Van natuurbeleving naar duurzaamheid

Samen leren leven: Wereldbeelden in perspectief
Ph.D.; Onderzoeker, auteur,
sociaal ondernemer
www.annickdewitt.com
[email protected]
In deze presentatie…
I Het ideaal: Samen leren leven
II De condities: Leren / leren leven
III De condities: Samen / samen leven
IV Mini-college over wereldbeelden
V Interactief onderzoek eigen wereldbeeld
Iets meer over mij
 Waar het begon…
 Maatschappelijke org.
 Academische carriere.
Proefschrift @ VU; Postdoctoraal onderzoek @TU
Delft; nu UU.
 Nu free-lancer en bezig
met ‘sociale onderneming.’
I Het ideaal: Samen leren leven
Samen leren leven: een nobel doel
“The fate of humanity is
entirely dependent on its
moral development.”
~ Albert Einstein
“The survival of mankind will depend to a large
extent on the ability of people who think differently
to act together. International collaboration
presupposes some understanding of where others’
thinking differs from ours.”
~ Geert Hofstede, 1984.
Wat betekent leren voor jullie? 3 kernwoorden
II Condities: Leren / leren leven
 Mijn 3 woorden: Leven, spelen, transformeren.
 Leren zou ten dienste van het leven moeten staan!
 Leren is spontaan, inherent. Spelen!
 Onderscheid tussen traditionele en
transformatieve educatie: WAT je weet versus HOE
je weet.
III. Condities: samen / samen leven
 Samen vergt dat we met elkaar overweg
kunnen, ondanks dat we anders zijn;
 Samen vergt reflectie op het zelf, op het
eigen perspectief en wereldbeeld.
Dus…
Samen leren leven is een urgent en nobel doel dat van
ons vergt dat we reflecteren op onze waarden en
wereldbeelden.
Wanneer we een open en reflectieve houding hebben
tav onze wereldbeelden ontstaat er meer ruimte voor:
1) de afwijkende waarden en ideeën van de ander;
2) diepgaande en transformatieve manieren van leren.
IV Minicollege over wereldbeelden
 Wat zijn wereldbeelden?
 Welke grote vragen beantwoorden ze?
 Welke wereldbeelden bestaan er in Nederland?
 Waar staan die verschillende wereldbeelden voor?
 Is er een relatie tussen wereldbeeld en gedrag?
Wat is een wereldbeeld?
 “Overkoepelende kaders van betekenis (vorming) die
op wezenlijke wijze beïnvloeden hoe mensen de
werkelijkheid ervaren, interpreteren, en vormgeven.”
 Beantwoorden de grote vragen in het leven;
 Zijn onvermijdelijk, maar lang niet altijd bewust;
 Vormen onze (sociale) identiteiten;
 Filteren hoe en welke informatie we tot ons nemen.
De grote levensvragen
 Wat is de aard van de werkelijkheid? Wat is het
universum? Hoe is het ontstaan?
 Hoe weten we wat waar is? Hoe kunnen we tot kennis
komen?
 Wat is een goed leven, zowel in morele als in
kwalitatieve zin? Wat zijn onze waarden?
 Wat voor een wezens zijn wij mensen eigenlijk? Wat is
onze rol in dit bestaan?
 Hoe kunnen we ons samenleven het beste
organiseren?
Survey-onderzoek in NL en USA
We vonden 4 wereldbeelden met redelijke betrouwbaarheid en
samenhang. Plus consistente relaties tussen wereldbeeldgroepen en opinies, milieugedrag, en politieke prioriteiten.
Vier dominante wereldbeelden
Begrip van eerste drie wereldbeelden sterk verankerd in
sociologie, filosofie, en psychologie. Laatste is nieuwer en
meer speculatief van aard.
Het zijn ideaal-typen!
Traditioneel wereldbeeld
 Overtuigingen gebaseerd op
traditie, religie, autoriteit, en
dogma.
 Traditionele rolverdeling;
nadruk op familie en
gemeenschap.
 Waarden zoals hard werken,
zelfopoffering, soberheid,
conformisme, discipline,
dienstbaarheid.
Modern wereldbeeld
 Empirische wetenschap als
weg naar waarheid en
(tech.) vooruitgang;
 “Onttovering” (materialisering, objectivering,
dualisme, reductionisme);
 Waarden als hedonisme,
maatschappelijke status,
autonomie, vrijheid,
welvaart, gelijkheidsidealen.
Postmodern wereldbeeld
 Bekritiseert moderniteit;
 Weten voorbij de
wetenschap; werkelijkheid
als relatieve constructie;
 “Post-materiele waarden”
als verbeelding, expressie,
emotie, intuïtie.
 “Kwaliteit van leven issues”
~ sociale rechtvaardigheid,
milieu, gelijkwaardigheid.
Integratief wereldbeeld
 Probeert tegenstellingen te
verenigen ~ wetenschap &
spiritualiteit; mens & natuur;
economie & ecologie.
 Visie van een samenhangend,
spiritueel-evolutionair
universum;
 Nadruk op universele waarden
~ zelfrealisatie, leven en dood,
mondiaal/kosmisch bewustzijn
En nu: wat is uw wereldbeeld?!
Zie ook: www.annickdewitt.com
Dank u!
“Man is made by his belief. As
he believes, so he is.”
~ Johann Wolfgang von Goethe