeel en Organisatie, Afdeling Communicatie en regionale personeelsverantwoordelijken Werknemers communiceren onderling over thema diversiteit 10 -diversiteitskalender 2011 werd opgemaakt met kunstwerken ingezonden door personeelsleden -de kalender werd begin 2011 verdeeld onder alle personeelsleden Evaluatie m.b.t. thema diversiteit laten doorstromen binnen organisatie Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverantwoordelijken Thema diversiteit opgenomen in evaluaties 5 -thema diversiteit werd opgenomen in de functioneringsevaluatie voor de leden van het Directieteam -de cascade doorheen de organisatie dient nog verder te gebeuren 2. Gelijkekansen- en diversiteitsplan 2011 2.1. Probleembeschrijving De percentages geven duidelijk aan dat er in het personeelsbestand van de VMW een ondervertegenwoordiging is van de volgende doelgroepen : - vrouwen in het algemeen en vrouwen in managementsfuncties in het bijzonder; personen van allochtone afkomst; personen met een arbeidshandicap. Vrouwen vormen 23 % van het totale personeelsbestand. Vrouwen zijn vooral sterk vertegenwoordigd in uitvoerende administratieve functies in het niveau C. In de niveaus A (32%), B (17,5%) en D (12%) zijn vrouwen minder sterk vertegenwoordigd. De VMW is een organisatie waarin overwegend functies voor technische profielen voorkomen. Traditioneel, vanuit de situatie op de arbeidsmarkt, bieden zich meer mannen dan vrouwen aan voor deze functies. Om het streefcijfer van 33 % vrouwen in managementsfuncties (N-1) te kunnen bereiken, zal het aandeel van de vrouwen in het niveau A en B moeten toenemen. Personen met een arbeidshandicap (PMAH) en personen van allochtone afkomst zijn sterk ondervertegenwoordigd in het personeelsbestand van de VMW. Om de streefcijfers voor deze doelgroepen te bereiken, met name 4,5 % PMAH en 4 % allochtonen, moet de VMW bij aanwervingen zorgen voor een grotere instroom vanuit deze doelgroepen. De voorwaarde om dit te kunnen realiseren, is dat de VMW bij de aankondiging van vacatures, effectief deze groepen binnen de arbeidsmarkt bereikt. Ervaren medewerkers (+ 45 jaar) zijn zeer sterk vertegenwoordigd in het personeelsbestand van de VMW, vooral in het niveau D. Zowel in het kader van kennisborging en -overdracht als in het kader van het (kunnen) voeren van een leeftijdsbewust personeelsbeleid, is het belangrijk dat er een goed (beter) evenwicht wordt bereikt in de vertegenwoordiging van de verschillende leeftijdsgroepen binnen het personeelsbestand van de VMW en dat ervaren medewerkers tot aan hun pensionering actief kunnen blijven bijdragen aan het vervullen van de opdrachten van de VMW. Kortgeschoolden zijn eveneens goed vertegenwoordigd in de VMW, maar hun aantal ligt wellicht lager dan het totaal aantal personeelsleden werkzaam in niveau D omdat een aantal personeelsleden tewerkgesteld in het niveau D, hoogstwaarschijnlijk beschikken over een diploma HSO en bijgevolg niet beantwoorden aan de gebruikte definitie van “kortgeschoolde”. De cijfergegevens waarover de VMW op dit ogenblik beschikt m.b.t. de aanwezigheid van PMA, allochtonen en kortgeschoolden, zijn tot stand gekomen via een vraag tot vrijwillige registratie. Bovendien is niet voor elke medewerker het hoogst behaalde diploma geregistreerd. Hierdoor stroken de beschikbare cijfergegevens vermoedelijk niet helemaal met de realiteit. 2.2. Oplossingsstrategie Om een betere vertegenwoordiging van vrouwen in managementsfuncties te bekomen, moet het aandeel van vrouwen in de niveaus A en B verder worden verhoogd tot de helft. In niveau A kunnen vrouwen doorstromen naar managementfuncties, waarin vrouwen op dit ogenblik sterk ondervertegenwoordigd zijn bij de VMW. Maatregelen die de instroom van vrouwen in deze niveaus kunnen verhogen zijn: Het benadrukken van de troeven die de VMW heeft op vlak van de combinatie werk-privé De verdere ontwikkeling van vormen van telewerk. Het beschikken over genderneutrale functiebeschrijvingen is ook zeer belangrijk voor de aanwerving van vrouwen en de doorgroei van vrouwen naar managementsfuncties en andere leidinggevende functies. Om de aanwezigheid van allochtonen