Toetsen voor speciale leerlingen

Primair en speciaal onderwijs | Toetsen voor speciale leerlingen
Toetsen voor speciale
leerlingen
Voor functioneringsniveaus groep 3 t/m 8
• C
ompleet volgsysteem voor
speciale leerlingen
• Ontwikkeling van de individuele
leerling staat centraal
• Groei van de leerling duidelijk
zichtbaar
• In één oogopslag duidelijk welke
lesstof bij de leerling past
• Vergelijking met
leeftijdsgenoten mogelijk
Toetsen voor speciale leerlingen
Compleet volgsysteem voor functioneringsniveaus
groep 3 t/m 8
Geen leerling is gelijk. Waar de één met sprongen door de
leerstof gaat, doet de ander dat stap voor stap. Daarom
bieden wij toetsen aan voor leerlingen voor wie de
‘sprong’ in de stof af en toe te groot is. Er zijn toetsen voor
speciale leerlingen voor de leerstofgebieden Begrijpend
lezen, Rekenen-Wiskunde en Spelling, zowel op papier als
digitaal. De toetsen zijn beschikbaar voor
functioneringsniveaus groep 3 t/m 8.
Voor wie zijn de toetsen?
De toetsen zijn bestemd voor alle speciale leerlingen in het primair en speciaal
(basis) onderwijs, die extra steun nodig hebben in hun ontwikkeling. Dit zijn
leerlingen met een vertraagde ontwikkeling, een beperkte concentratieboog of
een grote behoefte aan structuur.
Uitgangspunt: vergelijkbaarheid staat voorop
De toetsen zijn gebaseerd op die van het Cito Volgsysteem primair onderwijs.
Belangrijk uitgangspunt is dat de resultaten van de toetsen voor speciale
leerlingen te vergelijken zijn met de resultaten van de reguliere toetsen en de
onderliggende vaardigheden. Scholen en ouders willen graag antwoord op de
vraag hoe een kind presteert in vergelijking met een gemiddeld kind.
Van hink-stap-sprong naar hink-stapstap
De ene leerling gaat met een hink-stap-sprong
door de lesstof. De ander heeft iets meer tijd
nodig. Voor ons reden om, samen met SO- en
SBO-scholen, de toetsen voor speciale leerlingen
op een aantal punten aan te passen.
De toetsen zijn gebaseerd op het niveau van
leerlingen in het speciaal (basis) onderwijs en de
zorgleerlingen in het regulier onderwijs. Kleinere leerstappen
De belangrijkste aanpassing is dat er in de
opeenvolgende toetsen kleinere
leerstappen worden genomen. Zo zijn er
toetsen voor de functionerings­niveaus M6
en E6, maar ook voor E5/M6 en M6/E6. Een
leerling die kleinere leervorderingen laat
zien kan op deze manier een voor hem
nieuwe toets maken. Er zijn dus meer
toetsen beschikbaar.
Een toets die past bij de leerling
Dat u de beschikking hebt over meer
toetsen, betekent niet dat u ook vaker moet
toetsen. U kiest op welk niveau u wilt
toetsen. U selecteert een toets die past bij
het niveau van de leerling.
Zo laat een leerling zien wat hij kan.
De toets meet optimaal welke leerstof een
leerling beheerst en wat zijn volgende
leerstap is. Opbouw
De opbouw van de toetsen voor speciale leerlingen verschilt van die van de
reguliere toetsen. Zo zijn opgaven van hetzelfde type achter elkaar geplaatst en
worden niet door elkaar aangeboden. Dat geldt ook voor de instructie: voordat
een type opgave begint, krijgen de leerlingen de bijbehorende instructie. De
leerling maakt bijvoorbeeld eerst alleen open opgaven en krijgt na een
instructie over gesloten vragen dit vraagtype aangeboden.
Andere samenstelling
De samenstelling van de toetsen is anders. Zo is het aantal opgaven van één
toetsdeel (taak) bij de toetsen Begrijpend lezen en Rekenen-Wiskunde beperkt.
Dat is prettiger voor leerlingen die zich niet zo lang kunnen concentreren.
Bij Begrijpend lezen en Spelling zijn de opgaven aangepast zodat speciale
leerlingen de vragen beter kunnen interpreteren. Door bijvoorbeeld kortere of
meer feitelijke teksten te gebruiken meten we de lees- en spelvaardigheid beter.
