Presentatie: De Archaïsche periode

De Archaïsche periode
De Archaïsche periode
Mhnin aeide, qea, Phlhiadew AcilhoV
Oulomenhn, h muri AcaioiV alge eqhke
Tijd & Ruimte
Tijdslijn
Minoïsche beschaving
Tijdslijn
Myceense beschaving
Tijdslijn
“Dark Ages”
Tijdslijn
•Eerste beschaving in W-E.
•Bakermat W-E. beschaving
•Onderverdeeld
Oud-Griekse beschaving
Tijdslijn
• arch
-Grote tempels
-Schilderkunst
-Beeldhouwkunst
Archaïsche periode
Tijdslijn
•Bloei
•Filosofie
•Politiek
•Literatuur
•Muziek
•Schilderkunst
•Beeldhouwkunst
•Architectuur
Klassieke periode
Tijdslijn
•Verval
•350: Alexander de Grote
Hellenistische periode
Tijdslijn
De Archaïsche periode
Griekse wereld voor 1000 v.Chr.
Doriërs
Achaeërs
Invloeden van volksverhuizingen
•Bruin aardewerk
•Wapens met
gevleugelde
motieven (ijzer)
Kolonisatie
• ontstaan uit tekort aan levensmiddelen in moederstad
• blijft verbonden met moederstad
• soms enkel functie van tijdelijke aanleghaven
Maatschappij &
dagelijks leven
de Griekse maatschappij
• standenmaatschappij (vb sparta)
homoioi
• enigen met politieke rechten
•enige taak het voorbereiden
van de strijd
perioiken
•vrije mannen
•beoefenden landbouw of
ambacht
heloten
•bewerkten land voor homoioi of
waren wapenknecht
voeding
• graangewassen: voornamelijk tarwe en gerst
• groentes: vnl. uien, linzen, kool, erwten + knoflook en kruiden
• fruit: appel, peren granaatappels, vijgen maar vooral olijven!
• bijna geen vlees, enkel bij offers
• veel vis en andere producten uit de zee
• zuivelproducten: kazen en melk van geiten en schapen
munten
• systeem ontwikkeld in Anatolië
• via klein Azië naar het Griekse vasteland gekomen
• eerst munten van electrum (zilver+goud) daarna zilver en enkele bronzen
• vanaf 4e eeuw alle soorten van metalen: goud, zilver, brons, electrum
• verschillende munteenheden: Obool, lira, stater, drachme, didrachme,
tetradrachme, octodrachme, en decadrachme
handel
• import: - Zwarte Zee:
- graan
- wol
- hout
- Noord-Afrika: - luxegoederen
- Italië ruilhandel met Etrusken: aardewerk ↔ metaal
• export: vnl. wijn, olijven (en afgeleide producten) en visproducten
kledij
• 2 basiskledingstukken: chiton en himation
• gemaakt uit linnen of wol
• weinig verschil in kledij tussen man en vrouw
• rond het lichaam gewikkeld en vastgemaakt op de schouders
• haar lang en los of op de rug samengebonden, versierd bij vrouwen
woning
• sober → leven speelde zich buitenshuis af
• egale voorgevel met enkel deur en kleine raampjes
• van 2 tot een dozijn aan kamers
• aparte vertrekken voor mannen en vrouwen
Cultuur
aardewerk
• vertellen ons zeer veel over het dagelijks leven
• alle soorten taferelen (behalve politieke)
• twee soorten: rood met zwarte figuren, en zwart met rode figuren
• 7e eeuw: rood aardewerk in Korinthe
• eind 6e eeuw zwart aardewerk uit Athene
Dipylon
•Dipylon: belangrijkste poort & kerkhof in Athene
•Atelier Dipylon-meester: vazenschilder 8ste Eeuw
•± 50 vazen gevonden (760-750)
•900-700: Geometrische periode
750-700: Laat-Geometrische periode
Dipylonvaas
•Grote asurnen voor aristocratische graven
•Beschildering (prothesis):
- Gestorvene met rouwenden
- Gevechtsscènes
- Geiten en herten
- Geometrische versiering: meander
•Mannen: voetstukvazen
•Vrouwen: buikvazen
Beeldhouwkunst: kouros
Beeldhouwkunst: korè
Bouwkunst
•Godsdienst centraal
•Duidelijke opvattingen over mooie architectuur
Godsdienst
Gaea
Uranus
Cronus
•Verering van de Griekse Goden
Rhea
•Meegekomen met de Doriërs
Oceanus
•Onderverdeeld in
Demeter
Tethys
Zeus
Hyperion Persephone
•Olympische Goden
Poseidon Mnemosyne Dionysus
•Titanen
Hades
Eros
Themis
Hestia
Hebe
•Lagere Goden
Iapetus
Hera
Eris
Coeus
Ares
Helios
Crius
Athena
Thanatos
Phoebe
Apollo
Pan
Thea
Aphrodite Prometheus Nemesis
Hermes Epimetheus De Gratiën
Artemis
De Muzen
Atlas
Hephaestus Metis
De Furiën
Olympische Spelen
•Begin allicht ± 900 voor Christus (ervoor?)
