Corr Model Herex Sociologie VWO 2012

MINISTERIE VAN ONDERWIJS
EN VOLKSONTWIKKELING
EXAMENBUREAU
UNIFORM HER-/INHAALEXAMEN VWO 2012
CORRECTIEMODEL
VAK
DATUM
TIJD
: SOCIOLOGIE
: VRIJDAG 27 JULI 2012
: 10.45 – 12.45
Aantal opgaven bij dit vak
Aantal pagina’s
: 7
: 3
_________________________________________________________________
1a.
Wat is het doel van onderwijs? (3)
-
b.
Kennis en kundigheden overdragen (intellectuele vaardigheden)
Karaktervormend; Aanleren van waarden, normen. Opvoedende karakter
(sociale- en morele vaardigheden)
Geestverruimende aspecten; verruiming van horizon, perspectieven en
creatieve vermogens
Bespreek het verband tussen onderwijs en ontwikkeling door middel van twee
argumenten. (6)
- onderwijs biedt de mogelijkheid, informatie en tools om invulling te kunnen
geven aan eigen aspiraties, wensen en doelen. Kan verandering brengen in hun
eigen situatie en die van hun direkte woonomgeving.
- Het biedt ook de mogelijkheid zaken te helpen realiseren en op een juiste wijze
te laten verlopen op nationaal nivo.
Let verder op begrippen als Self-Reliance, zelfvoozienend zijn etc.
c.
Zie regel 14 – 16. “vanaf 1 oktober ………………………………………………… de opleiding”.
Is er bij het introduceren van de nieuwe leerkracht sprake van gelijke kansen binnen
het onderwijs? Motiveer. (4)
Alg.: Door meer aandacht te besteden aan de eigen individuele potenties van de
leerlingen komen hun eigen mogelijkheden en talenten beter tot hun recht. In dat
opzicht vergroot het wel de gelijkheid van kansen. Anderzijds blijft het een
instituut waar de ene leerling vanwege zijn milieu en achtergrond in het voordeel
is boven de andere. Dus ongelijkheid blijft aanwezig.
Tekst: Doordat ze allemaal een bepaalde startbasis hebben (iedereen moet een
mulo-diploma hebben) betekent dat sowieso dat in bepaalde opzichten kansen
dichter bij elkaar komen te liggen. Let verder op argumentatie.
d.
Onderwijs is een kennisindustrie.
Leg dit uit en geef aan in welk deel van de tekst dit duidelijk tot uiting komt. (3)
Regel 11 – 12 “Sapoen zegt ……………………………………..wordt”.
Onderwijs als sektor is relatief groot: heel veel werkgelegenheid en energie input
van een groot deel van de samenleving en staatsbegroting; slokt relatief groot
deel van BNP. Tegenwoordig vergelijking met gigantisch produktiesektor waarbij
kennis het produkt is. In de tekst komt dit tot uiting in de vorm van ‘grote
investeringen die met de ‘nieuwe leerkracht ‘ gemoeid gaan.
e.
In welk gedeelte van de tekst komt de manifeste functie van onderwijs duidelijk tot
uiting? Motiveer. (4)
Regel 15 – 19. De juiste plaatsing op basis van de criteria die gelden.
f
Het onderwijs in Suriname richt zich op het uitselecteren van de competente en het
weg selecteren van de incompetente leerlingen. Bespreek twee gevolgen hiervan
voor de leerling. (6)
Gevolgen uitselecteren competente leerlingen: b.v. verhoging professionaliteit en
deskundigheid, garanderen van onderwijskwaliteit, monopolie van kennis bij
bepaalde groeperingen.
Gevolgen wegselecteren incompetente leerlingen: deze groep valt buiten de boot;
wordt gemarginaliseerd; wordt naar de onderkant van de samenleving geduwd
en kunnen niet meer naar behoren participeren in de maatschappij.
g.
Op welke wijze zal “ de nieuwe leerkracht” bijdragen aan het beperken van de bij f
genoemde gevolgen. (4)
Competente en deskundige leerkrachten kunnen beter inspelen op de
veelzijdigheid van leerlingen. Hierdoor zullen leerlingen beter gemotiveerd zijn
en keuzes maken die bij hun passen, hetgeen zeker tot minder drop-outs kan
leiden. Het aantal competente leerlingen zal dan toenemen.
2
Op 14 april jongst leden is het proces begonnen tegen de Noorse massa moordenaar
A. Breivik die vorig jaar in Oslo een bomaanslag pleegde en daarna meer dan 70
mensen doodschoot. Een bloedbad onder jongeren van de socialistische partij. Als
reden geeft hij aan dat hij Europa wil beschermen tegen het ontstaan van een
multiculturele samenleving.