Rapportage
In de rapportage staan functioneringsniveaus centraal. Deze niveaus geven aan
hoe een leerling scoort ten opzichte van een gemiddelde leerling in het regulier
basisonderwijs. Veel leerlingen met achterstanden maken toetsen die niet
overeenkomen met hun leeftijd. Door te werken met functioneringsniveaus op
basis van vaardigheidsscores is niet de achterstand leidend, maar juist de groei
van de leerling en wat hij of zij wel kan. Het blijft daarbij wel mogelijk te
rapporteren op basis van de normeringen I tot en met V of A tot en met E. In het
Computerprogramma LOVS bestaat ook de mogelijkheid om het functionerings­
niveau van de leerling te vermelden op het alternatief leerlingrapport en op het
alternatief groepsprofiel, in plaats van de normering A t/m E of I t/m V.
Voordelen
•De groei van de leerling is duidelijk zichtbaar.
•De ontwikkeling van de individuele leerling staat centraal.
•De vooruitgang is primair in beeld, niet de achterstand.
•In één oogopslag is duidelijk welke lesstof bij de leerling past.
•Vergelijking met leeftijdsgenoten blijft mogelijk.
Hoe neemt u de toetsen af?
Ondanks de beschikbaarheid van meer toetsen voor de functioneringsniveaus
groep 3 tot en met 8 is het de bedoeling om slechts tweemaal per jaar te toetsen.
Ons advies is:
•neem de toets tweemaal per jaar af op een vast moment, met uitzondering
van Begrijpend lezen vanaf functioneringsniveau groep M5.
•kies bij leerlingen met een vertraagde ontwikkeling en aangepast leerstof­
aanbod een toets die past bij het functioneringsniveau en de aangeboden/
beheerste stof. Gebruik de tussentoetsen als passende variant.
•kies bij leerlingen met een normale ontwikkeling en regulier leerstofaanbod
een toets die past bij de normale ontwikkeling. Gebruik de toetsen voor speciale
leerlingen alleen wanneer leerlingen baat hebben bij de aanpassingen in de
toetsen voor speciale leerlingen, zoals structuur en taaklengte. ‘Ik denk dat scholen in het SO en SBO erg gebaat zijn bij deze
toetsen voor speciale leerlingen. Juist taal en rekenen verdienen
aanpassingen als het gaat om deze leerlingen. Ik verwacht dat
SO en SBO de toetsen zeker gaan gebruiken. Ook voor reguliere
basisscholen hebben deze toetsen beslist meerwaarde voor
zwakke leerlingen.’
Anita Vermeulen, remedial teacher Pedologisch-Instituutschool, Tiel
Overzicht compleet productaanbod speciale leerlingen
Er zijn leerkrachtmappen beschikbaar voor de functioneringsniveaus 3 t/m 5
en 6 t/m 8, voor de volgende leerstofgebieden:
•Begrijpend lezen
•Rekenen-Wiskunde
•Spelling
Een leerkrachtmap bestaat uit:
•een handleiding;
•opgavenboekjes;
•aangepaste registratieformulieren;
•de inhoudsverantwoording.
U kunt de toetsen ook digitaal afnemen. Wanneer u de leerkrachtmap
aanschaft, kunt u de digitale variant van de toetsen downloaden.
COTAN
Zowel de papieren als de digitale toetsen voor speciale leerlingen
functioneringsniveaus groep 3, 4 en 5 zijn door COTAN goedgekeurd.
Daarnaast hebben ook de papieren toetsen, functioneringsniveaus groep
6, 7 en 8 het COTAN keurmerk. Hierdoor zijn de toetsen bruikbaar voor de
indicatiestelling voor leerwegondersteunend onderwijs (LWOO) en
praktijkonderwijs (PrO). Aan de goedkeuring voor de digitale toetsen
functioneringsniveau groep 6 t/m 8 wordt gewerkt.
Meer informatie
Wilt u meer weten over toetsen voor speciale leerlingen? Kijk dan op
http://hinkstapstap.cito.nl of neem contact op met onze klantenservice:
(026) 352 11 11 of e-mail [email protected].
Bestellen
Om te bestellen gaat u naar onze webwinkel http://winkel.cito.nl.
Primair en speciaal onderwijs
Toetsen voor speciale leerlingen
Toetsen voor speciale leerlingen
Voor functioneringsniveaus groep 3 t/m 8
Cito
Amsterdamseweg 13
Postbus 1034
6801 MG Arnhem
T (026) 352 11 11
www.cito.nl
Klantenservice
T (026) 352 11 11
[email protected]
Fotografie: Ron Steemers
december 2012