Selectie uit informatieve en verhalende boeken over dementie

Selectie uit informatieve en verhalende boeken over dementie / alzheimer
Informatief
Alzheimer: deskundige en betrouwbare adviezen over hoe u omgaat met dementie in uw omgeving
2005
De ziekte van Alzheimer, de meest voorkomende oorzaak van
dementie, is vooralsnog niet te genezen en treft steeds meer mensen.
Dit boek, samengesteld door de bekende Amerikaanse Mayo-Kliniek en
voor Nederland bewerkt door een deskundigenteam, wil de nietprofessionele lezer deskundige en betrouwbare informatie verschaffen
over dit ziektebeeld. Na het onderscheid tussen 'gewone'
vergeetachtigheid en dementie komen de fysiologische aspecten van
het ziekteproces, het ziekteverloop en de mogelijke oorzaken aan de
orde. Vervolgens gaan de auteurs in op diagnostiek en behandeling, die
is gericht op verbetering van de kwaliteit van leven. Het laatste deel is
gericht op de professionele en niet-professionele zorg voor de
Alzheimerpatiënt. Het boek bevat een schat aan goede, bruikbare,
duidelijke en vooral betrouwbare informatie over de ziekte van
Alzheimer en dementie. De heldere, puntsgewijze en begrijpelijke
presentatie, samen met de functionele illustraties (foto's en tekeningen
in zwart-wit en kleur) maken het bovendien geschikt voor een breed
lezerspubliek van persoonlijk betrokkenen en geïnteresseerden.
Dementie voor dummies
Dementie is een veel voorkomende, progressieve ziekte van het ouder
wordende brein. Nog lang niet alles is over deze aandoening bekend, en
behandeling leidt tot op heden niet tot genezing; hooguit wordt – bij
tijdige onderkenning – het proces enigszins vertraagd. In begrijpelijke
taal vindt de lezer alle ins & outs: symptomen, diagnose, de
verschillende typen (Alzheimer, vasculaire dementie, frontotemporale
dementie en Lewy body dementie), mogelijke oorzaken en specifieke
gevolgen, medische en niet-medische behandelingen en de verzorging
van mensen die getroffen worden door deze ziekte. En veel meer nog:
een volledig beeld in ruim 300 pagina's met de nodige herhalingen die
nodig zijn om dit boek als naslagwerk te kunnen gebruiken. Veel kaders
met pictogrammen, samenvattingen en puntsgewijze info; die veelheid
maakt dat het boek minder gestructureerd lijkt dan het is. Deze
indeling went echter snel. Het voor deze serie kenmerkende 'losse'
taalgebruik draagt bij aan de leesbaarheid. Het boek is goed vertaald en
de informatie is bijna altijd afgestemd op de Nederlandse situatie.
Geschikt voor de velen die de diagnose 'dementie' krijgen en voor hun
naasten/verzorgers. Ook geschikt voor professionals.
Atkins, Simon
2015
Informatief
Het wordt steeds stiller: praten met mensen die aan dementie lijden
Dautzenberg, P
2009
Dautzenberg, P
2013
Dautzenberg, geriater, schreef reeds eerder in de serie 'Spreekuur
thuis' een voorlichtend boek over dementie. Nu schrijft hij over het
praten met mensen die dementie hebben. Hij bedoelt daarmee vooral
de aanpak, de omgang en het beantwoorden van het gedrag van de
patiënt. Zo geeft hij tips aan partners, verdere familieleden en
verzorgenden. In een drietal kleuren en typografische vormen zijn er
situatiebeschrijvingen, antwoorden en adviezen. Veel tips zijn met het
eigen gezond verstand ook te maken. Het boekje is beknopt, simpel en
gemakkelijk te lezen. Er is geen verdere voorlichting over dementie of
achtergrondinformatie. Een nuttig boekje, maar recent verscheen ook
een soortgelijk boek van Bère Miesen ('Bij Alzheimer op schoot',
2009)* dat een ruimer gebied bestrijkt. Dit boek is als aanvulling
daarop te gebruiken..
Ook dementie doet pijn: over de glijdende schaal van vergeetachtigheid
De auteur is als klinisch geriater verbonden aan het Jeroen Bosch
Ziekenhuis in Den Bosch. In het boek worden onder andere
vergeetachtigheid, milde geheugenstoornissen (MCI) en dementie
besproken. Na algemene informatie over de functie van de hersenen in
relatie tot vergeetachtigheid komen ook onderzoekmethoden als CTscan, MRI, SPECT en PET aan de orde. Uitgebreid gaat de auteur in op
vele ziekten waarbij vergeetachtigheid een rol speelt. Veel aandacht is
er ook voor de behandeling van en de hulpverlening bij dementie. In
het boek is veel casuïstiek opgenomen die de tekst op een goede
manier aanvult. Aan het eind informatie over medicijnen, een
verklarende termenlijst, een literatuurlijst, een lijst met websites,
informatie over Alzheimer Nederland en een register. Voor de
patiënten zijn er ook zeer praktische 'weetjes' in een aparte lay-out
opgenomen. Patiënten, hulpverleners of familieleden van patiënten
krijgen vele tips en handvatten om met dementie om te gaan.
Informatief
Ik ben het steeds meer kwijt : over Alzheimer en andere vormen van dementie
Dautzenberg, P2007
In de serie 'Spreekuur thuis' zijn inmiddels vele goede
voorlichtingsboeken over allerlei aandoeningen verschenen. Er
ontstaat echter verwarring indien er bij elke herziening een andere titel
en auteursvolgorde gegeven wordt. Dit boek heette achtereenvolgens
'De ziekte van Alzheimer' (2000), toen 'Dementie' (2004) en draagt nu
bovenstaande titel. De volgorde van de twee auteurs is ook gewisseld.
