introductie voor journalisten jaar 1, blok 3

Sociologie
J1.3
Cultuur en Context
Bezetting Maagdenhuis
Jeugd en muziek
Sociologie
03/3 college 1: vrijheid
18/3 college 2: gemeenschap
25/4 college 3: ‘back to the
sixties’?
Sociologie
College 1
‘In de jaren zestig
werden we eindelijk
VRIJ’
Jaren zestig: vrijheid, individualisering
loskomen van oude banden
Sindsdien motto: wees je zelf!
Sociologische vragen
 Hoe gedragen wij ons in de
samenleving?
 Hoe sterk worden wij beïnvloed
door onze sociale omgeving?
 Hoe werken de jaren ‘60 door?
Ontstaan sociologie in de 19e eeuw:
opkomst industriële revolutie, veel
snelle veranderingen (migratie naar
steden, sloppenwijken, kinderarbeid)
Durkheim
1858 - 1917
Emile Durkheim zag samenleving
als systeem, organisme (verwant
aan biologie -> Darwinisme!)
Systeem = 1. wetten + regels;
2. instituties; 3. collectieve beelden
Zieke elementen = afwijkend gedrag
brengt voortbestaan van systeem in
gevaar + bevordert sociale cohesie
Durkheim
1858 - 1917
Aandacht voor sociale integratie:
migratie, afnemend kerkbezoek
-> verzwakt samenleving
Industriële revolutie vergroot kloof
tussen rijke elite en arme massa
-> ondermijnt solidariteit
Menselijke verlangens moeten
binnen perken worden gehouden
-> door dwang van buitenaf
Durkheim
1858 - 1917
Maatschappelijke functie religie:
zelfdiscipline, solidariteit, gevoel
van zekerheid, zingeving, moraal,
geweten
-> ‘cement vd samenleving’
Tegenreactie:
Vrees voor onderdrukking individu
Zie
Time Machine, Charly Chaplin
De nuance: vrijheid is een illusie
clip
Tegenreactie in jaren zestig
 verzet tegen verzuiling
 polarisatie in de politiek
 democratisering en openheid
 kritischer houding journalistiek
 strijd voor emancipatie vrouw
 creëren eigen subcultuur
(hippies, kuiven, nozems, provo’s)
Waarden en normen staan dus
niet vast
vb 1: kindertal: veel kinderen
betekent economische waarde
én religieuze waarde
vb 2: positie van vrouw:
emancipatie (gelijkwaardigheid)
of tweederangs burger
Normen en waarden zijn in een
cultuur uitgekristalliseerd
Cultuur = ‘colere’ = 'keren met
ploeg’ => in cultuur brengen
in brede zin: alles wat de
samenleving tot stand brengt
in engere zin: bepaalde uitingen
als kunst, wetenschap, literatuur
1. cultuuroverdracht in de
historische ruimte (generaties)
2. cultuuroverdracht in de
geografische ruimte (culturen)
3. cultuuroverdracht in de sociale
ruimte (klassen)
Meerten ter Borg
Samenleving in stand door
gemeenschappelijk wereldbeeld
= grootste gemene deler van
individuele wereldbeelden
Het symbolische universum:
wereldbeelden + betekenissen
Segregatie
Verspilling
Sociale onrust
Reële zorgen
Aan zich binden
Samenleving is een sociaal
systeem met tal van (soms zeer)
verschillende groepen
Drie niveau’s:
- microniveau (relatie individu)
- mesoniveau (organisaties)
- macroniveau (maatschappij)
Twee dimensies:
1. de structuur van de groep
2. de cultuur van de groep
WAT IS EEN GROEP?
‘Een groep is een verzameling
mensen die op een bepaalde
manier is af te grenzen van
anderen in de samenleving’
Onderscheid:
‘…op een bepaalde manier…’
Elementen:
- wij-perspectief: tegen rest=zij
- saamhorigheidsgevoel
- omvang (aantal leden)
- samenstelling
- interactie en communicatie
- gemeenschappelijke normen
- gemeenschappelijke doelen
Houding/strategie:
defensief:
bescherming / afscherming van
de eigen groep/zuil (segregatie)
offensief:
maatschappelijke beïnvloeding
vanuit eigen groep/zuil
(presentatie)