Abortus - KU Leuven

MPTC – Medisch centrum voor studenten
Studentenvoorzieningen K.U.Leuven
Abortus
de wet
In België is sinds 1990 eerste trimester abortus uit het strafrecht gehaald, mits aan
volgende voorwaarden wordt voldaan:




De zwangerschapsduur op het moment van de afbreking – geteld vanaf de
eerste dag van de laatste menstruatie – is maximaal 14 weken, dus 12 weken
na conceptie.
Tussen de eerste afspraak in het centrum en de feitelijke ingreep ligt een
wachttijd van minstens 6 dagen.
De eerste consultatie en de ingreep vinden plaats in een abortuscentrum of
ziekenhuis met een voorlichtingsdienst, waar een multidisciplinair team de
begeleiding verzorgt. De zwangere krijgt informatie over alternatieve
opvangmogelijkheden, (falen van) contraceptie en mogelijke procedures.
De zwangere vrouw verklaart zich in een noodsituatie te bevinden. De
zwangere beslist autonoom, ook indien minderjarig. Er is geen toestemming
van partner of ouders vereist, deze dienen ook niet op de hoogte te worden
gebracht.
In België vinden jaarlijks 18 000 eerste trimester abortussen plaats, de belangrijkste
leeftijdsgroep is 20 tot 24 jaar en de gemiddelde leeftijd 27 jaar.
Abortus kan later in de zwangerschap wettelijk enkel wanneer de zwangerschap het
leven van de moeder in gevaar brengt of de baby een ongeneeslijke ziekte heeft,
mits advies van een tweede arts en uitgevoerd in een ziekenhuis.
abortuscentra in Vlaanderen
www.abortus.be: LUNA VZW, koepel van Vlaamse abortuscentra, met
uitgebreide informatie voor opgepland zwangeren, contactgegevens van de
verschillende centra. De pagina’s bestaan ook deels in het Engels.
De centra onder deze koepel werken op een correcte deontologische,
wettelijke en medische manier en zijn allen uitstekende referenties. Zij
bevinden zich in Hasselt, Antwerpen, Gent, Oostende en Brussel.
eerste afspraak
Tijdens de eerste afspraak heeft er een gesprek plaats bij een psychosociaal
medewerker en een medisch onderzoek bij een arts.

Het gesprek: alle bedenkingen en andere mogelijke opties (i.p.v. een abortus)
kunnen aan bod komen. Het falen van de anticonceptie en het meest
geschikte voorbehoedsmiddel voor de toekomst worden besproken en er
wordt informatie verstrekt over de bestaande methodes van
zwangerschapsafbreking.
Rikka De Roy – huisarts, oktober 2010
MPTC – Medisch centrum voor studenten

Studentenvoorzieningen K.U.Leuven
Het medisch onderzoek:
o met een echografie wordt de duur van de zwangerschap bepaald
o de medische voorgeschiedenis wordt besproken
o er is plaats voor een infectieonderzoek
o medische vragen rond anticonceptie worden beantwoord
Bij twijfel over de beslissing kan een extra gesprek ingelast worden. Het eerste
gesprek in het abortuscentrum is geheel vrijblijvend, de zwangere kan nadien nog
elke gewenste beslissing nemen en hoeft uiteraard niet door te gaan met een
abortus.
ingreep

Abortuspil: kan tot maximaal 50 dagen na de laatste regels worden toegepast
en vereist twee bezoeken aan het centrum
o 1e fase: toedienen van antiprogestageen (®Myfégyne). Dit breekt de
zwangerschap af en veroorzaakt een gedeeltelijke verweking,
verstrijking
en
dilatatie
van
de
baarmoederhals
en
baarmoedercontracties. Hiervoor verblijft men een half uurtje in het
abortuscentrum, heel soms vindt dan al de uitdrijving van het
vruchtzakje plaats (5%).
o 2e fase, 36 tot 48 uur later: orale of lokale toediening van
prostaglandine dat de volledige expulsie in de hand werkt. Men verblijft
een viertal uur in het centrum. Meestal vindt dan de volledige uitdrijving
plaats (55%), soms pas in de dagen erna (40%).
Tijdens de nazorg wordt soms een HCG bepaald om zeker te zijn dat de
expulsie volledig heeft plaats gevonden. Zo niet volgt een zuigcurettage.

Curettage
Na verdoving en dilatatie van de cervix wordt de baarmoeder met een fijne
canule leeggezogen.
Men verblijft een tweetal uur in het abortuscentrum.
nazorg
Na een tweetal weken dient een controleonderzoek te gebeuren. Dit kan in het
abortuscentrum of bij de eigen huisarts. Tijdens deze nazorg wordt nagegaan hoe
men de beslissing en ingreep verwerkt en of er aanwijzingen zijn voor complicaties.

