filomezzo De filosofische projectmanager v160101

Filomezzo
SYNDIPITY
SYNDIPITY
Puntweg 15
7715 PK Punthorst
06 51 33 53 24
www.syndipity.nl
De filosofische projectmanager
Leergang projectmanagement & filosofie
Door Rob van Renen
Volgens sommigen..
Volgens sommigen is filosofie de
‘moeder’ van alle wetenschappen. Het komt in alles wat we in
het leven doen terug; dus ook in
ons leven als projectmanager.
Het vakgebied filosofie is tevens
heel oud, heel breed en richt
zich met gemak op alle grote
levensvragen. 1
Filosofie ondersteunt de projectmanager bij het ontwikkelen van
een onderzoekende houding.
Vanuit deze houding ontstaat
inzicht in de situatie en kan de
aansturing van het project overtuigend worden opgepakt. De leergang..
De leergang geeft de deelnemer
praktische handvatten om mee
te nemen in het dagelijkse werk
als projectmanager. De keuze
van de onderwerpen sluit aan op
competenties als Openheid,
Betrouwbaarheid, ‘Respect &
Waardering’ en Ethiek, die in de
IPMA worden aangereikt.
De deelnemer krijgt verschillende, op filosofie gebaseerde,
werkvormen aangereikt en is in
staat om een actieve bijdrage te
leveren aan een filosofische
dialoog over de verschillende
onderwerpen. De onderzoekende houding
gebaseerd op filosofische bronnen, geeft ook houvast bij het
vormgeven van samenwerkingsprocessen op basis van ethische
kaders of richtlijnen. Onderwerpen worden daarnaast
voorzien van noties die recente
filosofen naar voren hebben
gebracht en worden samen
bezien vanuit het perspectief van
de projectmanager.
De opbouw...
De leergang bestaat uit acht
modules van 3 uur. Deze zijn:
1. De opdracht helder krijgen
2. Deugden om te netwerken
3. Projectmanager ‘in control’
4. Presenteren zonder power- point
5. Hoe zit je in de wedstrijd?
6. Leiderschap Uhhh?!
7. Onderhandelen & Beïnvloeden
8. Ethiek
De investering..
De opzet van de leergang is
altijd maatwerk. Graag stel ik
een op de situatie passend
voorstel op. Dat kan op basis
van nacalculatie, vaste prijs of
op basis van waardebepaling
achteraf.
SYNDIPITY
Module 1: De opdracht helder krijgen
Ieder project begint met het helder krijgen van de opdracht; wat moet je doen? Wat is er af als het project
af is? Wat is het doel van het project? Wat is het resultaat? Is het doel van het project om het resultaat op
te leveren? Wat is dan de scope? Vragen, vragen, vragen!
Mensen gebruiken taal om dingen mondeling en schriftelijk aan elkaar duidelijk te maken. Zonder taal
kunnen we niet samenleven en samenwerken. Maar taal is ook gevaarlijk; het kan het gevoel geven elkaar
te begrijpen, terwijl we absoluut langs elkaar heen praten.
Filosofie kan hier handvatten bieden. Binnen de filosofie richt een specifieke discipline zich op de
kenmerken van de taal en geeft reikt hiermee een bron van mogelijkheden aan om via de taal adequaat te
handelen in complexe situaties. Socrates en Bergson geven ons hele praktische handvatten hoe we de
opdrachtgever, en ons zelf, kunnen helpen om de opdracht helder te krijgen. In deze module gaan we met
die handvatten oefenen.
Module 2: Deugden om te netwerken
Welke waarden spelen een rol wanneer we rond het project netwerken en wanneer we in een netwerk
mensen ontmoeten waar we iets mee willen. Is een ‚Klik’ hebben voldoende? Wanneer voel de die klik?
Hoe houdt je de klik? Waarden die vaak naar voren komen zijn: Wederkerigheid, Welwillendheid,
Gelijkwaardigheid en Integriteit.