•Overige informatie
Zie project vorig jaar
Homeros
•±800-±750
•Niets zeker
•Artiestennaam
•De Ilias
Hesiodos
•Collega & tijdgenoot van Homeros
•Niets zeker
•Vroegste geschreven bronnen van de Oudheid
•Werken en dagen
•Theogonie
Cleobis & Biton:
verhaal
•Pausanias & Herodotus
•Verhaal: twee broers van Argos
•Moedigheid  Beelden in museum Delphi
Cleobis & Biton:
beelden
•610-580 vC
•Polymedes
•Dioscuren?
De Archaïsche periode
Quiz
Voor de quiz
Blad papier
Schrijfstok
Gezond verstand
Vraag 1:
Geef de coördinaten van de Archaïsche periode
Vraag 2:
Bij de invallen van de Doriërs verdwenen
enkele steden. Welke van de volgende
verdween niet?
A) Mycene
B) Troje
C) Sparta
D) Knossos
Vraag 3:
Welke van de volgende steden danken hun
hedendaagse benaming niet aan de
Griekse overheerser?
A) Napels
B) Aléria
C) Lyon
D) Marseille
Vraag 4:
Wie waren de metoiken?
A) Lijfeigenen
B) Vrije burgers, maar zonder politieke rechten
C) Landadel met politieke rechten
D) Vreemdelingen
Vraag 5:
Waarom werd er in de Archaïsche
periode geen kaas gegeten zoals wij ze
vandaag de dag kennen?
A) Hun godsdienst tekende kaas als de verboden vrucht af.
B) Er werd te weinig aan rundveeteelt gedaan.
C) Men had de bacteriën voor het striemproces nog niet ontdekt.
D) De Grieken offerden alle kaas aan hun huiselijke goden.
Vraag 6:
Welke van de volgende vruchten werd niet
geconsumeerd in die periode?
A) Citrusvruchten
B) Granaatappels
C) Appels
D) Vijgen
Vraag 7:
Welke van de volgende munteenheden werd
niet gebruikt in het oude Hellas?
A) De lira
B) De drachme
C) De denarië
D) De obool
Vraag 8:
Op welk vlak is Egypte zo belangrijk geweest?
A) Economie: import van luxegoederen
B) Godsdienst: hun godenverering van aldaar afkomstig
C) Politiek: steun aan de Grieken bij Trojaanse oorlog
D) Cultuur: Homeros’ vaderland
Vraag 9:
Geef de benaming van de twee
basiskledingstukken tijdens de Archaïsche
periode.
Vraag 10:
De benaming voor het vrouwenvertrek in een
Griekse woonst?
A) Gynakoontos
B) Gynaekonitis
C) Gynèka
D) Gynaekunta
Vraag 11:
Stel: je bakt een keramieken kruik in een
oven in een weinig verluchte ruimte. Welke
kleur bekomt je kruik?
A) Wit
B) Geel
C) Rood
D) Zwart
Vraag 12:
In welke stad is dit meesterwerk mogelijks
gefabriceerd?
A) Korinthe
B) Athene
Vraag 13:
Welke stelling over de Dipylonmeester
klopt?
A) Hij bakte potten en vazen
B) Zijn atelier was gelegen in de kerameikos-wijk
C) Hij zette de Geometrische periode in
D) Di-pylon = dubbele deur
Vraag 14:
Geef zeven kenmerken van een Kourosbeeld
en twee opvallende contrasten met de
Korèbeelden.
Vraag 15:
Kouroi en Korai werden in de tempels gezet
bij de goden. Waar werden Kouroi nog
gezet, maar nooit Korai?
A) Op de Agora
B) Bij de huisgoden
C) Op het kerkhof
D) In de inkomhal van aristocratische huizen
Vraag 16:
De bouwkunst die typisch was voor de
Archaïsche periode stond in het teken van… ?
A) Sport en spel
B) Toneel en kunst
C) Godsdienst en godenverering
D) Wonen en leven
Vraag 17:
Homeros heeft een en ander geschreven.