De herziening van deze vierde druk is echter zeer beperkt (vooral bij
soorten dementie). Een deel van de oplage wordt ook door
farmaceutische bedrijven verspreid. Dat neemt echter niet weg dat er
uitstekende informatie over soorten, oorzaken, behandeling en
begeleiding van dementiële aandoeningen gegeven wordt. Met een
verklarende woordenlijst en een literatuuropgave..
Greep op uw geheugen: zo blijft u scherp (Consumentengids)
Een boek over geheugenverlies en het testen en verbeteren van het
geheugen. Hoofdstuk een beschrijft hoe het geheugen werkt, welke
soorten geheugen er zijn en wat de invloed van veroudering op het
geheugen inhoudt, met schetsen en schema's om alles te
verduidelijken. In hoofdstuk twee wordt aangegeven dat gezond eten
belangrijk is, evenals bewegen en rust. Via verschillende testjes kan de
lezer nagaan hoe het met zijn/haar geheugen gesteld is. Aansluitend
schetst hoofdstuk drie manieren om informatie beter te onthouden.
Ten slotte is een hoofdstuk gewijd aan dementie. Het boek is
onderbouwd door wetenschappelijk onderzoek.
Dom, Georgie
2010
Informatief
Leven met dementie
Hoogeveen, F.
2008
Het boek heeft een hoofdstukindeling die is gebaseerd op het verloop
van dementie: beginnende problemen in het allereerste begin tot en
met het vergevorderde stadium van herkenning en diagnosticering. De
schrijver legt op eenvoudige wijze uit wat de ziekte inhoudt, welke
vormen er zijn en wat het verloop is. Zijn betoog wordt met veel
praktische voorbeelden toegelicht. Ook zijn er tips voor familie en
omstanders hoe ermee om te gaan. Met aan het eind van elk hoofdstuk
een samenvatting. Maar er is tevens een overzicht opgenomen achterin
het boek van het beschikbare hulp- en informatieaanbod op dit gebied,
met adressen, relevante websites, een literatuurlijst en register. De
auteur is gezondheidspsycholoog en werkt als adviseur psychogeriatrie
bij Florence in Den Haag. Daarnaast onderzoekt en publiceert hij
regelmatig. Dit maakt dat hij heldere taal gebruikt waardoor het lezen
van dit boek ook voor leken eenvoudig is.
Op bezoek bij een dierbare met dementie: met ruim 60 ideeen om samen te genieten Kramer
Wat te doen, wat te laten? Een bezoek aan een dementerende tante,
opa, ouder, vriend, kennis of ook partner verandert door de ziekte
ingrijpend van karakter. Soms levert dat een flinke drempel op om het
contact te onderhouden. Contact dat ondanks de vergeetachtigheid
toch zeer gewaardeerd wordt, zeker gevoelsmatig. Met liefde en begrip
voor zowel de dementerende als de bezoeker geven de auteurs een
zestigtal tips, die overzichtelijk worden gepresenteerd in hoofdstukken
als: muziek, kunst, verhalen, actualiteit en samenleving, bewegen en
natuur. Inclusief doel, voorbereiding en uitvoering. Stuk voor stuk
uitvoerbaar en veelal gericht op zintuiglijke waarneming. De cursieve
tussenteksten over ervaringen dienaangaande verlevendigen het
geheel. Er is veel mogelijk als de bezoeker zijn ongemak kan laten
vallen, dat klinkt als boodschap steeds door. Het prettig ingedeelde,
goed geschreven boek start met een korte uitleg over dementie en
wordt gecompleteerd door relevante websites en boektitels.
2016
Informatief
Mijn partner raakt de weg kwijt: omgaan met dementie
Loon, Jessie
2006
Verbraeck, Bob
2012
Er komen door de vergrijzing steeds meer dementerenden binnen onze
samenleving; de gezondheidszorg benadrukt deze medemensen in hun
eigen leefomgeving te houden. Dit betekent dat er steeds meer
mantelzorgers zijn die belast worden met een dementerende partner.
Voor hen is dit zeer lezenswaardige boek geschreven. Na voorlichting
over de achtergronden van dementie wordt ingegaan op de omgang
met een dementerend iemand. Ook is er aandacht voor de emotionele
druk die dit geeft. De partner moet ook goed voor zichzelf zorgen om
het zorgsysteem in stand te kunnen houden. Het boek is goed leesbaar,
mede door de ziektegeschiedenissen die uit het leven gegrepen zijn.
Partners van dementerenden zullen in dit boek niet alleen veel
herkenning vinden, maar ook handgrepen voor de omgang met hen.
Ook veel doorverwijzingen naar verdere literatuur, adressen en
websites.
De wondere wereld van dementie: vanuit nieuwe inzichten omgevingszorg
De laatste jaren wordt steeds duidelijker hoe dementerenden hun
omgeving beleven en hoe hun beschadigde hersenen omgaan met
prikkels uit die omgeving. Probleemgedrag, zoals tegenwerken, steeds
naar huis willen, onrust, schelden, slaan of krabben ontstaat vrijwel
altijd door angst van dementerenden. Om deze angst te verminderen, is
het van belang te zorgen voor een gunstige, veilige omgeving. In dit
boek beschrijven de auteurs, een verpleeghuisarts en een trainer
gespecialiseerd in ouderenpsychiatrie, hoe dat bereikt kan worden. De
nadruk ligt daarbij op het geven van 'omgevingszorg'. Deze manier van
zorg verlenen richt zich vooral op de psychosociale begeleiding van
dementerende ouderen. Een praktisch boekje dat verzorgers en familie
van dementerenden in heldere bewoordingen inzicht biedt in de
werking van de hersenen van dementerenden en wat dit betekent voor
de begeleiding. Bevat speelse illustraties, vele ingekaderde
voorbeelden en tips en een korte literatuurlijst.
