Onderzoeksvoorstel BZW Den Bosch

De economische kracht van
‘s-Hertogenbosch
Keuze van thema’s voor een economische agenda
Sergej Bulterman (Bureon)
Anouk Smeltink-Mensen (AnalyZus)
‘s-Hertogenbosch, 15 november 2016
Programma
16:00
16.10
16:30
17:20
17:35
17:50
18:00
Welkom
Presentatie onderzoek en thema’s voor een
economische agenda
Parallelsessie
Pauze
Pitches
Evaluatie en afsluiting
Borrel
Inleiding
1. Analyseresultaten
• Economisch profiel
• Staat van de Bossche economie
• Regionale positionering
2. Introductie van de thema’s
• Omschrijving/duiding
• Toelichting/motivering
3. Discussie (in groepjes)
• Relevantie, urgentie, draagvlak
• Prioritering
• Ambitie en (concrete) doelstellingen
4. Pitches (terugkoppeling)
Analyseresultaten
Economisch profiel
• Historisch profiel: bestuurdersstad, handelsstad, maakstad,
agrifoodstad  een mix, die deels nog doorklinkt
• Brede economische structuur
• Een mix van lokaal MKB en ‘footloose’ bedrijven
• Dienstenstad: ICT, zakelijke en financiële diensten, handel
• Voorzieningenniveau: binnenstad, JBZ, juridisch, provincie,
onderwijsinstellingen
• Hoge werkfunctie maar het gezellige, Bourgondische profiel
overheerst het zakelijke profiel
• ’sH: B2C een sterk merk, B2B niet
• Bedrijvennetwerken: ons-kent-ons, losse netwerken
• ‘Eiland’ in een groene, agrarische omgeving
Sectorstructuur
Bedrijfsgrootte
Staat van de Bossche economie
• ‘s-Hertogenbosch minder goed door de economische crisis
heen gekomen
• Gemiddeld beeld economische dynamiek, wat minder starters
• Bovengemiddeld welvaarts- en participatieniveau
• Werkloosheid op landelijk niveau; wel relatief grote groep
langdurig werklozen
• Economische vernieuwing grotendeels ‘formeel/institutioneel’
van aard
• De stad slaat voorzichtig haar vleugels uit…
• Sense of urgency over economie dringt langzaam door
Werkgelegenheidsontwikkeling
Werkgelegenheidsontwikkeling sectoren
Groei en export
Bedrijvendynamiek
Welvaart
Regionale positionering
1. Lokaal: groot belang lokale netwerken en handelsrelaties
2. NO-Brabant: centrumfunctie
•
•
•
Consumentenvoorzieningen: winkels (koopstromen), cultuur, zorg
Kennisvoorzieningen: onderwijs, kennisinstellingen, dienstverlening
MBO/HBO-arbeidsmarkt (pendelstromen)
3. Noord-Brabant: Brabantse steden
•
•
•
Provinciehoofdstad: bestuur, beleid, juridisch
Institutioneel: triple helix, diensten-hightech
Handel: Noord-Brabant belangrijkste binnenlandse handelsregio
4. Assen: A2/A59
•
•
Handelsrelaties: A59 en zuidelijke A2 relaties domineren
Arbeidsmarkt: A59 inkomend mbo-niveau, A2 uitgaand hbo-niveau
Arbeidsmarkt (pendelstromen)
Woonregio werkenden in ‘s-Hertogenbosch
(excl. Bosschenaren zelf)
Werkbestemming Bosschenaren
(buiten de stad)
oost-west-as (A59)
20,3%
noord-zuid-as (A2)
Noord-Limburg
oost-west-as (A59)
16,3%
noord-zuid-as (A2)
0,2%
Groot-Amsterdam
