Dia`s cursus vroegdiagnostiek

VROEGTIJDIGE HERKENNING
VAN KANKER
IN HET HOOFD-HALSGEBIED
EEN NASCHOLINGSCURSUS VOOR HUISARTSEN
NWHHT / VvIK
DOEL VAN DE CURSUS
• BELANG LATEN ZIEN VAN VROEGE HERKENNING
• LEREN IDENTIFICEREN VAN ”RISICOPATIËNTEN”
• LEREN HERKENNEN VAN SYMPTOMEN EN
KLINISCHE PRESENTATIE HOOFD-HALSTUMOREN
• INFORMEREN OVER DIAGNOSTISCHE HULPMIDDELEN
• INFORMEREN OVER BEHANDELINGSMOGELIJKHEDEN, NAZORG EN PROGNOSE
NWHHT / VvIK
OVERLEVINGSCURVE LARYNXCARCINOOM
100
I
80
%
II
60
40
III
20
IV
0
1
2
3
AANTAL JAREN NA DIAGNOSE
4
5
NWHHT/VvIK
HOOFD-HALSTUMOREN
PLAVEISELCELCARCINOMEN
10%
10%
SPEEKSELKLIERTUMOREN
OVERIGE (maligne lymfomen,
sarcomen, melanomen etc)
80%
NWHHT/VvIK
EPIDEMIOLOGIE HOOFD-HALSTUMOREN
• RUIM 2200 NIEUWE PATIËNTEN PER JAAR
• MEESTAL BOVEN HET 40e JAAR
• VAKER BIJ MANNEN DAN BIJ VROUWEN
(MEDE AFHANKELIJK VAN LOCALISATIE)
NWHHT / VvIK
AANTAL NIEUWE PATIËNTEN PER JAAR
(Bron: Nederlandse Kankerregistratie 1995)
LOCALISATIE
LIPPEN
MONDHOLTE
PHARYNX
LARYNX
NEUS EN NEUSBIJHOLTEN
SPEEKSELKLIEREN
TOTAAL
MAN
VROUW
TOTAAL
156
389
305
622
83
46
46
267
103
121
42
43
202
656
408
743
125
89
1.601
622
2.223
NWHHT / VvIK
TUMORSTADIUM LARYNXCARCINOOM
1989-1995
(Bron: Nederlandse Kankerregistratie)
N
%
I
II
III
IV
1.965
41
1.253
27
549
12
980
20
TOTAAL
4.837
100
NWHHT / VvIK
ETIOLOGIE HOOFD-HALSTUMOREN
• ROKEN
• ALCOHOLGEBRUIK
• OVERIGE
(HOUTSTOF BIJ NEUSBIJHOLTECARCINOOM)
NWHHT / VvIK
BIOLOGISCH GEDRAG
PLAVEISELCELCARCINOOM
• LOCALE UITBREIDING IN WEKE DELEN
EN BOT
• METASTASERING VERLOOPT PRIMAIR
LYMFOGEEN (CERVICALE LYMFEKLIEREN)
NWHHT / VvIK
MONDONDERZOEK
• GOEDE LICHTBRON
• TONG- OF WANGSPATEL
NWHHT / VvIK
MONDONDERZOEK
• EVENTUELE GEBITSPROTHESE(S)
UITNEMEN
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
LIP- EN MONDHOLTECARCINOOM
• PIJN
(LOCAAL, UITSTRALEND)
• ULCUS (GEINDUREERD), EXOFYTISCHE TUMOR
OF ZWELLING
NWHHT / VvIK
ULCERATIE VAN HET MONDSLIJMVLIES
• EEN ULCUS DAT NIET BINNEN
TWEE WEKEN IS GENEZEN,
VERDIENT NADER ONDERZOEK
NWHHT / VvIK
PREMALIGNE AANDOENING
• EEN NIET-AFVEEGBARE WITTE (LEUKOPLAKIE)
OF RODE (ERYTHROPLAKIE) SLIJMVLIESVERANDERING KAN EEN VOORLOPER ZIJN
VAN EEN CARCINOOM
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
NEUS- EN NEUSBIJHOLTECARCINOOM
• ENKELZIJDIGE NEUSVERSTOPPING EN
RHINORRHOE (SOMS MET BLOED)
• ”POLIEPEN” IN ÉÉN DER NEUSGANGEN
• ENKELZIJDIGE SINUSITIS
• ENKELZIJDIGE AANGEZICHTSPIJN
• ENKELZIJDIGE EXOPHTHALMUS