Informatief
Ziekte met Alzheimer
2015
Dit zorgboek is gebaseerd op het Zorgboek Dementie, waar de
volgende organisaties aan mee hebben gewerkt: Nederlandse
Vereniging voor Neurologie, Alzheimer Nederland, V&VN Neuro &
Revalidatie, Mezzo, Landelijke Vereniging voor Mantelzorgers en
Vrijwilligerszorg, Verenso, Fonds Psychische Gezondheid,
Ergotherapie Nederland, Wetenschappelijk Instituut van de KNMP,
Nederlandse Patië nten Consumenten Federatie, Zorgbelang Nederland,
Consumentenbond, Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting,
Zorgverzekeraars Nederland
100 eenvoudige manieren om alzheimer te voorkomen
Jean Carper, voormalig medisch correspondente bij CNN en bekend als
publiciste, biedt nu een verzameling van tips om de kans op Alzheimer
(hersenachteruitgang) op latere leeftijd te doen verkleinen. De
honderd verschillende manieren worden nauwkeurig en gedetailleerd
beschreven en variëren van de welbekende dagelijkse wandeling en
het eten van specifieke soorten groente tot het eten van vette vis,
innemen van foliumzuur en het opgewekt door het leven gaan.
Alhoewel de meeste adviezen lijken te berusten op logica, zijn andere
adviezen minder bekend, zoals het positieve effect van meditatie om
de kans op Alzheimer te verminderen. Door het bundelen van reeds
bekende en minder bekende tips zorgt de auteur, die als draagster van
het Alzheimer-gen persoonlijk betrokken is, voor een prima en
toegankelijke naslagwerk. Nagenoeg alle voorstellen zijn
wetenschappelijk onderbouwd en dienen om je hersenen gezond en
jong te houden. De auteur slaagt er goed in de lezer nieuwgierig te
houden, het boek leest daardoor gemakkelijk. Een belangrijk boek voor
iedereen met een verhoogde kans op Alzheimer..
Carper, Jean
2011
Informatief
Het alzheimermysterie : onderzoek naar de oorsprong en genezing van alzheimer / Wiesje
Flier,van
W. der
vd Flier
2015
De auteurs zijn beiden verbonden aan het VUmc Alzheimercentrum en
proberen met dit boek de lezer wegwijs te maken in de wereld van
Alzheimer. Aan de hand van diverse onderzoeken en analyses krijg je
een goed beeld van de ziekte Alzheimer. Diverse grappige illustraties
ondersteunen het verhaal en geven een luchtig tintje aan dit zware
onderwerp, waar de meeste ouderen mee te maken krijgen. Alzheimer
is een vorm van dementie die je geheugen letterlijk doet aftakelen.
Daarom is het van groot belang dat er voortdurend onderzoek is naar
de oorsprong en genezing van Alzheimer. Na het lezen van dit boek
krijg je duidelijke inzichten in diverse vraagstukken rondom deze
mysterieuze ziekte. Hoe krijg je het? Zijn er adequate medicijnen
beschikbaar en op welke leeftijd kun je het krijgen? Deze en overige
vragen worden beantwoord in dit boek. Door de vele
wetenschappelijke termen en lange zinsconstructies is het niet altijd
eenvoudig te doorgronden. Ondanks dat is het een waardevol uitgave
en zorgt het boek voor een betere bewustwording omtrent Alzheimer
De taal van Alzheimer leren spreken : een handreiking in de verzorging van mensen met
Koenig
de ziekte
Coste
van Alzheimer
2006
Met de vergrijzing komen er steeds meer mensen met de ziekte van
Alzheimer. Dit boek bevat vele praktische tips die het leven van
Alzheimerpatiënten en hun verzorgenden kunnen verlichten en
veraangenamen. Na het eerste deel, met veel praktische informatie
over de ziekte, worden in het tweede deel de 5 basisprincipes van de
habilitatiemethode beschreven: 1 zorg ervoor dat de leefomgeving
functioneel is, 2 communcatie blijft mogelijk, 3 concentreer je op de
resterende vaardigheden, 4 leef je in de wereld van de patiënt in:
gedragsveranderingen, 5 blijf de patiënt stimuleren. Deze 5
basisprincipes worden toegepast in de 6 domeinen van de habilitatieve
benadering namelijk: lichamelijk, functioneel, sociaal, communicatief,
zintuiglijk en emotioneel. Vanwege de vele praktijkvoorbeelden een
aansprekend en nuttig boek voor mensen die voor Alzheimerpatiënten
zorgen.
Informatief
Bij Alzheimer op schoot : verstand van dementie
Miesen, B.
2010
Buijssen, Huub
2009
Dementie wordt wel de stille epidemie genoemd. Bère Miesen (1946)
heeft al vele jaren in de psychogerontologie gewerkt en werd onder
andere bekend door het initiatief tot de Alzheimercafé's waarvan er
sinds 1997 talloze zijn opgericht. Daarnaast verschenen er talloze
publicaties en boeken van hem. De laatste jaren benadrukt hij het
hebben van een (professionele) coach die de familie van een
Alzheimerpatiënt kan begeleiden en op het juiste moment acties kan
aangeven. In dit boek geeft hij professionele kennis en inzicht over
deze ongeneeslijke aandoening. In de media komen vaak
hersenwetenschappers en ervaringsdeskundigen aan het woord. Het is
daarom verfrissend een boek te lezen dat vanuit een professionele
'coach'-houding is geschreven
De beleving van dementie : een eenvoudige gids voor naasten van dementerenden
Aan de hand van feitelijke informatie uit de medische wetenschap,
maar vooral aan de hand van literaire citaten, laat de schrijver allerlei
symptomen van voortschrijdende dementie de revue passeren.
