Samenvatting Eco H4 = Waarom werk je?

Samenvatting Eco H4 = Waarom werk je?
1. Waarom werk je?
Werk is nodig voor de samenleving. Het is nuttig voor jezelf en voor anderen.
- Betaalde arbeid
Men werkt om geld te verdienen.
- Onbetaalde arbeid Mensen werken onbetaald als bijv. vrijwilliger of in je eigenhuis in de huishouding.
Mensen werken om diverse redenen:
- Om geld te verdienen.
- Om regelmaat in je leven te krijgen.
- Om in contact te komen met andere mensen.
- Om jezelf te ontwikkelen en een gevoel van eigenwaarde krijgen.
- Het is nuttig voor de samenleving.
Als je werkt in loondienst heb je afspraken gemaakt met je baas over het aantal werkuren.
- Deeltijdbaan (parttimebaan) Een baan waarbij je minder dan het volledige aantal uren per week werkt.
- Voltijdbaan (fulltimebaan)
Een baan waarbij je meer dan 35 uur per week werkt.
 In de wet is vastgelegd dat iemand met een deeltijdbaan dezelfde rechten hebben als mensen met een
voltijdbaan. Denk hierbij aan een pensioenregeling, verlofregeling en onkostenvergoedingen.

reiskosten, kosten voor cursussen, ect.
2. Waar werk je aan?
- Werkgever Iemand die mensen in dienst heeft.
 Klein bedrijf? Directeur werkgever.
 Groot bedrijf? Bedrijf werkgever.
! Ook de overheid is een grote werkgever
- Werknemer Iemand die in dienst van een baas werk verricht.
- Uitvoerende functie
- Leidinggevende functie
Je voert taken uit in opdracht van je leidinggevende.
Je hebt meer verantwoordelijkheid, je controleert het werk van degene die het
werk uitvoeren. Daarnaast maak je roosters, geef je instructies en motiveer je je
medewerkers. Je bent ook verantwoordelijk voor het werk van je medewerkers.
! Het onderscheid tussen werknemer en werkgever komt niet overheen met een uitvoerende functie en een
leidinggevende functie. Bij grote bedrijven zijn mensen die alleen een leidinggevende functie hebben, maar bij
kleine ondernemingen als een timmerbedrijf werkt de baas zelf ook mee.
↘
↘
↘
Productieweg:
Grondstof
Halffabricaat
Eindproduct
…zijn alle bewerkingen die het product ondergaat.
Voor de frame van een fiets is ijzererts nodig.
Het ijzererts wordt omgesmolten tot plaatstaal en buizen.
Er worden onderdelen aan toe gevoegd. De fiets is klaar.
De bedrijfskolom toont aan welke bedrijven hun waarde leveren aan een product. Hoe langer de bedrijfskolom, hoe
duurder het wordt, want bij elke stap wordt het product duurder.
- Groothandel
- Detailhandel
…is een bedrijf waar winkels en bedrijven hun inkopen kunnen doen.
…zijn de winkels waar consumenten producten kunnen kopen.
Bedrijven in de logistiek zorgen ervoor dat grondstoffen, halffabricaten en eindproducten worden vervoerd naar de
juiste bedrijven. Logistiek houdt zich bezig met de opslag en het transport van goederen.
3. Wat zijn je werkomstandigheden?
Een arbeidsovereenkomst zijn de vastgelegde afspraken (arbeidsvoorwaarden) tussen werkgever en werknemer:
- Primaire arbeidsovereenkomst
Loon en werktijden
- Secondaire arbeidsovereenkomst Vakantiedagen, arbeidsomstandigheden, lease auto en scholing.
Elke arbeidsovereenkomst moet voldoen aan de wetten regels van het Burgerlijk Wetboek.
Verder…
- Opzegtermijn
- Proeftijd
Een periode waarin je nog moet werken nadat je ontslag hebt genomen/gekregen.
Een periode (niet langer dan 2 mndn) waarin zowel de werkgever als de
werknemer de arbeidsovereenkomst kunnen opzeggen.
- Vast/tijdelijk? Vaste dienst =
Je hebt een contract zonder einddatum.