in het personeelsbestand te verhogen, wordt het verder zetten van de actieve benadering van deze doelgroep bij de invulling van vacatures voorgesteld. Naast de samenwerking met Jobpunt Vlaanderen voor de publicatie en invulling van vacatures, kan ook waar mogelijk gebruik worden gemaakt van de toegewezen consulenten bij de VDAB. De streefcijfers voor de instroom van allochtonen worden in eerste instantie toegepast op de invulling van vacatures in startbaan- en vervangingsovereenkomsten, waarvoor geen statutair wervingsexamen moet worden afgelegd. Ook het verhogen van het aandeel van arbeidsgehandicapten in het personeelsbestand vergt een actieve benadering van deze doelgroep. Daarnaast vergt de effectieve inschakeling van arbeidsgehandicapten een individuele aanpak en opvolging op de werkvloer. Het inschrijven in het VMW-personeelsstatuut van de regeling m.b.t. voorbehouden betrekkingen, die reeds van toepassing is voor de diensten van de Vlaamse overheid, is een belangrijke stap naar deze doelgroep toe. Zeer belangrijk voor deze doelgroep is ook de toegankelijkheid van de website van de VMW en het aanvragen van het ANY-surferlabel. Naar ervaren werknemers toe wordt de effectieve toepassing in de praktijk van het peter-meterschap een uitdaging voor 2011. Het inschrijven in de personeelsreglementering van de mogelijkheid om een formeel overleg aan te vragen voor alle personeelsleden die gedurende drie maanden onafgebroken met ziekteverlof zijn, kan ertoe bijdragen dat oudere personeelsleden effectief tot aan hun pensionering een haalbare en betekenisvolle job kunnen opnemen bij de VMW. Dit laatste werd ook als aandachtspunt vooropgesteld door de Commissie personeelsbeleid en door de Werkgroep diversiteit. Naar kortgeschoolden toe, die bij de VMW goed vertegenwoordigd zijn, worden geen specifieke acties opgenomen voor 2011. Hierboven werd reeds vermeld dat de personeelsleden van het niveau D, die 55,6 % van het totale personeelsbestand uitmaken, in 2010, 31,8 % van het totaal aantal vormingsuren hebben opgenomen. Vanuit de werkgroep diversiteit wordt voorgesteld om aan personeelsleden van het niveau D, in het bijzonder degenen die niet beschikken over een HSO-diploma, de kans te geven om zich bij te scholen op administratief vlak. Vanuit de werkgroep wordt tevens voorgesteld om voor alle personeelsleden die op eigen initiatief opleidingen volgen in hun vrije tijd en dit aan de VMW mededelen, dit gegeven te registreren bij de personeelsgegevens (opleidingsfiche). Dit laatste voorstel kan worden meegenomen bij de geplande implementatie van het softwarepakket Easyplan, waarin gegevens met betrekking tot de competenties van medewerkers zullen worden opgenomen. In het kader van monitoring van de personeelsgegevens van de VMW, zal het in 2010 voorziene uitsturen van een vragenlijst m.b.t. personeelsgegevens om ondermeer meer accurate gegevens met betrekking tot het aantal arbeidsgehandicapten, kortgeschoolden en allochtonen te bekomen, in 2011 worden opgenomen Het thema diversiteit levend en zichtbaar houden zowel op de werkvloer binnen de VMW als bij het naar buiten treden als organisatie, is ook zeer belangrijk voor het realiseren van de vooropgestelde diversiteitsdoelstellingen. Acties ter sensibilisering van het thema diversiteit die voor 2011 worden voorgesteld (verdergezet), zijn: de samenwerking tussen de directie personeel en organisatie en de afdeling communicatie, de vakorganisaties, … zodat het diversiteitsbeleid onstaat vanuit en gedragen wordt binnen de gehele organisatie; werknemers, in eerste instantie directieleden, evalueren met betrekking tot hun bijdrage tot diversiteit op de werkvloer; (opnieuw) opnemen van het thema diversiteit in de opleidingen voor de evaluatoren en in de opleidingen m.b.t. leiding geven, alsook in het kader van het onthaal van nieuwe personeelsleden. 