Problemen in de interactie en communicatie bij kinderen met een

Problemen in de interactie en
communicatie bij kinderen met
een aan autisme verwante
stoornis.
M. Serra & R.B. Minderaa
Twee aspecten
1.
zwakte in de adequate besturing van het sociale gedrag
Doen niet wat verwacht wordt in situatie
o
Snappen dubbele bodems niet  slachtoffers voor plagerijen
 Moeite gedrag aan te passen op logische en flexibele manier aan
steeds wisselende sociale context
o
2.
zwakte in het ‘oppakken’ en interpreteren van sociale
informatie
o
o
o
Jong kind: niet gevoelig voor wat begeleider zegt, men dringt
niet door
Ouder kind: duidelijk dat veel sociale info niet wordt begrepen,
mist sociale intuïtie
Snapt gevoelsmatige niet bij anderen; bv: ouders worden boos 
kind snapt niet waarom dit logisch en begrijpelijk is

Kind ziet wereld om zich heen niet in perspectief:
Slecht vermogen om gebeurtenissen tegenover elkaar af te
wegen
 Slecht vermogen om gebeurtenissen in de tijd een plaats te
geven
 Kind is onvoldoende verankerd in sociale situatie; het
functioneert te los van de sociale context

Ernstige handicap in het adequaat sturen van het
eigen handelen
Theory of mind

‘Mental states’ probleem bij autistische kinderen
 belangrijk voor begrijpen en voorspellen menselijk
gedrag

Onderzoek: vergelijking met normale kinderen & kinderen
met Down
 autistische kinderen scoren het slechtst op false belief
taken
autistische kinderen meer moeite met begrijpen van
mental states (zoals kennis, waarneming…)

Onderzoek: gedrag verklaren in termen van
gedachten en wensen (in vergelijking met normale
kinderen en mentaal geretardeerde kinderen)
 Autistische kinderen scoorden slechtst
Besluit: Prestatie sterk gerelateerd aan IQ, verbale
intelligentie, taalbegrip & begrip van syntactische
structuren
DUS: Groep autistische kinderen die wel eenvoudige
theory of mind-taken kunnen

Onderzoek happé bij 3 groepen:
Begrijpen van
grapjes,
sarcasme en
ironie
Resultaat: -groep 1 minst goede resultaten, groep 3 de beste
 verbale intelligentie belangrijke voorspeller
chronische leeftijd belangrijk
complexiteit van de taak belangrijk; hoe hoger, hoe
slechter score
Conclusies

Vier belangrijke variabelen:




verbale intelligentie
chronologische leeftijd
ernst van de sociale en communicatieve problemen
de complexiteit van de taak.
Onderzoek rond afleiden van emoties bij anderen
Verband tussen de ernst van de sociale en
communicatieve problemen en de prestaties op deze
taken

Theory of mind: primair of secundair



Discussie: kan theorie ook de sociale problemen verklaren
die al vroeg in ontwikkeling manifesteren?
meer sprake van een affectief probleem dan van een
cognitief probleem
Minder in staat om emoties waar te nemen & hierop te
reageren  missen sociale ervaring
o
Affectief probleem basis voor problemen bij theory of mind
o
Andere cognitieve problemen zijn reden van problemen bij
theory of mind (bv: flexibel en efficiënt gebruik te maken van
strategieën om problemen op te lossen)
Vraag: Hoe kunnen de sociale problemen van kinderen
worden verklaard die wel in staat zijn ‘mental states’
van anderen te begrijpen?

Maken gebruik van andere strategieën
bv taak-specifieke strategieën nl. associëren van persoon,object
en plaats
 meer cognitief gerichte strategieën:
verklaren succes op theory of mind taken, terwijl ze
toch ernstige communicatieve en sociale problemen
hebben

Probleem bij het spontaan kunnen toepassen van
theory of mind vaardigheden in dagelijkse sociale
situaties
 dagelijkse situaties zijn ongestructureerd:
probleem bij toeschrijven ‘mental states’
 onderzoekssituaties zijn gestructureerd: kunnen
‘mental states’ toeschrijven

Streven naar centrale coherentie  gebrek bij
autistische kinderen; moeilijkheden bij interpreteren
van informatie ‘in de context’, nochtans belangrijk
bij theory of mind vaardigheden
bv: kunnen onsamenhangende woorden onthouden, maar
geen samenhangende items of zinnen
Verder onderzoek

Uitganspunt voor onderzoek: theory of mind
-Autistische kinderen: problemen met ‘mental states’
-4 variabelen belangrijke voorspellers van prestatie

Handicap verder onderzoek: ontbrekende
diagnostiek bij kinderen met een aan autisme
verwante stoornis

Functioneren van kinderen in verschillende fasen
zorgvuldig in kaart brengen
Verder onderzoek naar…

Inzicht krijgen in processen die een rol spelen bij de
ontwikkeling van een theory of mind bij normale en
bij kinderen met een aan autisme verwante stoornis
 vroegtijdige diagnostiek en interventie

Theory of mind vaardigheden bij kinderen met een
aan autisme verwante stoornis


Hoe lossen ze theory of mind-taken op? …
Exploreren van mogelijk andere onderliggende
cognitieve problemen en de relatie met de sociale en
communicatieve problemen