Hand-out avond 1 - Kerk van Nieuwpoort

Bijbelkring 12 oktober 2016
Welkom en opening
Eerste thema: ‘Aan tafel met Mattheus ’ (Mattheus 9: 9 -13)
In de bijlage zijn verschillende teksten van Mattheus, Marcus en Lucas naast elkaar gezet. De
overeenkomsten zijn zeer duidelijk. Zijn er ook opvallende verschillen?
Ook al is het een korte tekst, het is goed om verschillende onderdelen te onderscheiden. De verzen 9
en 10 gaan over Mattheus en zijn roeping door Jezus. Vers 11 geeft de reactie weer van de Farizeeën.
Vers 12 de directe reactie van Jezus. Vers 13 hoe hij hen op pad stuurt.
We staan eerst stil bij Mattheus. Vervolgens bij de omstanders. Als laatste bij de Oudtestamentische
wortels van wat hier gebeurd. Afsluitend kunnen we wellicht nog stilstaan bij enkele vragen.
Vers 9 - 10
Ontmoeting met Mattheus
 Mattheus. Zijn naam betekent ‘Geschenk van de Heere’. Vermoedelijk is hij geboren in
Kapernaum of de omgeving daarvan in Galilea. Hij werd geboren als Levi. Het was vaker
gebruik dat iemand twee namen droeg. Een typisch Joodse en een ‘gelatiniseerde’ naam.
Mattheus, afgeleid van Matanja. We weten niet hoe, maar hij werd tollenaar.
Overheidsbeambte voor een gehate overheid. Iemand waar mensen zich aan ergeren, gehate
mensen. NSB’ers zouden wij zeggen. Mensen die een slaatje slaan uit de vijandelijke
overheersing. Iemand die het voor lief nam om gehaat te worden, omwille van het overleven
op een aangename manier.
 Het bijzondere hier is dat Mattheus in één zin beschrijft wat zijn hele leven op zijn kop gezet
heeft. Uit het hele Evangelie van Mattheus leren we hem wel een beetje kennen als schrijver.
Hij had goede kennis van het Grieks. En tegelijk was hij uitstekend thuis in de Bijbel, in het
Oude Testament. Hij blinkt niet uit in details, het gaat hem om maar één ding: Jezus Christus
naar voren brengen. Bescheidener over zichzelf kon hij niet zijn. Wat deed hem veranderen?
Mattheus vertelt het ons in één pennenstreek: het was de opdracht, de roep van Jezus, zo
eenvoudig, zo diep, hij moest er gehoor aan geven!
 We lezen niet, zoals bij Zaccheus, dat hij terugkwam op zijn schreden, of te veel geïnd geld
zou terugbetalen. Maar we mogen vanuit vers 9 wel stellen dat de totale ommekeer kwam
door de roep van de Heere Jezus en Mattheus die daar gehoor aan gaf. Zo’n bekering was
niet altijd mogelijk. In Lukas 18 lezen we vanaf vers 9 een gelijkenis van een tollenaar, die
niet eens zijn ogen opheft en alleen om genade smeekt om wie hij is of wat hij doet. Het
heeft te maken met de slavernij, waarbij mannen en vrouwen bepaalde ‘beroepen’
uitvoerden die anderen te min vinden. Deze mensen waren niet vrij om zich te bekeren,
maar in hun hart konden ze diep verwond zijn. Mattheus is echter vrij om Jezus te volgen.
 Dat doet hij ook. Wat betekent dat praktisch? Dat hij anderen ook in contact met de Messias
wilde brengen. Hij bereidde een grote maaltijd voor en nodigde al die mensen uit om met
Jezus te eten. Een bijzondere geschiedenis die model staat voor het Evangelie van Mattheus.
 Hij nodigt hen aan tafel. Een tafel heeft een grote betekenis in die tijd. Een symposium.