Tijdens de anamnese bevraagt men de gevoelens en ideeën, eventuele
klachten zoals aanhoudende onderbuikspijn, vaginale afscheiding, urinaire
klachten of koorts.
Rikka De Roy – huisarts, oktober 2010
MPTC – Medisch centrum voor studenten
Studentenvoorzieningen K.U.Leuven

Het klinisch onderzoek bestaat uit een vaginaal toucher, waarbij de involutie
van de uterus wordt nagegaan en de aanwezigheid van slingerpijn of andere
afwijkingen.

Op indicatie kan technisch onderzoek gebeuren: echo bij vermoeden van
zwangerschapsresten, bloedname voor HCG of vaginale en urinaire kweek bij
klachten van infectie.

Huidige en toekomstige contraceptie en SOA preventie worden besproken.
kostprijs
De reële kostprijs voor een abortus bedraagt ongeveer 400 euro.
De abortuscentra aangesloten bij LUNA hebben een conventie met het RIZIV,
waardoor alle gesprekken, onderzoeken en behandelingen vergoed worden
via de derde betaler, op het remgeld van enkele Euro’s na. Patiënten moeten
hiervoor hun SIS kaart en zes kleefbriefjes van het ziekenfonds meenemen.
Voor vrouwen die geen Belgische ziekteverzekering hebben zoekt het
abortuscentrum zoveel mogelijk naar een oplossing.
rol van de huisarts of studentenarts
De aanmeldingsvraag kan zeer divers zijn: van complete verbijstering en
radeloosheid bij het ontdekken van de zwangerschap, tot grote zekerheid over
het al dan niet doorgaan met de zwangerschap. Het is belangrijk, zodra een
ongeplande zwangerschap is vastgesteld, goed na te gaan wat deze betekent
voor de patiënte en of zij al in staat is om een beslissing te nemen. Soms is
het aangewezen om de patiënte een aantal dagen later te laten terugkeren,
zodat ze even de tijd heeft om het nieuws te laten bezinken en te bespreken
met partner, ouders, vriendinnen of anderen. Geef in elk geval de boodschap
dat ze terecht kan met al haar vragen, dat je mee op zoek zal gaan naar
antwoorden en dat – wat haar beslissing ook is – je haar in alle verder stappen
mee zal ondersteunen.
Indien je om persoonlijke redenen geen vraag naar abortus wenst te
begeleiden, is het belangrijk dat meteen tegen de patiënte te zeggen, zodat zij
tijdig iemand anders kan raadplegen.
De beslissing over een eventuele abortus moet een persoonlijke keuze van de
patiënte zijn, zonder druk van – en in het ideale geval gesteund door – haar
omgeving. Zij hoeft niemand toestemming te vragen of verantwoording te
geven. Uiteraard geldt dat evenzeer voor de keuze om door te gaan met de
zwangerschap.
Verwijzing naar een abortuscentrum kan best tijdig gebeuren, gezien de
verplichte wachttijd van een week én de beperktheid in tijd van de toepassing
van de abortuspil.
Afhankelijk van de fase waarin de zwangere zich bevindt kan het gaan om een
eerste vrijblijvend informatief contact tot een rechtstreekse vraag naar abortus.
Rikka De Roy – huisarts, oktober 2010
MPTC – Medisch centrum voor studenten
Studentenvoorzieningen K.U.Leuven
In het eerste geval dient men zeker terughoudend te zijn met eventuele
voorbereidende technische onderzoeken (infecties, bloedgroep, datingsecho),
daar is de patiënte wellicht nog niet klaar voor. Al deze onderzoeken kunnen
besproken en aangeboden worden tijdens het eerste gesprek in het
abortuscentrum en vallen onder de conventie, wat betekent dat ze vrijwel
gratis zijn.
Het kan voor de patiënte interessant zijn om de nazorg te laten gebeuren bij
de eigen huisarts of de studentenarts. Dit vermijdt een zoveelste verplaatsing
naar het abortuscentrum en betrekken van deze arts geeft deze de
gelegenheid om ook in latere contacten subtiel te polsen naar de verwerking
van de abortus. De drempel zal voor de patiënte ook lager zijn om op een later
tijdstip vragen of moeilijkheden die gerelateerd zijn aan de abortus te
bespreken met de huisarts.
Nutige adressen
www.crz.be: luistertelefoon elke avond van 18 tot 22 uur 078 15 30 45
Rikka De Roy – huisarts, oktober 2010