Dit zijn waarden die we graag openlijk als deugd belijden. Maar wat is nu integer zijn, gelijkwaardig zijn en
hoe zit dat met ons gevoel voor wederkerigheid? Hoe geef je waarden en deugden die je na aan het hart
liggen praktisch vorm en inhoud in de praktijk van alledag?
De module begint met een korte inleiding op het thema vriendschap. We gaan in op wat Aristoteles en
Montaigne hierover geschreven hebben. Daarna gaan we op socratische wijze op onderzoek naar de
betekenis van deze „netwerk”-waarden. Aan de hand van eigen ervaringen proberen we scherper te krijgen
wat de waarden nu eigenlijk zijn en hoe we deze in ons dagelijks handelen vorm en inhoud geven.
Module 3: Projectmanager ‘in control’
Als projectmanager ben je verantwoordelijk voor het tot stand brengen van het resultaat; op tijd, binnen
de kosten en met de vereiste kwaliteit. Maar wat blijkt? Je SMART gedefinieerde resultaat staat te midden
in een wereld die constant verandert. Nieuwe ontwikkelingen buiten de organisatie, nieuwe
ontwikkelingen binnen de organisatie; zowel in dingen die feitelijk zijn en ‚echt’ gebeuren als in dingen
die niet feitelijk zijn, maar in denkbeelden van mensen zitten.
En te midden van die continue stroom van veranderingen moet jij de focus houden op het te behalen
eindresultaat en ‚in control’ zijn. Maar wat is ‘in control’ nu eigenlijk? Wanneer ben je nog net wel ‚in
control” en wanneer net niet meer? Hoe weet je waar voor jou de grens ligt tussen net wel en net niet? Hoe
weet je waar die grens ligt voor de andere belanghebbenden?
In deze module verkennen we met Epiktetos, Spinoza, Heidegger en Rand wat ‘in control’ zijn is. Met
behulp van Socrates en Quintilianus gaan we vervolgens samen op onderzoek hoe e als projectmanager ‘in
control’ kan zijn.
2
SYNDIPITY
Module 4: Lessen in Welsprekendheid “Presenteren zonder powerpoint”
Als projectmanager moet je vaak een presentatie geven. Dat kan een presentatie zijn aan je team om de
koers neer te zetten, aan de stuurgroep om je projectplan toe te lichten en soms ook aan een brede groep
medewerkers van de organisatie.
Vaak heb je maar een paar minuten de tijd om je verhaal goed en stevig ‚neer te zetten’. Daarbij moet je
een stevige indruk geven, je moet er zelfverzekerd staan, vertrouwen uitstralen, en je moet zorgen dat de
toehoorders onthouden wat jij wilt dat ze moeten onthouden. Al met al een hele klus.
De retorica (welsprekendheid) biedt handvatten om een dergelijke presentatie voor te bereiden en het
maximale rendement uit het moment te halen. We sluiten hierbij aan op de regels van de welsprekendheid
die al door de oude Grieken en Romeinen werden toegepast en sindsdien steeds in een nieuw jasje zijn
gestoken.
Module 5: Hoe zit je in de wedstrijd?
Als projectmanager heb je de verantwoordelijkheid om grote en complexe projecten te managen. Het
project zet voor een organisatie een specifiek resultaat neer. Dit resultaat draagt bij aan een strategische
organisatiedoelstelling. Vaak is deze doelstelling verbonden aan de wijze waarop de organisatie zijn
positie in de samenleving vormgeeft. De werkwijze èn het eindresultaat van het project raakt mensen
zowel binnen als buiten de organisatie.
Je hier van bewust zijn is één ding, de afweging of je actief iets moet vinden van dat effect op de
samenleving is een tweede. Een neutrale houding zorgt voor veiligheid en comfort. Maar is het niet te
gemakkelijk om je neutraal op te stellen en geen oordeel of mening te hebben over het effect van het
projectresultaat op de organisatie en op de samenleving?
Op basis van denkbeelden van Plato, Krisnamurti en Arendt gaan we in op zingeving en het nemen van
verantwoordelijkheid. Centraal staat de vraag: Hoe zit jij in jouw wedstrijd?
