Johannes 1 - Gkv Bedum

De ware Jakobsladder
preek over Johannes 1,51
voorbereiding voor de viering van het avondmaal
Bijbellezing Genesis 28,10-22
Bedum, 12 januari 2014
Ds. Marten de Vries
Gemeente van de Heer, Jezus Christus,
Mijn broeders en zusters,
een open hemel?
Een geopende hemel. En engelen. Dat beloofde Jezus aan Natanaël. En gelijk ook aan de andere mannen die net
volgeling van Jezus waren geworden. “Ik verzeker júllie”, zegt Hij. Wat hebben ze ervan gezien? Waar gaat dit
over? Wat hebben wíj eraan? Is er voor ons ook een open hemel? En engelen, doen die iets voor ons? Was het
alleen iets voor de twaalf van toen? Of voor die drie die bij – wat heet – ‘de verheerlijking op de berg’ waren?1
En voor iemand als vader Jakob toen die onder de blote hemel met z’n hoofd op een stenen kussen lag?
kijk naar Jezus!
De belofte van Jezus is wel menens. “Waarachtig, ik verzeker jullie”, zegt Hij. “Amen, amen”, “Voorwaar,
voorwaar”. De climax van het verhaal over de roeping van Jezus’ eerste leerlingen is de herinnering aan de
climax waar God Jakob van liet dromen: een trap 2 die uitliep op God. Herziene Statenvertaling: ‘En zie, de
HEERE stond boven aan die ladder’. Johannes 1,51 bevat de eerste evangelieverkondiging uit de mond van
Jezus. Het is de inleiding en de samenvatting van alles wat Hij nog meer gaat zeggen. ‘Kijk naar mij’, zegt Jezus.
Ook tegen ons. ‘En jullie zullen het zien: de hemel open.’
Jezus is de ware Jakobsladder,
staat boven de preek.
In de droomtrap in Betel wierp Gods mensgeworden Zoon zijn schaduw vooruit. Geen elevator kan er tegenop.
Via Hem kwam God bij ons. Via Hem is God voor jou bereikbaar. De hemel is na Kerst niet weer op slot
gegaan. De engelen van de Kerstnacht3 waren voorboden van de ‘dienende geesten’ die nu constant at your
service zijn. Onder één voorwaarde: neem Jezus zoals Hij is.
slang en ladder
Vanaf het begin is duidelijk dat Jezus Zich niet ziet als de stichter van een nieuwe godsdienst. “De Schriften
getuigen over Míj,” heeft Hij gezegd.4 Evenals in Johannes 3, wanneer Jezus voor de tweede maal over Zichzelf
praat als over ‘de Mensenzoon’, haakt Hij al in Johannes 1 aan bij een bekende geschiedenis uit het Oude
Testament. Zometeen gaat Jezus Zich identificeren met de mensenlevensreddende koperen slang: “De
Mensenzoon moet hoog verheven worden, zoals Mozes in de woestijn de slang omhooggeheven heeft.”5 En nu
stelt Hij Zich op één lijn met de ladder waar Jakob al van lag te dromen.
in de open lucht de hemel open
We lazen over Jakob. Hij is op de vlucht. Voor Esau, z’n broer. Die heeft hij bedrogen. Waarom? Omdat hij en
zijn moeder het nog moesten zien of God zijn belofte wel zou houden. Zou de grootste zegen inderdaad voor
hem zijn? Op weg naar Mesopotamië6 ligt hij in de open lucht te slapen en dan gaat de hemel open. Jakob ziet
Pagina
Matteüs 17,1-3; Marcus 9,2-13; Lucas 9,28-36.
De Septuagint gebruikt in Genesis 28,12 het woord ‘climax’.
3 Lucas 2,9.13.
4 Johannes 5,39.
5 Johannes 3,14.
6 Opschrift boven Genesis 27,43 in NBG ’51.
2
1
1
een ladder zo lang als de mensen van vroeger de toren van Babel hadden willen maken. 7 Gods engelen gaan op
en neer. En bovenaan staat niemand minder dan God zelf. Hij laat Zich zien en van Zich horen.
God was here
“God zal zijn waarheid nimmer krenken.” 8 De belofte die God bij de verbondssluiting aan opa Abraham heeft
gedaan geldt via vader Isaak nog altijd voor Jakob! Blut und Boden. Land en nakomelingen. En via Jakobs
nageslacht zal Gods zegen over de hele wereld komen.9 ‘Ikzelf sta je terzijde,’ zegt God. ‘Immanuël’, staat er
bijna. ‘Ik ga met je mee, Ik breng je terug. En mijn engelen zijn om je heen. Ze onderhouden het contact tussen
joú op de vlúcht en Míj in de lúcht.’ Jakob is blij verrast. ‘Gunst, dit is de hemelpoort’, zegt hij na afloop. God
was here.
o, kom er eens kijken
Jakob kan haast niet geloven dat Gods Woord zou klinken in Luz. Eeuwen later wil het er bij Natanaël
nauwelijks in dat Gods Woord is uitgekomen in een man uit Nazaret. “Kom maar eens kijken”, zegt Filippus.