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
NASOPHARYNXCARCINOOM
• OORKLACHTEN
(BUIS VAN EUSTACHIUS)
– SEREUZE OTITIS MEBIA (”GLUE EAR”)
– ENKEL OF DUBBELZIJDIGE GEHOORVERMINDERING
– OORPIJN; OORSUIZEN
• NEUSVERSTOPPING; BLOEDVERLIES UIT NEUS
• DUBBELZIEN
(PARESE N. ABDUCENS)
• VAAK IN VROEG STADIUM HALSKLIERMETASTASEN
NWHHT / VvIK
OROPHARYNXCARCINOOM
• TONSILREGIO
60%
• TONGBASIS
30%
• PALATUM MOLLE
10%
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
OROPHARYNX
• KEEL- EN / OF SLIKPIJN
• OORPIJN
(BRANDERIG)
( UITSTRALEND VANUIT DE KEEL )
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
HYPOPHARYNX
• SLIKKLACHTEN (DYSPHAGIE)
• OORPIJN
• HEESHEID (BIJ DOORGROEI IN LARYNX)
• VAAK IN VROEG STADIUM HALSKLIERMETASTASEN
NWHHT / VvIK
LARYNXCARCINOOM
• GLOTTISCH
(STEMBANDNIVEAU)
• SUPRAGLOTTISCH
• SUBGLOTTISCH
60%
35%
5%
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
LARYNXCARCINOOM
• AL IN VROEG STADIUM HEESHEID
BIJ HEESHEID LANGER DAN 3 WEKEN:
LARYNGOSCOPIE
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
SUPRAGLOTTISCH CARCINOOM
• PIJN BIJ SLIKKEN; SLKKLACHTEN
• ”DIK GEVOEL IN DE KEEL”
(GLOBUSGEVOEL)
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
SUBGLOTTISCH CARCINOOM
• HEESHEID
(UITBREIDING TOT GLOTTISCH NIVEAU)
• DYSPNOE
• KRIEBELHOEST
NWHHT / VvIK
SPEEKSELKLIERTUMOREN
VERDELING
PAROTIS SUBMAND. INTRA-ORAAL SUBLING.
100
:
10
:
10
:
1
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
SPEEKSELKLIERTUMOREN
• CIRCUMSCRIPTE ZWELLING
• MEESTAL LANGZAME GROEI
• KLINISCH SOMS NIET TE ONDERSCHEIDEN
VAN LYMFEKLIER
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
GLANDULA PAROTIDEA
• MERENDEEL (70%) IS GOEDAARDIG
• PIJN EN FACIALISUITVAL WIJZEN OP
MALIGNITEIT
(AFWEZIGHEID VAN DEZE SYMPTOMEN SLUIT
MALIGNITEIT ECHTER NIET UIT)
NWHHT / VvIK
SYMPTOMEN/KLINISCHE PRESENTATIE
INTRAORALE SPEEKSELKLIERTUMOREN
• MEESTAL LANGZAME GROEI
• OVERGANG PALATUM DURUM - MOLLE EN
BOVENLIP ZIJN VOORKEURSPLAATSEN
NWHHT / VvIK
LYMFEKLIERZWELLING IN DE HALS
• KLINISCH SOMS MOELIJK TE ONDERSCHEIDEN VAN ANDERE STRUCTUREN
(bijv. GL. SUBMANDIBULARIS)
• BIJ KINDEREN EN JONG-VOLWASSENEN
MEESTAL ONTSTEKING (PIJNLIJK BIJ PALPATIE)
• BIJ OUDEREN (> 40 JAAR) MEESTAL
METASTASE (NIET PIJNLIJK BIJ PALPATIE)
NWHHT / VvIK
AANVULLEND ONDERZOEK
• RÖNTGENFOTO’S
(bijv. VAN DE KAAK)
• CONTRASTFOTO’S
• CT OF MRI
(SLIKFOTO)
(LOCAAL EN/OF HALS)
• ECHOGRAFIE
• BIOPSIE
(SLIJMVLIESCARCINOMEN)
