Recht

Intellectueel eigendomsrecht
Definitie intellectueel eigendomsrecht = het uitsluitend recht van de mens op de producten van zijn
denkarbeid; geestelijk eigendom; een monopolie. In schema:
Merkenrecht
Een teken (woord, naam of afbeelding) waarmee de handelswaren / diensten van een onderneming
onderscheiden worden van handelswaren / diensten van concurrenten.
Of een merk ONDERSCHEIDEND VERMOGEN heeft hangt af van de vraag of HET PUBLIEK voor wie de
gemerkte waar bestemd is het betrokken merk als onderscheidend beschouwt.
Je kunt wetten inzake het merkenrecht terugvinden in het Benelux Verdrag Intellectuele Eigendom.
De bescherming van merken geschiedt op drie manieren:
1. Door depot = aanmelding van merk ter inschrijving en deponeren door inlevering van een
document bij het Benelux-Bureau voor Intellectuele Eigendom. Het bureau mag een merk
weigeren, als deze niet voldoet aan de eisen die de wet aan een merk stelt.
2. Door gebruik
3. Door optreden tegen inbreukmakers
Het recht op een merk wordt verkregen wanneer men het merk laat registreren. Daarnaast moet een
merk ook onderscheidend vermogen bezitten om voor de bescherming in aanmerking te komen. Een
merk heeft drie functies:
1. Herkomstfunctie = product onderscheiden van andere soortgelijke producten.
2. Garantiefunctie = consument rekent bij een bepaald merk op een bepaalde kwaliteit.
3. Reclamefunctie = de merkentrouw van de consument heeft invloed op de continuïteit van de
afzet van producten.
Type merken:
- Individuele merk = woordmerk (in letters); beeldmerk (logo); vormmerk (verpakking);
kleurmerken; slagzinnen.
- Dienstmerk = het onderscheiden van diensten (KLM, NS, ING, RABOBANK, etc.)
- Collectief merk = merk dat één of meer gemeenschappelijke kenmerken van een groep
producten of diensten onderscheidt (BOVAG, KEMA-keur, etc.)
- Wereldmerk = identiek eigen merkenrecht, geldig in een groot aantal landen.
Je bent de rechthebbende van merk als je het merk als eerste deponeert. Wanneer een klant daar
om vraagt, kan het bureau een vooronderzoek naar eerdere merken verrichten.
Pagina | 1
Er is geen verplicht symbool om aan te geven dat het om een geregistreerd merk gaat, maar het is
wel raadzaam om dat te laten blijken. Het meest voorkomende teken hiervoor is het Amerikaanse
®
registratieteken:
Een merk kan vervallen (bij verstrijken geldigheidsduur) en nietig worden verklaard (bij een
ongeoorloofd merk). De geldigheidsduur van de inschrijving van een depot is 10 jaar en kan worden
vernieuwd (verlengd) met maximaal 10 jaar. Het merkenrecht geldt voor onbepaalde tijd, maar
stilzitten is voor een merkhouder funest!!
Recht van merkhouder = verzetten tegen bepaalde vormen van gebruik van zijn merk door anderen.
Vormen van merkinbreuk: piraterij, associatie, grappenmakers, ongerechtigd voordeel.
Inhoudende het gevaar van associatie met het merk – verwarring op drie terreinen mogelijk:
- Visueel (hoe zien)
- Auditief (hoe klinken)
- Begripsmatig
De rechter: kijkt niet naar 1 aspect, maar naar de totale indruk die het merk bij het publiek achter
laat! Dit zie je ook in de uitspraak terug.
De merkhouder heeft een aantal manieren om merkinbreuken te bestrijden:
- Schadevergoeding eisen;
- Afdracht eisen van genoten winst (naast schadevergoeding);
- Inbreukmakende goederen opvorderen, of eisen dat die goederen vernietigd moeten worden;
- Degene die inbreuk gemaakt heeft verplichten gegevens te verstrekken over de herkomst van de
inbreukmakende goederen.
Sterk merk = onderscheiden vermogen is groot, beschermingsomvang zal toenemen.
Zwak merk = weinig onderscheidend vermogen, merk is niet goed te verdedigen,
beschermingsomvang is klein.
Criteria sterk of zwak merk: registreerbaarheid, leesbaarheid, uitspreekbaarheid, originaliteit,
herinneringswaarde, visualiseerbaarheid en toepasbaarheid taalgebieden.
Een merk kan worden overgedragen of in licentie worden gegeven. Dit moet schriftelijk gebeuren en
de overdracht moet worden ingeschreven in het register van het bureau.
Modellenrecht
Een product met een gebruiksfunctie krijgt een nieuw uiterlijk en heeft een eigen karakter – het
uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan.
De auteurswet biedt ontwerpers de mogelijkheid om op te treden als hun ontwerpen worden
nagemaakt, maar ook het Benelux-Verdrag Intellectuele Eigendom geeft een extra bescherming.
