Rapporten cie`s Frijns en Goudswaard

Waarom hebben we het nú pas
over ons pensioen?
Hans Breuker, 10 maart 2011
Rapporten cie’s Frijns en
Goudswaard
• Aanleiding: financiële crisis en gevolgen voor
pensioenfondsen
• Brief Donner 25 mei 2009: brede aanpak
pensioenvraagstukken
• rapport cie Frijns (beleggingsbeleid)
• rapport cie. Goudswaard (toekomst stelsel)
Frijns: analyse
• Geen aanwijzingen dat pensioenfondsen slecht
presteren, maar:
• Door vergrijzing neemt aandeel premie-inkomsten
af t.o.v pensioenverplichtingen
• Premie wordt steeds minder sturingselement
• Fondsen vergrijzen, kortere beleggingshorizon en
minder herstelvermogen
• Meer risicovolle beleggingen (aandelen) om
pensioenkosten te drukken en te indexeren
Frijns: analyse
• Dalende dekkingsgraden door dalende koersen en
gedaalde rente (ftk)
• Grotere volatiliteit dekkingsgraden door ftk
• Beleggingsbeleid veelal rendementsgedreven
• Uitbesteding: gevaar van onvoldoende grip en
asymmetrie in (beleggings)kennis
Frijns: analyse
• Meer aandacht voor reële doelstellingen; ftk is
gericht op dekking nominale aanspraken
• Te weinig aandacht voor specifieke kenmerken
van het fonds bij het beleggingsbeleid (bijv.
vergrijzing)
• Governance: meer onafhankelijk en meer
professioneel bestuur
Frijns: aanbevelingen
• Duidelijker pensioencontracten (wie draagt welk
risico, risicobereidheid bepalen)
• Staartrisico’s beter beheersen
• Voldoende countervailing power tov professionele
uitvoerders
• Aantoonbare expertise en deskundigheid
• Eenvoudig en goed uitlegbaar beleggingsbeleid
• Kleine fondsen: beslissing om door te gaan
periodiek evalueren en afzetten tegen
alternatieven
Goudswaard: analyse
• Rek is uit de premie (nu 13%, 2025 17% van de
loonsom)
• Door dalende rente sinds begin jaren tachtig
steeds meer in aandelen (meer volatiliteit)
• Financiële positie kwetsbaarder
• Ontgroening en vergrijzing
• Deelnemer verwacht zekerheid, maar geboden
zekerheid neemt af
Goudswaard: analyse
• Het Nederlandse pensioenstelsel is thans
onvoldoende toekomstbestendig
• Er moet een nieuw evenwicht gevonden worden
tussen de pensioenambitie, de zekerheid en de
kosten van de pensioenregeling
Goudswaard: oplossingsrichtingen
• Beperken van de ambitie (= versobering
pensioenregeling)
• “sociale partners zouden ervoor kunnen kiezen de
norm van 70% van het laatstgenoten loon naar
beneden bij te stellen”
• drukt kosten en maakt ruimte voor premiestijging
a.g.v. stijging levensverwachting
• lagere opbouwpercentages, langer doorwerken,
maximering pensioengevend salaris en
overstappen op prijsindex
Goudswaard: oplossingsrichtingen
• Incorporeren levensverwachting
• de pensioenuitkering/pensioenleeftijd wordt
gekoppeld aan de stijgende levensverwachting
• nieuwe opbouw automatisch aanpassen aan dan
geldende levensverwachting
• pensioenaanspraken (ook opgebouwde)
afhankelijk maken van toekomstige
verwachtingen van de levensverwachting
• meer voorwaardelijke pensioenrechten
• betekent aanpassing PW
Goudswaard: oplossingsrichtingen
• Meer risico’s bij de deelnemers
• Duidelijker communicatie richting deelnemers
daarover
• Maakt financiële positie pensioenfondsen beter
beheersbaar
Goudswaard: overige
• Vereenvoudiging en standaardisering
pensioenregelingen
• Minder overgangsmaatregelen
• Verbetering pensioencommunicatie
• Waarschuwen bij onvoldoende pensioenopbouw
(stoplichtbrief)
Pensioenakkoord, stijging levensverwachting
• AOW naar 66 in 2020, evt. 67 in 2025
 gevolgen voor pensioenregelingen:
 koppeling pensioen(reken)leeftijd aan verhoogde
AOW-leeftijd
 indien geboren na 1-1-1955, pensioen(reken)leeftijd
naar 66 of verlaagde opbouwpercentages
 aanpassing fiscale wetgeving in 2013
(regeerakkoord)
 geboren voor 1-1-1955: geen wijzigingen
Pensioenakkoord, stijging levensverwachting
• pensioenleeftijd wordt voorwaardelijke
rekenleeftijd
• eens per vijf jaar aanpassen, aan de hand van
bestandsontwikkeling werkgever
• aanpassing geldt ook voor opgebouwde rechten?
• aanpassing PW nodig
Pensioenakkoord, schokbestendigheid
• schokbestendigheid vergroten







risico-verschuiving naar de deelnemer
combi-contract, of
volkomen reëel contract
nieuwe parameterwaarden
FTK 1 en FTK 2
ook voor opgebouwde aanspraken?
aanpassing PW
Pensioenakkoord, schokbestendigheid
• combi-contract
 harde kern met zekere nominale rechten die
gevrijwaard zijn van korting (zwaarder FTK-regime
dan nu), met beleggingsmix met weinig risico en
indexatie o.b.v. winstdeling (geen ex ante
maatstaf)
 zachte volledig resultaatsafhankelijke schil waarbij
alle risico’s bij de deelnemer liggen (FTK 2)
Pensioenakkoord, schokbestendigheid
• volkomen reëel contract
 pensioenverplichtingen ademen mee met
veranderingen op financiële markten
 alle risico’s bij de deelnemers
 individueel DC of collectief DC
 FTK 2
 ook voor opgebouwde aanspraken?
 aanpassing PW
 nieuwe communicatie-eisen in PW
Pensioenakkoord, tijdpad
• verdere uitwerking op centraal niveau (Star) in
2011, binnenkort
• aanpassing (pensioen)wetgeving in voorjaar 2011
• uitwerking FTK 1 en FTK 2 in voorjaar 2011
• aanpassing pensioenregelingen m.i.v. 2012?
Conclusies
• financiele crisis heeft kwetsbaarheid
blootgelegd
• kwetsbaarheid die altijd al bestond
• maar (achteraf bezien) wellicht
onvoldoende is benadrukt
• door dreiging van korten is het besef
doorgedrongen