Gedachten bij Jes

Gedachten bij Jes. 60, 1-6, Ef. 3.1-12, Mat.2.1-12. zondag 8 januari Epifanie, Kerk en Vrede Héleen Broekema.20-7-2017
Drie diensten om vrede: 1, 8 en 15 januari
Preekschets aangevuld met : gebeden, gedichten, liederen en homiletisch materiaal.
Zondag 8 januari, Epifanie
Gedachten bij Jes. 60, 1-6, Ef. 3.1-12, Mat.2.1-12
Inleiding
In de meeste kerken wordt vandaag aandacht besteed aan Drie koningen. Het feest van Drie
koningen op 6 januari is eigenlijk een verlegenheids herdenking. Vroeger werd de geboorte van
Jezus gevierd op 6 januari. Met de scheiding tussen Oosterse en Westerse orthodoxie is in het
Westen het geboorte feest verhuisd naar 25 dec. Allerlei verhalen deden de ronde om te verklaren
dat Jezus de beloofde Messias was, niet alleen voor Israël, maar ook voor de Volken (Jes.60).
In wezen is Drie koningen geen verkleedfeest. Ook niet een spelletje zoals wie de boon vindt in de
cake mag koning zijn.
Matteüs is de enige evangelist die verhaalt over de Magiërs / Wijzen uit het oosten en hun
confrontatie met Herodus. Lucas, een niet jood, beschrijft de kindheidsverhalen en het bezoek van
de herders. Matteüs, als Jood, beschrijft het verhaal van het bezoek van de Magiërs als inleiding
op twee belangrijke factoren betreffende Jezus. Ten eerste als prelude op Jezus openbare
veroordeling. Jezus als koning der Joden komt terug in het verhaal over de gevangen neming van
Jezus (27.11, 29,37). Ten Tweede kijkt Matteüs naar het verleden en ziet de vervulling van
profetieën in Jezus, met betrekking tot de toekomst. Jezus is, als Messias, niet alleen gekomen is
voor de Joden, maar voor alle volken op aarde.(28.19). Zoals ook Lucas dat beschrijft in een
andere context (13,29). Van die toekomst, getuigt Paulus in de brief aan de Efeziërs. Er is
toekomst verwachting om dat het Pasen is geweest. Zonder Pasen geen herdenking van Jezus
geboorte. Na enkele groene zondagen, gaan we op weg naar Pasen.
Mat.2.1-12
Indeling: 1-6, 7-8, 9-12.
*) Belofte:
Elk kind heeft een familie geschiedenis. Matteüs wil aantonen dat dit kind Jezus, de beloofde
Messias is uit het huis van David. Hij begint zijn Evangelie (na 70) om dit duidelijk te maken. Dit
zijn de verwekkingen / de afstamming van Jezus, Christus, zoon van David, zoon Abraham. De
belofte van de ster uit Jakob opgegaan wordt vervuld. (Num.24.17).
*) De Magiërs
De magiërs treden op als representanten van de goyiim, de volken, om Israël te laten weten dat
de Messias geboren is. Zij komen uit het oosten, waar ook Babylon lag. Eens zal je moeten
opstaan en schitteren (verdrukten van nu zegt Jesaja). Dan zullen de volken geleid worden door
jouw licht……Sta op en open je ogen ….Kamelen zullen Mirre en Goud brengen…
*) De ster
De Magiërs stonden op en volgden de ster naar het Licht. Maar toch niet helemaal, want ze
gingen naar de koningsstad. Wat deze ster daarna doet, is wat geen enkele ster doet, de goiim/
heidenen, een uurtje, voorgaan van Jeruzalem naar Bethlehem (broodhuis). Matteüs laat de ster
doen wat Israël had moeten doen.
Breukelman zegt: het is geen astronomische of astrologische ster, maar een theologische. De ster
heeft een dubbele betekenis. Zij leidt de magiërs naar Bethlehem en het is de ster die vanuit
Jakob is opgegaan. Zo wordt de ster symbool van het Licht, dat is opgegaan voor alle volken.
De ster ging voor hen uit en zij zagen de ster. Daar tussen staat:’boven waar het kind was’. Het
kind staat centraal tussen 2x ster. (in de NBV valt dit niet op!).
*) Koning.