Jezus heeft hem al gezien onder de vijgenboom en ‘de man zónder bedrog’ is direct om. Jezus zegt: zag je dat ik
door Gods ogen kijk? Je zult veel grotere dingen zien! ‘Kijk naar Mij’, zegt Jezus; en Hij richt zich tot het zestal.
‘Dan zul je de hemel open zien. Net als Jakob vroeger, toen die z’n ogen op die ladder richtte.’
één lijn met de ladder
Jezus heeft het ook over engelen die op Hem zullen neerdalen. Wat bedoelt Jezus? Vast niet dat zijn leerlingen
zullen meemaken dat engelen neerdalen náár Hem – wat de NBV suggereert. Zoals de engel die op de steen
naast zijn graf plaatsnam.10 Of zij die voor Jezus zorgden na ‘de verzoeking in de woestijn’ 11. Of hij die
verscheen tijdens de verzoeking in de tuin. 12 Van zulke engelenverschijningen hebben Natanaël en de anderen
maar weinig meegemaakt. Nee, Jezus heeft het over engelen die ‘opklimmen en neerdalen óp de Mensenzoon’.
Hijzelf staat niet op één lijn met Jákob maar met de ládder.
rijksweg tussen hemel en aarde
Een gedroomde ladder overbrugde de afstand tussen Jakob en God. Jezus verbond de hemel met de aarde in
werkelijkheid. Hij is Gods mensgeworden Woord in wie Johannes en de anderen ‘de grootheid van de enige
Zoon van de Vader’ hebben gezien.13‘De Zoon van God’ en Gods Gezalfde, zoals Natanaël Hem al noemt; maar
tegelijk ‘de Mensenzoon’, gewoon uit Nazaret. En daarmee de gedoodverfde rijksweg tussen aarde en hemel.
Daarmee heeft het te maken dat Jezus Natanaël al had gezien. Maar Natanaël en zijn collega’s zullen ‘nog
grotere dingen’ zien. Een gebeurtenis die het wonder van zijn telepathie zal overtreffen.
na drie uur de hemel nooit weer dicht
Jezus heeft het over de hemel die openging met zijn komst op aarde. Hij zegt – het staat helaas niet in de NBV:
“Van nu af(!) zult u de hemel geopend zien.” De hemel heeft zich op de Allereerste Kerstdag geopend en wordt
niet weer gesloten. Maar… er komt iets groters dan Kerst: Goede Vrijdag! Daarna kán de hemel ook nooit weer
dicht gaan. Ze zullen het meemaken. Als de slang van Mozes wordt Hij omhooggeheven. Boven Hém zal de
hemel drie uur potdicht gaan.14 Anders dan voor Jakob zal voor wie in Hem geloven de lucht dan voorgoed
geklaard zijn.
dromen over Jezus
Jakob ziet een ladder ‘die op de aarde stond en helemaal tot de hemel reikte’. Geen ladder die vanuit de hemel
naar de aarde liep15 maar andersom. Het uitgangspunt is Jakobs belabberde situatie. Middenin zijn sores blijkt
God voor Hem bereikbaar. Eigenlijk krijgt Hij een droom over Jezus die de weg zal banen. Jezus is de ware
Jakobsladder. Wat de torenbouwers van Babel niet is gelukt, krijgt ‘dé Mensenzoon’ voor elkaar. Aan het kruis
forceert Gods Zoon de hemelpoort. Engelen gaan trap op en trap af. Op en neer; in die volgorde. Jezus richt een
luchtbrug naar de hemel op.
7
Genesis 11,4.
Psalm 105:5.
9
Genesis 28,14 en 12,3 in combinatie met Galaten 3,8.
10 Matteüs 28,2.
11 Matteüs 4,11.
12 Lucas 22,43.
13 Johannes 1,14.
14 Matteüs 27,45.
15 Het Boek.
Pagina
2
8
wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open
geïnteresseerd in jou
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. Het kan lijken alsof God zich afgesloten heeft voor de wereld. Alsof
God Zich niet bemoeit met de mensen. Alsof jouw problemen zijn zaak niet zijn. Het kan niet waar zijn. Jezus is
het bewijs dat de wereld God aan het hart gaat. 16 En als je volgende week brood en wijn krijgt uitgereikt is dat
Gods garantiebewijs dat Hij ook in jou persoonlijk geïnteresseerd is. Al staat je leven nog zo op de kop. Al heb
jij jezelf – net als Jakob – ook nog zo in de nesten gewerkt. God ziet je staan.
bidden ‘om Jezus’ wil’
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. Het kan lijken alsof de hemel ontoegankelijk is. Je bidt maar het lijkt
op praten in de ruimte. Ik mag je vertellen: als je bidt ‘om Jezus’ wil, komt je gebed op de plaats van
bestemming. Misschien denk je dat je het recht niet hebt om te bidden of op verhoring. Dat heb je van jezelf ook
niet. Maar als je in Jezus gelooft mag je ‘zonder schroom naderen tot de troon van de Genadige’. 17 Brood en wijn
worden in je lichaam opgenomen en verbinden je met Jezus die bij God is.
hindernissen opgeruimd
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. Bij het avondmaal kijken we achterom. De hemel werd niet definitief
ontsloten op de bérg waarop uit een wolk klonk “Dit is mijn Zoon, mijn uitverkorene, luister naar Hem!’18 Dat
gebeurde wel op de heúvel van de kruisiging. Om daarover met Jezus te praten waren Mozes en Elia gekomen19.
