Duitse algemene voorwaarden

Algemene voorwaarden naar Duits recht
STAND 1/2015
Algemene voorwaarden naar Duits recht
Algemeen
 Ondernemingen maken graag gebruik van algemene voorwaarden om de inhoud van
hun overeenkomsten te regelen. Voor in Nederland gevestigde ondernemingen met
algemene voorwaarden naar Nederlands recht stelt zich dan de vraag, of zij hun
voorwaarden ook kunnen hanteren, als zij met in Duitsland gevestigde partijen zaken
willen doen.
Toepasselijk recht
zonder rechtskeuze
 Als partijen niet afspreken, welk recht van toepassing is, is volgens de toepasselijke EGverordening 593/2008 (ook wel Rome-I-verordening genoemd) het recht van die lidstaat
van toepassing, waarin de partij is gevestigd die de specifieke prestatie levert. Bij een
koopovereenkomst is dat de verkoper. Is de Nederlandse onderneming dus verkoper, dan
zal in principe Nederlands recht van toepassing zijn. Als een van de contractspartijen
echter consument is, geldt hierop een uitzondering. Artikel 6 van de genoemde
verordening bepaalt namelijk dat in deze gevallen onder bepaalde voorwaarden het recht
van de lidstaat, waar de consument woont, van toepassing is. Dat is in het bijzonder het
geval, als de ondernemer zijn activiteiten op dat land richt, bijvoorbeeld door het
onderhouden van een website in de desbetreffende taal of het verdelen van huis-aanhuis-reclame in het desbetreffende land.
Rechtskeuze
 De partijen van een overeenkomst kunnen in principe kiezen, welk recht zijn van
toepassing willen laten zijn op hun overeenkomst. Een in Nederland gevestigd bedrijf kan
dus met zijn in Duitsland gevestigde zakenpartner afspreken dat Nederlands recht van
toepassing is, ook als op basis van de EG-verordening 593/2008 eigenlijk Duits recht van
toepassing zou zijn. De Duitse rechter zal een dergelijke rechtskeuze dienen te
respecteren, tenzij de bepalingen van het Nederlandse recht dermate tegen de
grondbeginselen van het Duitse recht indruisen dat zij buiten beschouwing moeten
worden gelaten. Ten aanzien van consumenten gelden weer uitzonderingen. Voor deze
gevallen bepaalt de Rome-I-Verordening dat een rechtskeuze er niet toe leidt dat een
consument de bescherming verliest van de dwingende bepalingen van het recht dat
zonder rechtskeuze van toepassing zou zijn. Dit heeft bij overeenkomsten met
consumenten dus tot gevolg dat een rechtskeuze voor een ander recht, dan het recht dat
zonder rechtskeuze van toepassing zou zijn geweest, de overeenkomst zowel naar het
gekozen recht als ook naar het eigenlijk toepasselijke recht dient te worden beoordeeld.
Dat is vaak niet handig. Bij overeenkomsten met consumenten verdient het daarom vaak
aanbeveling om niet voor een ander recht, dan het eigenlijk toepasselijke recht te kiezen.
Bevoegde rechter
 Een veel voorkomend misverstand is dat de rechtskeuze voor een bepaald recht ook
betekent dat er voor een bepaalde rechter wordt gekozen. Dat is niet het geval. De
rechtskeuze voor het Nederlandse recht heeft dus niet zonder meer tot gevolg dat ook de
Nederlandse rechter bevoegd is. Terwijl ondernemingen over het algemeen onderling wel
afspraken kunnen maken over de bevoegdheid van de rechter, is dat in overeenkomsten
met consumenten slechts beperkt mogelijk.
Contact: Sönke Denker, +31 (0)70 3114 165, [email protected]
1
Definitie ’Algemene
voorwaarden‘
 Naar Duits recht is er sprake van algemene voorwaarden, als het om regelingen in een
overeenkomst gaat die met het oog op herhaald gebruik zijn geformuleerd (§ 305 van het
Duitse Burgerlijk Wetboek- Bürgerliches Gesetzbuch). Het is daarbij niet van belang, of de
gebruiker de voorwaarden herhaald wil gebruiken. De Duitse wettelijke bepalingen
omtrent algemene voorwaarden gelden echter niet voor alle rechtsgebieden. Het erf-,
familie- en vennootschapsrecht zijn uitgezonderd. Wat betreft het arbeidsrecht gelden er
beperkingen.