Symptomen als het nachtelijke spoken, het hamsteren, het verstoppen
van spullen, de apathie en depressiviteit, frustratie, agressie,
achterdocht, ontremming, het teruggaan in de tijd en het eigen leven
en het decorumverlies, zijn wereldwijd beschreven in de romans,
dagboeken, gedichten, brieven en essays waaruit de schrijver rijkelijk
citeert. De schrijver van het boek is een gerenommeerde
psychogerontoloog die veel heeft gepubliceerd op het gebied van
dementie. Het boek bevat een notenapparaat en een lijst van
geciteerde en geraadpleegde literatuur. Een zorgvuldig samengesteld,
informatief en, vanwege de geciteerde literaire bronnen, fraai en
origineel boek over een actueel thema dat inzicht, herkenning, troost
en houvast biedt aan de groeiende groep mensen die in hun naaste
omgeving met dementie te maken heeft of zal krijgen.
Informatief
De heldere eenvoud van dementie : een gids voor de familie
Bijssen, Huub
2011
Bijsssen, Huub
2011
Huub Buijssen en Bère Miesen zijn de het meest frequent over
dementie publicererde neuropsychologen in Nederland (en de meest
positief beoordeelde, in dat verband). Dit boekje van Huijben,
verschenen in 1999, werd zeer positief ontvangen, in meer talen
uitgegeven en is nu aan zijn (gering) bewerkte dertiende druk toe. Aan
de hand van de kernbegrippen: gestoorde inprenting en oprollend
geheugen, komen de beleving, stemmings- en gedragsproblemen naar
voren en gaat de schrijver in op de omgangregels, schuldgevoelens en
de zorg van de familieleden. De auteur geeft veel korte
praktijkvoorbeelden, deels door de ervaring met zijn dement
wordende ouders maar ook uit de literatuur. Een boek met uitstekende
uitleg en praktische adviezen aan de familieleden, partners en verdere
omgeving om met mensen die beginnen te dementeren en toenemend
gedragsgestoord raken, om te gaan.
De magische wereld van Alzheimer : 30 tips voor meer begrip en tevredenheid
In dertig hoofdstukken beschrijft de auteur steeds een ander aspect
van dementie, gaat hij in op de achterliggende oorzaken en dynamiek
en geeft hij aan hoe men er het beste mee kan omgaan. Dit resulteert in
adviezen en noties als: praat over vroeger, bedenk dat boosheid vaak
een uiting is van een andere emotie, wat heeft geluk met onthouden te
maken, humor maakt het leven lichter, blijf praten. De auteur is
psycholoog en schreef vele boeken waaronder het veel gelezen,
vertaalde en geprezen 'De beleving van dementie' (2007)*, een
eenvoudige gids voor de familie. Omdat er behoefte bleek aan een
dunnere versie van dit laatste boek, schreef hij de voorliggende titel.
Door de heldere schrijfstijl en de vele voorbeelden, vaak gebaseerd op
persoonlijke ervaringen van de auteur met zijn demente moeder, zeer
lezenswaardig, nuttig en inspirerend boek voor familie, vrienden en
verzorgers van demente mensen. Deze herziene druk is aangevuld met
enkele nieuwe hoofdstukken, onder meer over het afscheid van
demente mensen.
Informatief
Om nooit meer te vergeten : een herinneringsboek maken met dementerende mensenLucassen, H.
2007
Dit boek maakt op een buitengewoon aansprekende en heldere wijze
duidelijk hoe mantelzorgers en/of zorgverleners, samen met een
beginnend dementerende partner, ouder of cliënt - wanneer deze dat
wil - een eenvoudig, persoonlijk herinneringsboek kunnen
samenstellen, dat in de loop van de tijd voor alle betrokkenen van
grote betekenis kan zijn. In deel een vertelt Barbara hoe zij en haar
tante dat maakten. Het overleg met tante en de andere familieleden, de
opbouw en de effecten ervan - ook de negatieve - komen allemaal aan
de orde. Dit deel bevat afbeeldingen van bladzijden uit
herinneringsboeken. Deel twee verschaft inzicht in de fasen van
dementie en informeert over de passende bejegening en de waarde en
functies die het herinneringsboek dan kan vervullen. Bevat enkele
literatuurverwijzingen en uitleg van een aantal trefwoorden. Voor
mantelzorgers een juweeltje van een handreiking om - zeker in de
beginfase - een deel van de tijd die men samen met de dementerende
oudere is, constructief en met plezier in te vullen met het samen
maken van zo'n boek
Zorg om mensen met dementie : een handleiding voor verzorgenden
De auteur, psycholoog, heeft vele publicaties over dementie op zijn
naam staan, waaruit zijn grote betrokkenheid met de dementerende
medemens naar voren komt. Dat maakt deze uitgave zeer inspirerend
voor de lezende hulpverlener. De rode draad in dit boek is wel het zorg
verlenen in een situatie van gehechtheid. Dementie omvat meer dan
alleen achteruitgang van het geheugen. Aan de hand van een aantal
thema's komt het leed van zowel de patiënt zelf als de familie aan bod,
en hoe de verzorgende hulp kan bieden. De tweehonderd bladzijden
zijn onderverdeeld in tien hoofdstukken, de tekst is overzichtelijk in
alinea's ingedeeld; ieder hoofdstuk besluit met een 'tenslotte', waarin
de auteur een samenvatting verwerkt. De blauw-witte lay-out maakt
het boek prettig om te lezen. Er zijn geen illustraties, behalve een lijstje
van de eigen publicaties van de auteur bevat het boek geen
literatuuropgave. Het boek is allereerst bedoeld als lesboek en
ondersteunende literatuur voor de verzorgende hulpverlener. De
verhalende schrijftrant van de auteur en de verdieping van het
onderwerp maken dit boek een uitstekende leidraad voor bezinning en
bewustwording naast het bestaand lesmateriaal over dit onderwerp.
