grieken en perzen 1

We zijn dus in de
Tweede Perzische
Oorlog (490)
Helaas geen hulp uit Sparta
(Hdt 6.105-106)
105
1 καὶ πρῶτα μὲν ἐόντες ἔτι ἐν τῷ ἄστεϊ οἱ στρατηγοὶ
ἀποπέμπουσι ἐς Σπάρτην κήρυκα Φειδιππίδην Ἀθηναῖον μὲν
ἄνδρα, ἄλλως δὲ ἡμεροδρόμην τε καὶ τοῦτο μελετῶντα·
En eerst, terwijl ze nog in de stad zijn, sturen de aanvoerders
een bode naar Sparta, Philippides, een Atheense man, en
verder een langeafstandsloper en (iemand) die zich daarop
toelegt.
40 ἔτι – ze zijn nl. van plan om tegen de Perzen te gaan vechten
ἐν τῷ ἄστεϊ - nl. Athene
41-42 Ἀθηναῖον … μελετῶντα – allemaal bepalingen bij Philippides; het
gaat dus maar om één man
- van Atheense afkomst
- een hardloper
καὶ τοῦτο μελετῶντα – wat wordt bedoeld
met τοῦτο?
hardlopen
τῷ δή, ὡς αὐτός τε ἔλεγε Φειδιππίδης καὶ Ἀθηναίοισι
ἀπήγγελλε, περὶ τὸ Παρθένιον ὄρος τὸ ὑπὲρ Τεγέης ὁ Πὰν
περιπίπτει·
Hem dus ontmoet, zoals Philippides zelf zei en aan de
Atheners berichtte, in de buurt van het Partheniongebergte
boven Tegea (de god) Pan.
42 τῷ - lidwoord gebruikt als persoonlijk
voornaamwoord
bedoeld is Philippides
44 ὁ Πὰν – herders- en natuurgod; met bokkenpoten
en hoorntjes. Hij zou vooral leven in Arcadia.
Het Partheniongebergte ligt aan de
noordoost kant van Arcadia.
Volgens de verhalen heeft Pan de
Atheners bij Marathon geholpen door
onder de Perzen PANIEK te
veroorzaken. (Dit moet dus in het
verhaal nog gebeuren, p. 115-117)
2 βώσαντα δὲ τὸ οὔνομα τοῦ Φειδιππίδεω τὸν Πᾶνα
Ἀθηναίοισι κελεῦσαι ἀπαγγεῖλαι,
(Hij zei) dat Pan, nadat hij de naam van Philippides geroepen
had, (hem) had bevolen aan de Atheners te berichten
44 βώσαντα – ptc aor; acc. Congrueert met ….?
τὸν Πᾶνα
45 τὸν Πᾶνα κελεῦσαι – AcI; het hoofdww. is
weggelaten (Philippides zei …)
δι᾽ ὅ τι ἑωυτοῦ οὐδεμίαν ἐπιμελείην ποιεῦνται ἐόντος εὐνόου
Ἀθηναίοισι καὶ πολλαχῇ γενομένου σφι ἤδη χρησίμου, τὰ δ᾽ ἔτι
καὶ ἐσομένου.
waarom ze geen aandacht aan hem schonken, terwijl hij de
Atheners goed gezind was geweest en op vele manieren al
goed voor hen was geweest, en in andere opzichten ook nog
zou zijn.
46-47 ἐόντος … ἐσομένου – allemaal bepalingen bij ἑωυτοῦ
ἐσομένου – welke vorm?
ptc fut van eijmi – zijn
Wat staat er binnen deze zin parallel aan:
πολλαχῇ
γενομένου (GR)?
πολλαχῇ  τὰ δ᾽ ἔτι καὶ
γενομένου  ἐσομένου
(dus: verleden  toekomst)
De grot van Pan
in de Akropolis
3 καὶ ταῦτα μὲν Ἀθηναῖοι, καταστάντων σφι εὖ [ἤδη] τῶν
πρηγμάτων, πιστεύσαντες εἶναι ἀληθέα ἱδρύσαντο ὑπὸ τῇ
ἀκροπόλι Πανὸς ἱρόν,
En aangezien de Atheners, nadat de zaken voor hen [al] goed
waren afgelopen, geloofden dat die dingen waar waren,
richtten ze aan de voet van de Akropolis een heiligdom voor
Pan op,
48 καταστάντων … πρηγμάτων – gen abs: bedoeld wordt de slag bij
Marathon (prospectie)
σφι – wie worden bedoeld?
de Atheners
48-49 πιστεύσαντες εἶναι ἀληθέα – waarom twijfelt Hdt. eraan dat het
verhaal waar is?
Philippides is zelf de
bron (42-43)
καὶ αὐτὸν ἀπὸ ταύτης τῆς ἀγγελίης θυσίῃσι ἐπετείοισι
καὶ λαμπάδι ἱλάσκονται.
en op grond van dat bericht stemmen ze hem gunstig
met jaarlijkse offers en een fakkelrace.
