recht - Sport Partner Magazine

Ondernemen
& recht
Distributie-, importeurs- of licentieovereenkomst
opgezegd en wat nu? Is dit in de wet geregeld?
In de sporthandel bestaan diverse samenwerkingsverbanden. Om er maar een paar voor
de vuist weg te noemen: tussen een producent en merkhouder enerzijds en een agent,
franchisenemer, inkoopcombinatie, distributeur, importeur en licentiehouder anderzijds.
Doorgaans zijn de diverse aspecten van deze zakelijke partnerschappen vastgelegd in
overeenkomsten. Alhoewel een dergelijke overeenkomst tot doel heeft over en weer
gemaakte afspraken duidelijk vast te leggen, roepen ze desondanks vaak veel vragen
op. In de nieuwe serie Ondernemen & Recht gaan juristen van Köster Advocaten nader in
op een aantal vragen die zij in hun dagelijkse praktijk regelmatig tegenkomen.
Maakt het iets uit wat er boven de overeenkomst staat? Bijvoorbeeld agentuurovereenkomst of importeursovereenkomst? Ja en nee. Ja, omdat het een beetje bewijs
oplevert van de wil van partijen. Nee, omdat het uiteindelijk de rechter is die beslist
welk etiket op de samenwerking geplakt moet worden. Een etiket dat van meer factoren
afhankelijk is. Om een voorbeeld te geven: als iemand op basis van een overeenkomst
bemiddelt bij de totstandkoming van overeenkomsten tussen de winkelier en de uiteindelijke merkhouder en hij ontvangt daarvoor provisie/commissie voor iedere overeenkomst die wordt gesloten en wordt uitgevoerd, dan is dat in beginsel een agentuurovereenkomst, ook al zetten partijen boven de overeenkomst: importeursovereenkomst.
Is het belangrijk welk juridisch etiket op de overeenkomst past? Ja en nee. Ja, omdat
een in de wet geregelde contractuele relatie niet alleen wordt beheerst door hetgeen
in de overeenkomst staat, maar ook door de specifieke wettelijke bepalingen. De
agentuurovereenkomst is hiervan een mooi voorbeeld. Dit type overeenkomst kent een
eigen specifieke wettelijke regeling in tegenstelling tot bijvoorbeeld de importeursovereenkomst, distributeurovereenkomst, licentieovereenkomst of franchiseovereenkomst.
Voor deze overeenkomsten is het antwoord dus nee. Deze laatste overeenkomsten zijn
niet specifiek in de Nederlandse wet geregeld. Dit betekent dat problemen hierover in
beginsel beantwoord moeten worden overeenkomstig de algemene regelingen van het
Nederlandse verbintenissenrecht en de in dat verband ontwikkelde rechtspraak. Het
maakt dus eigenlijk niet uit of je volgens de contractuele relatie importeur, distributeur
of licentiehouder bent, maar het kan wel iets zeggen over de inhoud van de overeenkomst. Een importeur of distributeur doet over het algemeen immers niets anders dan
het verkopen van goederen, terwijl de licentienemer vaak binnen de in de overeenkomst
bepaalde grenzen tot op zekere hoogte onder het merk een eigen collectie kan
ontwikkelen en kan voeren. Een voorbeeld hiervan was in het verleden O’Neill.
dit nog niet dat de opgegeven en gehanteerde redenen ook daadwerkelijk voldoende
zullen zijn om de opzegging te rechtvaardigen of dat de opzegtermijn die contractueel
in acht genomen werd wel redelijk is. Dit geldt met name ook voor contracten die
een lange historie kennen. Als voorbeeld: de importeur die al 20 jaar lang de verkoop
in Nederland verzorgt, wiens contract wordt opgezegd met inachtneming van een
opzegtermijn van drie maanden, een opzegtermijn die ooit eens 20 jaar geleden was
opgenomen bij de start van de samenwerking. Of de opzegging en de gehanteerde
opzegtermijn wel redelijk zijn moet worden beoordeeld aan de hand van diverse
criteria, zoals de aard en duur van de overeenkomst, het belang van de opgezegde
partij die moet omkijken naar een andere bron van inkomsten, het belang van de
opzeggende partij omdat zij een ander beleid wil voeren, tussentijdse evaluatiegesprekken enzovoorts. Maar uiteraard moet er bovenal sprake zijn van een goede
reden voor de opzegging.
De moraal van het verhaal is dat rechten van een distributeur, importeur of licentienemer weliswaar niet afzonderlijk in de wet geregeld zijn, maar dat men wel degelijk
kan terugvallen op een zekere bescherming, een bescherming die ook nodig is om de
schade te beperken in geval van een onredelijke opzegging van de overeenkomst.