Miesen, B.
2008
Informatief
Morgen mag ik naar het verpleeghuis! : toekomstvisie op zorg voor mensen met dementie
Zadelhof, E. van
Hoe kan de toekomst eruitzien van de zorg voor mensen met
dementie? Dit boek presenteert praktijkvoorbeelden vanuit
verschillende optieken met ruimschoots aanknopingspunten voor
ontwikkelrichtingen waarin de mens en diens levensverhaal en sociale
en familienetwerk centraal staan en niet de dementerende als patiënt.
De auteurs zijn onderzoeker aan Zuyd Hogeschool en Sevagram,
respectievelijk onderzoeker aan de Universiteit van Maastricht.
Nieuwe ontwikkelingen op het gebied van zorg- en verpleegvisie,
mantelzorg- en familieparticipatie, technologie (domotica) en
architectuur (kleinschalig wonen) komen ruimschoots in beeld. Ook
aandacht voor zorgfinanciering en moreel beraad. Verschillende
traditionelere culturen bejegenen dementerende ouderen niet als
patiënt, bieden hun een ruimte binnen hun samenleving. Dit goed
gedocumenteerde en toegankelijke boek biedt concrete inspiratie om
de Nederlandse dementerendenzorg verder te veranderen van minder
medisch georiënteerd naar meer mensgericht. De auteurs laten veel
deskundigen aan het woord en verschaffen veel goede handvatten.
2012
Selectie uit verhalende boeken over dementie / alzheimer
Ik heb Alzheimer : het verhaal van mijn vader in deze tijd
Braam, Stella
De auteur is onderzoeksjournaliste en de dochter van een patiënt met
de ziekte van Alzheimer. De casus van de patiënt gaat over de periode
2003 tot 2007, als de patiënt overlijdt. Deze elfde druk uit 2015 is
uitgebreid met een nieuw hoofdstuk: 'Dood door medicijnen'. Hierin
wordt een casus besproken van een andere Alzheimerpatiënt. In het
daaropvolgende, aangepaste laatste hoofdstuk wordt het
voorschrijfgedrag van medicijnen, vooral van antipsychotica, van de
artsen bij de beide casussen aan de orde gesteld en bediscussieerd. In
deze beide hoofdstukken zijn nieuwe noten met literatuur en websites
toegevoegd.
Nooit meer ziek
Dijkshoorn (1960) is een veelzijdig kunstenaar: dichter en mucicus. Hij
beschrijft hier door de ogen van zijn alter ego Nico scènes uit het
huwelijk van zijn ouders. De structuur is scènisch en op het eerste
gezicht in een luchtige stijl geschreven. De columnist Dijkshoorn is
vooral in het begin van het boek aanwezig. Vader Klaas, 'nooit ziek
geweest' en fanatiek honkbalfan, heeft zichzelf tot onweerstaanbare
grappenmaker benoemd. Een terreur voor zijn omgeving. De moeder
staat in zijn schaduw. Nico's gebrek aan talent voor honkbal bepaalt de
stroeve verhouding tussen vader en zoon. Het komt tussen hen tot een
uitbarsting. Een tweede thema is de aftakeling van beide ouders. De
moeder krijgt tia's, de vader dementeert. Ze reageren steeds
agressiever op elkaar. De beschrijving van het aftakelingsproces, de
conflicten, de zorg van de zonen ondanks alles, de reacties van Nico,
zijn levensecht beschreven. Staat aanvankelijk de harde afrekening
met de ouders centraal, naarmate de roman meer een geschiedenis
van aftakeling wordt, gaat het inlevingsvermogen overheersen.
Dijkshoorn, N
Hersenschimmen
Bernlef, J
Maarten Klein, 71 jaar, woont met zijn vrouw in Gloucester boven
Boston. Zijn geheugen begint te haperen, er vallen gaten in zijn
herkenning van de werkelijkheid om hem heen en tegelijkertijd nemen
soms flarden herinneringen bezit van zijn denken alsof ze het echte
heden zijn. Ook in zijn taal ontstaan verschuivingen. Dit onomkeerbare
proces dat hem in een volkomen isolement en ten slotte in een
inrichting terecht doet komen, wordt door de man zelf verteld,
waardoor de lezer bijna fysiek in dit beklemmende schimmenrijk van
ontwortelde gedachten en beelden betrokken raakt. Aan zijn thematiek
van zwijgen en verdwijnen, op allerlei manieren in zijn poëzie en proza
aanwezig, heeft Bernlef met dit ingehouden geschreven boek een
indrukwekkend gevolg weten te geven. Wat hij in deze roman over
ouderdom, aftakeling, beleving, waarneming en herinnering zegt,
bewijst welke voordelen literatuur soms heeft boven
wetenschappelijk-abstracte studies over dezelfde onderwerpen.