Modellenbescherming betreft de nieuwe uiterlijke vormgeving van een gebruiksvoorwerp. Een
model wordt als nieuw beschouwd wanneer, op de datum waarop de depot is verricht geen identiek
model voor het publiek beschikbaar is gesteld.
Je kunt wetten inzake het modellenrecht terugvinden in het Benelux Verdrag Intellectuele Eigendom.
De bescherming van modellen geschiedt op drie manieren:
1. Door depot = aanmelding van merk ter inschrijving en deponeren door inlevering van een
document bij het Benelux-Bureau voor Intellectuele Eigendom. Het bureau mag een merk
weigeren, als deze niet voldoet aan de eisen die de wet aan een merk stelt.
Pagina | 2
2. Door gebruik
3. Door optreden tegen inbreukmakers
Ook het recht op een model wordt verkregen door inschrijving van het depot. Een modelinschrijving
is vijf jaar geldig en kan met vier achtereenvolgende periodes van vijf jaar worden verlengd (25 jaar).
Je bent een rechthebbende van een model als je het model als eerste hebt gedeponeerd. Let op:
werkgever – werknemerverhouding en modellen op bestelling (zie wet).
Rechten van een rechthebbende = uitsluitend recht – verzetten tegen elke vervaarding, invoer,
verkoop, te koop aanbieden, verhuur, te huur aanbieden, tentoonstellen, levering, gebruik of in
voorraad hebben voor een van deze doeleinden.
Het modellenrecht kan worden overgedragen. Daarvoor is (onderhandse) akte vereist en moet de
overdracht betrekking hebben op het gehele Beneluxgebied.
Onrechtmatige daad
Wanneer bescherming op grond van octrooi of modelrecht niet mogelijk is, kan de onrechtmatige
daad uitkomst bieden. Via dit artikel wordt slaafse nabootsing van andermans producten verboden.
Dit is alleen mogelijk indien bij het publiek verwarring kan ontstaan omtrent de herkomst van het
product en deze verwarring had kunnen voorkomen.
Licentie = de houder van een intellectueel eigendomsrecht ziet af van het inroepen van zijn
exclusieve intellectuele eigendomsrechten. De licentie met bijbehorende voorwaarden worden in
een schriftelijke overeenkomst (contract) opgenomen. Het imiteren van producten van de
concurrent is toegestaan, zelfs als het die concurrent schade toebrengt.
Handelsnaam
Handelsnaam = de naam waaronder een onderneming wordt gedreven. Een handelsnaam wordt
beschermd. Doelen handelsnaamwet:
- Bescherming van ondernemer tegen concurrenten;
- Verwarring voorkomen bij het publiek:
o Verwarring omtrent eigenaar;
o Verwarring omtrent rechtsvorm;
o Verwarring met een andere onderneming;
o Verwarring met een merk;
o Misleiding van het publiek.
Domeinnaam = naam waaronder een website of een emailadres op het internet te vinden is. Regel:
wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Rechtspraak: het is niet toegestaan de handelsnaam of het
merk van een andere onderneming als domeinnaam te gebruiken.
Iedere belanghebbende kan bij de kantonrechter een verzoekschrift indienen met het veroek degene
die de verboden handelsnaam voert te veroordelen deze naam zo te wijzigen dat de onrechtmatige
daad wordt opgeheven.
Piraterij = het nabootsen of volledig namaken van producten van anderen.
Pagina | 3
Auteursrecht
Definitie = het uitsluitend recht van een maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst
om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen bij de wet gesteld.
Maker = geestelijke schepper van werk van letterkunde, wetenschap of kunst dat een waarneembare
vorm heeft gekregen en dat getuigt van zekere originaliteit.
Reden auteursrecht: recht dat een auteur de mogelijkheid geeft om zijn creatieve prestatie te
exploiteren (openbaar maken en verveelvoudigen) en te beschermen tegen misbruik door anderen.
Het recht ontstaat op het moment dat het werk waarneembaar tot stand is gekomen. Voor het
krijgen van het recht is geen enkele formaliteit vereist.
Op ieder voortbrengsel op het gebied van letterkunde, wetenschap of kunst kan auteursrecht rusten.
Om het auteursrecht te verkrijgen moet men aantonen dat men de maker is (1), het zal een zekere
mate van orginaliteit moeten hebben (2) en het denkbeeld moet geconcretiseerd zijn in enig product
of werk (3)!
Copyright = laten zien dat een werk tot iemand behoort d.m.v. het volgende teken - ©
Rechthebbende = degene die het auteursrecht op een werk heeft. Het kan voorkomen dat niet de
maker maar iemand anders rechthebbende is. In beginsel geeft de wetgeving het auteursrecht aan
de werkgever en niet aan de werknemer. Wanneer ben je werkgever?
- Als er sprake is van een dienstverband (let op: een dienstverband ≠ als een opdrachtsituatie);
- Als er sprake is van een gezagsverhouding;
- Als er loon wordt betaald.
