Nieuw financieringssysteem cultuur gemeente `s

Nieuw financieringssysteem cultuur gemeente ‘s-Hertogenbosch
De gemeenteraad besloot in november 2015 om in de loop van de komende jaren een gedeelte van
het cultuurbudget flexibel te maken. In 2019 moet dat 7% zijn. In 2015 was dat slechts 0,8%. Ook
kunnen in de jaren 2016 – 2020 projecten die ook door andere fondsen ondersteund worden, zoals
het Brabant C Fonds, budget krijgen. Dat budget is totaal €1,65 miljoen, te verdelen over 5 jaar.
Het flexibeler inzetten van het cultuurbudget maakt onderdeel uit van een nieuw financieringssysteem
cultuur van de gemeente ’s-Hertogenbosch dat per 1 januari 2017 van start gaat. De gemeenteraad
vindt dat tegenover meer flexibiliteit een vaste basis moet staan. Daarom krijgt een aantal organisaties
vanaf 2017 niet voor één jaar, maar voor vier jaar subsidie. Het zijn organisaties die de gemeente ziet
als het culturele fundament van ‘s-Hertogenbosch dat gekoesterd mag worden. Organisaties die een
verandertraject doorlopen, krijgen voorlopig nog één jaar subsidie.
Het flexibele budget gaat naar projecten in ’s-Hertogenbosch die landelijk onderscheidend, lokaal
effectief of innovatief zijn. Hoe gaat de gemeente dat geld verdelen en hoe kunnen organisaties
subsidies aanvragen? Op 10 mei 2016 neemt de gemeenteraad daar een besluit over.
Schematisch ziet het systeem er zo uit:
Elk systeem kent zijn voor- en nadelen. Om ze in kaart te brengen en af te kunnen wegen, bezocht de
gemeente samen met culturele organisaties in ’s-Hertogenbosch deskundigen. Deze deskundigen
beschikken over kennis op één van de vier onderdelen van het financieringssysteem zoals je in het
plaatje kunt zien. De gevoerde gesprekken leverden waardevolle tips op voor de uitwerking. Hierna
volgt een korte samenvatting van elk gesprek.
1.
Gesprek met George Lawson.
Het gesprek met George Lawson ging over de vierjarige subsidies.
George heeft als oud-directeur van de directie Kunsten van het
Ministerie van OCW en als oud-directeur van het Fonds
Podiumkunsten zicht op financiële afspraken tussen gemeenten,
rijk en provincies en kent de politieke dimensie ervan. Het gesprek
richtte zich op het waarom van een vierjarige beleidscyclus
gecombineerd met flexibele financiering. George is een voorstander
van een vierjarige cyclus: er komt rust en je voorkomt jaarlijkse
lobby’s bij politieke partijen. Wel blijft het politiek engagement in het
systeem ingebouwd en dat is goed voor het cultureel klimaat van
een stad. Het financieringssysteem krijgt volgens hem elke vier jaar
een ‘zelfreinigende’ werking. Organisaties krijgen een andere
planningshorizon, ze kunnen qua budget schuiven tussen de jaren
en kunnen meer ondernemerschap bedrijven. Het werken met een
culturele basisinfrastructuur vraagt in de ogen van George om voldoende volume van het culturele
veld. Een systeem van een culturele basisinfrastructuur met daarnaast flexibele budgetten
disciplineert en ordent. Wel moet je waken voor die ordening en een strategie uitzetten: er moet een
lijn in zitten voor een duidelijke, integere en transparante beslissing.
2.
Gesprek met Carolien Gehrels.
Carolien Gehrels is om input gevraagd over de
programmalijn Landelijk Onderscheidend. Deze oud
wethouder cultuur van de gemeente Amsterdam heeft
veel ervaring met nationale en internationale culturele
programmering en de financiering ervan. Zij is op dit
moment werkzaam bij Arcadis, dat ook een vestiging in
Den Bosch heeft. Het gesprek met Carolien richtte zich op
de positie die ’s-Hertogenbosch wil innemen in het
‘polycentrisch stedelijk landschap’ van Nederland, aan de A2 tussen Utrecht en Eindhoven en tussen
Nijmegen en Rotterdam. Zij vindt het verbinden van de culturele agenda met de economische
(inclusief citymarketing) belangrijk. Het zou vanzelfsprekend moeten zijn dat CEO’s genieten van het
cultureel aanbod in de stad en vergaderen op culturele plekken. En dat zij cultuurdeelname van hun
werknemers stimuleren. Het financieren van cultuur moet zowel vanuit een stevige basis als vanuit
dynamiek. Breng wel focus aan in die dynamiek, is haar advies, en vergeet niet de verhouding tussen
je budget en het effect dat je mag verwachten. Wat is de positie van jongeren in de gemeente ’s Hertogenbosch en hoe kun je de band met hen versterken? Bewoners, bezoekers en bedrijven: als je
die verbindt in je financiële systeem, kun je de positie van ’s-Hertogenbosch versterken.