Over de streep: roman
Roman van Höweler [1938] die eerder o.m. het verfilmde 'Van geluk
gesproken' en 'Dagen als gras' en 'Onder de gordel' publiceerde. In
'Over de streep' schrijft ze over ouderdom en over wat er gebeurt in
een gezin als de ouders oud, ziek of dement worden en in een
verpleeghuis terechtkomen. Door hun hulpbehoevendheid verandert
niet alleen de ouder/kind verhouding, maar ook de relatie tussen de
kinderen en de ouders onderling. De aftakeling van de ouders fungeert
bovendien als een spiegel voor de zestigjarige hoofdpersoon Julia. Ze
wordt niet alleen geconfronteerd met haar eigen ouderdom en
eindigheid, maar ook met haar jeugd. Via gesprekken met een
psychiater analyseert ze haar herinneringen. Höweler heeft op
prachtige, ontroerende en goudeerlijke wijze het psychologisch proces
van veroudering beschreven, een thema dat in veel (babyboom)
gezinnen speelt. Een aanrader voor een breed publiek.
Höweler, M
Annie (luisterboek)
Kooten, Kees
Kees van Kooten leest zelf zijn boek uit 2000 integraal voor. 'Annie' is
een eerbetoon aan zijn moeder, A.G. van Kooten-Snaauw (1910-1999).
Kort voor zijn vakantie heeft Van Kooten zijn moeder geholpen met
haar verhuizing van haar eigen woning naar een particulier
verpleeghuis vlak bij haar om de hoek. Tijdens zijn vakantie in
Frankrijk krijgt hij te horen dat zij ernstig ten val is gekomen en in
comateuze toestand in het ziekenhuis ligt. In de periode tussen de dag
dat hij dit bericht ontvangt en die waarop ze sterft, haalt hij
herinneringen op aan vroeger, maar vooral aan haar laatste
levensjaren waarin haar geest langzaam weggleed in het
schemerduister. Hij beseft dan dat de relatie tussen zijn moeder en
hem 'in het oog van mijn naasten en dat van de buitenwereld,
regelmatig de klefgrens moet hebben overschreden.' Het knappe van
dit verhaal is nu juist, dat het die klefgrens nergens overschrijdt. De
wrevel die het gedrag van zijn moeder ook wel eens bij hem opriep,
brengt hij net zo goed ter sprake als de momenten van vertedering die
het bij hem opwekte. Het lukt hem wonderwel gevoelvol te zijn zonder
sentimenteel te worden..
Gestameld liedboek: moedergetijden
Erwin Mortier (1965), onder meer auteur van het bejubelde
'Godenslaap', beschrijft in 'Gestameld liedboek' het
dementeringsproces van zijn moeder. Daarbij spelen het verleden van
hun gezin, de rol van de herinnering en de verwerking van het verdriet
een grote rol. Mortier overtreft zichzelf in dit boek met zijn
messcherpe formuleringen: vaak poëtisch, dikwijls schrijnend, niet
zelden met humor. Waar zijn collega Tom Lanoye voor het lijden van
zijn moeder in 'Sprakeloos'* ruim 350 pagina's nodig heeft, weet
Mortier in 190 pagina's een wereld op te roepen die universeler is dan
die van Lanoye. Dat komt ook doordat Mortier niet, zoals Lanoye wel,
steeds tussen de lezer en de moeder gaat staan. Het draait hier niet om
Mortier, het gaat over aftakeling, ziekte, afscheid, herinnering en liefde.
Mortier weet elke zin in dit boek daarbij de glans te geven die het ware
meesterschap kenmerkt. Een aangrijpend, indrukwekkend en briljant
boek.
Mortier, Erwin
De vergeetclub
Niterink, Tosca
Verzameling teksten van actrice en schrijfster Niterink [1960], die
eerder ‘Klimmen naar kruishoogte’ publiceerde. Enkele stukken
verschenen in een vroegere vorm als column op de achterpagina van
NRC Handelsblad onder de titel 'Klein Keukenhof’. De personages en
het decor uit 'Klein Keukenhof' komen terug in de 33 sketchachtige
teksten. Hoofdpersoon is de moeder van Niterink die opgenomen is in
verzorgingshuis Klein Keukenhof. Ze woont met zeven andere dames
op De Tulp, een kleinschalige woongroep binnen een gesloten
dementieafdeling. De auteur doet met respect voor de bewoonsters
verslag van hun absurde denkwereld, de hilarische gebeurtenissen en
de komische gesprekken die de vrouwen met elkaar, het bezoek of de
zusters voeren. Ook aan de orde komen het vergeten, de nostalgieclub,
een poepbroek, onderlinge jaloezie, heimwee naar huis, achteruitgang
en de dood. Met humor en vlotte pen geschreven. Uit het leven
gegrepen proza, herkenbaar voor iedereen met dementerende
familieleden..
Firma Alzheimer: afbraakwerken
In dit boek bundelt Johan Van Oers - een deskundige op het vlak van
dementie en zelf zoon van een moeder met Alzheimer - tien verhalen
over de zorg voor en het leven van dementerende mensen. De
patiënten waarover Van Oers schrijft, hebben diverse achtergronden
en leven zowel in zorgcentra als in thuissituaties. Centraal staat steeds
hun dagelijkse leven. Ook de auteur zelf komt overigens aan bod als
een van de personages: hij vertelt namelijk over zijn bezorgdheid
wanneer zijn petekind Thomas hem per toeval confronteert met zijn
eigen vergeetachtigheid. De verhalen worden aangevuld met een
vijftiental gedichten die de auteur schreef naar aanleiding van de
dementie van zijn moeder en waarin hij een ander, poëtisch licht
tracht te werpen op verschillende aspecten van dementie. Achteraan
volgen een verklaring van de verwijzingen in de verhalen en een
verantwoording van de gedichten (die eerder al werden opgenomen in
Van Oers' bundel 'Vlinderpark Alzheimer', 2006*). Een af en toe
meeslepende en vaak herkenbare bundel voor mensen uit de
zorgsector of naasten van iemand met Alzheimer
Oers, Johan
Los van aarden paden : een jong gezin in de greep van dementie
Geense, M.