Het reproduceren van enkele exemplaren, uitsluitend voor eigen gebruik, is toegestaan.
Bij het auteursrecht op een portret is de maker bevoegd de foto te publiceren met toestemming van
de geportretteerde. Is het portret echter zonder opdracht van de geportretteerde gemaakt, dan is
openbaarmaking geoorloofd, tenzij een redelijk belang van de afgebeelde zich daartegen verzet.
Auteursrecht bestaat uit een financiële kant en uit een persoonlijke kant = persoonlijkheidsrecht =
het recht dat niet kan worden overgedragen. Doel: ideële belangen van de maker van een werk
beschermen.
Voor de overdracht van auteursrecht is een schriftelijke verklaring nodig.
Het auteursrecht vervalt 70 jaar na het overlijden van de maker of (bij een BV of NV) 70 jaar na de
eerste publicatie van het werk.
Handhaving van auteursrecht: bij inbreuk kan een verbod, schadevergoeding en/of afdracht van
winst t.g.v. inbreuk op auteursrecht worden geëist. Ook kan er beslag worden gelegd op zaken die
zijn verkregen door of als gevolg van inbreuk op auteursrecht.
Om illegaal kopiëren tegen te gaan (ONMOGELIJK) is er een wet die stelt dat je onrechtmatig handelt
als je doeltreffende technische voorzieningen omzeilt en dat weet of redelijkerwijs behoort te weten.
Ook het verhandelen en in bezit hebben van producten die bedoeld zijn om technische voorzieningen
te omzeilen is onrechtmatig.
Op het opzettelijk inbreuk maken op een auteursrecht staat een gevangenisstraf van maximaal 6
maanden of een geldboete van de vierde categorie. Strafbaar is ook het opzettelijk ter verspreiding
Pagina | 4
aanbieden dan wel het opzettelijk ter verveelvoudiging, ter verspreiding of met het oog op invoer in
Nederland voorhanden hebben of uit winstbejag bewaren.
Octrooirecht
Gaat om het beschermen van kennis – een octrooi is een middel om het namaken van een zelf
ontwikkeld product of proces door een ander te voorkomen en zodoende te trachten een
medeproducent voor te blijven – voor uitvinders : een beloning en stimulering voor hun verdiensten.
Exclusieve recht – product of productiemethode bedrijfsmatig toepassen of vervaardigen en in het
verkeer brengen.
Kennis = nuttige kennis die niet zonder meer toegankelijk is, ofwel dat men er speciale moeite voor
moet doen, ofwel omdat die kennis door middel van exclusieve rechten gemonopoliseerd is.
Voor het verkrijgen van het octrooirecht is één ding absoluut vereist : geheimhouding tot het
moment waarop er beslist is over de gewenste vorm van bescherming en tot de aanvraag voor het
verkrijgen van die bescherming is ingediend.
Wanneer er voortijdig derden in vertrouwen genomen moeten worden, zullen deze een
geheimhoudingsverklaring af moeten leggen.
Met succes een octrooi aanvragen betekent dat je aan de volgende vereisten moet voldoen:
- Nieuwheid
Inventiviteit
Industriële toepasbaarheid
Uitvinding = is nieuw, maakt geen deel uit van de stand van de techniek, moet in relatie staan met de
nijverheid of landbouw, moet technisch karakter hebben, etc.
Het octrooirecht beschermt de aanvrager van een octrooi. Dit hoeft niet altijd de uitvinder te zijn
(bijv. bij gezamenlijke aanspraak of werkgever- werknemer relatie).
Procedure octrooiverlening : octrooi aanvraag door registratie bij octrooicentrum (voldoen aan
formele eisen) en dan binnen dertien maanden om een nieuwheidsonderzoek vragen.
Recht van voorgebruik = degene die ten tijde van de octrooiaanvrage door een ander de geoctrooide
werkwijze reeds in eigen bedrijf toepast, of een naderhand geoctrooieerd product reeds
vervaardigde en niet de moeite nam octrooi aan te vragen. De voorgebruiker is dan bevoegd tot
toepassing / vervaarding.
Voorrangsrecht = binnen drie maanden na een eerste octrooiaanvrage kan men deze ook in het
buitenland indienen.
Rechtsmiddelen bij octrooi inbreuk: schadevergoeding (voor zowel de octrooihouder en de
licentiehouder – wanneer de octrooihouder blijft stilzitten) – Handelingen staken.
Octrooien vervallen automatisch na twintig jaar, of het moet zijn dat ze eerder worden vernietigd.
Octrooigematigde = soort advocaat die gespecialiseerd is op het gebied van de industriële eigendom.
Hij geeft adviezen over alles wat met octrooizaken te maken heeft en behartigt de belangen van de
octrooiaanvrager bij het octrooicentrum tijdens de octrooiverleningsprocedure.
Octrooien kunnen behalve alleen in Nederland ook aangevraagd worden voor Europa (Europees
octrooiverdrag) of voor de rest van de wereld (internationale octrooiaanvragen).
Pagina | 5