Tijdelijk contract = Je hebt een dienstverband voor een bep. periode.
Werken op oproepbasis en een tijdelijk dienstverband zijn voorbeelden van flexibel werken. Dit houdt in dat een
werkgever zijn medewerkers kan laten werken als hij ze nodig heeft.
Er zijn speciale wetten waarin staat dat medewerkers na 5,5 uur werken recht hebben op 0,25 uur pauze.
Ook zijn er regels voor nacht- en ploegendiensten en regels die de gezondheid/veiligheid garanderen.
Kinderarbeid is verboden.
De Arbeidsomstandighedenwet of Arbowet beschrijft dat werknemers hun werk veilig en gezond moeten doen.
Voorbeelden zijn veiligheid, gezondheid, tevredenheid, schone werkplek, veiligheidsvoorschriften.
Ook medewerkers moeten zich hieraan houden. Zo mogen zij niemand in gevaar brengen.
In verschillende bedrijfstakken als journalistiek en onderwijs zijn afspraken gemaakt die gelden voor al die
werknemers. Die afspraken zijn beter dan de regelingen uit de bestaande, door de regering vastgestelde wetten.
Deze nieuwe afspraken worden vastgelegd in een cao.
Dit is een overeenkomst tussen werkgevers en werknemers over de arbeidsvoorwaarden.
De werknemers zijn vertegenwoordigd door de vakbonden.
De werkgevers zijn vertegenwoordigd door de werkgeversorganisatie.
De overheid is de 3e partij en keurt deze evt. goed.
4. Hoeveel houd je eraan over?
Men moet vanaf 18 jaar zelf zorgen voor inkomen. Bij de wet is vastgesteld dat je recht hebt op een minimumloon.
Dit stijgt vanaf je 15e levensjaar tot 23. Daarna stijgt dit niet meer.
Een deel van je loon sta je af aan de belasting, dit gedeelte heet loonbelasting. De overheid betaald hier diverse
zaken van waaronder de politie. In Nederland is dit progressief: hoe meer je verdiend hoe meer belasting je betaald.
Nederland heeft een stelsel van sociale zekerheid. Dit betekent dat je van de overheid geld krijgt als je niet kunt
werken door bijv. een ongeluk of een ziekte. Je krijgt alleen een uitkering als het niet je eigen schuld is dat je niet
kunt werken.
Werknemersverzekering: verzekeringen die betaald worden van een deel van het loon.
↘ Werkeloosheidswet (WW)
Voor mensen die onvrijwillig werkeloos zijn.
↘ Wet Werk en Inkomen naar
Voor mensen die die langdurig door ziekte of arbeidsongeschiktheid niet
Arbeidsvermogen (WIA).
of minder kunnen werken.
↘ Ziektewet (ZW)
Een vangnet voor mensen die geen doorbetaling krijgen bij ziekte omdat
ze uitzend- of oproepkracht zijn of omdat hun tijdelijke baan stopt.
Volksverzekering: een algemene verzekering voor iedereen in Nederland, betaald door overheid.
↘ Algemene Ouderdomswet
Uitkering voor alle inwoners van 65 jaar en ouder.
(AOW)
↘ Algemene Nabestaanden Wet
Uitkering voor alle mensen die weduwe of weduwnaar zijn.
(ANW)
↘ Wet werk en bijstand (Wwb)
Uitkering voor mensen die hun best doen om werk te vinden, maar niet in
aanmerking komen voor een andere uitkering. Dit is een minimaal bedrag,
voldoende voor het noodzakelijke levensonderhoud.
- Brutoloon Loon wat je hebt afgesproken met je werkgever.
- Nettoloon Loon wat je krijgt op je bankrekening, na aftrekking van loonbelasting en premies
Ontslag is het beëindigen van een dienstverband.
Als je een andere baan hebt kun je als werknemer ontslagnemen.
Een werkgever kan je echter niet zomaar ontslaan. Hier is een vergunning voornodig van het UWV (voorheen CWI)
voor nodig of hij vraagt ontbinding van de overeenkomst bij de kantonrechter. Zo’n vergunning kan worden verleend
als het bedrijf in financiële nood zit.