• ASPIRATIECYTOLOGIE (HALS/SPEEKSELKLIEREN)
NWHHT / VvIK
BEHANDELING HOOFD-HALSTUMOREN
• CHIRURGIE / RADIOTHERAPIE / COMBINATIE
• VAAK MULTIDISCIPLINAIR
(ONCOLOGISCH HOOFD-HALSTEAM)
NWHHT / VvIK
MULTIDICIPLINAIRE BEHANDELING
MEDISCH EN PARAMEDISCH
DIVERSEN
HUISARTS
NEUROCHIRURG
TWEEDE STEM
TANDARTS
PATHOLOOG
KLANKBORD
KNO-ARTS
RADIOLOOG
GEESTELIJKE
KAAKCHIRURG
PIJNTEAM
PSYCHOLOOG
RADIOTHERAPEUT
ONC. VERPLEEGKUNDIGE
ETHICUS
PLASTISCH CHIRURG
DIËTISTE
ALG. CHIRURG
LOGOPEDIST
KLIN. ONCOLOOG
FYSIOTHERAPEUT
OOGARTS
MONDHYGIENISTE
MAATSCH. WERK
NWHHT / VvIK
ONCOLOGISCHE CHIRURGIE
• OVERZICHTELIJK WERKTERREIN
• VERKRIJGEN RADICALITEIT
• RECONSTRUCTIE
(PRIMAIR / SECUNDAIR)
NWHHT / VvIK
TYPEN NEKDISSECTIES
• RADICALE NEKDISSECTIE
VERWIJDERING VAN ALLE IPSILATERALE HALSLYMFEKLIEREN (LEVELS I tot en met V ), EN
OPOFFEREN N. ACCESSORIUS, V. JUGULARIS
INTERNA EN M. STERNOCLEIDOMASTOIDEUS
• GEMODIFICEERDE RADICALE NEKDISSECTIE
CONFORM RND, MAAR MET BEHOUD VAN ÉÉN
OF MEER NIET-LYMFATISCHE STRUCTUREN
Bron: Robbins KT et al. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1991; 117: 601-5
NWHHT / VvIK
SELECTIEVE NEKDISSECTIE
• BEHOUD VAN ÉÉN OF MEER LYMFEKLIERGROEPEN DIE BIJ EEN RND VERWIJDERD
WORDEN, ZOALS
- SUPRAOMOHYOIDALE ND
(LEVELS I-III)
- LATERALE ND
(LEVEL II-V)
- POSTEROLATERALE ND
(LEVELS II-IV)
Bron: Robbins KT et al. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 1991; 117: 601-5
NWHHT / VvIK
BEHANDELING PAROTISTUMOR
• (OPPERVLAKKIGE) PAROTIDECTOMIE
• SPAREN N. FACIALIS
• POSTOPERATIEVE RADIOTHERAPIE
OP INDICATIE
NWHHT / VvIK
REDENEN VOOR FOLLOW-UP
• LOCAAL RECIDIEF
• HALSKLIERMETASTASEN
• TWEEDE PRIMAIRE TUMOR
• PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING
NWHHT / VvIK
ONDERSTEUNENDE BEHANDELING
• ADEQUATE VOEDING
• PIJNBESTRIJDING
• BESTRIJDEN VAN INFECTIES
• MONDVERZORGING
( VOORAL BIJ RT )
• PSYCHOSOCIALE BEGELEIDING
NWHHT / VvIK
VIJFJAARSOVERLEVINGSPERCENTAGE
LOCALISATIE
STADIUM
I
90
75
35
IV
60
25
15
GEMIDD.
OROPHARYNX
90
15
40
NASOPHARYNX
70
35
35
10
50
30
LIP
MONDHOLTE
NEUS EN NEUSBIJHOLTEN
85
50
25
PHARYNX
HYPOPHARYNX
NWHHT / VvIK
OVERLEVINGSCURVE MONDHOLTECARCINOOM
100
I
80
%
II
60
40
III
20
IV
0
1
2
3
AANTAL JAREN NA DIAGNOSE
4
5
NWHHT/VvIK
VIJFJAARSOVERLEVINGSPERCENTAGE
(Bron: Ph. Rubin.Clinical Oncology. 7th ed. Saunders, 1993)
LOCALISATIE
STADIUM
I
IV
GLOTTISCH
90
40
80
SUPRAGLOTTISCH
70
50
60
SUBGLOTTISCH
MEESTAL SLECHT WEGENS
VROEGE METASTASERING
GEMIDD.
LARYNX
NWHHT / VvIK