Wat schreef hij niet?
A) Hymnen
B) Odyssee
C) Andria
D) Ilias
Vraag 18:
In Hesiodos’ Werken en Dagen vindt men
beelden van vrede geassocieerd met het
plantaardig leven en de landbouw. Bij wie
vind je dit ook terug? Met welke bekenden
wordt het werk van Hesiodos geassocieerd?
A) De profeten Jesaja en Hosea
B) De filosofen Socrates en Plato
C) De politiekers Solon en Cleisthenes
D) De organisaties Gaia en Greenpeace
Vraag 19:
Zijn de beelden van Cleobis en Biton in het
museum van Delphi kourosbeelden?
A) Ja
B) Neen
Welke gebeurtenissen vonden niet plaats in
de Archaïsche periode?
Vraag 20:
Tip: 4 gebeurtenissen, 3 mensen
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
Het ontstaan van het geloof in de Olympische Goden
Eerste officiële vermelding van de Olympische Spelen
De historische Trojaanse oorlog
Babylonische ballingschap van de joden
Voltooiing van de Atheense democratie
Stichting van Rome
Parthenon wordt gebouwd
Bloeitijd van het Nieuw-Assyrische rijk
I) Leven
J) Leven
K) Leven
L) Leven
M) Leven
N) Leven
O) Leven
P) Leven
Q) Leven
R) Leven
van Herodotus
van Homeros
van Sappho
en de wetten van Solon
en de fabels van Aesopus
van Siddhartha Gautama, de eerste Buddha
van Socrates, Aristoteles, Plato
van Thales van Milete
van Pythagoras
van Sophocles
De Archaïsche periode
Verbetering en evaluatie
De antwoorden
Jouw antwoorden
Rode schrijfstok
Vraag 1:
Geef de coördinaten van de Archaïsche periode
± 800 - ± 500 voor Christus
Vraag 2:
Bij de invallen van de Doriërs verdwenen
enkele steden. Welke van de volgende
verdween niet?
A) Mycene
B) Troje
C) Sparta
D) Knossos
Vraag 3:
Welke van de volgende steden danken hun
hedendaagse benaming aan de Griekse
overheerser?
A) Napels
B) Aléria
C) Lyon
D) Marseille
Lyon heeft Romeinse wortels.
In 43 voor Christus nam de Romeinse Senaat het besluit om een
nieuwe stad, een nieuwe kolonie in Gallië op te richten. Deze stad,
Lugdunum, was in de eerste plaats bestemd voor de gewezen
soldaten van het vijfde legioen.
In de tijd van Romeinen was Lyon al een belangrijk knooppunt voor
de handel. Ze bezat het monopolie voor de wijnhandel.
Vraag 4:
Wie waren de metoiken?
A) Lijfeigenen
B) Vrije burgers, maar zonder politieke rechten
C) Landadel met politieke rechten
D)Vreemdelingen
A = Heloten
B = Perioiken
C = Homoioi
Vraag 5:
Waarom werd er in de Archaïsche
periode geen kaas gegeten zoals wij ze
vandaag de dag kennen?
A) Hun godsdienst tekende kaas als de verboden vrucht af.
B) Er werd te weinig aan rundveeteelt gedaan.
C) Men had de bacteriën voor het striemproces nog niet ontdekt.
D) De Grieken offerden alle kaas aan hun huiselijke goden.
Vraag 6:
Welke van de volgende vruchten werd niet
geconsumeerd in die periode?
A)Citrusvruchten
B) Granaatappels
C) Appels
D) Vijgen
Vraag 7:
Welke van de volgende munteenheden werd
niet gebruikt in het oude Hellas?
A) De lira
B) De drachme
C) De denarië
D) De obool
De Denarius is een zilveren munt die gebruikt werd bij de
Romeinen. Alle andere werden gebruikt in Griekenland.
Vraag 8:
Op welk vlak is Egypte zo belangrijk geweest?
A)Economie: import van luxegoederen
B) Godsdienst: hun godenverering van aldaar afkomstig
C) Politiek: steun aan de Grieken bij Trojaanse oorlog
D) Cultuur: Homeros’ vaderland
Vraag 9:
Geef de benaming van de twee
basiskledingstukken tijdens de Archaïsche
periode.
Chiton - Himation
Vraag 10:
De benaming voor het vrouwenvertrek in een
Griekse woonst?
A) Gynakoontos
B) Gynaekonitis
C) Gynèka
D) Gynaekunta
Vraag 11:
Stel: je bakt een keramieken kruik in een
oven in een weinig verluchte ruimte. Welke
kleur bekomt je kruik?