Anderen, bijvoorbeeld Suriname, zien ons Multi cultureel land als een unicum,
waarbij culturele diversiteit hoog in het vaandel staat.
a. Bespreek 2 positieve en 2 negatieve effecten van een multiculturele gemeenschap
voor Suriname. (4)
Positieve: rijkdom van elkaars kunst, cultuur, kennis, culinair, enz. betekent
verrijking van het leven. Waardering voor de ander (cultureel-relativisme)
betekent verbreding van de horizon. De tolerantie naar andere cultuurgroepen
wordt groter.
Negatieve: eigen culturele waarden en doelen kunnen belemmerend werken voor
nationale doelen en nationale saamhorigheid. In sommige gevallen kan het
leiden tot het niet-soepel- verlopen van politiek bestuurlijke zaken in het land.
Politiek bedrijven op basis van culturele achterban en verdeling van belangrijke
posities en functies o.g.v. niet-objectieve criteria.
b. Is er bij Breivik sprake van etnocentrisme of cultureel relativisme? Motiveer. (4)
Etnocentisme: Zijn eigen cultuur ziet hij als superieur en wat niet tot zijn cultuur
behoort, beoordeelt hij als minderwaardig. Vanuit die gedachte heeft hij geen
moeite om anderen die een ander cultuur hebben of die respecteren te doden.
c. Als reden geeft Breivik aan dat hij Europa wil beschermen tegen het ontstaan van een
multiculturele samenleving. Is dit in de wereld van vandaag een realistisch streven?
Noem 2 argumenten waarom wel of niet. (4)
Streven om een multiculturele samenleving tegen te gaan in deze tijd is eerder
onrealistisch. Proces van globalisering is tegenwoordig zo indringend en
wijdverbreid dat op velerlei gebieden allerlei zaken steeds verder met elkaar
vervlochten raken. Ook samenlevingen die een relatief homogene cultuur hebben
kunnen migratie en bevolkingsstromen niet tegenhouden. Het is eerder een
kwestie van tijd.
3
“ op het moment dat je internationale verdragen sluit lever je een deel van je
soevereiniteit als land in”’ volgens dhr. Fred Kruisland.
a.
In hoeverre dragen internationale samenwerkingsverbanden bij aan het bevorderen
of belemmeren van het nationalisme in Suriname? (3)
Belemmeren: Internationale verdragen sluiten met andere landen betekent je ter
wille van samenwerking verplichtingen jegens elkaar aangaat. Samenwerking
biedt wederzijdse voordeel voor partijen. Het is dus een kwestie van geven en
nemen wat kan betekenen dat inderdaad indirect een deel van je volledige
soevereiniteit in handen wordt gesteld van het collectief van deelnemende
partijen. In dat opzicht kan wel gesteld worden dat het nationalisme en de
nadruk daarop minder belangrijk wordt.
Bevorderen: de samenwerking met andere landen en hun culturen kan maken dat
het individu meer waardering krijgt voor het eigene, wanneer je bewust wordt
van de kwaliteiten van de eigen cultuur.
b.
Noem een reden waarom Suriname toegelaten is als lid van de Caricom. (2)
- qua taal en cultuur staat sur. dichterbij de landen van het Caraibisch gebied en
qua geografische ligging en toegankelijkheid sluit Sur. beter op dat gebied aan.
- Suriname kan zich terugvinden in de doelstellingen.
c.
Noem een reden waarom Suriname toegelaten is lid van de Unasur. (2)
Sur. als lid van UNASUR maakt deel uit van het Zuid-Amerikaanse vaste land
samen met de andere Latijns- Amerikaanse landen. Regionaal is Suriname als
economische en politieke partner belangrijk . UNASUR is een continentaal
samenwerkingsorganisatie. Allerhande kwesties betreffende dit verdrag van
Zuid-Amerikaanse landen waaronder ook zaken als een Zuid-Amerikaanse
handelsmarkt en Zuid-Amerikaanse belangen behartiging mbt. uiteenlopende
vraagstukken. Suriname kan zich terugvinden in de doelstellingen.
d.
Bespreek twee manieren hoe Suriname als brug kan dienen tussen Caricom en
Unasur. (6)
Door z’n geografische ligging op de grens van het Zuid-Amerikaanse vaste land en
het Caraibisch gebied ligt Sur. heel strategisch om als een brugfunctie te dienen
voor vele zaken. Daarnaast is de cultuur van Sur. welke grote verbondenheid
heeft met het Caraibisch gebied bij uitstek een ‘brug’ voor het ‘achterland’ van
Zuid-Amerika.
4.
a.
Het districtsbestuur is het uitvoerend orgaan van een district bestaande uit
vertegenwoordigers van verschillende ministeries.
Is er hier sprake van een top – down of van een bottom – up benadering?
Motiveer.(3)
Bottom - up – omdat het bestuur belast is met de uitvoer van het districtsplan dat
door de districtsbewoners middels burgerparticipatie tot stand is gebracht.
Top – down - In zoverre het districtsbestuur als uitvoerend orgaan wordt bemand
door vertegenwoordigers van de verschillende ministeries is dat een top-down
benadering. Immers functionarissen zijn afkomstig van het centraal
overheidsgezag.
b.