Mabel, een jonge vrouw krijgt Alzheimer. Dit heeft grote gevolgen voor
haar dochtertje Merel, puberzoon Sjoerd, echtgenoot Maarten en
schoonouders, die in 41 columnachtige, korte hoofdstukken in
chronologische volgorde worden beschreven. Mabel woont zo lang
mogelijk thuis. Maar uit alles blijkt hoe moeilijk dit is, ook voor haar
naaste omgeving. Zij kan eigenlijk niets meer zelf. Wanneer ze op pad
gaat om vis te halen, is iedereen bang dat ze verdwaalt. Ze blijft heel
lang weg, maar komt uiteindelijk thuis… met veertien (!) haringen.
Maarten is een binnenvetter en kan niet goed met de situatie omgaan.
Toch wil hij de regie in handen houden en niet te veel bemoeienis van
buitenaf. Sjoerd is heel begripvol en slaat de goede toon aan tegen zijn
moeder. Merel is vooral boos als haar moeder mee naar de basisschool
gaat voor een spelletjesmiddag, maar er helemaal niets meer van
snapt. De schrijfster geeft aan dat het boek fictief is. Wel is zij zeer
bekend met het fenomeen: haar man dementeerde op jonge leeftijd.
Het boek zal zeker herkenbaar zijn voor mensen in eenzelfde situatie.
De woestenij
De 39-jarige Britse filosofe werd met deze debuutroman genomineerd
voor de Orange Prize 2009, een van de belangrijkste Britse
literatuurprijzen, uitsluitend bestemd voor vrouwelijke fictie-auteurs.
De hoofdfiguur, Jake, een architect van 65, lijdt aan Alzheimer. Samen
met hem reconstrueert de lezer zijn levensverhaal, zijn dromen, zijn
verliezen, maar uiteraard blijkt al heel gauw dat Jake een uitermate
onbetrouwbare verteller is en dreigt zoek te raken in een aandoening
die op een nachtmerrie uitdraait. Dat steekt, omdat de auteur van hem
zo'n menselijke, sympathieke figuur heeft gemaakt. Als Jake na de dood
van zijn vrouw een relatie aangaat met jeugdvriendin Eleanor, stelt zij:
'Ik heb dertig jaar op je gewacht en nu ik je eindelijk heb, ben je er niet
meer.' Een ijzersterke, vlot geschreven, zeer empathische roman die
een groot publiek kan boeien
Harvey, S.
Ik laat je nooit in de steek: hoe mijn vader alzheimer kreeg en veranderde van patient in
Kooke,
prooiP.
Bij Phil Kooke, de alleenstaande vader van de schrijver van dit boek,
wordt op z'n 64ste alzheimer vastgesteld. Gelukkig heeft Phil vrienden
en familieleden die zich over hem ontfermen. Maar dan gaat het mis.
Het karakter en gedrag van Phil veranderen ingrijpend. Hij raakt
panisch in paniek van de gedachte eenzaam en onverzorgd achter te
blijven. In deze kwetsbare gemoedstoestand krijgt hij steun van een exvriendin. Phil wordt volledig afhankelijk van haar. Geleidelijk isoleert
ze hem van van zijn familie en vrienden. De patiënt is prooi geworden.
Als hun geheimgehouden huwelijk aan het licht komt, blijkt de patiënt
niet alleen beroofd van zijn waardigheid, maar ook van zijn kapitaal.
Een situatie mede mogelijk gemaakt door een blunderende notaris, een
accountant met carte blanche en een weifelende huisarts. De schrijver
van het boek is journalist en commentator bij NOS Studio Sport. In dit
boek beschrijft hij op persoonlijke en aangrijpende wijze hoe misbruik
wordt gemaakt van de situatie waarin zijn vader als alzheimerpatiënt
in zijn laatste levensjaren is komen te verkeren
Moeder in het midden
Als Sybil bevallen is van haar oudste dochter, merkt ze dat haar
moeder zich vreemd gedraagt. Als bij haar moeder Alzheimer wordt
geconstateerd, besluit ze een groot deel van de zorg op zich te nemen.
Sybil zegt haar baan op als neurologe bij de universiteit van Berkeley
(USA) en wordt fulltime moeder en verzorgster. Haar twee dochtertjes
vormen de lichtpuntjes in haar moeilijke bestaan. Echtgenoot Patrick
probeert haar te steunen, maar hun relatie heeft zeer te lijden onder de
druk van de dagelijkse beslommeringen, de problemen met Sybils
moeder en het sociale isolement waarin Sybil geraakt. Een openhartig,
toegankelijk verhaal waarin moederliefde, gezinsleven, Alzheimer en
familiebanden centraal staan. In de ik-vorm geschreven, waargebeurd
verhaal dat vlot en realistisch is verteld en dat getuigt van groot
doorzettingsvermogen van de hoofdpersoon. Sybil Lockhart is een
invoelende en daadkrachtige vrouw, die uit liefde voor haar moeder
grote offers brengt ten koste van zichzelf en haar relatie. Interessant
zijn ook de uitvoerige en nauwkeurige neurologische beschrijvingen,
die het verhaal naast boeiend ook informatief maken. Een goede
beschrijving van een bittere realiteit, waar eerlijk gesproken wordt
over sleur, relatieproblemen, kapotte dromen en schuldgevoelens
Lockhart, s.