A) Wit
B) Geel
C) Rood
D)Zwart
Bij oxiderend bakken (=onder toevoer van zuurstof) : rode kleur .
Bij een reducerende ovenatmosfeer (=zonder toevoer van zuurstof) : zwarte kleur
Vraag 12:
In welke stad is dit meesterwerk mogelijks
gefabriceerd?
A) Korinthe
B) Athene
Vraag 13:
Welke stelling over de Dipylonmeester
klopt?
A) Hij bakte potten en vazen
B) Zijn atelier was gelegen in de kerameikos-wijk
C) Hij zette de Geometrische periode in
D)Di-pylon = dubbele deur
A) Hij beschilderde potten en vazen
B) Zijn atelier was gelegen in de Dipylon-wijk
C) Hij zette de Laat-Geometrische periode in
D) Di-pylon = dubbele deur  naam voor de Atheense
stadspoort waarnaar de wijk van het atelier genoemd is
Vraag 14a:
Geef zeven kenmerken van een Kourosbeeld.
•Beeltenis naakte jongeman
•Levensgroot
•Duidelijk uit rechthoekig blok
•Strakke gelaatsuitdrukking
•Archaïsche glimlach
•Haren gestileerd weergegeven
•Stramme frontale houding
•Linkerbeen voor rechter
•Lichaamsvormen met lijnen aangegeven
•Symmetrische opbouw
•Rood of bruin geschilderd
•Armen tegen het lichaam gedrukt
•Gebalde vuisten
Vraag 14b:
Geef twee opvallende contrasten met de Korèbeelden.
•Vrouwenfiguren
( mannenfiguren)
•Aangekleed (peplos  natte stijl)
( naakt)
•Gekleurde kleren, bleke huid
( rood/bruin geschilderd)
Vraag 15:
Kouroi en Korai werden in de tempels gezet
bij de goden. Waar werden Kouroi nog
gezet, maar nooit Korai?
A) Op de Agora
B) Bij de huisgoden
C) Op het kerkhof
D) In de inkomhal van aristocratische huizen
Vraag 16:
De bouwkunst die typisch was voor de
Archaïsche periode stond in het teken van… ?
A) Sport en spel
B) Toneel en kunst
C) Godsdienst en godenverering
D) Wonen en leven
Vraag 17:
Homeros heeft een en ander geschreven.
Wat schreef hij niet?
A) Hymnen
B) Odyssee
C) Andria
D) Ilias
De Andria is een komedie van de Latijnse schrijver Terentius (190-159)
Vraag 18:
In Hesiodos’ Werken en Dagen vindt men
beelden van vrede geassocieerd met het
plantaardig leven en de landbouw. Bij wie
vind je dit ook terug? Met welke bekenden
wordt het werk van Hesiodos geassocieerd?
A)De profeten Jesaja en Hosea
B) De filosofen Socrates en Plato
C) De politiekers Solon en Cleisthenes
D) De organisaties Gaia en Greenpeace
Vraag 19:
Zijn de beelden van Cleobis en Biton in het
museum van Delphi kourosbeelden?
A)Ja
B) Neen
Dit is verwonderlijk: normaal worden nooit
bestaande mensen afgebeeld als Kouros.
Vraag 20:
A)
B)
C)
D)
E)
F)
G)
H)
Welke gebeurtenissen vonden niet plaats in
de Archaïsche periode?
Het ontstaan van het geloof in de Olympische Goden
Eerste officiële vermelding van de Olympische Spelen
De historische Trojaanse oorlog
Babylonische ballingschap van de joden
Voltooiing van de Atheense democratie
Stichting van Rome
Parthenon wordt gebouwd
Bloeitijd van het Nieuw-Assyrische rijk
I) Leven
J) Leven
K) Leven
L) Leven
M) Leven
N) Leven
O) Leven
P) Leven
Q) Leven
R) Leven
van Herodotus
van Homeros
van Sappho
en de wetten van Solon
en de fabels van Aesopus
van Siddhartha Gautama, de eerste Buddha
van Socrates, Aristoteles, Plato
van Thales van Milete
van Pythagoras
van Sophocles
(veel vroeger)
(776)
(veel vroeger)
(597)
(487-429)
(753)
(448-432)
(744-612)
(484-432 BC)
(800-750)
(°630/612)
(594)
(6de eeuw)
(624-544)
(469-322)
(624 – 547)
(580 - 500)
(496-406)
De Archaïsche periode