Bespreek de tegenstrijdigheid die er bestaat tussen de instelling van een
districtsbestuur en het stimuleren van burgerparticipatie als belangrijk onderdeel van
het decentralisatieprogramma. (6)
De tegenstrijdigheid zit hierin dat het decentralisatieprogramma juist de
bedoeling heeft om ontwikkeling en besluitvormingsprocessen van beneden uit
(bottom-up) te stimuleren. Dus bij de invulling van het districtsbestuur zou men
verwachten dat juist vertegenwoordigers vanuit de primaire gemeenschap die
mogelijkheid zouden moeten krijgen en niet functionarissen van de ministeries.
5
In Suriname zijn er voor, tijdens en na de aanname van de amnestiewet door
verschillende groeperingen activiteiten ontplooit. Is er gedurende deze periode rond
de aanname van de amnestiewet sprake van meer dan formele democratie?
Motiveer middels twee argumenten. (6)
Ja er is sprake van meer dan formele democratie omdat – de
volksvertegenwoordigers namens het volk ertoe over zijn gegaan om het
wetsvoorstel in te dien en de wet af te kondigen. - het volk alle ruimte krijgt om
welke manier dan ook haar macht uit te oefenen door haar mening vrijelijk te uiten in
de vorm van een stille loop, het indienen van een petitie, via de media etc. Er is dus
inspraak van het volk.
Nee, omdat de massa niet de ruimte heeft gehad om de volksvertegenwoordigers
aan te geven wat hun mening is hieromtrent. Er zijn wel sessies geweest met
relevante groeperingen maar dan om ze te informeren over de wet en over het
voornemen de wet aan te nemen.
b.
Noem en bespreek twee andere taken van de interne structuren (volgens de theorie
van de vier ontwikkelingsgebieden) die gedurende deze periode een belangrijke rol
hebben gespeeld. (4)
-
-
Gebruikmaken van het recht. Het recht is in deze kwestie toegankelijk en
bruikbaar gemaakt. Verschillende deskundigen in binnen en buitenland
hebben het recht uitgelegd zodat het volk kon begrijpen wat er gaande is. De
mensen hebben ook gebruik kunnen maken van hun recht op vrije
meningsuiting etc.
Democratisch toezicht op de staat. De controle wordt uitgeoefend via
verschillende groeperingen zoals de kerk, de vakbeweging, politieke partijen
etc.
6
Een aspect van globalisering is dat ontwikkelingen zoals internet, telefoon en andere
communicatiemiddelen de wereld kleiner maken.
a.
Ben je eens of oneens hiermee? Motiveer (3)
Eens met deze stelling: tijd en ruimte worden door deze ontwikkelingen
makkelijk overbrugbaar. Let verder op motivering.
b.
Bespreek een voordeel en een nadeel van deze ontwikkelingen voor Suriname. (4)
Voordeel van globalisering voor Sur. is dat Sur. mee profiteert van allerlei
technologische- en ekonomische ontwikkelingen elders op de wereld. Aanbod
aan produkten en verscheidenheid van goederen en diensten is toegenomen.
Verrijking van kennis en cultuur.
Nadeel zou kunnen zijn dat de maatschappij complexer en minder makkelijk
bestuurbaar wordt. Ontwikkelingen elders op de wereld kunnen grote invloed
hebben op de situatie in het land. Zaken als misdaad, criminaliteit wordt
moeilijker onder controle te krijgen. Let op argumentatie
c
leg uit hoe de globalisering van invloed is op de jongerencultuur in Suriname en
verduidelijk deze beïnvloeding middels een voorbeeld.
Jongeren komen sneller en vaker in kontakt met jongeren over de gehele wereld
waardoor ze ook sneller en frequenter beïnvloed worden. Dit uit zich in hun
kleding, muziek, taalgebruik etc. zo zien we het verschijnsel van sagging (broeken
tot onder de bil). Nieuwste dansstijlen zoals shuffling en doughy, termen zoals
swag etc. let op concreet jongerengedrag
7a.
Het zijn anderen die de patronen weven waarmee de wereld door het individu wordt
ervaren. Verklaar deze stelling aan de hand van 2 uitgewerkte voorbeelden. (4)
In de voorbeelden komt duidelijk tot uiting dat anderen (ouders, onderwijzers,
vrienden, acteurs, artsen etc.) het gedrag bepalen en of vormgeven. Bijv. de moeder
wordt reeds in het ziekenhuis geleerd en gestimuleerd om borstvoeding te geven.
b.
Bespreek hoe het systeem van belonen en straffen bijdraagt aan de socialisatie van
het individu. (4)
Door te belonen stimuleer je het individu en door te straffen verplicht je individu zich
te houden aan de geldende waarden en normen. Op die manier worden de sociale
patronen aangeleerd en nageleefd.
CIJFER = SCORE + 10 / 10
SUCCES