Kosten verhalen bij ziekte van werknemer

L O O N B E L A ST I N G / S O C I A L E V E R Z E K E R I N G E N
OPZET, EIGEN SCHULD OF IS EEN DERDE AANSPRAKELIJK
Kosten verhalen bij
ziekte van werknemer
Als een werknemer ziek is, en
niet kan werken, lijdt een
werkgever schade. En die
schade kan aardig oplopen, nu
sinds 2004 de werkgever twee
jaar lang (een percentage van)
het loon moet doorbetalen.
Wat zijn de mogelijkheden om
de schade te beperken c.q. te
verhalen?
De loondoorbetaling bedraagt over de eerste twee jaar van ziekte volgens veel cao’s
170 procent van het jaarloon van de werknemer. Bijna altijd betekent dit dat in het
tweede jaar van ziekte een lagere doorbetaling van toepassing is dan in het eerste.
EIGEN SCHULD
Eerder dit jaar laaide de discussie weer op
over ziekte en arbeidsongeschiktheid die
ontstaat buiten de schuld van de werkgever. Waarom zou de werkgever op moeten
draaien voor het salaris tijdens de afwezigheid van de werknemer?
Zaalvoetbal
Door Annette Molenaar-van der Beek,
Servicedienst Gemeente Rotterdam
In het geval dat de pers haalde ging het om
een chauffeur die telkens geblesseerd raakte door zaalvoetbal. Ondanks herhaalde
verzoeken van de werkgever bleef hij die
sport beoefenen. Omdat de werknemer
vele keren geblesseerd was en vaak zijn
werk niet heeft kunnen doen, wilde de
werkgever het loon niet meer voor honderd
procent doorbetalen, zoals hij volgens de
cao verplicht was. In de cao staat namelijk
ook dat de bepaling van honderd procent
doorbetalen niet van toepassing is, als de
arbeidsongeschiktheid is veroorzaakt door
eigen opzet. Ook in het Burgerlijk Wetboek
staat bij de loondoorbetalingsverplichting
een uitzondering voor de werknemer die
ziekte met opzet zelf veroorzaakt. De werkgever vond dit het geval.
De rechter vond het weliswaar niet aannemelijk dat de chauffeur sportte met het
oogmerk om geblesseerd te raken, maar hij
meende dat er wel degelijk sprake was van
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE - NUMMER 10 - OKTOBER 2006
enige schuld van de werknemer.Volgens de
rechter kon de werknemer uit eerdere
ervaringen weten dat zaalvoetbal voor hem
steeds weer betekende dat hij niet kon werken. De chauffeur heeft er niets aan
gedaan om dat te voorkomen. De rechter
oordeelde daarom dat de chauffeur mede
door eigen toedoen arbeidsongeschikt is
geworden en achtte het rechtmatig om het
loon niet volledig door te betalen.
Rijden onder invloed
Een andere werkgever kreeg in 2005 van
de rechter gelijk; ook hij hoefde niet honderd procent loon door te betalen tijdens
ziekte. In dit geval ging het om een werknemer die na een verkeersongeval arbeidsongeschikt was geworden. Het ongeval was
veroorzaakt door rijden onder invloed van
de werknemer. Ook hier oordeelde de
rechter dat er niet direct sprake was van
opzet om arbeidsongeschikt te worden,
maar wel van schuld, omdat de werknemer
al eerder was gewaarschuwd voor rijden
onder invloed.
Trend
De vraag is nu of dit een trend gaat worden. Werkgevers zullen dan van hun werknemers gaan verlangen niet meer deel te
nemen aan blessuregevoelige of risicovolle
sporten. In de hier genoemde gevallen
waren de werknemers van te voren duidelijk gewaarschuwd voor de gevolgen,
waardoor er eigen schuld om de hoek
komt kijken. Het moge duidelijk zijn dat
werkgevers blij zijn met deze ontwikkelingen, maar werknemers wat minder. De tijd
30 W W W. T I J D S C H R I F TA D M I N I ST R AT I E . N L
In een geval van rijden onder invloed oordeelde de
rechter dat er niet direct sprake was van opzet om
arbeidsongeschikt te worden maar wel van schuld.
zal leren of deze ontwikkeling, die we overigens in andere landen al langer zien, zich
voortzet.
VEROORZAAKT DOOR DERDE
Als een werknemer arbeidsongeschikt
raakt door toedoen van een derde, kan de
werkgever het loon dat hij door moet betalen in beginsel verhalen bij die derde. Dat
is geregeld in het Burgerlijk Wetboek, artikel 6:107a. Dit regres- of verhaalsrecht
behoort toe aan de werkgever die verplicht
is het loon door te betalen aan de zieke
werknemer. Wel moet dan duidelijk zijn
dat die derde aansprakelijk is voor de
gebeurtenis die heeft geleid tot de arbeidsongeschiktheid van de werknemer.
Het bedrag dat door de werkgever kan worden verhaald, is niet
gelijk aan de loonkosten of het
brutoloon over de periode van
arbeidsongeschiktheid.