50 ταύτης τῆς ἀγγελίης – welk bericht wordt bedoeld?
dat de Atheners bij Marathon hebben gewonnen
ἐπετείοισι – welke vorm?
dat.mv (-οισι ipv -οις )
106
1 τότε δὲ πεμφθεὶς ὑπὸ τῶν στρατηγῶν ὁ Φιλιππίδης οὗτος,
ὅτε πέρ οἱ ἔφη καὶ τὸν Πᾶνα φανῆναι,
Op dat moment gestuurd door de aanvoerders, (precies) toen
deze Philippides zei, dat ook Pan aan hem verschenen was,
51 τότε – verwijst naar (40-41) καὶ πρῶτα μὲν ἐόντες …
Φιλιππίδην
Van welk verschijnsel is hier sprake?
epanalepsis (na een kleine digressie pakt Hdt. het
verhaal weer op)
Wat is de inhoud van de digressie?
De ontmoeting tussen Philippides en Pan (en het
instellen van de eredienst voor Pan)
οἱ - bepaling bij τὸν Πᾶνα φανῆναι; bedoeld wordt
Philippides
52 τὸν Πᾶνα φανῆναι - AcI
δευτεραῖος ἐκ τοῦ Ἀθηναίων ἄστεος ἦν ἐν Σπάρτῃ,
ἀπικόμενος δὲ ἐπὶ τοὺς ἄρχοντας ἔλεγε
kwam hij op de tweede dag vanuit de stad van de
Atheners in Sparta en nadat hij was aangekomen bij de
bestuurders zei hij:
52 δευτεραῖος – erg onwaarschijnlijk,
aangezien de afstand van Athene naar
Sparta 245 km is (over de huidige
wegen!).
(En hij moest ook nog terug om het antwoord
naar Athene te brengen. Volgens de verhalen
ging hij daarna overigens meteen door naar
Marathon om daar mee te vechten. Ook zou
Philippides de man zijn, die na de overwinning bij
Marathon naar Athene liep met de boodschap
Caivrete, nikw`men en daarna stierf)
2 “ὦ Λακεδαιμόνιοι, Ἀθηναῖοι ὑμέων δέονται σφίσι βοηθῆσαι
καὶ μὴ περιιδεῖν πόλιν ἀρχαιοτάτην ἐν τοῖσι Ἕλλησι
δουλοσύνῃ πeripesou`san πρὸς ἀνδρῶν βαρβάρων·
‘O Spartanen, (de) Atheners vragen (van) u dat u hen helpt en
niet lijdzaam toeziet dat een zeer oude stad bij de Grieken tot
slavernij vervalt door toedoen van barbaren.
54 σφίσι = de Atheners
54-55 πόλιν ἀρχαιοτάτην – welke stad bedoelen ze?
Athene zelf natuurlijk!
55-56 ἀνδρῶν βαρβάρων = de Perzen
πόλιν πeripesou`san – AcP bij περιιδεῖν
De Perzische infanterie
καὶ γὰρ νῦν Ἐρέτριά τε ἠνδραπόδισται καὶ πόλι λογίμῳ ἡ
Ἑλλὰς γέγονε ἀσθενεστέρη”.
Want ook Eretria is nu tot slaaf gemaakt en Hellas is een
beroemde stad zwakker geworden.’
56 γὰρ – geeft een verklaring waarom verwacht wordt dat Athene slaaf
van de barbaren zal worden
Ἐρέτριά – stad op het eiland Euboia
ἠνδραπόδισται – welke vorm?
3e ev perf passief (ipv reduplicatie
verlenging van de beginklinker van de stam).
Is eigenlijk een herhaling van δουλοσύνῃ
πόλι λογίμῳ - nl. Eretria
3 ὃ μὲν δή σφι τὰ ἐντεταλμένα ἀπήγγελλε, τοῖσι δὲ ἕαδε μὲν
βοηθέειν Ἀθηναίοισι, ἀδύνατα δέ σφι ἦν τὸ παραυτίκα ποιέειν
ταῦτα, οὐ βουλομένοισι λύειν τὸν νόμον·
Hij dus berichtte hen de dingen die (hem) waren opgedragen,
en het beviel hen de Atheners te helpen, maar het was
onmogelijk voor hen dat onmiddellijk te doen, omdat ze de wet
niet wilden ontbinden.
58 τοῖσι, σφι = de Spartanen
59 τὸ παραυτίκα – heeft nadruk; ze willen dus wel
helpen, maar kunnen niet meteen
βουλομένοισι – ptc; dat. mv, congrueert met σφι
τὸν νόμον – wordt uitgelegd in de volgende regels.
* Philippides kwam tijdens een belangrijk religieus feest
in Sparta. De Spartanen mochten dan tot volle maan
geen militaire activiteiten ontplooien.
* Waarschijnlijk werkte ook de politiek tegen: in Sparta
waren veel mensen anti-Athene. Als hij dan Athene
de πόλιν ἀρχαιοτάτην noemt, helpt dat ook niet echt.
ἦν γὰρ ἱσταμένου τοῦ μηνὸς εἰνάτη, εἰνάτῃ δὲ οὐκ
ἐξελεύσεσθαι ἔφασαν μὴ οὐ πλήρεος ἐόντος τοῦ κύκλου.
Want het was de negende dag terwijl de maand (net)
begonnen was, en ze zeiden dat ze op de negende dag niet
(de stad) uit zouden gaan behalve wanneer de cirkel (van de
maan) vol was.
60 ἦν γὰρ – Hdt. doet alsof ze elke maand een periode
hebben, dat ze niet mogen vechten, maar dat is niet
erg waarschijnlijk.
εἰνάτη, εἰνάτῃ - anafoor; de stelligheid van het
verzoek wordt hiermee benadrukt