Allereerst waren deze maaltijden om je te laven aan alle overvloed. Ten tweede waren zo
ook om iets te leren, er was altijd wel een onderwerp wat werd besproken of uitgediept. En
als derde drukte het dus de gelijkwaardigheid uit van ieder aanwezig en paste het om zelf
niet op de voorgrond te willen staan. Dat wil Jezus ons bieden aan Zijn tafel.
Vers 11 - 12
Discussie met de Farizeeën
 De Farizeeën houden Jezus en Zijn volgelingen goed in de gaten. Ze zien dat Hij met
tollenaars en zondaars eet. En vragen aan Zijn discipelen waarom Hij dat doet. Er wordt over
gespeculeerd waarom ze Hem niet regelrecht aanspraken. Wellicht vanwege het feit dat ze
de confrontatie niet aan durfden te gaan. Een andere veel genoemde reden is dat ze het huis
van een tollenaar niet zouden willen betreden. Ze vragen zich in elk geval af hoe het mogelijk
is dat Jezus dit doet.
 In de tijd van de Romeinen werd de Babylonische ballingschap herleefd. De Joden schoten in
een houding van een naar binnen gekeerd vasthouden aan de Joodse identiteit. Een
sleutelwoord daarin was zonde. Een zondaar was eigenlijk iedereen die de normen en
waarden schond van de maatschappij die de Farizeeën voor ogen stond. Daar hadden ze dan
ook geen omgang mee. (Denk aan Psalm 26: 5) Ze waren vol verwachting dat zij mochten
aanzitten bij God. En dan komt Jezus, Hij vervuld de Messiaanse verwachting dat we met
Hem aan tafel mogen zitten. En toen zaten daar de verkeerde mensen. Onze verwachtingen
worden flink opgeschud, wakker geschud. In Mattheus 21:31 zegt Jezus dat velen hen zullen
voorgaan in het Koninkrijk van God.
 Jezus doorkruiste de lijnen die liepen tussen zondaren en rechtvaardigen. Daarbij haalt Hij
een beeld aan van de dokter die voor zieken komt. Hiermee sorteert Hij voor op waar Hij de
Farizeeën mee op pad stuurt, een tekst uit Hosea.
Vers 13
Terug naar de wortels
 In vers 13 zegt Jezus vervolgens iets wat typisch bij een Rabbi hoorde. Hij gebruikte de
woorden: ga heen en leer wat het betekent. Zo stuurde een Rabbi zijn leerlingen op weg.
 In Hosea 6 resoneren de woorden van Samuel als hij koning Saul bestraft (1 Samuel 15). In
deze geschiedenis heeft Saul tegen het bevel van de Heere niet al het vee afgeslacht, maar
het waardevolle deel als buit meegenomen. Zijn excuus was dat het ging om een offer, maar
Samuel bestrafte Saul dat God meer behagen heeft in gehoorzaamheid.
 De Farizeeën hoorden niets nieuws, een bekende tekst uit Hosea. Een tekst over geloof en
herstel, maar ook over het oordeel van God over de zwakke liefde. Een tekst die na de
verwoesting van de eerste tempel de Joden er doorheen hielp. In plaats van de offerdienst in
de tempel, die niet meer kon plaatsvinden, was gehoorzaamheid goed. Jezus gaf er een
nieuwe interpretatie aan door Woord en daad. De reinheid of heiligheid van de
gemeenschap wordt niet gewaarborgd door hoge muren op te trekken en uiterlijk alles op
orde te hebben. Maar door innerlijk jezelf open te durven stellen voor de genade van de
Heere Jezus en elkaar in die liefde aan te zien. Zo brengt Jezus mensen terug bij God.
Gespreksvragen
1.
2.
3.
4.
5.
In welke mensen herkennen wij ons in deze geschiedenis?
Hoe zijn de lijnen van deze avond door te trekken naar het Avondmaal?
De roepstem van Jezus, hoe klinkt die in jouw leven?
Hoe komt in de tekst naar voren hoe je handen en voeten aan het geloof kan geven?
Wanneer zou je eigenlijk barmhartiger moeten zijn? Kan je dat opbrengen?
Afsluiting