Kun je het anders regelen? Het blijft natuurlijk wat vreemd om te zien dat de positie van
een agent wél duidelijk geregeld is in de wet, maar die van de distributeur, importeur
of licentienemer niet. Vreemd ook omdat de distributeur vaak het gezicht vormt van
het merk in het betreffende land, investeert in de opbouw en de contacten en aan
het eind van de rit vaak met lege handen staat. Kun je daar wat aan doen? Zeker. Al
is het natuurlijk beter een goede overeenkomst te sluiten waarin de rechten van de
distributeur duidelijk worden vastgelegd. Rechten die zien op zaken als eigendom van
het klantenbestand, een eventuele goodwillbetaling aan het einde van de rit, vrijheid
ook om andere zaken te doen (andere merken te vertegenwoordigen) en dergelijke.
Hebt u vragen over een distributieovereenkomst, licentieovereenkomst, importeursovereenkomst of agentuurovereenkomst dan kunt u contact opnemen met Köster
Advocaten. Ook kunnen wij u helpen met het opstellen van een goede overeenkomst.
Voor contactgegevens, zie het kader hieronder.
Hans Koets, Margot Span en Matthijs Ariëns
Wat wanneer je geen schriftelijke overeenkomst hebt? Meestal worden de afspraken
vastgelegd in een overeenkomst en dat is uiteraard aan te bevelen, maar het gebeurt
ook meer dan eens dat iemand een merk als importeur of distributeur vertegenwoordigt, maar deze samenwerking niet is vastgelegd in een contract. Kun je dan wel
ergens op terugvallen, luidt vaak de vraag. Het antwoord hierop is onomwonden ja.
Ook indien de samenwerking niet vastligt in een contract maar je vertegenwoordigt
bijvoorbeeld een buitenlands merkhouder al vele jaren exclusief in Nederland (waarbij
de exclusiviteit kan blijken uit de feitelijke gang van zaken: niemand anders heeft het
merk gedurende de afgelopen jaren in Nederland verkocht), dan kan de merkhouder de
overeenkomst niet zo maar opzeggen of gewoonweg beëindigen. Een voorbeeld hiervan
is de zaak tussen Albert Heijn en Peijnenburg. Tussen deze partijen werd al jarenlang
zaken gedaan, maar dit lag niet vast in een schriftelijk contract. De rechter stelde vervolgens vast dat er een contractuele duurrelatie was ontstaan waarbij Peijnenburg er
op mocht vertrouwen dat Albert Heijn met regelmaat bestellingen deed en Albert Heijn
op haar beurt er op mocht vertrouwen dat Peijnenburg ook leverde. Albert Heijn kon de
contractuele relatie met Peijnenburg dus ook niet zomaar beëindigen.
Wat wanneer de overeenkomst wordt opgezegd en je niet meer geleverd krijgt? Wij
dienen onderscheid te maken tussen de overeenkomst die schriftelijk vastligt en de
niet schriftelijk geregelde samenwerking. Voor de schriftelijke overeenkomst geldt
dat onderzocht moet worden of deze overeenkomsten een bepaling kennen op welke
gronden de overeenkomst opgezegd kan worden respectievelijk wat voor opzegtermijn
hierbij in acht genomen moet worden. Wanneer dit schriftelijk is geregeld betekent
Gratis telefonisch juridisch advies
Als extra service aan de lezers van SPORT PARTNER, houden juristen van Köster
Advocaten na het verschijnen van elk artikel in deze serie telefonisch spreekuur.
De lezer kan dan gratis een eerste advies inwinnen over uiteenlopende juridische
kwesties. Het telefonisch spreekuur is op donderdag 10 februari tussen 13.00 en
19.00 uur. Vragen naar Mathijs Ariëns, Margot Span of Hans Koets.
XX Sport Partner
De auteurs van Köster Advocaten
Deze serie artikelen wordt verzorgd door juristen van Köster Advocaten, gevestigd
in Haarlem. Köster Advocaten is een middelgroot advocatenkantoor dat onder
andere werkzaam is voor diverse Nederlandse merkhouders, licentiehouders en
distributeurs van vooraanstaande sport- en modemerken. Daarnaast heeft het
kantoor relaties in de sport- en moderetail. De aanwezige expertise is gefocust
op vrijwel alle aspecten van de zakelijke dienstverlening aan bedrijven. Köster
Advocaten begeeft zich onder meer op de volgende terreinen: arbeidsrecht,
huurrecht, contractenrecht, intellectuele eigendom (merken- en auteursrecht),
faillissementsrecht en procesrecht. De artikelen in de serie Ondernemen & Recht
worden verzorgd door Hans Koets ([email protected]),
Margot Span ([email protected]) of Matthijs Ariëns
(arië[email protected]). Info: Köster Advocaten, Haarlem,
023-5125025, www.kadv.nl.