2,1%
Utrecht
3,7%
Arnhem/Nijmegen
1,5%
Zuidwest-Gelderland
Groot-Amsterdam
0,9%
Utrecht
2,6%
Arnhem/Nijmegen
3,2%
5,2%
Overig NO-Brabant
7,6%
6,0%
Overig NO-Brabant
11,2%
10%
2,4%
Zuidoost-Noord-Brabant
7,4%
0%
0,4%
Midden-Noord-Brabant
5,6%
Zuidoost-Noord-Brabant
Noord-Limburg
West-Noord-Brabant
1,9%
Midden-Noord-Brabant
14,8%
Zuidwest-Gelderland
3,1%
West-Noord-Brabant
31,8%
20%
30%
18,5%
0%
20%
40%
Afzetmarkt (handelsstromen)
Importregio’s in NL van het Bossche bedrijfsleven
(excl. lokale inkoop)
Exportregio’s in NL van het Bossche bedrijfsleven
(excl. lokale afzet)
noord-zuid as (A2)
noord-zuid-as (A2)
9,6%
oost-west-as (A59)
13,1%
oost-west-as (A59)
Ovg Nederland
13,1%
Ovg Nederland
Arnhem-Nijmegen
1,1%
Arnhem-Nijmegen
Groot-Amsterdam
1,3%
Groot-Amsterdam
Utrecht
4,3%
1,0%
4,2%
3,6%
West Noord-Brabant
2,0%
Ovg NO-Brabant
5%
2,0%
Ovg NO-Brabant
5,6%
0%
1,4%
Midden Noord-Brabant
4,5%
West Noord-Brabant
0,8%
Zuidoost Noord-Brabant
4,2%
Midden Noord-Brabant
10,3%
Zuidwest-Gelderland
1,5%
Zuidoost Noord-Brabant
14,2%
Utrecht
2,6%
Zuidwest-Gelderland
10,8%
10%
15%
7,7%
0%
5%
10%
15%
Verzorgingsgebied (koopstromen)
Herkomst omzet detailhandel en horeca binnenstad ‘s-Hertogenbosch (2014)
's-Hertogenbosch
Sint-Michielsgestel
Vught
Heusden
Schijndel
Oss
Elders NO Brabant
Elders Brabant
Gelderland
Zuid-Holland
Limburg
Utrecht
Noord-Holland
Overige provincies
Niet-dagelijkse
detailhandel
35%
6%
5%
4%
2%
2%
5%
14%
Horeca
15%
1%
2%
2%
0%
1%
3%
19%
11%
5%
3%
3%
3%
2%
100%
11%
14%
4%
9%
14%
5%
100%
Synthese
Synthese (1)
• ‘s-Hertogenbosch is een stad met veel economische
activiteit, maar zonder een sterk economisch profiel
• Het is geen 5 voor 12, het is het economisch fundament
dat aandacht behoeft
• De functie van ‘s-Hertogenbosch als ‘Poort van NoordBrabant’ is relatief beperkt
• Het Bossche economisch netwerk is als een
eilandengroep in open zee; hecht en versnipperd
tegelijk
Synthese (2)
• De laatste jaren zijn veel initiatieven ter versterking
van het ondernemingsklimaat opgestart, maar
grotendeels ‘top down’
• Terwijl ‘s-Hertogenbosch beschikt over veel jong
(ondernemers)talent dat een impuls kan geven aan
de economische dynamiek in de stad
• De economische positionering en profilering hangt
primair af van de gekozen economische koers, maar
is daarmee niet 1-dimensionaal
Kansen
• Versterking profiel en realisaties spin-off's rond data science
(JADS/ICT)
• Verder investeren in gunstig startersklimaat (broedplaatsen)
• Bottom up uitbouw van AFC en kruisbestuiving AFC met ICT
en life sciences/health
• Uitbouwen kennisfunctie en versterken relatie met
bedrijfsleven (t.b.v. innovatie, start-ups)
• Verder uitbouwen USP’s Bossche binnenstad (bourgondisch,
cultureel, winkelstad)
• Proactieve aandacht voor potentiële (internationale)
vestigers
• Binding studenten en jong talent via stedelijke voorzieningen