Maar aan Jezus’ blinkend witte kleren en z’n stralend gezicht 20 en aan de niet-aardse verschijning van Israëls
grootste profeten21was al te zien dat de Messias daarna zijn ‘glorie zou binnengaan’22. Als bewijs dat Jezus de
hindernissen die wij opwierpen opruimde.
Hij bidt voor jou
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. We kijken ook omhoog. Het gaat ‘niet alleen om de tekenen van brood
en wijn’, maar – ‘de harten omhoog!’ – we zien op naar Jezus Christus‘ die in de hemel voor ons pleit aan de
rechterhand van de Vader.’23 Na zijn hemelvaart deed Jezus niet de deur achter Zich dicht. Als jij bidt, bidt Hij
mee. Dat Jezus alles van Natanaël wist en alles van jou weet dat is één ding. Maar dat Hij dan ook nog voorbede
voor jou doet! En beter dan jezelf kunt bidden. Dat is nog wel iets meer!
Hij geeft Zichzelf
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. God beloofde Jakob om ‘met Hem’ te zijn. Dat was mooi voor Jakob.
Maar nog veel meer werd God ‘God met ons’ in Jezus, onze Immanuël. Aan het avondmaal kijken we niet alleen
naar achteren en naar boven. Jezus is in de hemel maar tegelijk is Hij onze gastheer aan tafel. In de heilige tekens
op het bord en in de beker geeft Hij Zichzelf. Een steen die als hoofdsteun was gebruikt markeerde Betel: ‘huis
van God’ betekent dat. Woord en sacramenten maken dat hier in de kerk ‘alles van God spreekt’. 24
engelen staan voor je klaar
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. De ladder van Jakob is belangrijker dan de engelen erop. Maar die
engelen zijn er wel degelijk. Toen Jakob na jaren terug naar huis ging stuurde God een heel leger. 25 Zoals ze
Jezus ten dienste stonden, staan ze ook klaar voor jou. Je ziet ze niet maar daarom zijn ze er nog wel. Ze lopen af
en aan. Jezus laat ze voor je draven. Ze dragen je op handen. Laat je niet alleen waarschuwen voor ‘kwade
geesten in de hemelsferen’.26 Laat je vooral bemoedigen door de aanwezigheid van de onzichtbare goede
engelen.
voorproefje van het grote feest
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. Het eerste wonderteken dat Jezus deed was de verandering van water in
wijn op de bruiloft van Kana.27 “Zo toonde Jezus zijn grootheid en zijn leerlingen geloofden in Hem.”28 We
16
Johannes 3,16.
Hebreeën 4,16.
18 Lucas 9,35.
19 Lucas 9,31.
20 Lucas 9,29.
21
Lucas 9,30v.
22 Lucas 24,26.
23 Avondmaalsformulier.
24 Psalm 27:3.
25 Genesis 32,2.
26 Efeziërs 6,12.
27 Johannes 2,1-12, m.n. 11.
Pagina
3
17
kijken met het avondmaal behalve achteruit ook vooruit. We leven toe naar – wat heet: ‘het bruiloftsmaal van het
Lam’29 waarvan het avondmaal een voorproefje is. Jakob zou thuiskomen. Nel Brouwers is thuisgekomen. De
Heer haalde haar thuis. Toen ze stierf stond de hemel voor haar open. Straks komt de hemel op aarde. Geen
ziekte meer, nooit meer een begrafenis. Alle dagen feest.
laat je kinderen Jezus ontmoeten
Wie naar Jezus kijkt, ziet de hemel open. De ene discipel zorgde voor de andere. Andreas nam Simon mee,
Filippus recuteerde Natanaël. Wij hebben goed nieuws voor de wereld die denkt dat hij in zichzelf is opgesloten.
Er is hoop: “Christus stootte de hemel open.”30 Maar neem vooral je eigen kinderen mee. Laat hen Jezus
ontmoeten. Praat over het avondmaal. Leer hen verlangen om mee te doen. Om nu al te genieten. Vertel hun wat
je zelf beleven mag. Dat het allemaal heel dichtbij komt als je in geloof eet en drinkt. De hemel. En de toekomst.
Vooral Jezus Zelf.
28
Johannes 2,11.
Openbaring 19,9.
30 Liedboek 244:1.
29
Pagina
4
Amen