MS op oudere leeftijd

MS op oudere leeftijd.
Primair progressieve MS ontstaat meer op oudere leeftijd.
Er zijn toch wel een heel aantal mensen (10 tot 20 % volgens de literatuur) die pas op latere leeftijd
multiple sclerose krijgen. In deze groep van oudere MS-patiënten is het aantal mannen en vrouwen
meer gelijk. Het verloop van de MS is gemiddeld genomen sneller dan bij jongeren. Dit komt omdat
in deze groep meer mensen met primair progressieve MS zitten (60 tot 70 %). Deze groep doet geen
opflakkeringen en heeft een verloop dat maand na maand of jaar na jaar evolueert. Deze mensen
hebben dan na enige tijd een ernstige functiestoornis of handicap opgebouwd. Daarbij komt nog dat
er voor primair progressieve MS geen medicijnen op de markt zijn om de ziekte af te remmen. Het
gaat dus om een groep mensen waar, medisch gezien, wat meer aandacht voor zou moeten komen.
Gelukkig zijn de laatste jaren meer en meer onderzoeken gestart om ook voor primair progressieve
MS een behandeling op punt te zetten die het verloop afremt. Uiteraard is behandelen van
symptomen hier ook van groot belang om de kwaliteit van leven op peil te houden.
Wat omtrent de levensverwachting van personen met MS?
Op de tweede plaats heb je een grote groep mensen met MS die op jeugdige leeftijd de ziekte
gekregen hebben, maar die er oud mee geworden zijn. Gelukkig is dit de grootste groep en vaak gaat
het om mensen van wie de MS zeker in de beginjaren nogal goedaardig was. Men neemt aan dat
ongeveer 20 % van de beginnende MS met opflakkeringen en remissies goedaardig is. Uiteraard
worden mensen met deze vorm van MS ongeveer even oud als andere mensen.
Daarnaast heb je een toenemend aantal mensen die vanaf hun ziektebegin behandeld zijn om het
verloop af te remmen. Deze immunomodulerende behandeling (bijv. Interferon Bèta, Glatirameer
acetaat of de meer ingrijpende recente tweedelijns middelen) is reeds meer dan 15 jaar op de markt
en zal dus stilaan resulteren in meer oudere mensen met MS. Onderzoek geeft aanwijzingen dat dit
inderdaad het geval is, maar heel erg springt dit toch nog niet in het oog.
Waar moeten deze 60-plussers met MS vooral aandacht voor hebben?
Op strikt medisch gebied is het belangrijk dat zij de beste zorg krijgen wat betreft MS. Dit wil dus
zeggen dat het geen groep mag zijn waar vanuit de artsenwereld minder aandacht voor is. Soms lijkt
dit toch wel het geval. Deze groep komt minder in aanmerking voor de (dure) “ziekte modulerende
middelen” en krijgt dan ook minder aandacht van de onderzoekers (en de farmaceutische industrie).
Veel mensen op leeftijd met MS verkeren in de secundaire progressieve fase en vaak is de evolutie
spontaan trager zodat ze inderdaad de nieuwe middelen minder nodig hebben. Wel hebben ze de
volle aandacht nodig wat betreft symptoombestrijding, maar ook de zorg voor een goede algemene
toestand, bewegen, voorkomen van verwikkelingen en sociaal contact mogen niet worden
verwaarloosd. Vaker zal het consult van een uroloog of het consult van een revalidatiearts nodig zijn.
Het is belangrijk dat de sociale en psychologische situatie van de oudere persoon met MS op tijd
onder de loep genomen wordt. Veel sociale voorzieningen kunnen nog afgesproken worden voor je
pensioen en voor je 65ste, erna is de sociale wetgeving anders en vallen mensen soms uit de boot. Op
tijd denken aan een aangepast huis kan veel uitmaken wat betreft levenskwaliteit in de oude dag. De
relatie met familie, kinderen en vrienden goed verzorgen is een goede raad die nogal eens in de wind
geslagen wordt, toch kan dit veel uitmaken wanneer eenzaamheid toeslaat.
Vaatlijden, zoals hartinfarct of herseninfarct komt volgens de literatuur vaak voor bij de
gehospitaliseerde persoon met MS. Wij mogen aannemen dat dit ook voor de thuisverblijvende MS
patiënt het geval is wanneer hij/zij ouder wordt. Opvolgen van bloeddruk, cholesterol,
rookstopprogramma’s en behandelen van ritmestoornissen van het hart zijn dus ook bij MS van
groot belang.
Zoals in de gewone populatie zal waarschijnlijk ook kanker en dementie toenemen met de leeftijd
van de persoon met MS. In de literatuur vond ik hierover bijna geen gegevens.
Meer aandacht voor gezondheidszorg van de oudere medemens.
Recent werd meer aandacht voor gezondheidszorg van de oudere medemens gevraagd door een
groep vooraanstaande artsen uit Europa, India, de Verenigde Staten en Canada via een artikel in ‘The
Lancet’, een kwaliteitstijdschrift op medisch gebied. Zij betogen dat de geneeskunde voor ouderen
moet weggehaald worden uit de sfeer van negatieve benadering, met vragen over betaalbaarheid en
vragen over de kosten van de zorg voor ouderen. Zij vragen om “langer leven” niet als een probleem
voor de geneeskunde te zien, maar het wel te beschouwen als een uitdaging. De uitdaging zal erin
bestaan dat er anders gedacht wordt over ouder worden, dat er andere politieke en beleidsmatige
prioriteiten gelegd worden en er zo meer budgetten vrij komen voor kwetsbare mensen op leeftijd.
Het resultaat zal zijn dat 60 en 70-plussers langer gezond blijven, langer een bijdrage kunnen leveren
aan de samenleving en hun rijke ervaring ten dienste stellen aan de jongere bevolking. Het
betreffende artikel gaat over de gezondheidszorg in het algemeen, maar is ten volle ook van
toepassing op de zorg voor de persoon met MS op oudere leeftijd.
Dr. R. Medaer - Universiteit Hasselt.
- Centrum voor Neurologie – Hasselt.
Bron: Multiple Sclerosis in the elderly patient. Amer Awad and Olaf Stüre
Drugs & aging 2010 Apr.1, 27: 283-294
.