2.3. Uitvoeringsplan: De acties worden gebundeld rond de volgende HR-onderdelen: Werving & selectie, instroom, onthaal Vorming/talentontwikkeling/doorstroom Sensibilisering/cultuurverandering Monitoring (metingen kansengroepen) Toegankelijkheid (gebouw, werkplek, ICT) 1. Gender HR-onderdeel Actie Doelstelling Verantwoordelijke voor de actie Directie Personeel en Organisatie – Raad van Bestuur Indicatoren (meetfactoren) Sensibilisering/ Uitwerken en Faciliteren -Beschikbaarheid van cultuurverandering vaststellen algemeen combinatie werkduidelijk kader inzake kader voor privé via alternatieve telewerken telewerken in de vormen van -Verhoging aantal VMW werkorganisatie, met werknemers die name via telewerken (structureel/occasioneel) telewerken Werving/Selectie Accent op troeven Verdere verhoging Directie Personeel en -Vermelding troeven VMW inzake aantal vrouwen in Organisatie, regionale combinatie werk-gezin combinatie werkniveau A en B personeelsverantwoordelijken in publicatieberichten privé bij publicatie voor vacatures van vacatures -Aantal vrouwen aangeworven in niveau A en B Werving/Selectie/ Gebruik checklist Verdere verhoging Directie Personeel en -Beschikbaarheid van Doorstroom genderneutrale aantal vrouwen in Organisatie genderneutrale functiebeschrijvingen niveau A en B + functiebeschrijvingen in kader van opmaak doorstroom van -Aantal vrouwen nieuw personeelsplan vrouwen naar aangeworven in niveau managementsfuncties A en B Timing 2011 2011 2011 2. Personen met een arbeidshandicap HR-onderdeel Actie Toegankelijkheid ANY-surferlabel aanvragen voor website VMW Monitoring Aanpassen aanwervingskaart zodat Doelstelling Toegankelijkheid website vergroten voor slechtzienden Werkelijke vertegenwoordiging Verantwoordelijke voor de actie Afdeling Communicatie Indicatoren (meetfactoren) ANY-surferlabel bekomen Timing Directie Personeel en Organisatie Aanwervingskaart aangepast 2011 2011 Werving/Selectie Werving/Selectie gegevens arbeidshandicap volgens VESOC-definitie worden opgevraagd Regeling voorbehouden betrekkingen opnemen in personeelsstatuut VMW Gebruik maken van de toegewezen consulenten VDAB waar mogelijk 3. Personen van allochtone afkomst HR-onderdeel Actie Doelstelling Werving/Selectie Gebruik maken van de toegewezen consulenten VDAB waar mogelijk Instroom van allochtonen verhogen doelgroep weergeven Instroom van arbeidsgehandicapten verhogen Instroom van arbeidsgehandicapten verhogen Directie Personeel en Organisatie – Raad van Bestuur Directie Personeel en Organisatie en regionale personeelsverantwoordeljken Verantwoordelijke voor de actie Directie Personeel en Organisatie en regionale personeelsverantwoordeljken Regeling opgenomen in personeelsstatuut Aantal vacatures waarvoor de toegewezen consulenten van de VDAB kandidaten uit de doelgroep PMAH hebben aangeleverd Indicatoren (meetfactoren) Aantal vacatures waarvoor toegewezen consulenten kandidaten uit de doelgroep allochtonen hebben aangeleverd 2011 2011 Timing 2011 4. Kortgeschoolden : Behalve de actie m.b.t. monitoring die hieronder is vermeld bij punt 7 voor meerdere kansengroepen en die bedoeld is om correcte gegevens te verzamelen over de exacte vertegenwoordiging van de doelgroep kortgeschoolden in het personeelsbestand van de VMW, worden geen acties ondernomen voor deze doelgroep. Omwille van het feit dat meer dan de helft van de personeelsleden van de VMW is tewerkgesteld in het niveau D, waarvoor geen diplomavereisten zijn gesteld, wordt verondersteld dat personen die niet beschikken over een diploma HSO, in ruime mate zijn vertegenwoordigd in het personeelsbestand van de VMW. 5. Ervaren werknemers HR-onderdeel Actie Doelstelling Vorming/talentontwikkeling/ doorstroom Peter-/meterschap implementeren binnen de VMW met als doel “meer ervaren werknemers een nieuwe coachende rol te geven, kennisoverdracht te voorzien en nieuwe (recent aangeworven of gemuteerde) medewerkers bij te staan binnen het socialiseringsproces” Mentorrol ervaren werknemers, kennisoverdracht en socialiseren nieuwe medewerkers Vorming/talentontwikkeling/ doorstroom Aanvullen van reglementair kader (personeelsstatuut, arbeidsreglement) om herplaatsing van ervaren werknemers te faciliteren Ervaren werknemers een zinvolle functie/rol verzekeren binnen de VMW tot aan hun pensionering, rekening houdend met eventuele beperkingen die zich stellen, al dan niet ingevolge de leeftijd. 