Op zeven plaatsen wordt Herodus genoemd. Alleen in deze verzen als koning. Wat in de NBV niet
meer te zien is, is dat M. hier een constructie lijkt te maken. Twee maal heeft Herodus de titel van
1
Gedachten bij Jes. 60, 1-6, Ef. 3.1-12, Mat.2.1-12. zondag 8 januari Epifanie, Kerk en Vrede Héleen Broekema.20-7-2017
Koning en daar tussen staat de vraag van de Magiërs: ‘waar is de geboren koning van de Joden?’
Een tegenstelling tussen de deze koning die heimelijk handelt en de ware koning uit het huis van
David.
*) De Vraag
De vraag van de Magiërs brengt Herodus in heftige verwarring. En niet alleen Herodus maar heel
Jeruzalem. De Overpriesters en Schriftgeleerden worden geroepen. Voor de geziene
(konings)ster kunnen de Magiërs geen verklaring geven. Daarvoor zijn de Profeten nodig. Een
antwoord weten de tempelmannen wel. Bethlehem in Judea (niet in Galilea), was genoemd door
Micha (5.1).
De vraag wordt beantwoord. De Magiërs staan op en gaan weer op weg. Zij geven er gehoor aan.
Het volk en de tempeldienaars staan niet op. De juiste actie met de Magiërs meegaan om het kind
te vinden, blijft uit. Herodus onderneemt wel actie, maar heimelijk. Hij wil tijd en de plaats weten,
om ook het kind te aan bidden. Dat blijkt een vals voorwendsel te zijn. Daarom vraagt hij naar de
tijd dat de ster verschenen is.
*) Moord
Voor de massamoord op joodse kinderen moesten Jozef en Maria met Jezus vluchten. Om Jezus
niet anoniem te laten vermoorden. Hij zal niet heimelijk vermoord worden, maar, na zijn missie,
openlijk. Dat heeft consequenties, niet alleen voor de Joden
*) Verwarring en blijdschap
De koning van het overheersende Romeinse gezag, de beheersers van normen en waarden in
Jeruzalem, de stad als religieus centrum van het Jodendom en het volk voelde zich overvallen. De
koning voelt zich bedreigt door de geboorte van een waarschijnlijk speciaal Joods kind. Matteüs
verhaalt verderop hoe de religieuze leiders zich bedreigd voelde door het optreden van Jezus.
Jezus wordt niet met blijdschap ontvangen. De Magiërs, uit het oosten (Babylon!), verblijden zich
met grote blijdschap. Zij vertegenwoordigen de volken.
Hoe zou onze reactie zijn als Jezus, de christelijke verwachting, terug zou komen?
Geschenken
De rijkdom van de vreemde volken (Jes. 60.5) valt, materieel, in Jezus schoot. De Magiërs
aanbidden / eerbewijzen en geven hun kostbare geschenken: goud, wierook en mirre. Met de
komst van Jezus heeft God de wereld een geschenk gegeven. In wezen is dat de rijkdom van
Jezus’ praktijk, het helend omzien naar anderen en het accepteren van de volken / de goiim, die
Licht en Vrede kan brengen als de gemeenschap van volgelingen zijn voorbeeld in praktijk brengt.
Er is toekomst verwachting om dat het Pasen is geweest. Zonder Pasen geen herdenking van
Jezus geboorte. Na enkele groene zondagen, gaan we op weg naar Pasen.
*) Uitwijken / een andere weg gaan(12-13).
Jozef wijkt uit, de Magiërs wijken uit
Het uitwijken komt nog enkele keren terug tot dat Jezus opgaat naar Jeruzalem, zijn lijden
tegemoet. 4.12, 12.15,14.13,15.21
Mensen Jezus ‘ontmoeten’, en hem willen navolgen, is het gevolg dat zij een andere levensweg
gaan volgen. Verhalen over de Magiërs, de brieven van Paulus getuigen hier o.a. van. Hoe is dat
met ons? Ziet de samenleving dat Christenen soms andere keuzes (moeten) maken, soms tegen
politieke beslissingen in.
Proberen we samen als geloofgemeenschap in het krachtveld van de Geest een ‘geschenk’ te zijn
voor de omgeving. Daar bij te dragen aan Vrede. De slotverklaring van ‘’Kingston” bepaald ons
nog weer eens bij thema’s en mogelijkheden. (www.raadvankerken.nl/pagina/1548/slotverklaring_kingston).
Ps. 72.
Héleen Broekema.(TWG)
20-7-2017
2
Gedachten bij Jes. 60, 1-6, Ef. 3.1-12, Mat.2.1-12. zondag 8 januari Epifanie, Kerk en Vrede Héleen Broekema.20-7-2017
3