Toen moeder kind werd : Alzheimer en de familie
Oever, Nel van den
In dit dagboek van de dochter van een patiënte met de ziekte van
Alzheimer beschrijft zij de periode van april 1995 tot en met juli 2002.
De ziekte manifesteerde zich op het tachtigste levensjaar van de
moeder. Het dagboek beschrijft de wederwaardigheden; niet dagelijks,
maar alleen die dagen komen aan de orde, wanneer er iets bijzonders
te melden valt. De auteur beschrijft de ziekte van haar moeder met een
positivistische inslag. Dit maakt het boek, daar er vele boeken over de
ziekte van Alzheimer in dit genre zijn verschenen, toch wel bijzonder.
Moeder of kind
Bodar, Antoine
Bodar (1944) is een bekend rk theoloog, priester en hoogleraar
christendom. In dit boekje beschrijft hij zijn ervaringen met zijn
dementerende moeder. Kenmerkend voor dit boekje is dat hij op de
feiten van de aftakeling en de groeiende bezorgdheid van de niet in het
land wonende zoon vooral reflecteert, en deze plaatst in het
perspectief van de liefde, van het geloof. Dit reflecteren tilt de feiten uit
boven zijn geregelde confrontatie met de ziekte. Zijn onervarenheid
met dementie als het een eigen dierbare betreft, hoe voor woorden het
elkaar aanraken in de plaats komt, en hoe de dementering van zijn
moeder zijn kindschap oplost, zijn ontroerende momenten. Zijn boekje
is tevens een pleidooi voor de gedachte dat het niveau van de
samenleving bepaald wordt door de aandacht voor bejaarde
verzorgden en voor hen die verzorgen. Aan het slot van Bodars in
weloverwogen stijl geschreven confrontatie met dementie heeft de
uitgever, waarschijnlijk per ongeluk, een nietszeggende, en slecht
geschreven notitie over dementie toegevoegd. Op een bijgevoegde cd
leest Bodar het boekje voor, met muzikale intermezzi.
Ik wil de kluts kwijt' : Grietje en Gerard, 60 jaar huwelijk, 13 jaar mantelzorg
Boomen, G. van den
Dit boek toont de dertien jaren van een echtgenoot met zijn
dementerende vrouw. De auteur is journalist; na haar overlijden
schrijft hij zijn ervaringen op. Hij putte daarvoor uit zijn
(dagboek)aantekeningen. Bij dit boek is een dvd toegevoegd met
daarop een Kruispunt-documentaire waarin de auteur en zijn vrouw
samen te zien zijn. Deze film toont - wat eveneens in het boek prachtig
naar voren komt - de innige liefde en - ondanks alles - ook het plezier
in de omgang van de beide echtelieden. De dvd bevat verder een
interview waarin hij na haar overlijden terugkijkt. Het boek bestaat uit
dertien helder geschreven hoofdstukken die steeds het 'heden'
zichtbaar maken en ook de kernen van hun gezamelijke
levensgeschiedenis. Het geheel toont geen doorsnee-verhaal, maar wel
iets universeels, namelijk dat een unieke intense band tussen twee
mensen niet alleen kan leven in gelukkige tijden, maar ook in
veranderende tijden, zoals hier waarin het mantelzorgen de rode
draad werd. Een inspirerend levensdocument, aangevuld met twee
treffende televisiedocumentaires
Ma
Borst, Hugo
De bekende schrijver, columnist en journalist (1962) beschrijft zijn
ervaringen met zijn sinds enkele jaren dementerende moeder. Eerst
woonde ze nog in haar eigen flatje, later ging zij naar een verpleeghuis.
Raak en herkenbaar bespreekt hij in columnachtige stukken wat hij
meemaakt, ziet en denkt. Hij beschrijft daarbij bijvoorbeeld ook –
eerlijk en in open taal – eigen jeugd- en jongemannenherinneringen.
Dit maakt de weg vrij – ook voor de lezer – voor een even open en
tegelijk respectvolle bespreking van verpleeghuisaangelegenheden die
normaal achter gesloten deuren lijken te moeten blijven. Dit alles geeft
het boek een nuchtere natuurlijkheid, die soms ontroert of geestig is.
Dit geïllustreerde boek – dat in meerdere media al direct na
verschijnen ruime aandacht kreeg – geeft in woorden en beelden aan
wat er zoal kan gebeuren met zeer betrokkenen hoofdrolspelers in het
ingrijpende proces dat dementeren heet. Een prachtig portret van zoon
en moeder.
Dan wappert mijn hart naar je toe : liefde in tijden van alzheimer
Harmsen-de Boer
Persoonlijk verslag van het proces van de ziekte van Alzheimer dat de
echtgenoot van de schrijfster doormaakte. Dick is midden zestig als de
eerste verschijnselen van Alzheimer zich voordoen. Nadat de diagnose
is gesteld, neemt zijn vrouw Janneke een aantal besluiten over hun
verdere leven. Zo is het haar plan om samen met Dick thuis te blijven
wonen. In korte, goed leesbare hoofdstukken vertelt Janneke over het
leven van en met haar dementerende man. Ze richt zich hierbij tot
hem: 'Er zijn perioden waarin je heel onrustig bent 's nachts'. Een
openhartig verslag, waarin verloop en gevolgen van Alzheimer op
toegankelijke wijze beschreven worden. Voor een breed publiek en
herkenbaar voor mensen met Alzheimerpatiënten in hun omgeving..