6. Kansenthema seksuele geaardheid op de werkvloer : geen acties voor dit kansenthema Verantwoordelijke voor de actie Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverantwoordelijken Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, Raad van Bestuur Indicatoren (meetfactoren) Peter-meter aangeduid voor elk nieuw persneelslid en voor elke personeelslid dat een mutatie of functiewijziging kreeg tevredenheid van ervaren en nieuwe werknemers verhoogt en kennisoverdracht vindt plaats Mogelijkheid om formeel overleg aan te vragen, is voorzien in de reglementering voor alle personeelsleden onder bepaalde voorwaarden. Timing 2011 2011 7. Acties gericht op meerdere kansengroepen, thema’s HR-onderdeel Werving/Selectie Werving/Selectie Actie Opname aanmoedigingsclausule in publicatieberichten Streefcijfers voor de instroom van PMAH (4,5%) en van allochtonen (4%) toepassen op de invulling van vacatures in startbaanen vervangingsovereenkomsten Monitoring Opvragen van het hoogst behaalde diploma en van gegevens m.b.t. “arbeidshandicap” en “allochtone afkomst” volgens de VESOCdefinitie gehanteerd in het diversiteitsbeleid bij de Vlaamse overheid, en dit bij de algemene bevraging m.b.t. personeelsgegevens Sensibilisering/ Overleg met afdeling cultuurverandering communicatie over diversiteit, bijeenkomst werkgroep diversiteit, … Doelstelling Instroom van vrouwen, personen van allochtone afkomst en personen met arbeidshandicap verhogen Instroom van PMAH en allochtonen verhogen Verantwoordelijke voor de actie Directie Personeel en Organisatie, provinciale directeurs en afdelingshoofden, regionale personeelsverantwoordelijken Directie Personeel en Organisatie, provinciale directeurs en afdelingshoofden, regionale personeelsverantwoordelijken Indicatoren (meetfactoren) Percentage instroom van vrouwen, personen van allochtone afkomst en met arbeidshandicap op totale instroom Percentage instroom van PMAH en allochtonen op totale instroom, in startbaanen vervangingsovereenkomsten. Timing 2011 Werkelijke vertegenwoordiging van de doelgroepen kortgeschoolden, PMAH en allochtonen kennen. Directie Personeel en Organisatie Beschikbaarheid van correcte cijfers inzake de aanwezigheid van kortgeschoolden, PMAH en allochtonen in het personeelsbestand van de VMW. Verhoging van het aantal PMAH en allochtonen zonder nieuwe instroom. 2011 -Meer gedragen diversiteitsbeleid -Thema diversiteit meer laten leven binnen de werkomgeving en thema diversiteit ook meenemen bij elk initiatief waarmee de VMW als organisatie naar buiten treedt Directie Personeel en Organisatie – Afdeling Communicatie – vakorganisaties -… -Aantal overlegmomenten -Aanwezigheid thema diversiteit bij initiatieven zowel intern als naar buiten toe. 2011 2011 Sensibilisering/ Doelstelling met betrekking cultuurverandering tot diversiteit opnemen in planningsdocument Directeurs en laten cascaderen doorheen de organisatie Sensibilisering/ Thema diversiteit cultuurverandering meenemen bij de opleidingen voor evaluatoren en de opleidingen m.b.t. leiding geven, alsook in het kader van het onthaal van nieuwe personeelsleden Evaluatie m.b.t. thema diversiteit laten doorstromen binnen organisatie Algemene Directie, Directie Personeel en Organisatie, regionale personeelsverantwoordelijken Thema diversiteit opgenomen in evaluaties 2011 Verhogen van het bewustzijn rond mogelijke vooroordelen Directie Personeel en Organisatie Thema diversiteit opgenomen in programma van deze opleidingen en in het onthaalprogramma 2011 2.4. Samenwerking met externe organisaties Voor de acties m.b.t. werving en selectie uit de doelgroepen PMAH en allochtonen, zal worden samengewerkt met Jobpunt Vlaanderen en met de VDAB (toegewezen consulenten). Voor de opleidingen m.b.t. leiding geven werkt de VMW samen met externe lesgevers. 2.5. Ondersteuning dienst Emancipatiezaken De VMW zal gebruik maken van de ondersteuning die door de Dienst Emancipatiezaken wordt geboden in het kader van de bijeenkomsten van de Commissie Emancipatiezaken en in het kader van de opvolgingsgesprekken die de Dienst Emancipatiezaken houdt met de entiteiten afzonderlijk (of per beleidsdomein).