Toepasselijkheid
 Algemene voorwaarden worden niet zonder meer inhoud van een overeenkomst.
Partijen moeten de toepasselijkheid afspreken, waarbij een mondelinge afspraak
voldoende is, maar gauw bewijsproblemen zal opleveren. Daarnaast dient de andere
partij in redelijkheid van deze algemene voorwaarden kennis te hebben kunnen nemen.
In de praktijk verdient het daarom aanbeveling om de toepasselijkheid van de algemene
voorwaarden uitdrukkelijk schriftelijk af te spreken en de desbetreffende algemene
voorwaarden altijd aan de andere partij ter hand te stellen.
Ongeldigheid
 Algemene voorwaarden zijn vernietigbaar, als zij onredelijk bezwarend zijn (§ 307 van
het Duits Burgerlijk Wetboek). Dat geldt zowel voor overeenkomsten tussen
ondernemers als voor overeenkomsten met een consument. Er is veel rechtspraak over de
vraag, of een algemene voorwaarde onredelijk bezwarend is. Over het algemeen zijn
algemene voorwaarden onredelijk bezwarend, als zij in strijd zijn met de uitgangspunten
van de wettelijke bepalingen, waarvan zij afwijken.
Grijze en zwarte lijst
 Net als het Nederlandse recht kent het Duitse recht een lijst met algemene
voorwaarden, waarvan vermoed wordt dat ze onredelijk bezwarend zijn (grijze lijst, zie
§ 308 van het Duits Burgerlijk Wetboek) en een lijst met algemene voorwaarden die
zonder meer als onredelijk bezwarend worden aangemerkt (zwarte lijst, zie § 309 Duits
Burgerlijk Wetboek). De grijze en zwarte lijst zijn in principe slechts van toepassing op
overeenkomsten met consumenten, maar deze lijsten hebben wel een reflexwerking wat
betreft algemene voorwaarden die tussen ondernemers waren afgesproken.
Gevolgen
vernietigbaarheid
 Behalve de wederpartij bij de overeenkomst zijn er bepaalde verenigingen,
bijvoorbeeld belangenverenigingen van consumenten, die de nietigheid van algemene
voorwaarden kunnen laten vaststellen. Indien de nietigheid wordt vastgesteld, blijft de
desbetreffende algemene voorwaarde buiten beschouwing. In de plaats daarvan wordt
de wettelijke regeling toegepast.
Download of
overname van
algemene
voorwaarden van een
ander
 Op diverse websites worden algemene voorwaarden als download aangeboden. Over
het algemeen verdient het echter aanbeveling om algemene voorwaarden te laten
opstellen die zijn toegesneden op de behoefte van de gebruiker. Daarnaast is het
raadzaam om algemene voorwaarden regelmatig op hun rechtmatigheid te laten toetsen,
omdat het recht en de rechtspraak omtrent algemene voorwaarden voortdurend in
beweging is. Van de volledige of gedeeltelijke overname van algemene voorwaarden van
een andere ondeneming, bijvoorbeeld een concurrent, kan overigens slechts worden
afgeraden. Afgezien van het feit dat vaak niet herkenbaar is, of deze aan de wettelijke
bepalingen voldoen, zal er snel sprake zijn van een schending van auteursrechten die
schadevergoedingsvorderingen tot gevolg kan hebben.
Contact: Sönke Denker, +31 (0)70 3114 165, [email protected]
2
Contact
 Voor vragen omtrent Duitse algemene voorwaarden kunt u contact opnemen met:
NEDERLANDS-DUITSE HANDELSKAMER
Sönke Denker
Juridisch advies
Nassauplein 30
2585 EC Den Haag
T 0031-70-3114 165
F 0031-70-3114 199
E [email protected]
I www.dnhk.org
De Nederlands-Duitse Handelskamer verricht haar onderzoek met uiterste zorgvuldigheid, maar kann echter niet
voor de inhoud en strekking van dien aansprakelijk worden gesteld.
Contact: Sönke Denker, +31 (0)70 3114 165, [email protected]
3