De Kracht van Communicatie Julia van Weert Kennisnetwerk CVA, 25 November 2016 Belang van communicatie Begrip Vertrouwen Participatie Kwaliteit van Leven Onzekerheid Tevredenheid Angst Leefgewoonten Herstel Therapietrouw 2 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2011 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Quiz Gemiddeld kost het tonen van empathie tijdens een consult 2 minuten Juist Onjuist 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Quiz De klinische inschatting van de vitaliteit dan wel kwetsbaarheid van de patiënt wordt onnauwkeuriger naarmate de patiënt ouder is. Juist Onjuist 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Z-scores Ouder worden en cognitie 1.2 snelheid 0.8 selectieve aandacht werkgeheugen 0.4 non-verbaal geheugen 0 auditief geheugen -0.4 geholpen herinnering -0.8 reproductie (recall) -1.2 20's 30's 40's 50's 60's leeftijd (n = 350) 70's 80's Park e.a., 2003 Recall (correct herinneren van informatie) https://www.youtube.com/watch?v=zG2DVoRP86g - Literatuur: recall van informatie (onthouden en reproduceren) Positief effect op recall: • Duidelijke informatie • Actief participerende patiënt • Gespreksonderwerpenlijst + aandacht Wat wordt er onthouden? 22,3% recall 50 40 30 20 10 30,5 6,8 0 aantal adviezen gegeven aantal adviezen onthouden (Jansen et al, Gerontologist, 2008) Verschillende behoeftes 13 Ouderen Comorbiditeit Functionele problemen Cognitieve en sensorische functies Persoonlijke relevantie van informatie Geven van informatie Afstemmen op behoeften van ouderen Recall van informatie Patiëntenuitkomsten (tevredenheid, therapietrouw, coping, angst, zelgmanagement, herstel) Onvervulde informatie- en communicatiebehoeften patiënten (n=960) Meest onvervuld: Informatie over de gevolgen voor dagelijks leven Aandacht voor naasten Realistische verwachtingen Ouderen (> 65) Affectieve communicatie (nog) belangrijker dan jongeren • Ontevredener over Affectieve communicatie dan jongeren (Bolle et al., 2012) 16 (Bolle e.a., 2015) 19 Tools • Question Prompt List (gespreksonderwerpenlijst) • Keuzehulp • Opnemen consult 21 Question Prompt List Effecten o.a.: Meer participatie van patiënten Minder angst Beter onthouden van informatie (‘recall’) (Brandes e.a., 2015) 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Quiz De meeste oudere patiënten (> 70 jaar) willen het liefst dat de arts de beslissing over de behandeling neemt (> 40% wil dat) Juist Onjuist Stappen bij samen beslissen 1. Informeren dat er een beslissing genomen moet worden & mening patiënt belangrijk is 2. Opties uitleggen (voor- en nadelen van elke optie) 3. Voorkeuren van de patiënt bespreken 4. Rol die de patiënt in de beslissing wil hebben bespreken, beslissing nemen of uitstellen, bespreken follow-up mogelijkheden Stiggelbout e.a., 2015 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Quiz Gemiddeld is 35% van de CVA patiënten therapieontrouw bij het innemen van statines Juist Onjuist Vier typen barrières voor therapietrouw 33 6-functie model communicatie Relatie opbouwen Samen beslissen Emoties hanteren Informatie verzamelen Gedrag bevorderen Informatie geven De Haes & Bensing, 2009 Quiz Gemiddeld kost het tonen van empathie tijdens een gesprek 2 minuten Juist Onjuist Reacties op emoties minimale aanmoediging erkennen exploreren negeren (Jansen e.a., 2010) Effect van reactie zorgverlener Hoe meer ‘negeren’ of ‘afstand nemen van de cue, hoe lager de recall Hoe meer ‘minimale’ aanmoedigingen, hoe hoger de recall ! (Jansen e.a., 2010) www.gezondheidscommunicatie.amsterdam Meer informatie: [email protected] 39