Thema’s voor een economische agenda
Benaderingswijze
• De brede economische structuur en versnippering van
belangen verhinderen eenduidigheid in ambities en beleid
• Draagvlak en actieve betrokkenheid zijn een vereiste
• Aanreiken ‘stip aan de horizon’ via een beeldende ambitie
• Gedragen citymarketing (ambassadeurschap) is gebaat bij
een economisch-maatschappelijke ‘kapstok’
 Van traditionele (sectorale) speerpunten
naar verbindende, richtinggevende thema’s
 Koppeling aan doelgroepen en vertaling naar geografische
scope
’sH Driven by data
ICT-sector
Kennis &
Research
B2B
B2C
Partnerships
Marketing
‘sH Broedplaats voor jong ondernemerschap
woonklimaat
opleiding
bedrijfsruimte
begeleiding
‘sH Food&Health Service Center
Proeftuin b2c
‘Poort’ naar AFC
(acquisitie/lobby)



Werkgelegenheid: 37.000 banen (12% NOB)
Toegevoegde waarde: € 1,9 mrd. (10% NOB)
Exportwaarde: € 4,3 mld. (32% NOB)
‘sH Gastvrij
’sH Duurzaam aan het werk
participatie
concurrentie
(om)scholing
re-integratie
HNW
sociale innovatie
’sH Building the City
Afdronk parallelsessie
•
•
•
•
•
•
•
Analyse en thema’s breed herkend
Thema 5 (HC) en 6 (Fysiek) komen minder pregnant naar voren; zijn
meer voorwaardenscheppend
Thema 4 (Gastvrij) spreekt wel aan, maar deels vanuit authentieke
kracht als ‘stijlfiguur’, deels als onderlinge verbinder van
ondernemers(netwerken)
Thema 1 (BD) en 3 (F&H) spreken het meest aan, geven ‘sH de kans
een autoriteit te zijn; profilering en onderscheidende positie
Thema 2 (Jong talent) komt als relevante doelgroep onder 1 en 3
terug
‘Laden’ van 1 en 3 is een aandachtspunt; is het middel of doel?
1 BD  Gastvrij, 3 F&H  Duurzame, leefbare, vitale stad
De regionale dimensie dient verder te worden uitgewerkt
Parallelsessies
Parallelsessie
1. Bediscussieer de zes thema’s
2. Prioriteer (o.b.v. belang, urgentie,
draagvlak, haalbaarheid etc.)
3. Formuleer een ambitie en concrete
doelstellingen voor de top 2 thema’s
4. Pitch (max. 3 minuten)
Groepsindeling
TAFEL I
Marc Hoedemakers
Wilbert van den Brink
Kees van Eijndhoven
Jan van der Hoeven
Victorien van Hulst
Peter de Kubber
Hans Nuijten
Leo Sedee
Jacqueline Spoeltman
TAFEL 2
TAFEL 3
Rico Niesten
Rob Gielens
Duncan Buisman
Hans Dona
Marrie Hoedelmans Patrick Kloth
Miranda Jansen
Gert Meijerman
Angelique Penners Maik van Mierlo
Sjef de Pont
Toin Saris
Karin Rademaker Pieter Schendstok
Roel Schutten
Bert van Strien
Eric Steenbakkers
TAFEL 4
Maurice Manders
Bas Bosma
Sjef van der Donk
Sjoerd van het Erve
Jody van de Griendt
Manon de Kok
Anton van de Rijt
Jos van de Wouw
Vervolg
• 16 november: sessie G15
• 7 december: uitwerking thema’s (wat, wie, wanneer)
• Begin 2017: Presentatie economische agenda
Contact
Bureon
Dhr. Sergej Bulterman
[email protected]
06-22475670
AnalyZus
Mevr. Anouk Smeltink-Mensen
[email protected]
06-52561220