Er is een zogenoemd civiel plafond. Het
bedrag dat de werkgever kan verhalen, kan
namelijk nooit meer bedragen dan hetgeen
die derde aan de werknemer zelf had moe-
ten betalen, als deze geen werkgever had
met een loondoorbetalingsverplichting.
Tijdens de parlementaire behandeling van
de WIA, de opvolger van de WAO, heeft
minister De Geus toegezegd meer duidelijkheid te verschaffen over de kosten die
de werkgever op een derde partij kan verhalen. Daarbij waren twee specifieke
kostensoorten onderwerp van discussie:
1. de re-integratiekosten;
2. de in te houden loonbelasting en premies op het loon van de zieke werknemer.
De minister concludeert in een brief aan
de Tweede Kamer in augustus 2006 dat de
re-integratiekosten wél en de in te houden
loonbelasting en premies niét vallen onder
het regresrecht van de werkgever. De argumenten daarvoor zijn de volgende.
mer zelf ook had kunnen verhalen op de
derde (als de werknemer zelf die kosten zou
hebben gemaakt). Het blijkt in de praktijk
heel lastig te zijn om met dit criterium te
werken. En voordat er hier jurisprudentie
over gevormd is, zijn we jaren verder. Daarom wil de minister duidelijkheid scheppen
en de wet aanpassen. Daarbij wil hij vastleggen dat de redelijke kosten van de verplichte re-integratiemaatregelen te verhalen zijn en onder het regresrecht vallen.
Uiteindelijk zal de derde partij zelf ook
voordeel hebben van een snelle re-integratie van de zieke werknemer. De periode van
ziekte en loondoorbetaling zal dan immers
korter worden! Re-integratiekosten zijn
dan kosten die de schade beperken. Werkgevers zullen de kosten voor re-integratie
ook eerder willen maken als ze weten dat ze
die kosten weer vergoed zullen krijgen. Ook
dat is in het belang van alle partijen.
Re-integratiekosten
De werkgever is gedurende de periode
loondoorbetaling verplicht er alles aan te
doen om de werknemer terug te geleiden
naar werk. Aangepaste werkplek, extra
begeleiding, een cursus: dat soort zaken
kosten geld. Omdat bij het regresrecht het
civiele plafond geldt, kan de werkgever
alleen die kosten verhalen, die de werkne-
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE - NUMMER 10 - OKTOBER 2006
31 W W W. T I J D S C H R I F TA D M I N I ST R AT I E . N L
Minister De Geus gaat ook
onderzoeken of het UWV meer
mogelijkheden moet krijgen om
de schade van de re-integratiekosten te verhalen op een aansprakelijke derde.
Loonbelasting en premies
Als gevolg van het civiele plafond krijgt een
werkgever alleen het nettoloon van de
zieke werknemer terug van de aansprakelijke derde. In jurisprudentie van de Hoge
Raad is vastgesteld dat een werknemer een
uitkering ineens zou ontvangen, die niet
belast is; een netto-uitkering dus. Het
civiele plafond is daarmee vastgezet op de
nettodoorbetaling. Anders zou de aansprakelijk gestelde meer moeten betalen aan de
werkgever dan dat hij aan de werknemer
zelf had moeten betalen. Daarnaast is het
ook in andere gevallen, zoals bij het UWV
en de overheid en arbeidsongeschiktheidsverzekeraars, slechts mogelijk de netto-uitkering te vorderen van een derde.
Dit verhaal geldt in dezelfde
mate voor werkgevers die
eigenrisicodrager zijn voor de
WIA.
Deze argumenten leiden tot de conclusie
dat de huidige praktijk van vergoeding van
het nettoloon blijft bestaan. De werkgever
heeft dus weliswaar regresrecht, maar blijft
ook bij aansprakelijkheid van een derde zelf
met een flink deel van de kosten zitten. De
verhouding tussen nettoloon en de loonkosten is in veel gevallen ten minste 1:2. De
loonkosten bedragen bijna altijd meer dan
het dubbele van het nettoloon.
Boete voor niet betalen minimumloon
Vanaf 1 januari 2007 krijgen werkgevers die niet het
(Nederlandse) minimumloon betalen maar een lager loon
afspreken met werknemers, een boete van de Arbeidsinspectie. Ook kunnen werkgevers onder oplegging van een
dwangsom worden verplicht om alsnog het minimumloon te betalen.
De Wet Minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML)
wordt per 1 januari 2007 aangepast. Althans, dat is het voorstel
van minister De Geus van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
waarmee het kabinet inmiddels heeft ingestemd. Aanleiding is
het vrije verkeer van werknemers uit landen met goedkope
arbeidskrachten, zoals Polen. Door werkgevers die minder dan
het minimumloon betalen te beboeten, hoopt de minister te
bewerkstelligen dat er geen oneerlijke concurrentie gaat bestaan
tussen Nederlandse en bijvoorbeeld Poolse werknemers.
a dve r t e nti e s
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE - NUMMER 10 - OKTOBER 2006
32 W W W. T I J D S C H R I F TA D M I N I ST R AT I E . N L
TIJDSCHRIFT ADMINISTRATIE - NUMMER 10 - OKTOBER 2006
33 W W W. T I J D S C H R I F TA D M I N I ST R AT I E . N L