Module 6: Leiderschap Uhhh?!
Dieren in roedels, kuddes en groepen hebben leiders nodig. En als ze dat niet nodig hebben, dan staat er
wel een exemplaar op die van mening is dat er leiding nodig is. Staan er meerdere op, dan gaan die met
elkaar in gevecht wie de leiding neemt dan wel krijgt. Blijkbaar hebben we leiders nodig.
Van leiders verwachten we dat ze leiderschap tonen. Waarom zien we in de ene persoon wel een leider en
in de andere niet? Wat heeft leiderschap te maken met de functie in de organisatie, met macht en met
gezag? Hoe zit dat met persoonlijk leiderschap; de leiding nemen over je eigenleven. Zijn wij allemaal
leiders? Kan je leren om leiderschap te tonen? Gaan de mensen je dan ook als leider zien en volgen ze je
‚blind’? Of is er alleen sprake van leiderschap als het je ook aangeboren is?
Vragen, vragen, vragen. Deze module gaat in op de wat de filosofie zegt over leiderschap. We nemen hierin
de beelden van met name Heidegger, Rand en Arendt als uitgangspunt Daarnaast maken we een uitstapje
naar onderzoek onder leiders dat is uitgevoerd door Kets de Vries. De uitkomsten daarvan zijn niet voor de
poes!
3
SYNDIPITY
Module 7: Onderhandelen & Beïnvloeden
Als projectmanager ben je verantwoordelijk om het projectresultaat voor elkaar te krijgen. Je doet dat in
opdracht van je opdrachtgever en werkt samen met een team. In sommige gevallen heb je te maken met 1
of meerdere leveranciers. Bijna altijd heb je te maken met de staande organisatie waar managers bepalen
hoeveel tijd de medewerkers aan het project mogen besteden.
Om de dingen voor elkaar te krijgen moet je mensen kunnen overtuigen, moet je mensen weten ‚mee te
krijgen’. Dit doet een beroep op een aantal vaardigheden, die je als projectleider in je rugzak moet hebben.
Onderhandelen en beïnvloeden zijn onderdeel van die rugzak. Onderhandelen kan je leren. Er zijn boeken
in overvloed. Het is een vaardigheid. Vaak is dit een aanpak in stapjes en vraagt het goede voorbereiding.
De retorica kan hier een helpende hand bieden; Onderhandelen en beïnvloeden gaat immers om ‚je zin
krijgen’, mensen met argumenten overtuigen om zodoende dichter bij je te behalen resultaat te komen. In
de module gaan we aan de hand van Aristoteles en Quintilianus hiermee aan de slag. We combineren
daarbij de theorie uit de algemene boekjes met ingrediënten uit de psychologie en de retorica.
Module 8: Ethiek
Als projectmanager ben je verantwoordelijk om het projectresultaat voor elkaar te krijgen. Maar waar
wordt dat resultaat precies voor gebruikt? Wat doet het resultaat met de medewerkers in de organisatie?
Wat is het gevolg voor de samenleving, het milieu, de wereld? Laten we het even lekker groot maken.
Hoe past het resultaat van het project bij jouw beeld op wat goed is en wat fout? Waar trek jij de lijn of je
wel of niet je naam aan een project wil verbinden? Werk jij als projectmanager aan een project om de
fabricage van sigaretten verder te verbeteren, waarbij er meer verslavende componenten in gestopt
worden? Werk jij mee aan een systeem om woekerpolissen als product op de markt te zetten?
In de module bespreken we perspectieven binnen de ethiek. We starten met een korte vogelvlucht over
ethiek door de eeuwen heen. Daarna zoomen we in op specifiek doelethiek, gevolgethiek en deugdethiek.
Vervolgens kijken we in onze spiegel. Waar trek jij jouw lijn? Trek je wel een lijn? Wanneer zeg jij “nee, ik
doe niet mee”? En als je een ja-lijn hebt getrokken, hoe ga je die vanuit wederkerigheid en
welsprekendheid vorm en inhoud geven?
4