3.
gesprek met Tabo Goudswaard en Maddy Kok
Voor het verzamelen van externe expertise binnen de programmalijn Lokaal
Effectief is door ons gesproken met twee personen. Tabo Goudswaard is
welzijnswerker en kunstenaar en nu intendant van het landelijke programma
The Art of Impact dat zich richt op kunstprojecten met een maatschappelijke
opdracht. Maddy Kok is een regisseuse die veel ervaring heeft met theater met
oud en jong. De kracht van kunstenaars is dat ze niet denken dat iets niet kan,
zegt de heer Goudswaard. Kunstenaars kunnen systemen ontregelen en
(maatschappelijke) problemen ‘re-framen’. Beide gesprekspartners zien een
toegevoegde waarde van kunstenaars in het sociaal-maatschappelijk domein
omdat kunstenaars inbreken op bestaande
patronen en andere ‘waarden’ dan de oppervlakkige naar boven
halen. Dat vinden niet alleen de deelnemers verrijkend, maar ook
de professionals eromheen zoals basisprofessionals, sociaal
wijkteamwerkers of verpleegkundigen. Kleine, intieme projecten
kunnen een grotere dimensie hebben.
4. gesprek met Chris van Koppen
Input voor de programmalijn Innovatief is verkregen in een gesprek met
Chris van Koppen. Hij is directeur van BKKC, een ondersteunende
organisatie voor de cultuur in Brabant. Het gesprek ging over
financieringsmodellen voor innovatie in de culturele sector. BKKC doet
dat door het inzetten van de zogenaamde Impulsgelden. BKKC vindt
het gesprek met de subsidieaanvragers van groot belang voor het
slagen van (de juiste financiering) van het project. Zo heeft BKKC
bijvoorbeeld het idee van een ‘kennisvoucher’ ontwikkeld waarmee
aanvragers deskundigheid kunnen inhuren voor de ontwikkeling van
het project. ‘Lijstjes afvinken’ scheelt tijd, maar levert de sector
uiteindelijk veel minder op, aldus Chris. Waar BKKC uniek in is, is de
transparantie van het proces. Op de website kun je zien welke aanvragen zijn ingediend en in welke
processtap de aanvraag zit. Andere aanvragers kunnen hier veel van leren.
5.
gesprek met Erica Haffmans
Erica Haffmans kent onze gemeente en het culturele veld goed: ze
is hier acht jaar intendant geweest.
Wij weet veel over flexibel financieren in het algemeen. Erica is ook
bij andere gemeenten en/of fondsen werkzaam geweest als
intendant en heeft ervaring met het verdelen van subsidies en het
opzetten van nieuwe kunstprojecten in een stedelijke context. Een
inhoudelijke lijn, een stip op de horizon is in haar ogen een
onmisbaar handvat om subsidies te verdelen. Snelheid van
procedure en zo min mogelijk bureaucratie is ook belangrijk.
Gesprekken met (potentiële) aanvragers en maatwerk per project
kosten veel tijd maar zijn een essentieel onderdeel van een goed
subsidieprogramma. Niet alleen vooraf, maar ook tijdens een
project en bij de presentatie moet gekeken worden: of door de ambtenaar, of door een commissielid.
Op grond van de ervaringen moet je een organisatie weer los te durven laten als prestaties
tegenvallen.
Hoe verder?
Op dit moment (eind februari 2016) werken we aan een voorstel voor het nieuwe
financieringssysteem. Dit doen we in nauw overleg met een vertegenwoordiging van Bossche
culturele organisaties. Naast de gevoerde gesprekken brengen we ook door middel van deskresearch
in kaart hoe andere gemeenten in Nederland cultuur financieren en welke ontwikkelingen daarin
zichtbaar zijn. We vragen aan een klankbordgroep om op het voorstel te reageren. Deze
klankbordgroep bestaat uit deskundigen vanuit professionele culturele organisaties en uit de
amateurkunst, maar ook deskundigen met een niet-culturele achtergrond zoals uit het onderwijs en
het bedrijfsleven.
Wilt u uw mening geven over het voorstel voor een nieuw financieringssysteem? Dit kan tijdens de
vergadering van de Commissie Maatschappelijke Ontwikkeling. Deze staat gepland op woensdag 20
april 2016. U kunt zich hiervoor aanmelden bij Ed Kerkhoff van de Griffie: [email protected]. De gemeenteraad vergadert er op dinsdag 10 mei over.
Voor meer informatie: Hanneke Wiersma, beleidsmedewerker, tel. 06-28800494, [email protected]